LEVEN NAAST DE
SLAPENDE REUS
Nkomati-akkoord Zuid-Afrika
en Mozambique op de tocht
Herdenkt DDR op 8 mei
nederlaag of bevrijding?
B
Sowjets sleutelen aan
betrekkingen met China
Etnische problemen op Sri Lanka
lijken zich slechts te verdiepen
PZC/°P'nie en achtergrond
MAANDAG 31 DECEMBER 1984
iDoor M. H von Meyenfeldt)
Haalt de Sowjet-Unie 1984?", is de titel van een in 1970 gepubliceerde brochure,
geschreven door de in 1980 overleden Russische schrijver Andrej Amalrik. Het
antwoord op de vraag weten wij inmiddels. De Sowjet-Unie heeft 1984 gehaald en het ziet er
niet naar uit dat aan haar voortbestaan spoedig een einde komt.
Amalrik ziet de toekomst van zijn zover de gedachten van de Britse Een dergelijke oorlog dwingt de Sow-
land somber in. Hij signaleert
grote mate van onvrede onder de
generaal.
Opvallend in de brochure is dat
jet-Unie al zijn militaire potentieel te
concentreren in Azië. Hij stelt boven-
bevolking. vooral veroorzaakt door Amalrik helemaal niet denkt aan een dien de Russische leiders voor proble-
----- conflict tussen de NAVO en het War- men als: een toenemende oorlogsmoe-
schau-pact. Hij verwacht een oorlog heid onder de bevolking; een afne-
tussen Rusland en China. Noordelijk mende produktie van goederen voor
van China liggen de geweldige dun- civiel gebruik; mogelijk verraad van
bevolkte ruimten van Siberié en het bondgenoten en een groeiend natio-
Verre Oosten, die vroeger al eens nalisme onder de niet-Russische vol-
binnen de Chinese invloedsfeer gele- ken. Een nederlaag aan het front of
gen hebben. En die gebieden behoren een hevige uitbarsting van onvrede,
nu tot een staat waarmee China moet bijvoorbeeld in de straten van Mos-
afrekenen om zelf een dominante rol kou, is dan voldoende om het regime
op het Aziatische continent te kun- ineen te doen storten.
een verstard bureaucratisch systeem
dat niet meer in staat is op verant
woorde wijze leiding te geven aan
interne ontwikkelingen. En deze on
vrede zal. wanneer Rusland als gevolg
-van zijn agressieve buitenlandse poli
tiek in een oorlog betrokken raakt,
leiden tot revolutie en de ondergang
van het Sowjet-imperlum. Oorlog is
voor deze revolutie een onmisbare
voorwaarde: „zonder oorlog geen re
volutie".
Amalnks visie op de samenhang lus
sen onvrede onder de bevolking, revo
lutie en oorlog is door de oud-com
mandant van het Britse Rijnleger, Sir
John Hacket, uitgewerkt in zijn boek:
'The Third World War' (De Derde
Wereldoorlog). Het Warschau-pact
start op 4 augustus 1985 een groot
scheepse aanval op West-Europa. Dit
militaire offensief loopt echter mid
den augustus vast ergens in Neder
land en het westen van de Duitse
Bondsrepubliek. Op 22 augustus zet
de Sowjet-Unie een kernwapen in te
gen de stad Birmingham (Groot-Brit-
tanniê), mede om het Westen op de
knieën te dwingen. Het Westen ant
woordt op deze aanval met het tot
explosie brengen van twee atoomwa
pens boven de Russische stad Minsk.
Deze westerse reactie is het startsein
voor epn algemene opstand in de
Sowjet-Unie. Polen trekt zich terug
uit het Warschau-pact. Verschillende
Sowjet-republieken proclameren hun
onafhankelijkheid. En de Russische
leiders in het Kremlin worden door
tegenstanders ten val gebracht. Tot
China de Sowjet-Unie in een oorlog
zal betrekken, wanneer het militair Amalriks analyse van de dreiging
sterk genoeg is en over voldoende waarmee de Sowjet-Unie in deze tijd
atomaire wapensystemen beschikt wordt geconfronteerd, lijkt mij juist,
om dte Sowjet-Unie van het gebruik China is een (nog slapende) reus. Het
vajfttdfcmwapens tegen Chinese doe- Chinese bevolkingspotentieel over-
len' j# weerhouden. Geen conventio- treft dat van de Sowjet-Unie vele
nele ooftog zoals die waarop de NA- malen (1.039.000.000 tegen
VO zich voorbereidt, maar een lang- 274.300.000). De Chinese krijgsmacht
durige partizanenoorlog op een ko- omvat vier miljoen militairen en be-
lossaal gebied dat zich uitstrekt aan schikt over onder meer 120 atomaire
beide zijden van de 7000 kilometer wapensystemen voor lange afstand
lange grens tussen beide landen. (1800 tot 13.000 kilometer), rond 12.000
iDoor Hans Ameszi
Op 8 mei 1945 capituleerde nazi-
Duitsland onvoorwaardelijk,
moest dat doen. Over ruim vier
maanden is dat veertig jaar gele
den en net als de 40-jarige herden
king van D-day in Normandiê zal
de achtste mei 1985 in ieder geval
herdacht worden. Voor de overwin
naars van de Tweede Wereldoor
log. de geallieerden, is dat geen
probleem. Die vieren feest. Voor de
verliezers, Duitsland, Japan en in
feite ook Italië, ligt het moeilijker.
In de Bondsrepubliek Duitsland is
daarom nu al een discussie ont
brand over de vraag wat er met en
op de achtste mei volgend jaar
„gedaan" moet worden. Vier decen
nia na de onvoorwaardelijke capi
tulatie is althans het westelijk deel
van het eens Grootduitse Rijk er
niet in geslaagd om een soort over
eenstemming te bereiken over wat
de achtste mei 1945 eigenlijk voor
de inwoners van de Bondsrepu
bliek betekent: nederlaag of bevrij
ding.
In de DDR is dat eenvoudiger. De
Oostduitsers organiseren parades
en vieren de 40-jarige bevrijding van
het fascisme. Daarbij wordt mis
schien wel een beetje te veel de
indruk gewekt alsof in ieder geval
de meeste huidige Oostduitsers van
boven een bepaalde leeftijd alle
maal verzet tegen Hitier hebben
gepleegd. Dat is historisch onjuist.
Maar het is wel waar dat een van de
grondslagen van de DDR de wakker
gehouden herinnering aan de ter
reur van de nazi's is en het is
eveneens niet te bestrijden dat de
leiding van de Oostduitse staat zel
den was bevlekt door het - later
uitgekomen - nationaal-socialisti-
sche verleden van een van de func
tionarissen
Dat kan voor West-Duitsland niet
worden volgehouden. De Bondsre
publiek heeft staatssecretarissen en
ministers iGlobke. Overlanderi ge
had. die diep in het bruine moeras
verkeerden. Bondskanselier Kurt
Georg Kiesinger had gewerkt op
het nazi-propagandaministerie van
Goebbels en het voorlaatste staats
hoofd Karl Carstens was in ieder
geval üd van de nazi-partij geweest
Deling Europa
Er zullen niet zeer veel Duitsers
meer rondlopen die geloven dat de
achtste mei 1945 een bittere neder
laag was, een echte ineenstorting.
Hoewel het Duitse volk met miljoe
nen achter de hakenkruizen heeft
gemarcheerd, is wel zeker dat vrij
wel niemand van die geestdriftigen
van weleer het achteraf betreurt
dat Hitier de oorlog niet heeft
gewonnen. Maar, zoals de fractie
voorzitter van de CDU-CSU, Alfred
Dregger, het uitdrukt: „De achtste
mei 1945 was niet alleen de neder
laag van Hitier, maar ook de over
winning van Stalin. Dat betekent
de vlucht en verdrijving voor 14
miljoen Duitsers uit de oost-gebie
den. Dat betekende ook de brutale
en meedogenloze deling van Euro
pa. Misschien was dit wel de groot
ste catastrofe in de Europese ge
schiedenis. en een catastrofe kan
niet gevierd worden".
Vieren of niet vieren? Daarover zal
nog lang gepraat worden. Maar het
lijkt inmiddels wel zeker dat de
Bondsrepubliek Duitsland niet zal
proberen om zo weinig mogelijk
aandacht aan de veertigjarige her
denking van de onvoorwaardelijke
capitulatie te besteden De huidige
Bondspresident Richard von Weiz-
sacker, wiens vader staatssecretaris
van buitenlandse zaken onder de
nazi's was en tevergeefs heeft gepro
beerd daar „het beste van te ma
ken", zei tijdens zijn kersttoespraak
dat het erom gaat het onoverzien
baar grote aantal slachtoffers te
herdenken. Zowel bij de tegenstan
ders van toen als bijna in elke
Duitse familie. Vooral Russen en
Polen, verklaarde Von Weizsacker,
is onmetelijk leed berokkend. Uit de
geschiedenis kan alleen geleerd
worden als die niet wordt verstopt.
Dachau
Kanselier Helmut Kohl, die zelf
onophoudelijk roept dat hij aan het
einde van de Tweede Wereldoorlog
pas 15 jaar oud was, zou het liefst
willen dat de achtste mei 1945 onop
vallend met een oecumenische
dienst in de Dom van Keulen wordt
herdacht. De sociaal-democraten
vinden dat de Bondsdag de geéigen-
de plaats is om woorden aan de
herdenking van de capitulatie te
wijden. En de Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan heeft te ken
nen gegeven dat hij begin mei 1985,
als hij toch in West-Duitsland is
voor de economische topconferen
tie, best wel in een voormalig con
centratiekamp wil spreken. Daar nu
zijn de Duitsers fel tegen. Want ten
eerste zouden er dan allerlei verve
lende herinneringen ruw worden
wakker geschud en ten tweede zou
in de berichtgeving alleen maar
aandacht worden besteed aan Rea
gan in Dachau, en niet aan bijvoor
beeld het mooie van de onverbreke
lijke Amerikaans-Duitse vriend
schap.
Een paar weken na de achtste mei
1985, namelijk half juni, wil Bonds
kanselier Helmut Kohl aan gebie
den herinneren, die geenszins door
de Russen zijn „bevrijd" van het
fascisme. Als eerste regeringschef
na Ludwig Erhard in 1965 is Kohl
van plan om te praten op een
bijeenkomst van de „verdrevenen
van Sileziè". Het voorlopige motto
luidt: „Veertig jaar verdrijving -
Silezié blijft van ons". Inmiddels is
in de Bondskanselarij een licht
opgegaan en schijnt men in tc zien
dat juist ook vanwege de achtste
mei een rede van Kohl onder uitge
rekend dit motto „zeer tactloos"
tegenover vooral Polen zou zijn.
Naar verluidt denken de Sileziérs
na over een andere leuze.
1945: De bevrijding van Berlijn door Russische troepe,
tanks en 6000 gevechtsvliegtuigen.
Van een acuut gevaar voor de Sowjet-
Unie is momenteel echter nog geen
sprake. Het Chinese beleid richt zich
vooralsnog op de oplossing van inter
ne problemen. Bovendien moeten de
Chinese strijdkrachten nodig worden
gemoderniseerd. Politici en militairen
die bij de beleidsvorming zijn betrok
ken. kijken echter 10 tot 15 jaren
vooruit en dan kan de militair-strate
gische situatie sterk in het nadeel van
de Sowjet-Unie zijn veranderd. Aan
wijzingen daarvoor zijn o.a. de toena
dering tussen Amerika en China, ook
op militair gebied, en de afstand die
China neemt van marxistisch-leninis-
tische beginselen.
Dat men zich in Moskou over de
dreiging van de kant van China zor
gen maakt, is begrijpelijk. Het Russi
sche beleid richt zich dan ook op het
voorkomen van een mogelijk militair
conflict met China door enerzijds de
verbetering van de betrekkingen tus
sen beide landen, anderzijds de ver
sterking van het militaire potentieel
in het grensgebied. De laatste jaren is
het aantal legerdivisies in het Verre
Oosten met vijf uigebreid (van 47 naar
52). Of dit beleid het gewenste effect
zal hebben, is onzeker. De praktijk
leert dat het politieke proces van
ontspanning door maatregelen, be
doeld om de militaire veiligheid te
verbeteren, nadelig wordt beinvloed.
Dat Rusland met militair geweld zal
proberen de Chinese dreiging uit te
schakelen acht ik. vanwege de gevol
gen van een dergelijk beleid, ook voor
de Sowjet-Unie, onwaarschijnlijk.
Wat zijn voor ons de gevolgen van
een mogelijk militair conflict tussen
Rusland en China? Velen hopen onge
twijfeld dat Amalrik met zijn voor
spelling over de afloop van een der
gelijk conflict eens gelijk zal krijgen.
Ik denk echter niet dat wij op zo'n
eenvoudige manier van de proble
men af komen waarmee wij in de
Oost-Westrelatie worden geconfron
teerd. Immers, een oorlog tussen de
Sowjet-Unie en China blijft niet be
perkt tot het Aziatische continent. De
gehele aardbol en de ruimte dienen
dan als strijdtoneel. Dat kan ook niet
anders, gelet op: de ontwikkelingen
binnen de militaire systemen; het
toegenomen afstandsbereik en de ef
fecten van moderne wapens; de snel
heid waarjnee tegenwoordig de ver
nietigingskracht kan worden
getransporteerd en de moderne tech
nieken die worden gebruikt voor het
opsporen van doelen en het onder
houden van verbindingen. Met ande
re woorden: het Westen zal in een
dergelijk conflict zeker niet buiten
schot blijven. Mede daarom is het te
hopen dat het Russische beleid, be
doeld om de betrekkingen met China
te verbeteren, ten slotte succes zal
hebben.
radio-tv en kunst
De programma's voor ra
dio en televisie voor Oud- en
Nieuwjaarsdag vindt u op pa
gina 8 en 9 van deze editie.
Na een jaar van besprekingen tussen de Singalese meerderheid en de
Tamil minderheid (18 procent van de bevolking) lijkt de etnische
crisis op Sri Lanka zich alleen maar te verdiepen. De „Conferentie van
Alle Partijen" (APC) liep vorige week af. President Junius Jayewardenc
presenteerde vrijdag een reeks wetsontwerpen ter oplossing van het
probleem. De partijen hebben nu de tijd om na te denken.
Om de discussie te vergemakkelij- Een boeddhistéische monnik vroeg
ken is de censuur op zaken over de
conferentie opgeheven. Het slot van
de besprekingen die in januari be
gonnen, kenmerkte zich door toene
mend wantrouwen en meer ver
vreemding tussen de twee gemeen
schappen, zo is vernomen uit krin-
volgens de pers aan de minister van
veiligheid. Lalith Athulatmudali:
„Sri Lanka is het enige thuisland
voor Singalezen, de Tamils hebben
elders ook plaats gekregen (in de
Zuid-Indiase staat Tamil Nadu wo-
50 miljoen Tamils). Waar
gen rond de conferentie. Dit werd om moeten we dan enkele provin-
afgelopen weken onderstreept door
het nieuwe geweld van zowel de
guerrillastrijders van de afschei
dingsbewegingen van Tamils als
cies afstaan aan de Tamils?"
Athulatmudali antwoordde: „De
wetsontwerpen brengen de meer
derheidsgemeenschap niet in ge-
van het regeringsleger dat bijna vaar en ondermijnen niet de een
alleen uit Singalezen bestaat.
Aan de bijeenkomst vrijdag namen
twaalf delegaties deel. waaronder
het TULF (Verenigd Tamil Bevrij-
heid van het land. Daarom eerwaar
de. moet U geen twijfels hebben
over de nieuwe voorstellen".
Ramalingam Balusabramaniam.
dings Front), de grote politieke par- een Tamil-advocaat en secretaris
tij van Tamils die geen afscheiding
maar meer autonomie bepleit. Twee
boeddhistische organisaties bleven
weg. Eerder hadden de Communis-
van het burgercomité in de noorde
lijke stiad Jaffna, gelooft dat de
.huidige politieke verwarring" te
wijten is aan „verkeerde interpreta-
tische Partij, het All Ceylon Tamil tie van rechtvaardige eisen van de
Congres en de voornaamste opposi
tie partij, SFLP (Sri Lanka Free
dom Party) zich al teruggetrokken.
Tamil-staat
Het voornaamste probleem op de
conferentie was volgens waarne
mers de angst bij de Singalezen dat
elke concessie aan de Tamil-eis van
meer regionale autonomie een eer
ste stap is op weg naar een onaf-
hankelijkhe Tamil-staat. Deze zou
dan weer deel uit kunnen maken
van het buurland India.
De voorstellen van Jayewardene
bestaan onder meer uit een samen
gaan van verschillende districtsra
den tot provinciale raden. Er zou
een tweede kamer in de volksverte
genwoordiging moeten komen
waarin de minderheden in het land
zitting krijgen.
Dit is natuurlijk een compromis. De
gematigder Tamils eisen een regio
nale raad voor de gebieden in het
oosten en het noorden waar zij de
meerderheid vormen. De Singale
zen willen doorgaans niet verder
gaan dan de districtsraden.
Tamils door de gevestigde politieke
partijen". „De Tamils worden in
hun eigen land als vreemdelingen
behandeld. De Singalezen lijken het
lijden van de Tamils niet te begrij
pen" „De Tamils willen alleen maar
dezelfde vruchten van onafhanke
lijkheid als de Singalezen".
Oplossing
De Singalese directeur van de on
derzoeksorganisatie „Marga Insti
tuut", Godfrey Gunatillcke, zegt
dat er twee voorwaarden zijn
waaraan moet worden voldaan
voor een oplossing van de proble
men. Aan de ene kant moeten de
Tamils verklaren dat zij geen af
scheiding willen. Aan de andere
kant moet de regering duidelijk
maken dat het verstrekken van
meer bevoegvdheden aan de Ta-
mil-streken geen uitholling van de
centrale macht inhoudt, en dat ze
over alle macht blijft beschikken
om de eenheid van het land te
bewaren, aldus Gunatillcke.
Maar terwijl politieke partijen pra
ten over de voorstellen van Jaye-
Het idee van de president stuit in wardene hebben separatistische
ieder geval al op moeilijkheden_bij guerrillastrijders in het noorden een
nieuw offensief ingezet. Dit resul
teerde de afgelopen zes weken in de
dood van ongeveer 50 regeringssol
daten en honderd Singalese bur
gers.
de havikken van beide kanten. Ta-
mil-militanten beschouwen het als
„te weinig en te laat". De Singale
zen van de harde lijn vinden het een
uitverkoop.
Er is ook sprake van meer samen
werking tussen verschillende guer
rillabewegingen die tot nog toe el-
kaar in de haren zaten. Tegenacties
van het regeringsleger hebben een f
paar honderd doden gekost. Ruim
duizend jonge Tamils zijn opgepakt
op verdenking van „terrorisme"
Het noorden wordt beheerst door
militairen. De instelling van een
speciale patrouilleringszone op zee
en van een niemandsland aan de I
kust heeft 200.000 mensen die van i
de visserij afhankelijk zijn van hun
inkomsten beroofd.
Elders in het land worden Tamils en |fi
Singalezen die niet afwijzend staan J
tegenover Tamil-eisen behandeld el
als „potentiele terroristen". De in el
Jaffna verschijnende krant „Satur- jr
day Review" schreef afgelopen f
weekeinde: „Tamils, of ze nu vrije e
beroepen hebben, plantage-arbei- j
ders zijn. priester of boer. worden
gevangen genomen zonder onder-
scheid". „In hun buurten worden ze a
beschouwd als een veiligheidsrisico c
en constant in de gaten gehouden.
dat geldt ook voor Tamils die met r
Singalezen getrouwd zijn. En Singa- ,r
lezen die opkomen voor de Tamils
staan bloot aan Sri Lankccs McCar e
tyisme".
c
De vooruitzichten op een politieke
oplossing worden somber ge- H
noemd. Dayan Jayatilleka, lector
politieke wetenschappen aan de
universiteit van Colombo zegt:
„We zitten midden in de grootste
crisis sinds onze onafhankelijk
heid". Hij gelooft niet in een snelle
oplossing omdat „het maximum
dat de regering biedt (provinciale
raden) tekort schiet tegenover de
minimumeis van de gematigde Ta
mils (regionale raad)". „We hebben
een patstelling en in zo'n situatie
winnen guerrilla's. Want die win
nen altijd zo lang ze niet verliezen.
En de regering verliest altijd zo
lang ze niet wint", aldus de lector.
„Maar het Singalese volksdeel zal
vroeg of laat begrijpen dat een
militaire oplossing niet mogelijk
is". „Tot dan", zegt Jayatilleka, „zal
de guerrilla-oorlog zich voortsle
pen". Wat gevaarlijker is, is een in
elkaar storten van het moreel van
het leger. Dat. zou zich kunnen uiten
in muiterij en geweld dat zich niet
alleen tegen Tamils richt maar ook
tegen de eigen regering, meent hij.
„De crisis is zo diep en de spanning
zo opgelopen dat dit niet nog jaren
kan doorgaan" (IPS).
IDoor Ruud de Witi
Het Mozambikaanse dagblad Noti-
cias, dat algemeen als de spreek
buis van de Frelimo-regering van
president Zamora Machel wordt be
schouwd, heeft woensdag op haar
voorpagina gemeld dat Zuid-Afrika
nog steeds doorgaat met het onder
steunen van de NMR-rebellen. Dit
ondanks het in maart van dit jaar
tussen Mozambique en Zuid-Afrika
afgesloten Nkomati-akkoord. Vol
gens dit akkoord beloofde Zuid-Afri
ka de steun aan de NMR-rebellen te
staken, terwijl Mozambique op zijn
beurt toezegde de aanwezigheid van
het ANC, de in Zuid-Afrika geboren
anti-apartheidsorganisatie, in het
land ongedaan te maken.
Noticias haalt in zijn artikel een ano
nieme Zuidafrikaanse parlementariër
aan van de regerende Nationale Partij
van staatspresident P. W. Botha. Deze
zou ten overstaan van Mozambikaan
se journalisten hebben beweerd dat
ondersteuners van de oppositionele
Zuidafrikaanse conservatieve partij
van Andries Treumicht verantwoor
delijk zijn voor het feit dat Zuid-
Afrika zijn aandeel in het Nkomati-
akkoord met nakomt.
De publikatie in Noticias komt enige
dagen na een redevoering van presi
dent Machel in de buurt van de
Mozambikaanse hoofdstad Maputo,
waai in ueze Zuid-Afrika en Portugal
beschuldigt van het ondersteunen
van NMR-rebellen ondanks het Nko
mati-akkoord. In zfjn rede vraagt Ma
chel zich af of het nog wel zin heeft het
Nkomati-akkoord na te blijven leven
wanneer Zuid-Afrika zich niet aan de
uitvoering ervan houdt. „De sleutel
van het probleem van het terrorisme
in Mozambique ligt in Zuid-Afrika.
Daarom hebben we het Nkomati-ak
koord ondertekend. Maar als Zuid-
Afrika zich niet aan de afspraken
houdt kunnen we het akkoord wel
nietig verklaren", aldus Machel.
Getuigenis
Noticia publiceerde tevens een lijst
van gewelddadigheden die plaats
vonden na de afsluiting van het Nko
mati-akkoord. De belangrijkste ge
tuigenis over Zuidafrikaanse betrok
kenheid bij NMR-activiteiten kwam
van een zekere Arnaldo Martins. De
ze werd twee weken geleden gevan
gen genomen. Martins vertelde op
dezelfde meeting waarop Machel af
gelopen maandag zijn redevoering
uitsprak, dat hij in oktober in Zuid-
Afrika was gearreseerd vanwege ille
gale aanwezigheid in het land. Hij
beweerde daarna direct door de
Zuidafrikaners te zijn overgedragen
aan NMR-rebellen, die hem een twee
weken durende basistraining gaven
alvorens hem over de grens te zetten
om in Mozambique sabotagedaden te
plegen.
Ook meldde Noticias andere daden
die met behulp van Zuid-Afrika zou
den hebben plaatsgevonden nadat
het Nkomati-akkoord was afgesloten,
zoals het opblazen van elektriciteits-
palen vlakbij de Zuidafrikaanse grens
en het droppen van materiaal per
parachute in de provincies Manica en
Inhambane, die bestemd waren voor
NMR-geurrilla's.
Van de kant van het ministerie van
buitenlandse zaken te Pretoria kon
nog geen commentaar worden verkre
gen op de redevoering van Machel en
de beweringen in Noticias. maar de
Zuidafrikaanse minister van buiten
landse aken Roelof „Pik" Botha ver
klaarde gisteravond op de Zuidafri
kaanse televisie dat Zuid-Afrika het
gedrag met Mozambique zowel naar
letter als geest tot nu toe volledig is
nagekomen. Ook zei Botha uit de
reactie van Mozambikaanse rege
ringsvertegenwoordigers te hebben
opgemaakt dat de Mozambikaanse
regering tevreden is over de wijze
waarop Zuid-Afrika het Nkomati-ak
koord tot nu toe is nagekomen.
Gebaar
Het is echter bekend dat Pretoria zich
al enige tijd zorgen maakt over de
ontwikkelingen in Mozambique na
het Nkomati-akkoord. In tegensttS(
ling tot de verwachting is het gewei jnj
in Mozambique van de kant van
NMR alleen maar toegenomen n
afsluiten van het akkoord. Op dfrlis:
moment is het er Pretoria alles as
gelegen dit akkoord na te kome ^er
aangezien op de andere terreinen va
.zijn buitenlandse politiek dit jaar no )s"
maar weinig resultaat is behaald. Ti iru
nu toe heeft de regering in Pretor
steeds geprobeerd een bemiddeling I
rol te spelen tussen de regering-M
chel aan de ene kant en vertegenwocfl
digers van de NMR. Politieke bronnej^
nemen nu aan dat Pretoria in c
komende week een duidelijker gebait
zal maken naar de regering va
dent Machel en zal aankondigen df
de regering-Botha niet langer mea'
zal praten met vertegenwoordigei" e
van de NMR. 'Bn
Dezelfde NMR, die zetelt in Lissabon
claimt overigens via haar woord®'1;
voerder George Jorge Correira vaiL
uit Lissabon dat het Mozambikaansr^jp
verzet de hoofdstad Maputo tot ofHa
vier kilometer is genaderd en dat «We
spoorwegverbinding met de hoofstafO s
en de water- en elektriciteitsaanvodBri
naar de hoofdstad zijn afgesneden
Doch vanuit diplomatieke bronne»*0
in de Mozambikaanse hoofdstaaf
wordt dit ontkend. Inmiddels hee#2ie
ook de Potugcse regering zich gfjia
distantieerd van Machels bewerinjwc
dat Portugal de NMR-rebellen steunio s
JBr
