Carnaval in Bergen op Zoom
'strak' geregeld gebeuren
'Zeeland is meer gebaat
bij ontwikkelingsbeleid'
Jeugdwerk in 's-Gravenpolder
kampt met tal van problemen
OPBRENGST VOOR VIERING 500 JAAR SMALSTAD
Carnaval in
Bergen op Zoom
GEDEPUTEERDE BARBE IN HEINKENSZAND:
VRIJWILLIGERS LATEN HET AFWETEN
VT
STICHTING VASTENAVOND CREEERT EIGEN SFEER
Tocht
PZC/streek
fepSBSHSlÉBI»!
awsK
fllSli
isitsis
lllffiP?
»l na
bm*S«
ivsmi
Postitie
in 's-Heerenhoek
Zaalvoetbaltoernooi
BERGEN OP ZOOM De viering van carnaval is in Bergen op Zoom, of
het Krabbegat zoals de stad in de weken voor aswoensdag genoemd
wordt, een goed voorbereid en 'strak' geregeld gebeuren. Dat klinkt
tegenstrijdig, zeker in de oren van die mensen voor wie dit volksfeest
hetzelfde betekent als vier dagen losbandigheid en dronkenschap. Voor
een geregeld verloop van de carnavalsviering tekent sinds 1946 de
Bergse stichting Vastenavond.
Traditie is een woord dat hoog in
het vaandel van dit 75 mannen
tellende gezelschap geschreven
staat. Eén van de oprichters des
tijds en al 39 jaar bestuurslid, waar
van 33 als secretaris, is Wim Besling
uit Bergen op Zoom. Hij vertelt wat
er zoal komt kijken bij de organisa
tie van het vastenavondfeest in het
Krabbegat.
Vanaf de intocht van de prins op
zaterdagmiddag tot aan de sluiting
dinsdagavond na het vallen van de
kraai, verloopt alles volgens een 26
pagina's dik draaiboek. Hierin is
het hele feest tot in de kleinste
details geregeld. Als voorbeeld
noemt Besling het aanvragen van
een wapenvergunning, zodat vas
tenavondpolitieagent Steketee tij
dens de optocht (dinsdagmiddag)
geheel legaal met zijn sabel kan
lopen zwaaien. Voordat het echter
zover is, zijn er heel wat vrije uurtjes
in de voorbereiding gekropen. Daar
mee beginnen de leden van de stich
ting al vlak na aswoensdag, om
streeks half maart. Voor eind april
moet het motto bekend zijn (dit jaar
'Eddut of kreddut'). Dat is onder
meer nodig omdat in een vroeg
stadium het ontwerp voor de praal
wagen van de prins getekend dient
te worden. In de maand mei vangen
de werkzaamheden voor de kinder
vastenavond aan. Dit evenement is,
volgens Besling, in de loop der jaren
uitgegroeid tot een soort operette
voor de jeugd, een spektakelstuk
met de nodige technische hoog
standjes. Aan het gebeuren op
maandagmiddag werken 120 men
sen, meest achter de schermen,
mee. De Grote Markt, die plaats
biedt aan tussen de 12 en 14.000
toeschouwers, is dan tot in alle
hoeken gevuld.
Om de verschillende onderdelen
van het vastenavondfeest te kun
nen bekostigen, moet er jaarlijks
zo'n twee ton op tafel komen. Dit
bedrag wordt voor een deel bij
elkaar gebracht door een honderd
tal vrijwilligers, die in de weken
voor carnaval in Bergen op Zoom
langs de deuren gaan.
Maar de leden van de stichting zijn
niet de enigen die lang voordat het
feest losbarst met de voorbereiding
bezig zijn.
Als velen aan zon en strand denken,
steekt een aantal Bergenaren de
handen uit de mouwen om in de
optocht weer goed voor de dag te
kunnen komen. Besling schat dat er
ieder jaar tussen de 600 en 1000
Krabben in vaak tochtige en koude
schuren en hallen meebouwen aan
één van de praalwagens, die op
dinsdagmiddag door de Bergse bin
nenstad rijden. Vooral in de winter
maanden is het vaak afzien voor de
lassers, boetseerders, schilders en
tjeppers (de mensen die de polyes
ter aanbrengen). Het in elkaar zet
ten van een wagen en die meedingt
in de hoogste categorie (dit jaar 5)
kost tussen de 10.000 en 15.000
gulden. Maximaal kan een bedrag
van 7.000 gulden aan prijzen worden
binnengesleept. Daarom zijn een
aantal bouwsels vaak al voor carna
val verkocht aan organisatoren van
optochten in het buitenland. Een
Bergse wagen 'doet' ongeveer 10.000
gulden.
Een andere onmisbare groep in het
vastenavondgebeuren is die van de
muzikanten. Volgens Besling telt
het Krabbegat 68 muziekgroepen of
dweilbandjes. Dat betekent dat er
met carnaval meer dan 800 muzi-
Zaterdag 16 februari 15.33 uur, in
tocht van prins Manus 1. De route
voert van het station naar de Grote
Markt.
Zondag 17 februari 13.00 tot 18.30
uur, dweilbandfestival in de Stoele-
mat. Omstreeks 19.00 uur apotheose
op de Grote Markt.
Maandag 18 februari 15.33 uur, kin
dervastenavond op de Grote Markt.
Dinsdag 19 februari 14.00 uur, op
tocht. De stoet trekt van de Zuid-
Oostsingel door de binnenstad naar
de Grote Markt, waar omstreeks
16.45 uur de prijsuitreiking volgt.
Om 23.45 uur sluiting op de Grote
Markt.
kanten door de straten trekken.
Een flink aantal van hen vormt op
zondagavond het grootste orkest
van Nederland tijdens de apotheose
v&n het dweilbandfestival op de
Grote Markt.
Dat alles biedt, zo vertelt Besling,
de 'gewone' vastenavondvierder of
dweil een kader om vier dagen
lang, verkleed en gemaskerd, al
leen of met een clubje, van kroeg
tot kroeg te trekken, daarbij zich
zelf en vooral anderen vermakend.
En dit gebruik is in Bergen op
Zoom niet van vandaag of gisteren.
In de stadsarchieven is er voor het
eerst sprake van vastenavond in
1413 (de term carnaval komt in
Bergen op Zoom pas voor op he;
eind van de 19e eeuw). Maar het is
niet onmogelijk dat het feest ook al
voor die datum gevierd werd. Door
de stadsbrand van 1397 bestaan er
daarover geen gegevens.
De oorsprong van de vastenavond
viering ligt waarschijnlijk in de
vruchtbaarheidsriten en lentefees
ten uit de tijd voor Christus. In de
middeleeuwen werden deze gebrui
ken door de katholieke kerk geker
stend.
Onder invloed van de hervorming I
was het tussen 1600 en 1800 in
Bergen op Zoom officieel verboden
om gemaskerd op straat te lopen.
Uit de reeks verbodsbepalingen, die
in het gemeentearchief bewaard
zijn gebleven, blijkt echter dat er
steeds vastenavond gevierd werd.
In de Franse tijd komt het carnaval
sterk op. De Verbodsbepalingen
werden afgezwakt en het feest krijgt
in de loop van de 19e eeuw een
massaal karakter. In 1894 trok er
weer een optocht door de straten. In
tegenstelling tot andere steden in
Brabant lukte het de katholieke
kerk niet om in Bergen op Zoom de
vastenavondviering verboden te
krijgen. In 1946 zag de toenmalige
deken, 'een verstandig mens' vertelt
Besling, dan ook in dat verbieden
weinig zou helpen. Hij gaf zijn weer
stand op maar verbond daaraan de
voorwaarde dat het feest in goede
banen geleid moest worden. Zo
werd in feite op verzoek van de
geestelijkheid de stichting Vasten
avond geboren.
Deze club geeft tot op dit moment
vorm aan het carnaval in het Krab
begat. En dit feest verschilt, volgens
Besling, op een aantal punten van
dat in de rest van het land.
Allereerst noemt hij het straatcar
naval: „Bergen op Zoom is de enige
plaats in Nederland waar het offi
cieel is toegestaan om tijdens de
vastenavond gemaskerd op straat
te lopen. Verkleed zijn mag elders
ook wel. Maar probeer in Breda
bijvoorbeeld niet om een uur te lang
je kiel te dragen, want dan ben je
erbij".
Foto's: Het opbouwen van de praal
wagens.
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1985
Burgemeester Tholen
koopt eerste fles feestwijn
SINT-MAARTENSDIJK Burge
meester E. Baerends van de gemeen
te Tholen heeft dinsdagmorgen de
eerste fles wijn gekocht van het feest
comité 'Viering 500 jaar smalstads-
rechten'. Hij kreeg die fles uit handen
van de voorzitter van het comité, T.
C. Benou. Daarmee begon een ver
koop-actie van 5000 flessen wijn ter
gelegenheid van het 500-jarig be
staan van Sint-Maartensdijk als
smalstad. Dat wil zeggen een stad
met stadsrechten die niet vertegen
woordigd is in de provinciale staten.
Deze zomer viert Sint-Maartensdijk
dat jubileum. Om het geld voor het
feest bijeen te krijgen is ongeveer een
half miljoen gulden nodig en met de
wijnverkoopactie wordt geprobeerd
daar een deel van in te zamelen.
Gerekend wordt op ongeveer 10.000
gulden. Het overige geld moet van een
bliksemactie onder de bewoners en
inzamelingen bij het bedrijfsleven ko
men.
Burgemeester Baerends zei, toen hij
dinsdagmorgen in het gemeentehuis
de eerste fles kocht, dat hij het verko
pen van een speciale wijn een goed
idee vond. Vooral omdat door het
speciale etiket de wijn als een echte
'Sint-Maartensdijkse wijn' te herken
nen is. De burgemeester vond het zo'n
goed idee dat hij het niet bij het kopen
van de eerste fles liet. Hij bestelde
meteen nog vijf doosjes, waaruit hij
vervolgens met een gul gebaar enkele
flessen weggaf. Hij sprak verder de
hoop uit dat de actie goed verloopt
zodat er deze zomer een imooi feest
gehouden kan worden.
Gemeentesecretaris Benou verklaar
de in zijn functie van voorzitter van
het feestcomité dat de viering van 500
jaar smalstadsrechten een hoog
staand feest moet worden. Daar hoort
volgens hem een hoogstaande actie
bij om aan geld te komen. „Zo'n actie
is het verkopen van een hoogstaande
wijn", aldus Benou. Hij voegde er aan
toe dat het niet juist zou zijn om het
geld binnen te krijgen met een pro-
dukt dat de naam wijn niet verdient.
De flessen met het etiket van het
feestcomité zijn in verschillende win
kels in de gemeente Tholen te koop.
De winkeliers verlenen daarvoor hun
belangeloze medewerking want ze
verdienen niets aan de wijn. De op
brengst is voor het feest, dat 14 juni
begint. De festiviteiten duren twee
weken. Donderdag 7 maart wordt
onder de bevolking een bliksemactie
gehouden die tot doel heeft geld bij
een te brengen. Tevens is er maandag
4 maart in Haestinge in Sint-Maar
tensdijk een demonstratie-avond
Dan kunnen belangstellenden iets
aan de weet komen over historische
kledij die tijdens het feest gedragen
wordt. Ook wordt dan informatie ge
geven over het versieren van gevels in
historische stijl.
Overigens kwam de wijn in Sint-
Maartensdijk terecht door toedoen
van een oud-inwoner van de gemeen
te Tholen. Dat is H. Moerland die
enkele jaren geleden Sint-Annaland
als woonplaats ruilde voor een dorp
je in Zuid-Frankrijk. De druiven
waar de wijn van is gemaakt werden
in september/oktober 1983 geoogst.
De drank heeft een alcoholpercenta
ge van zo'n 12 procent. De wijn komt
uit de streek Saint-Chinian en kan
getypeerd worden als fruitig en zeer
geurig. Het speciale Sint-Maartens
dijkse etiket is goedgekeurd door de
afdeling Fraude van de kamer van
landbouw te Montpellier.
trr.»«wirn
HÉiiillij ifËWÊi
SMm
Burgemeester E. Baerends I r.) van Tholen koopt de eerste fles wijn die ter gelegenheid van 'Sint-Maartensdijk 500 jaar Hunrlhnnosf'liiptino
smalstad' werd gebotteld, van de heer Benou. iiauuuuugaLiiicuiig
HEINKENSZAND „Zeeland is meer gebaat bij een ontwikkelingsbeleid
door de rijksoverheid dan bij het stimulerende beleid dat de afgelopen jaren
is gevoerd". Dat zei gedeputeerde drs R. C. E. Barbé dinsdagavond voor een
gehoor van bijna 150 Borselse ondernemers en adspirant-ondernemers in
ontmoetingscentrum De Stenge in Heinkenszand. Barbë was uitgenodigd
door het gemeentebestuur van Borsele en de Centrale van Ondernemers in
Borsele (COB) om uit te leggen wat de provincie zoal aan instrumenten
hanteert om ondernemers te stimuleren arbeidsplaatsen te scheppen. De
gemeente Borsele op haar beurt liet bij monde van burgemeester G. C. G. van
den Heuvel weten hoe het gemeentelijk werkgelegenheidsplan eruit ziet, een
noviteit in de Nederlandse gemeentepolitiek.
Gedeputeerde Barbé legde uit dat bouw van 20 of wellicht 21 nieuwe
Zeeland van stimulerende aatregelen
weinig heeft kunnen meeprofiteren.
Aan de ene kant viel de provincie uit
de boot bij de decentralisatie van
overheidsdiensten en aan de andere
kant moest er vanuit Zeeland bij de
centralisatie fors aan arbeidsplaatsen
worden ingeleverd. Barbé becijferde
dat er heel wat aan ontwikkeling
moet worden gedaan willen de 1200
nieuwe werkzoekenden die in het ko
mende jaar op de arbeidsmarkt ver
wacht worden, aan een baan worden
geholpen. Zeker wanneer daarbij
wordt vermeld dat bij ongewijzigd
beleid 1500 arbeidsplaatsen zullen
verdwijnen.
Wat de provincie doet om zoveel
mogelijk te helpen bij het scheppen
van arbeidsplaatsen zette de gedepu
teerde nog eens op een rijtje. Aller
eerst is er 6 miljoen gulden in de pot
voorwaarden scheppend beleid. Geld
van de rijksoverheid, dat door de
provincie mag worden ingezet als het
gaat om het scheppen van mogelijk
heden voor ondernemers om uit te bre
den, te beginnen of te verplaatsen.
Daarnaast zit er 5 miljoen gulden in
de pot bijzondere voorzieningen, be
doeld om projecten vanuit de over
heid te steunen zodat jonge werklo
zen ervaring kunnen opdoen in een
werksituatie. De derde provinciale
pot is het werkgelegenheidsfonds,
waarin de provincie jaarlijks 1 miljoen
gulden stort. Beginnende onderne
mers kunnen daaruit een achterge
stelde lening krijgen indien ze aan de
voorwaarden voldoen en zodoende
aan het vermogen komen om een
bedrijfje te beginnen.
woningen in Heinkénszand, die boven
het toegewezen contingent komen.
Ongeveer 500.000 gulden heeft de ge
meente gereserveerd voor een bedrij-
vengebouw op het industrieterrein
Noordlangeweg in Heinkenszand,
Waar startende ondernemers naast
het huren van ruimte ook nog op het
gebied van faciliteiten hun voordeel
kunnen doen. Verder wil de gemeente,
en die regeling komt al op gang, ieder
bedrijf dat werkgelegenheid schept
door een nieuwe activiteit, per werk
nemer een subsidie tot 5000 gulden
geven. In de laatste pot is 600.000
gulden beschikbaar en van- uit een
confectiebedrijf in 's-Heerenhoek is al
een beroep op de regeling gedaan.
Na de pauze hadden de aanwezigen
de gelegenheid om vragen te stellen
aan een forum waarin naast de gede
puteerde en de bur- gemeester ook
deskundigen van het Economisch
Technologisch Instituut Zeeland en
het Regionaal Dienstverleningscen
trum Kleinbedrijf zitting hadden.
Het geheel stond onder leiding van
COB-voorzitter M. de Witte.
'S-HEERENHOEK In 'De Koren
beurs' in 's-Heerenhoek hield de hand
boogvereniging 'Concordia' een schie
ting op de liggende wippen. Er waren
69 deelnemers.
Uitslag eerste wip: eerste hoofdvogel A.
Rentmeester Cz, Willem Teil, Ovezande;
tweede hoofdvogel P Vette, Concordia,
's-Heerenhoek; eerste zijvogel Jac. de Baar,
Willem Teil: tweede zijvogel J. v. d. Dries,
Concordia; derde zijvogel P. Rentmeester,
Willem Teil; vierde zijvogel bij loting, W.
Remijnse, Edele Handboog, Oudelande;
eerste kal Ch. Korstanje, Doel naar Hoger,
Wolphaartsdijk; tweede kal M. J. Verdonk,
Concordia; derde kal J. Rentmeester, Wil
lem Teil; vierde kal bij loting M. Nijsten,
Vrije Schutters, 's-Heerenhoek. Meeste klei
ne vogels, zeven stuks, mevrouw H. Ver
donk, Concordia.
Uitslag tweede wip: eerste hoofdvogel Sj.
van Eijkeren, Vrije Schutters; tweede
hoofdvogel B. Meijer, St. Andries, Wemel-
dinge; derde hoofdvogel M. C. Verdonk,
Concordia; eerste zijvogel H. Koens, Spes
Nostra, Ovezande; tweede zijvogel L. de
Jonge, Concordia; derde zijvogel A. Rent
meester Cz, Willem Teil; vierde zijvogel W.
de Jonge, ADLM, Kwadendamme; eerste
kal H. Eijke, St. Andries; tweede kal H.
Koens, Spes Nostra; derde kal J. de Rijke,
Edele Handboog; vierde kal bij loting, W.
Verbeek, Spes Nostra. Meeste kleine vogels
M. Koole. Soranus 2. Heinkenszand en J.
Kroonen, Victoria, Kwadendamme. elk zes
stuks. De vliegende vogelprijs was voor H.
Eijke. St. Andries.
Burgemeester Van den Heuvel was
het helemaal eens met de gedeputeer
de waar het ging om de positie van
Zeeland. „Zeeland zit aan de laatste
mem van het economisch varken", zo
sp- rak de burgemeester om vervol
gen op een rijtje te zetten wat de
gemeente zelf van plan is te doen aan
die misstand.
De gemeente Borsele heeft 2 miljoen
gulden beschikbaar om de werkgele
genheid nieuwe impulsen te geven.
900.000 gulden wordt gestoken in de
GOES - De jeugdcommissie van de
voetbalvereniging Kloetinge houdt
maandag 18 februari een voetbaltoer
nooi voor A- en B-junioren in het
sportcentrum in Goes. Er wordt aan
deelgenomen door de A-junioren van
Arnemuiden, Goes, HVV, Middelburg
en Kloetinge (twee teams) en de B-
junioren van Kapelle, Oostkapelle,
Middelburg, RCS en Kloetinge (twee
teams). Voor het toernooi, dat om 11
uur begint en tot 17 uur duurt, worden
beide hallen van het sportcentrum
benut. Voorzitter Haasdonk van de vv
Kloetinge reikt na afloop in het res
taurant van het sportcentrum de prij
zen uit.
'S-GRAVENPOLDER Het jeugd
werk in 's-Gravenpolder heeft pro
blemen. Veel activiteiten staan op de
tocht omdat vrijwilligers het laten
afweten. De tegenslag is echter nog
groter geworden. Onlangs gleed er
een brief in de bus met de mededeling
dat de stichting haar onderkomen, 't
Polderuus, moet verlaten wegens in
stortingsgevaar. Op het eerste ge
zicht leek dit de genadeklap voor het
reeds zes jaar bestaande jeugdwerk
in 's-Gravenpolder. De bestuursleden
J. van der Maas en A. Bakx peinzen er
echter niet over om het werk op te
geven. „Ik ben van mening dat de
jongeren een honk moeten hebben.
En zeker hier in een dorp waar voor
hen totaal niets te beleven valt",
aldus Van der Maas.
Over het huisvestingsprobleem zijn
inmiddels al besprekingen geweest
met het gemeentebestuur van Borse
le. Dit heeft geresulteerd in een aan
vraag bij de stichting 'Jongeren bou
wen voor jongeren' - in het leven
geroepen in het kader van het ionge-
renjaar 1985 en in verband met de
grote werkloosheid onder jonge bouw
vakkers - om een nieuw onderkomen
voor de stichting jeugdwerk te bou
wen. „Het gemeentebestuur reageer
de zeer enthousiast op deze plannen
en verleende direct alle medewer
king", vertelt Bakx. De nieuwe huis
vesting wordt waarschijnlijk gevon
den in het kleuterschooltje De Beve-
landertjes dat ten gevolge van de
vorming van een basisschool komt
leeg te staan. Bakx hoopt dat 'Jonge
ren bouwen voor jongeren' eind dit
jaar nog met de aan- en verbouw van
het pand kan beginnen.
Beide bestuursleden verwachten dat
een nieuw onderkomen de animo om
vrijwilligerswerk te doen bij de inwo
ners van 's-Gravenpolder zal vergro
ten. Zij wijten de geringe belangstel
ling voor de onbetaalde diensten ten
dele aan de armoedige toestand waar
in 't Polderuus verkeert. „Anderzijds
zijn we er ook van overtuigd dat de
belangstelling voor het jeugdwerk in
's-Gravenpolder bij een aanzienlijke
groep inwoners niet erg groot io
betoogt Van der Maas.
De jeugd is daarentegen volgens
Bakx erg enthousiast over de activi
teiten van de stichting. Hij leidt dat
af uit de grote teleurstelling van de
kinderen - ruim 100 deelnemers - toen
ze hoorden dat de verkleed- en play
back show door gebrek aan mensen
niet meer door kon gaan. Het kinder
vakantiewerk hangt om dezelfde re
den ook aan een zijden draad. „We
beschikken momenteel over zeven
vaste vrijwilligers. Wil je zo'n vakan
tieweek goed laten draaien, dan zijn
minstens vijftien mensen nodig", legt
Bakx uit.
Toch zal het jeugdwerk ondanks de
nodige problemen de activiteiten niet
stilleggen. Het is de bedoeling dat
verschillende bezigheden in het
dorpshuis worden voortgezet. „Je
moet immers een vaste kern behou
den, anders bloedt het jeugdwerk in
's-Gravenpolder werkelijk dood".
4ÊSê.^.::
■f
