Landbouwschap vormt platform
oplossing mestproblematiek
B en w Goes willen af
vaii tol Zeelandbrug
DE NACHTWACHT IN
ZUIVERE REUZEL
Voortdurend attent zijn op
werking gemeenteraad nodig
MET GEBRUIK VAN BESTAANDE WEGEN
PZC/ provincie
BURGEMEESTER IN NIEUWJAARSTOESPRAAK:
GROEP OVERLEGPARTNER VAN MESTBANKEN
Thema-avond over
weeverdienerswet
HOORT
ZIET
Onderwijsdebat
JOVD
Zeeland in Goes
SOES Het rijk, de provincie Zeeland en de gemeente Westerschouwen hebben in beginsel
jvereenstemming bereikt over het Schouwse tracé voor de Dammenweg. Voor een belangrijk
eel wordt voorshands gebruikt gemaakt van bestaande wegen (met name de Kraaiesteinse
weg). Het natuur- en recreatiegebied Schelphoek wordt gespaard. Te zijner tijd, als de
verkeersontwikkelingen daartoe aanleiding geven, zal een geheel nieuwe rijksweg aangelegd
worden, ten zuidoosten van de Kraaiesteinseweg, door het polderland. De overeenstemming
is een compromis tussen het standpunt van de provincie Zeeland (zoveel mogelijk gebruik
maken van bestaande wegen) enerzijds, en het rijk en de gemeente Westerschouwen (nieuwe
weg maken) anderzijds.
VRIJDAG 25 JANUARI 1985
13
Nieuwe rijksweg
Burgemeester Goes:
reorganisatie van
hulpverlening gaat
stiekem en traag
Dienst voor jong en
oud in Kloetinge
Principe-akkoord over het
Schouws tracé Dammenweg
Het tracé behoort tot rijksweg 57 (in
de wandeling de Dammenweg ge
naamd). Het onderdeel waarover nu
een akkoord is bereikt, moet de weg
over de stormvloedkering in de Oos-
terscheldemonding soepel laten aan
sluiten op het Schouwse land en d e
daar aanwezige verkeerswegen. In
1988, wanneer de weg over de pijler-
dam voor het autoverkeer openge
steld kan worden, moeten ook de
aansluitende wegen op Schouwen-
Duiveland en Noord-Beveland gereed
zijn. Over de route op Noord-Beve
land bestond geen verschil van in
zicht: in de Onrustpolder was er des
tijds al planologisch een tracé aange
geven en dat wordt nu gewoon ge
volgd (al is er minder land nodig,
omdat er eenautoweg komt en geen
autosnelweg).
Het maken van een keus op Schou-
wen-Duiveland had meer voeten in de
aarde. Rijk en gemeente hadden voor
keur voor een geheel nieuwe weg. De
provincie stond op het standpunt dat
gebruikmaking van onder meer de
Kraaiesteinseweg de beste oplossing
was (de gemeente zette daar vrees
voor geluidshinder en beperking van
de dorpsuitbreiding tegenover). Er is
nu gekozen voor een oplossing waar
bij de weg vanaf de stormvloedkering
tijdelijk wordt aangesloten op het
bestaande wegennet (Cauersweg en
Kraaiesteinseweg). De verbinding in
de richtingen Rotterdam en Zierikzee
is dan gewaarborgd.
In een later stadium, als de ontwik
keling van het verkeer het nodig
maakt, zal een nieuwe rijksweg wor
den aangelegd door de polder, paral
lel aan de Kraaiesteinseweg. Dit deel
loopt vanaf de stormvloedkering
naar de provinciale weg 52 tgen
oosten van Haamstede. Vandaar zal
deze provinciale weg worden uitge
bouwd tot een tweestrooks autoweg
en vloeiend aansluiten op de bestaan
de rijksweg 57 ten noorden van Se-
rooskerke. Langs het tracé zullen
voorzieningen worden getroffen voor
fietsers en ander langzaam verkeer,
voor zover dat niet langs andere
wegen kan worden afgewikkeld.
Ir. T. Bakker, hoofd afdeling planstu
die voor wegen en oeververbindingen
ran rijkswaterstaat Zeeland, liet don
derdag desgevraagd weten dat de
gekozen oplossing in elk geval ervoor
zorgt dat gelijk met de pijlerdamweg
de aansluitende verbindikngen bruik
baar zijn. Hij maakte duidelijk dat zo
spoedig mogelijk begonnen worden
met de (planologische) voorbereidin
gen voor de nieuwe weg, die Bakker
de eerstkomende jaren overigens nog
niet ziet verschijnen.
N. Littooij, medewerker van de pro
vinciale griffie, zei dat de provincie
geen stormachtige ontwikkeling van
het verkee verwacht rondom de
stormvloedkering. Hij ging er dan ook
vanuit dat op korte termijn geen
nieuwe weg nodig zal zijn. Littooij
beklemtoonde dat het tracé dat nu als
eindfase is gekozen, hetSchelphoek-
GOES Burgemeester mr. W.
Blanken van Goes vindt dat de
reorganisatie van de hulpverle
ning in Midden- en Noord-Zee
land te stiekum en te traag
verloopt. Hij betreurt het dat
een publieke discussie hierover
almaar uitblijft. Daarbij gaat
het hem in het bijzonder om de
gevolgen van de opheffing van
de organisatie bescherming be
volking (BB) en het aanwijzen
van de brandweer als nieuwe
kern van de hulpverlening.
Blanken maakte hierover op
merkingen tijdens de donder
dag in Goes gehouden raadsver
gadering.
De eerste burger van de Ganze-
stad wees op de oprichting van
de districtsgezondheidsdienst
(DGB) en de voortvarendheid
waarmee deze organisatie thans
van de grond komt. Hij vond dat
de reorganisatie van de hulpver
lening hieraan een voorbeeld
kan nemen. Een werkgroep van
burgemeester is ermee bezig. Mr.
Blanken merkte op dat de voor
bereidingen wat al te lang bin
nenskamer blijven. Dat achtte
hij niet goed voor het komende
besluitvormingsproces. „Het
gaat erom dat een evenwichtig
patroon wordt ontwikkeld in de
hulpverleningssector. Dat eist
een open discussie binnen de
regio over te nemen organisato
rische maatregelen. Daar is nog
steeds het wachten op", aldus
Blanken.
gebied spaart en voor ongeveer de
helft gebruik maakt van bestaande
voorzieningen. Hij vertelde dat gede
puteerde staten binnenkort uitvoerig
opening van zaken zullen geven in de
statencommissies voor verkeer en wa
terstaat en voor ruimtelijke ordening.
Dan zullen ook de alternatieven op
een rij gezet worden en het eraan
gekoppelde grondbeslag.
Met de georganiseerde landbouw is
over de gekozen oplossing geen voor
overleg gevoerd. Van die zijde is
verzet te verwachten tegen plannen
die beslag leggen op agrarische
grond. Voorzitter L. van Gastel van
de kring Schouwen-Duiveland van
de Zuidelijke Landbouw Maatschap
pij (ZLM), erkende weliswaar dat
aanpassing van bestaande wegen
noodzakelijk is (onder meer opdat
het plaatselijk verkeer zonder pro
blemen mogelijk blijft). „Het afstaan
daarvoor van een grote oppervlakte
goede landbouwgrond met daarnaast
een schadelijke kaveldoornsijding is
voor ons niet te accepteren," aldus
Van Gastel.
Bij het Schouwse tracé voor de Dammenweg wordt voor een belangrijk deel gebruik gemaakt van bestaande wegen,
met name de Kraaiesteinseweg.
I
HEINKENSZAND Het vrouwen-
contact Heinkenszand houdt een the
ma-avond over de wet tweeverdie
ners. Daarin komen vragen aan de
orde zoals: „Moet ik over het geld dat
ik verdien nu extra belasting beta
len?" en „Werkt deze wet emancipatie
in de hand of juist niet?" De bijeen
komst is maandagavond 28 januari op
20.00 uur in het ontmoetingscentrum
De Stenge te Heinkenszand.
GOES De gewestelijke raad voor
Zeeland van het Landbouwschap
gaat een overlegplatform in het leven
roepen voor behandeling van de
mestproblematiek. Doel van hert
platform, dat voor de gehele provin
cie moet opereren, is enige lijn te
brengen in de Zeeuwse bijdrage in de
oplossing van het landelijke mest-
overschottenprobleem. Volgens de
gewestelijke raad, onlangs in verga
dering bijeen te Goes, kan het plat
form onder meer dienen als overleg
partner van de mestbanken (die in
overschotgebieden als bijvoorbeeld
Noord-Brabant zijn opgericht, om de
mesthoop elders te slijten).
Het overleg zal naar de mening van
gewestelijke raad onder meer betrek
king moeten hebben op de kwaliteit
van de mest die in Zeeland kan wor
den afgezet. Ook de wijze en het
moment van aanvoer van de mest
moeten worden besproken. Het plat
form kan tevens optreden als overleg
partner van bijvoorbeeld de provincie
en gemeenten in planologische proce
dures vanwege de tussenopslag van
de te verwerken mest. De provinciale
raad voor de bedrijfsontwikkeling in
de landbouw heeft onlangs becijferd
dat er in Zeeland vanuit overschotge
bieden jaarlijks een hoeveelheid van
ongeveer een half miljoen kubieke
meter mest kan worden verspreid. Er
is een nationaal overschot van circa
achttien miljoen kubieke meter.
In de vergadering van de gewestelijke
raad werd ook de voorgenomen ophef
fing van het districtskantoor Middel
burg van de directie landbouw en
voedselvoorziening besproken. De
raad kon daarmee instemmen, onder
voorwaarde dat op Walcheren in de
toekomst wel zitdagen zullen worden
gehouden. De raad stelde de adviesta
rieven voor het loonwerk 1985 vast.
Een twintigtal tarieven zijn verhoogd;
de overige tarieven zijn gehandhaafd
op het niveau 1984. De raad koos A.
Doeleman uit Nieuwerkerk tot voor
zitter (voor de periode 1985/1986) en
W. Meere uit Rotterdam tot vice-
voorzitter.
GOES Het gemeente
bestuur van Goes gaat
bij provinciale staten
met klem aandacht vra
gen voor afschaffing of
vermindering van het
toltarief voor de Zee
landbrug. Met name
economische overwe
gingen spelen daarbij
een rol, zo bleek donder
dag uit opmerkingen
van de Goese burge
meester mr. W. Blan
ken, tijdens de maande
lijkse raadsvergade
ring.
Hij onderstreepte dat de
Zeelandbrug voor Goes
een verbinding van gro
te betekenis is. De bur
gemeester wees op de
toenemende oriëntatie
van Schouwen-Duive
land op de Bevelandse
centrumgemeente, op
allerlei gebied.
Als voorbeelden noem
de mr. Blanken onder
meer voorzieningen op
het gebied van onder
wijs, openbaar vervoer,
gezondheidszorg en be-
winkeling. Hij voegde er
aan toe dat de Zeeland
brug ook economisch
een belangrijke trans
portader is naar Rotter
dam. De burgemeester
stelde dat financiële
barrières, zoals tolhef
fing, voor het regionale
en interregionale ver
keer zo snel als maar
mogelijk is moeten wor
den geliquideerd of ten
minste verkleind. „Het
verder ontwikkelen van
de centrumfunctie van
Goes, ook op econo
misch gebied, is daar
van sterk afhankelijk;
betoogde Blanken.
Met nadruk zei Goes'
eerste burger dat nieu
we doorgaande wegen,
via de weg over de
stormvloedkering met
name, niet aantrekkelij
ker mogen zijn dan de
route over de Zeeland
brug. Hij kondigde aan
dat het dagelijks be
stuur van Goes bij de
provincie andermaal
aan de bel gaat trekken,
teneinde het tolpro-
bleem uit de wereld te
krijgen. Mr. Blanken no
digde de raadsfracties
uit hetzelfde te doen bij
hun politieke geestver
wanten op provinciaal
niveau.
Oud-slager Kras bij zijn 'meesterwerk' in wording.
Meesterwerk
Wie graag olieverfschilderijen maakt, maar opziet tegen de kosten
van de vele tientallen tubetjes verf, kan nog iets leren van de
Middelburger H. F. Kras. Deze slager in ruste vervaardigt al 25 jaar
schilderijen uit varkensvet. Onvervalste, zuivere reuzel moet het zijn,
dat voor een paar kwartjes per kilo bij nagenoeg alle slagerijen te koop
is. Daarmee zet de heer Kras taferelen neer, die niet van met olieverf
geschilderde illustraties te onderscheiden zijn. Momenteel is de 63-jarige
Middelburger bezig met zijn absolute meesterwerk: De Nachtwacht van
Rembrandt. En dat nog wel op ware grootte...
Oud-slager Kras zegt de enige in
Nederland té zijn die deze hobby
beoefent. Hoewel, van hobby wil hij
niet weten. „Vroeger, op de slagers
vakschool, hoorde dit gewoon bij de
opleiding. Iedereen leerde het toen.
Maar ik ben de enige die er mee
verder is gegaan". De heer Kras
neemt dan ook liever het woord
vrije tijdsbesteding in de mond.
Schilderen met vet is een seizoenge
bonden liefhebberij. Tussen april en
oktober moet de heer Kras zijn
palet, kwasten en emmer met vet
noodgedwongen aan de kant zetten.
Door de wat hogere temperaturen
wordt de reuzel dan zó dun, dat het
van zijn kwasten druppelt voor het
op de hardboardplaten kan worden
aangebracht. En 's winters zit Kras
met het probleem, dat het varkens
vet soms keihard is. Maar daar hepft.
hij wat op gevonden. Met de föhn
van zijn vrouw blaast hij de klom
pen vet warm, zodat ze dan wél te
gebruiken zijn.
Omdat Kras niet kan terugvallen
op ervaringen van andere 'vetschil-
ders', heeft hij alle problemen zelf
moeten oplossen. In het verleden
zat hij wel eens met vetschilderijen,
die in warme tijden begonnen te
smelten. Ook begonnen sommige
vetschilderijen na verloop van tijd
een minder aangenaam luchtje te
verspreiden. „Het was me al gauw
duidelijk, dat ik de vetlagen moest
afdekken met een soort lak. Ik heb
toen van alles geprobeerd. Eerst
spoot ik nagellak op de schilderijen,
maar dat hielp niets. Toen probeer
de ik het met haarlak, maar dat was
ook niks. Ik heb ze besproeid met
vemis, maar dat droogde niet. Ten
slotte kwam ik via via in contact
met de tekenzuster uit een klooster
in Etten-Leur. Zij heeft me een
vemis op waterbasis aangeraden.
Dat bleek het ei van Columbus".
De heer Kras is afkomstig uit
Sas van Gent. Daar dreef zijn
vader een slagerij. Zo rolde hij
automatisch in het vak. Hij bezorg
de het vlees uit de slagerij onder
meer in Gent, waar hij onder ande
re de directrice van de Opera in
Gent onder meer tot zijn klanten
kring mocht rekenen. De echtgeno
te van de heer Kras kwam uit
Zuiddorpe, waar zij zeer goed be
vriend was met Marie-Cécile Moer
dijk. De heer Kras bracht de toen
nog jonge zangeres in contact met
de Gentse Opera-directrice, wat
het begin van Marie-Céciles zang
carrière betekende. Ook nu nog zijn
de heer en mevrouw Kras regelma
tig te gast in huize Moerdijk in het
Brabantse Leende.
In Sas van Gent hield vader Kras
zich in zijn vrije tijd bezig met het
boetseren van figuren uit varkens
vet. Daarmee viel hij op slagersvak
beurzen regelmatig in de prijzen. Na
verloop van tijd kreeg de heer Kras
een eigen slagerij in Etten-Leur.
Eén van zijn eerste vetschilderijen,
een portret van de redder Doras
Rijkers, was indertijd het pronk
stuk van een regionale midden-
standsbeurs. Het portret viel in de
smaak bij een slager uit Frankrijk,
die het nu nog in zijn zaak heeft
staan.
Het procédé van het schilderen met
vet is tamelijk eenvoudig. Wanneer
de reuzel vrij smeuig is, kan het
zonder meer op een ondergrond
worden aangebracht. Die onder
grond moet wel van hout zijn; de
heer Kras gebruikt bij voorkeur
hardboard. De reuzel kan met een
heel klein beetje verf uit een tubetje
worden gekleurd. De inhoud van
een kleine tube olieverf is voldoen
de voor een kilo vet. Zelfs voor een
reusachtig werk als de Nachtwacht
gebruikt de heer Kras in totaal
maar drie kilo vet.
Voordat met het schilderen kan
worden begonnen, moet de onder
grond eerst worden ingetekend.
Vervolgens kunnen de lagen reuzel
worden opgebracht. Pas bij de vier
de laag begint het vet te 'dekken'.
Als het schilderij helemaal af is, kan
de vernis er op worden gesproeid.
Die vernislaag geeft aan het schilde
rij bovendien nog een dieptewer
king.
Voor de heer Kras begint de tijd
te dringen. Zijn Nachtwacht
moet - met een onwerkbare zomer
voor de deur - eind oktober af zijn.
Dan krijgt het werk een ereplaats
op de grote internationale slagers
vakbeurs, die rond die tijd wordt
gehouden in het Jaarbeurscomplex
in Utrecht. Voor het zover is, moet
de heer Kras nog heel wat werk
verzetten. Zijn Nachtwacht is na
melijk 4.20 meter lang en 3.60 me
ter hoog. Om nog enigszins uit de
voeten te kunnen, heeft hij het
werkstuk onderverdeeld in acht
grote panelen. Drie er van bedek
ken precies de langste muur van
zijn werkkamer...
Over de vraag hoe hij het schilderij
straks wil vervoeren, heeft hij nog
niet al te zeer nagedacht. Ook staat
nog niet vast, hoe te zijner tijd de
ruim 16, meter lange lijst om het
werkstuk moet worden bevestigd.
Wel heeft de heer Kras al gepiekerd
over een oplossing wanneer hij in
tijdnood dreigt te komen. „Dan
vraag ik gewoon aan een oud-colle
ga of ik van de zomer in zijn koel
ruimte mag komen werken", zegt
hij laconiek.
Het is duidelijk dat zijn eengezins
woning in Middelburg niet de ideale
plek is om het reusachtige schilderij
leuk te laten uitkomen. Ook het
slagersmuseum is niet gebouwd op
het herbergen van zo'n kolossaal
stuk. De heer Kras hoopt dan ook,
dat zich straks in Utrecht iemand
zal aandienen die de Nachtwacht
van hem zou willen kopen. Mocht
dat niet lukken, dan zal hij eens
voorzichtig polsen of de gemeente
Sas van Gent misschien belangstel
ling heeft voor zijn Nachtwacht.
Want hoewel de heer Kras geruime
tijd heeft doorgebracht in Etten-
Leur en Middelburg, maakt hij er
geen geheim van dat zijn hart nog
steeds aan dat Zeeuws-Vlaamse
dorp is verpand.
In de van slaapkamer tot atelier
herschapen werkruimte van de heer
Kras liggen verschillende afbeeldin
gen van de originele Nachtwacht.
Een aantal daarvan is zelfs verdeeld
in allerlei hokjes, waarmee de oud
slager een betere vlakverdeling wil
bereiken. Maar de echte Nacht
wacht, in het Rijksmuseum in Am
sterdam, zag hij nog nooit. „Nee,
eerst wil ik dit afmaken, dan pas ga
ik kijken..."
Koen van Dijen
GOES „Het is nodig - alleen al uit
respect voor de burger, de kiezer -
zorgvuldig en voortdurend attent te
zijn op het functioneren van de ge
meenteraad. Kritische beoordeling
van de controlefuncties, de besluit
vormingsprocedures, de omvang van
de pakketten informatie en relevante
gegevens, de vergadercultuur. Se
rieuze afweging van de rol en de
invloed van de raad in het verschijn
sel van maatschappelijke processen.
Bescheidenheid in de pretentie daar
aan als overheid vorm te geven. En
vooral: gebruik maken van het juri
dische en democratische instrumen
tarium om resultaatgericht de ge
meente te besturen."
Dit stelde de Goese burgemeester mr.
W. Blanken donderdag in zijn nieuw
jaarstoespraak tot raad en burgerij.
Hij ging uitvoerig in op de positie van
de gemeenteraad en de houding van
dat college ten opzichte van de sa
menleving. De eerste burger van de
Ganzestad toonde zich voorstander
van het terugbrengen van overheids
bemoeienis. Hij wees er in dit verband
op dat onder meer de 'bestuurlijke
mentaliteit' een voorname rol speelt.
Blanken constateerde dat de overheid
in de besluitvorming te vaak kool en
geit wil sparen; kiest voor vluchtge
drag en het uitbannen van risico's.
„Onder het motto van rechtsgelijk
heid komt de individuele burger, of
komen groepen burgers vaak in de
klem, althans voelen ze zich te kort
gedaan," meende de burgemees lei.
Mr. Blanken signaleerde een afne
mende belangstelling van de burger
in inspraakprocedures. Hij had daar
begrip voor, gelet op het feit dat
individuele belangen ondergeschikt
worden gemaakt aan de algemene
regels. Ook de bureaucratie speelt
„Het verenigingsleven en allerlei par
ticuliere instellingen, toch al gehandi
capt door terugvallende inkomsten en
stijgende kosten, passen er langza
merhand voor als het slachtoffer van
de regelzucht van de gemeente op te
draaien. Ik vind dat een betreurens
waardige ontwikkeling, die bijstelling
verdient," betoogde de burgemeester.
Hij zag het ais een opgave om als
gemeente grote terughoudendheid te
betrachten in de bemoeienissen met
de samenleving. Blanken vestigde de
aandacht op het brede scala aan
activiteiten, dat zonder gemeentelijke
ondersteuning wordt ontplooid. De
burgemeester hield de raadsleden
voor dat vandaag-de-dag van gemeen
tebestuurders een nadrukkelijke
maatschappelijke bestrokkenheid
wordt verlangd. „Weten wat er leeft.
Contacten onderhouden, belangstel
ling tonen. Attent op ontwikkelingen
elders. Dat voorkomt het bestuurlijk
isolement en bevordert het aanzien
van de gemeenteraad als bestuurscol
lege."
Burgemeester mr W. Blanken.
GOES - De JOVD Zeeland houdt
vrijdag 1 februari een onderwijsde
bat met een politiek forum in Goes.
Voor dit forum zijn drie tweede ka
merleden uitgenodigd van de drie
grote partijen.
Het forum bestaat uit de heer M.
Beinema (vvd), J. Franssen (vvd) en
de heer G. A. Q. Niessen (PvdA).
Tijdens het debat worden onder meer
zaken besproken als de actuele pro
blematiek met betrekking tot het
onderwijs. Het debat wordt gehouden
in café 'Baarends', Voorstad 17 in
Goes en begint om 20.30 uur.
KLOETINGE In de hervormde
kerk van Kloetinge wordt zondag een
dienst voor jong en oud gehouden.
Voorganger is ds. C. den Engelse uit
Renesse. Het thema van de dienst is
'Waar gaat het eigenlijk over?'. Het
koor en combo Vox Maris uit Yerseke
verleent muzikale medewerking. De
dienst begint om 10.00 uur.
