Uitzonderlijke koersval dollar
VHAOS DOOR MIST OP SNEL WEGEN
Kamermeerderheid
achter weigeren van
de P.C. Hooftprijs
/liegverkeer
CNV-voorzitter
valt fel uit
naar De Graaf
GEEN HERHALING FOUTEN
Tekort 9,4 pet
Kernafval
Hoop blijft
Meerderheid
Democratische
organisatie
voor zigeuners
(Staats)prijs
van de coalitie
Rustig winterweer
28e jaargang no. 50
onderdag 28 februari 1985
Vandaag.... op pagina 8
Alléén. In Afrika.
Giro 95066
WORLD I VISION
Au
(Vs
Ke
inn
Lu
O
Be
.evi
rtj
Be
:en
Opnieuw hardnekkige mist, vanmid
dag landinwaarts af en toe zon, maxi
mum plus 4 graden; de wind is zwak
en veranderlijk.
De advertentierubriek over uitgaan. Meer
informatie over adverteren 01184-15144, heer v. d. Bulck.
PROVINCIAL
•gei
Ro
'eti
''oi
'et! VISTERDAM (ANP) De koers van
1 K Amerikaanse dollar heeft woens-
ig een daling te zien gegeven die
ch zelden of nooit in de geschiede-
s heeft voorgedaan. Dinsdag was in
ew York de daling al begonnen.
slotkoers in Amsterdam van dins-
'i'jag was 3,9080 gulden, terwijl tegen
het slot van de handel van woensdag
tussen de 3,75 en 3,76 gulden werd
gedaan. Bij de banken moet vandaag
voor een dollar 3,84 gulden worden
betaald tegen 3,99 gulden woensdag.
Aanleiding van de daling is de uitla
ting van de Amerikaanse centrale-
bankvoorzitter Paul Volcker over het
risico dat de hoge dollarkoers bete
kent voor het begrotingstekort en de
handelsbalans van de VS. Woensdag
grepen de centrale banken van Neder
land, West-Duitsland, Frankrijk.
Groot-Brittannië, België, Denemar
ken, Italië en Japan gezamenlijk in.
Volgens handelaren precies op tijd,
verkochten ze naar schatting een mil
jard dollar
De handel bood een chaotische aan
blik. Het verloop van de dollarkoers,
die af en toe per minuut met centen
omlaag ging, was voor de handelaren
nauwelijks meer te volgen.
Handelaren vragen zich af of de daling
van de dollarkoers zich voort zal
zetten.
Honderden auto 's bij
botsingen vernield
)EN HAAG (GPD) Te grote snelheden bij zeer dichte mist hebben gisteren geleid tot een
haos op de Nederlandse, Belgische en Westduitse autowegen. Vele honderden auto's
eranderden in schroot en tientallen mensen raakten zwaar gewond bij een groot aantal
;ettingbotsingen. Gisteravond moest de grensovergang bij Heerlen worden afgesloten nadat
ip de weg naar Aken zo'n driehonderd auto's bij een kettingbotsing waren betrokken
eraakt. In Nederland deden de tientallen kettingbotsingen zich vooral in de ochtendspits
oor, waarbij minstens drie zwaar- en tien lichtgewonden vielen. Op de snelheid Breda-
tntwerpen nabij St.-Job in 't Goor botsen tweehonderd auto's op elkaar. Een tiental raakte in
irand en er vielen twaalf zwaar gewonden.
vrachtwagencombinatie doodgere
den.
Op de Nieuwe Waterweg en in de
)oor de mist en de ongevallen ont-
tond op de Nederlandse wegen gis-
ermorgen honderd kilometer file.
loewel waarschuwingen voor zeer
lichte mist waren uitgegaan, werd
eel te hard gereden. De politie con-
tateerde dat onvoldoende afstand
erd gehouden en dat bovendien veel
uto's te weinig verlichting voerden.
Verscheidene snelwegen moesten als
evolg van de botsingen voor het
erkeer worden afgesloten. Dat was
mder meer het geval met de weg
ussen Den Haag en Amsterdam, de
3oot van Metz bij Eindhoven en de
veg Amsterdam-Wassenaar.
Het vliegverkeer ondervond even-
ens grote hinder van de mist. Schip-
liol was de hele morgen gesloten voor
andend verkeer. Zelfs toestellen, uit-
erust met de modernste navigatie-
ipparatuur konden er niet terecht.
Jet vertrekkende verkeer ondervond
eel vertraging.
De spoorwegen reden vrijwel nor-
naai, maar de treinen waren aanzien
lijk drukker dan normaal. In het Over
ijsselse Ommen werden twee uit de
wei ontsnapte paarden door een
Rotterdamse haven hebben zich
woensdag diverse aanvaringen voor
gedaan.
Volgens een woordvoerder van de
politie in Rotterdam waren in totaal
acht schepen bij de ongelukken be
trokken. Niemand raakte gewond.
Wel liepen enkele schepen dermate
ernstige beschadigingen op dat ze
niet meteen verder konden varen. Ze
moesten worden verankerd om ver
volgens naar een plaats worden ge
bracht waar ze konden worden gere
pareerd.
De totale schade aan de schepen is
volgens de politie nog niet bekend.
De Graaf
Van der Meulen
NIJVERDAL (ANP) - Voor
zitter H. van der Meulen
van het CNV heeft woens
dagavond in Nijverdal tij
dens een discussie met
staatssecretaris L. de Graaf
(sociale zaken) fel naar deze
bewindsman uitgehaald.
Dit gebeurde naar aanleiding van
een recente uitspraak van De Graaf
dat iedereen die vindt dat de kabi
netsplannen voor bezuinigingen op
de sociale verzekering niet nodig
zijn, mensen bedriegt. Van der
Meulen legde dit woensdagavond
uit als „een aantijging aan het
adres van de vakbeweging en dus
ook het CNV".
De vakbondsman ontzegde De
Graaf het recht zich een dergelijk
oordeel aan te matigen.
De Graaf noemde in een reactie
Van der Meulen's interpretatie van
zijn uitspraak niet juist en betreur
de de toonzetting ervan.
ANTWERPEN - Op de autoweg tussen Antwerpen en Breda ontstond woensdag in dichte mist in België een waar
autokerkhof, toen tientallen wagens op elkaar inreden.
DEN HAAG (GPD) - De Tweede Ka
mer zal minister Brinkman van cul
tuur niet dwingen alsnog de P. C.
Hooftprijs voor literatuur aan dr.
Hugo Brandt Corstius toe te kennen.
De minister kreeg gisteren in de
Kamer de steun van zijn eigen partij,
het CDA. De VVD, de andere rege
ringspartij, keurde het besluit van
Brinkman weliswaar af, maar vindt
dat op grond van het juryrapport de
prijs toch niet kan worden uitge
reikt.
De opwinding over de P. C. Hooftprijs
zal waarschijnlijk ook niet leiden tot
veranderingen in het systeem waarop
staatsprijzen voor kunst worden toe
gekend. De WD deed daarvoor giste
ren een voorstel, maar kreeg daarvoor
geen steun van het CDA en de PvdA.
Het debat in de Kamer was aange
spannen door het PvdA-lid Frits Nies-
sen. Hij wees op de 'lange liberale
traditie' in Nederland waarin het
praktijk is dat de minister bij prijzen
het oordeel van de onafhankelijke
jury volgt. Hij hekelde Brinkmans
opvatting dat de minister zo'n jury
rapport nog eens 'staatkundig-
ethisch' moet toetsen.
Brinkman legde er in zijn verdediging
1 Aavertentie)
Het overheidstekort is vorig
jaar teruggedrongen tot 9,4
procent van het nationaal in
komen. Een grote tegenvaller:
de inkomstenbelasting. De
grootste meevaller: de lenin
gen van de lagere overheden.
PAGINA 5
Gedeputeerde staten van Zee
land vinden het industrieter
rein Arnestein te Middelburg
geen geschikte locatie voor de
opslag van radio-actief afval.
PAGINA 11
Mexico blijft gloren voor het
Nederlands voetbalelftal.
Oranje, slecht gestart in groep
vijf van het kwalificatietoer
nooi voor het wereldkam
pioenschap in 1986, won gis
teravond in het Ajax-stadion
in Amsterdam met 7-1 van
Cyprus. PAGINA 19
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Financiën, economie: 7
Kunst en cultuur: 9
Provincie: 11, 13, 15 en 17
Sport: 19 en 21
Lubbers in RSV-debat
achter Van Aardenne
AdvertentieI
RECTIFICATIE
DEN HAAG (GPD) - Minister Van
Aardenne van economische zaken
kan volwaardig functioneren als lid
van het kabinet. Premier Lubbers zei
woensdag tijdens de voortzetting
van het derde RSV-debat geen belem
meringen te zien in het aanblijven
van de minister. De premier sprak
zijn vertrouwen in Van Aardenne uit
zonder de harde conclusies van de
parlementaire enquêtecommissie
over de rol van deze bewindsman te
weerleggen.
De kritiek op het RSV-beleid van de
minister heeft wel een 'psychische
belasting voor Van Aardenne tot ge
volg. „Dat loopt over het incasserings
vermogen van de heer Van Aardenne.
En dat is hoog", concludeerde de
premier.
De vertrouwensrelatie tussen minis
ter Van Aardenne en de Tweede Ka
mer kwam in de eerste plaats in het
geding, omdat de bewindsman in 1980
de Kamer misleidde. Dit feit was
volgens de premier zo ernstig dat de
Kamer er zelf over moest oordelen.
Dit eerste debat eind vorig jaar naar
aanleiding van een verklaring, waar
toe Van Aardenne zelf het initiatief
nam, liep echter anders af dan de
premier had gehoopt.
Van Aardenne kreeg immers slechts
het 'voorwaardelijke groene licht' van
CDA-fractievoorzitter De Vries. „Op
dat moment was Van Aardenne enig
zins gehandicapt en daar kun je niet
zo lang mee uit de voeten", aldus
Lubbers.
Lubbers erkende dat in de steun aan
het RSV-concern fouten zijn gemaakt.
Maar voor een herhaling hiervan zei
hij niet bang te zijn. Heel zwaar heeft
voor de premier geteld dat het juist
Van Aardenne is geweest die in de
eerste maanden van het huidige kabi
net een streep heeft gezet onder de
steuncyclus aan RSV.
Lubbers deelt de conclusie van de
enquêtecommissie, dat Van Aardenne
zonder een besluit van de minister
raad RSV de garantie gaf de scheeps-
bouwverliezen voor rekening van de
staat te nemen. Het toenmalige kabi
net heeft formeel nooit een besluit
genomen over die zogeheten 'blanco
cheque'. Maar nadat Van Aardenne
tijdens de verhoren door de commis
sie zich beriep op een „impliciet be
sluit" heeft commissievoorzitter Van
Dijk op suggestie van premier Lub
bers de bewuste notulen van de minis
terraad gelezen.
Maar volgens de premier zocht Van
Dijk iets dat in die notulen niet te
vinden was. „Kern van de zaak is de
context van de besluitvorming, die
kennelijk niet waarneembaar is voor
de enquêtecommissie. Dat houdt ver
band met manier waarop de ministers
toen met elkaar omgingen", aldus
Lubbers over het kabinet Van Agt-
Wiegel.
Vandaag vervolgt Lubbers zijn be
toog waarna voor het kabinet nog
onder meer de ministers Van Aarden
ne, De Ruiter (defensie), Rietkerk
(binnenlandse zaken) en Korthals Al-
tes (justitie) en staatssecretaris Van
Eekelen (buitenlandse zaken) aan het
woord komen.
de nadruk op dat de P. C. Hooftprijs
een staatsprijs is en geen juryprijs. In
dit geval ging het om de afweging of
een schrijver die in een deel van zijn
werk 'telkens, al sarrend en schoffe
rend, de grenzen van het fatsoen
overschrijdt' door de staat moest wor
den geprezen, aldus de minister.
In het juryrapport vond de WD reden
de prijs toch niet toe te kennen,
hoewel ze het 'inhoudelijk oordeel'
van de minister over het werk van de
schrijver van de hand wees. De slotzin
van het rapport vindt de WD 'grie
vend voor met name het rooms-katho-
lieke volksdeel'. In die slotzin zegt de
jury dat het geen toeval is 'dat de P. C.
Hooftprijs aan Brandt Corstius wordt
toegekend in het jaar dat de Paus
Nederland bezoekt.'
WD-wethouders en -raadsleden uit
diverse gemeenten door het hele land
hebben de WD-kamerfractie woens
dag per brief opgeroepen het kabinet
te bewegen de prijs alsnog aan Brandt
Corstius toe tekennen.
Een meerderheid van de Nederlandse
bevolking (63 procent) vindt dat de P.
C. Hooftprijs wèl aan Hugo Brandt
Corstius had moeten worden uitge
reikt. Twintig procent geeft minister
Brinkman (WVC) gelijk.
Dit blijkt uit een representatieve
steekproef die in opdracht van de
Evangelische Omroep onder 500 per
sonen is gedaan door het Hilversumse
bureau Intomart. De uitslag werd
gisteravond in het tv-programma
Tijdsein bekendgemaakt.
Wegens godslastering of racistische
uitlatingen zou een staatsprijs vol
gens respectievelijk 49 en 78 procent
moeten worden geweigerd.
Smekende gezichten, smekende nanden
Ik loop er langs Buiten de poort stromen
de mensen naar me toe. want ik vertegen
woordig voedsel Ik vlucht naar binnen
De Limburgse huisarts Peter Jordans in zijn
Ethiopische dagboek Morgen zal het an
ders ziin
Help het werk van Jordans doorzetten
t.n v World Vision Nederland onder vermel
ding Honger in Afrika Amersfoort
Naastenliefde in de praktijk
DEN HAAG (ANP) - Op het congres
dat zigeuners in Den Haag hebben
gehouden, is woensdag besloten één
democratische open organisatie voor
hen in ons land in het leven te roepen.
De Vereniging Rom en het Internatio
naal Zigeuner Comité, die ook het
dinsdag gehouden tribunaal hadden
opgezet, zullen proberen over twee
maanden met een blauwdruk voor de
nieuwe instelling te komen.
SPECIALE
VOORJAARSAANBIEDING:
suèdine Bercara jasjes
van Berghaus City,
van 229,-
voor 179,-ü
HAPPY COAT
Parade 2A (achter de Hema),
Bergen op Zoom,
tel. 01640-58358
ROTTERDAM (ANP) - De prijs voor een liter auto-gas wordt met ingang
van vrijdag 1 maart met 3,8 cent per liter verhoogd.
De prijs voor een liter LPG bij de zelftankstations is vanaf die dag 87,5
cent. De prijzen kunnen als gevolg van plaatselijke omstandigheden
verschillen.
De prijsstijging is het gevolg is het gevolg van de prijsveranderingen op
de internationale produktenmarkt.
DEN HAAG (GPD) - De Vereniging zijn gisteren de actie 'Stop kwik- houdende batterijen. Het kwik in
Milieudefensie, de stichting Natuur stroom' gestart, die moet leiden tot deze stroomcellen vormt een grote
en Milieu en Konsumenten Kontact een consumentenboycot van kwik- belasting voor het milieu.
Het gaat in de actie om de zogenaam
de kwikknoopjes, vooral gebruikt in
gehoorapparaten en fototoestellen, en
om alkaline houdende batterijen.
De organisaties zeggen dat de zink-
luchtbatterij een uitstekende vervan
ger is voor het kwikknoopje. In plaats
van de alkaline houdende batterij
wordt een gewone zink-bruinsteen
batterij geadviseerd of de oplaadbare
nikkel-cadmiumbatterij
De actie roept speciaal op om geen
batterijen te kopen van Duracell en
Union Carbid (Ucar). Directe aanlei
ding hiervoor is de weigering van deze
bedrijven om de afzet van de kwikk
noopjes in Nederland te beëindigen.
Een 'gifkikker' toont op het Binnenho]
in Den Haag een protestbriefkaart bij
een emmer afvalbatterijen.
Het interpellatiedebat,
gisteren in de Tweede
Kamer, over het niet toe
kennen van de P. C. Hooft
prijs voor literatuur aan de
schrijver Hugo Brandt Corstius laat
een onbevredigend gevoel achter. Dat
onze cultuurminister Brinkman niet
wijkt voor de druk die van vele kanten
op hem is uitgeoefend om zijn beslis
sing te herzien, wijst op karaktervast
heid. De bewindsman wijkt geen cen
timeter af van zijn eerder ingenomen
standpunt: een man als Brandt Cor
stius - die onder vele pseudoniemen
schrijft en heeft geschreven - verdient
geen staatsprijs. Gisteren sprak
Brinkman over 'verbaal terrorisme'
en 'karaktermoord', kwalificaties, die
duidelijk maken, dat de inhoudelijke
gronden voor de afwijzing nog altijd
even zwaar wegen bij deze minister.
Men hoeft het niet met hem eens te
zijn om toch waardering op te kunnen
brengen voor de wijze waarop hij
tegen de meerderheid van de publieke
opinie in zijn eenmaal ingenomen
standpunt handhaaft. Geen gedraai
of mooipraterij van deze bewindsman,
maar een duidelijke afwijzing. Zijn
tegenstanders weten in elk geval wat
ze aan hem hebben.
Het wat onbevredigend gevoel over
het verloop van het debat van
gisteren, wordt vooral ingegeven door
de houding van de liberale kamerle
den. Zij zijn het - terecht - oneens met
de redenen die de minister geeft voor
de afwijzing; puur op inhoudelijke
gronden wordt Brandt Corstius de
P. C. Hooftprijs geweigerd. Als goede
liberalen zijn zij van oordeel dat de
overheid zich niet met inhoud en
vormgeving van de kunst - en in dit
geval de literatuur - moet bemoeien.
Evenmin moet de overheid er publie
kelijk een oordeel over uitspreken.
Natuurlijk heeft een minister privé-
opvattingen. Niemand zal hem die
ontzeggen, maar een goed overheids
functionaris zal zich niet door zijn
sympathieën of antipathieën laten lei
den. De opvattingen van de liberalen
over de kunst hebben als logische
consequentie dat ook in die geest
wordt gehandeld. Wat met de mond
wordt beleden, moet in consequente
daden worden omgezet. De WD-ka-
merleden doen dat niet. Zij leggen
zich bij het besluit van de minister
neer. Op dat punt komt de politiek
binnengeslopen: in eerste instantie
moeten de belangen van de coalitie
worden gediend en pas daarna gelden
de principes. Dat is een houding waar
voor weinig waardering bestaat.
Er is alle aanleiding om te veron
derstellen dat de WD-fractie in
de Tweede Kamer zich volgende week
bij de stemming in grote meerderheid
achter het standpunt van minister
Brinkman zal opstellen. De vraag kan
gesteld worden of de affaire rond het
niet toekennen van de staatsprijs
voor literatuur in een dergelijke crisis
sfeer moet worden getrokken. Het is
weliswaar een politiek gegeven dat de
bewindsman de prijs niet toekent
ondanks het eensluidende advies van
de deskundige, objectief oordelende
jury, maar het komt wel meer voor dat
kamer en minister het niet eens zijn.
De verantwoordelijkheden van minis
ter en kamer zijn strikt gescheiden.
Als elk conflict tussen een minister en
de Tweede Kamer tot gevolg zou
hebben dat een minister de laan werd
uitgestuurd of het gehele kabinet zou
aftreden, zou het land niet bestuur
baar zijn. Ministers leggen wel meer
moties naast zich neer, zonder dat de
kamer daar consequenties aan ver
bindt. Een principiële WD stemt met
de oppositie mee tegen de minister.
Kennelijk willen de liberalen coalitie
genoot CDA niet voor het hoofd sto
ten. Dat is overigens de slechts denk
bare reden. Als deze politieke vorm
van samenwerking dit soort zaken
niet kan verdragen, moeten de part
ners zich in alle gemoede afvragen
waarmee zij bezig zijn.
Het niet toekennen van de staats
prijs aan de schrijver Brandt Cor
stius maakt pijnlijk duidelijk, dat de
minister van cultuur zich graag op
werpt als zedenmeester en als hoeder
van ons geestelijk welzijn. Dat is niet
de weg die een minister moet bewan
delen. De minister heeft objectief ge
zien gelijk als hij vaststelt dat Brandt
Corstius vaak mensen kwetst. Deze
veelzijdige schrijver heeft een geheel
eigen soort taalgebruik en een aparte
stijl, die hem tot een gevreesd colum
nist maken. Zijn kwalificatie van het
duo Lubbers-Van Aardenne als Sto
ker in de Volkskrant - 'het kabinet-
Zwendelaar-Leugenaar' - bijvoor
beeld liegt er niet om. Maar dat mag
nooit een reden zijn geen staatsprijs
toe te kennen. Als minister of anderen
zich aangesproken voelen door de
woorden van Brandt Corstius kunnen
zij in dit land een oordeel vragen aan
de rechter. Hij is de aangewezen per
soon uit te maken of een schrijver
over de schreef is gegaan. Als de
rechter niet wordt ingeschakeld en de
persoon in kwestie wordt voorgedra
gen voor een literaire prijs dan lijkt
een ministerieel veto op het doordruk
ken van een persoonlijke opvatting.
Juist een minister moet daarvoor wa
ken. Misschien moet er dan toch een
herziening van het staatsprij zenstel
sel komen, hoewel de aanleiding daar
toe beter een andere zou kunnen zijn.
Dim
Overwinning op nazisme De
Franse regering wil 8 mei vieren in het
teken van de overwinninmg op het
nationaal-socialisme en niet als dag
van overwinning op Duitsland.
Dit heeft de Franse minister van
buitenlandse zaken, Roland Dumas,
in Parijs verklaard.
