leegt spaarpot
de werkgelegenheid
EET NOOIT WOSTE
Emigrant schreef na
30jaar Australië
boekje op z n boers
Afscheid van een hobby?
PZC/ provincie
FINANCIËLE INJECTIE VAN TWEE MILJOEN
Geheel voorzien van cv.
dubb begl Vr. pr f 139 500
kk. Evt ocJ«®ider garage
met afzonderlijke tuinkamer,
goed onderhouden^ prima
TE KOOP jjn heel gereno-
veercybeUM
kanjöor enlv"ppli ,1
75 ^Kverhl ö^JfivaBjo!
ningl^KOpflj a&apRpj
voor he^eheel foffüOC^^
"woo n n®7e h,bu n cjalc w 5
m ailfe prijsklassen
Vraag onze woninggids
Spanbroek V.
Goed onderhouden midden;
met open keuken, balkenpla-
AsperBV. P Menusstr 1,
Opmeer.
T.k BOERDERIJTJES, bunga
lows. huizen met grond, lan-
del gel .Midden-Limb Rede-
op 3300 m2 grond Gelegen m het fantastisch mooie ge
bied van NW.-Overijssel met op een steenworp afstand de
bijkeuk studeerkam sl kam hal en toil Verd 3 sl kam
badkam C vsmaakvolle betegeling/sanitair
eengezinswonin
in Meppel Bouwjaar 19'
apparatuur 3 sl krnra|en z
der met dakkapegjRuir
Prinsengracht
Pr onderhouden 6-kam app
verdeelfloveMejj^e verc^
keük inci.app|t5s^febamT
Koops
LAtW/ER^pWoEBIED^
li^ronmaeaen landhuizen
a f45 000 tot f220 000
Onroerend goed te
Hoek
Loowoude
KERKLAAN15
Eengezinswoning met aparte
garage, met als bijz een
uitgebouwde keuken vv
massief eiken keukenblok
met inb appL-vormige
woonkamer (34 m2). entree,
hal, toilet
1e verd3-tal slifeamer
kapel. Grote fii
en tuin (Z) Apl
(6x3)
VRAAGPRIJS f 14?000 k
(Excl. garage)
Bungalow
te koop bijOosterplas Paters
wolde Brieven onder nr
blad
EINDHOVEN
Ruim woonh vrij uitz. 6 sl.k.
badk, 2e toil, kid cv-gai
thermop.. tuin opZ
Vrpr f149 000 k.k
Uw makelaar weet alles over onze lage rente en onze
lage afsluitprovisie. Bovendien kunt u op 200 postkantoren
terecht voor een persoonlijk gesprek in een aparte ruimte
met een
Driehuizen Tk r°yaal HUIS met o keuk.. jtuin Ind o m ruime woon-
Halfvrijstaand HERENHUIS 0 haai4 sl kbadkdak- kamer,modemekeuken.dr,e
i .mnroc jm»p0rt, tuin a d zonk I slaapkamers, douche, zol
derkamer met dakkapel, gas
Goed onderhouden
Vraagprijs f195 000.
Middelburg
Goed gebouwde, royale
VRIJSTAANDE villa met c v -1
gas. garage en fraaietuin Het
geheel verkeert zowel in- als
iwd, rustig uitwendig in uitstekende
lerhoud Ind..
mer 5.20 x
iet parketen open-
";amer, luxe
IFderobe en bij-
Kelder met provisie-
en stookruimte
1976 1e verd. grote slaapkamer,
nzol-j voorts 2 slaapkamers, bad
kamer. afzonderlijk toilet, kl
zijkam. 2e verd 2 kamers
metdouchegelegenheid Be
bouwde oppervlakte 140 m2
"T^tjssen Arnhem en Nijme-
HELFT V DUBBEL HEREN- j helft van twee onder één kap genflatmetgrootterras. vrpr.
HUIS m GARAGE. L-kamer. j met garage, voor- en achter-1 f 69.000.
Stuurt u mij documentatie over de
Deze bon in een envelop zonder
~l
lig adviseur. Lees er over in onze folder Nia»
Dotheken', die op elk postkantoor ligt. Of die u aanvraagt i Adres
RPS- hypotheek plus de adressen van de postzegel verzenden naar: Hypotheekbedri|f
I postkantoren met een hypotheekadviseur postgiro/rijkspostspaarbank, Postbus 49977.
I in mijn omgeving. 1009 DX AMSTERDAM
I
ia de coupon hiernaast.
I Postcode/Plaats:
li
u postgiro
1 rijkspostspaarbank
irbank
Grotere druk op
personeel van
verzorgingshuizen
GOES Het personeel in verzor
gingstehuizen komt onder een steeds
grotere druk te staan. Dat komt door
dat de beoordelingsnormen voor een
verpleeghuisindicatic worden ver
zwaard. Dit schrijft de indicatiecom
missie bejaardenoorden Zuid- en
Noord-Beveland en Tholen in het
jaarverslag over 1983.
Weliswaar neemt de druk op de ver
pleeghuisbedden iets af. door de door
de commissie geconstateerde ontwik
keling, maar het houdt tevens in dat
de deskundigheid van het personeel
van de verzorgingstehuizen bevor
derd moet worden. ..Het geven van
meer intensieve zorg betekent uitbrei
ding van (soms) beter geschoold - en
dus duurder - personeel, met alle
financiële consequenties van dien",
aldus het jaarverslag.
In het jaarverslag wordt ook stilge
staan bij een rapport, genaamd 'Op
neming verzocht', dat als onderwerp
het indicatiesysteem heeft Een van
de conclusies uit dat rapport wordt
door de commissie benadrukt, name
lijk dat door het instellen van indica
tiecommissies de wil tot samenwer
king in de hulpverlening aan ouderen
sneller tot ontplooiing is gekomen
De commissie meldt verder niet zo
gelukkig te zijn met de wijze waarop
beroepsprocedures tegen beslissingen
van de commissie ln sommige geval
len verlopen. „Wellicht is het mogelijk
dat de vereniging van Zeeuwse ge
meenten enige lijn in de procedure
aangeeft, om elke - misschien simpele
- vorm van rechtsongelijkheid te voor
komen". zo wordt in het verslag ge
suggereerd.
DONDERDAG 25 OKTOBER
Burgemeester C. Ockeloen, arm in arm met Johan de Vries, uiterst rechts de heer W. de Zeeuw, voorzitter van het
Temeuzense museum, tijdens de opening van de tentoonstelling 'Afscheid van een hobby'
HEINKENSZAND - De gemeente Borsele gaat de werkgelegenheid in de gemeente een
injectie geven. Het werkloosheidspercentage in de gemeente benadert het landelijk
gemiddelde van 17 procent. De gemeente wil in 1985 twee miljoen gulden uitgeven aan het
zogenaamde driesporenplan; een eenmalige duw in de rug van bedrijven, waarmee mensen
aan werk geholpen moeten worden.
„Alle gemeenten zouden de middelen
moeten hebben om een dergelijke
nerkgelegenheidspolitiek te voeren,"
vindt burgemeester G. C. G. van den
Heuvel van Borsele. „We leveren
maatwerk, aangepast aan de klein
schalige situatie hier in de regio,
aangepast ook aan het soort werklo
zen, veelal vakmensen uit de bouw of
landbouwaanverwante bedrijven."
Borsele heeft echter alle spaarvarkens
moeten omkeren en lang niet alle
gemeenten beschikken over dergelij
ke vette varkens. Het plan is er geko
men door de betrekkelijk riante posi-
*ie waarin de gemeente verkeert door
dat er de afgelopen jaren gespaard
Son worden.
Het driesporenplan behelst allereerst
een eenmalige premie van drie- tot
vijfduizend gulden per werknemer
voor bedrijven die uitbreiden en be
ginnende ondernemers. „Vanuit de
commissie algemene en economische
zaken zullen de aanvragen nauwgezet
begeleid moeten worden," stelt Van
den Heuvel.
Een bedrijf dat in aanmerking wil
komen zal structureel moeten uitbrei-
:n de produktiestroom; een aan
nemer die tijdelijke krachten nodig
heeft om een groot werk uit te voeren
valt erbuiten. Bijvoorbeeld een foto
winkel ier, die iemand in dienst wil
nemen om bruids- en industrierepor
tages te maken, komt in principe in
aanmerking en kan zijn aanvraag
[deponeren bij de commissie, die de
zaken in vertrouwen toetst aan een
i aantal criteria. Die criteria moeten
nog worden vastgesteld. „Voor con
currentievervalsing moeten we na
tuurlijk waken. Het is zeker niet de
I bedoeling dat we op de ene plaats
banen scheppen om ze op de andere
';s verloren te laten gaan." De
[burgemeester benadrukt dat ook uit
breidende ondernemers van elders
van de regeling gebruik kunnen ma
ken.
Verzamelgebouw
Het tweede spoor, waarop de 'werk-
gelegenheidstrein' in Borsele vaart
moet krijgen is de opzet van een
bedrijfsverzamelgebouw. Hiervoor
heeft de gemeente 500.000 gulden
uitgetrokken. Het gebouw moet,
goedkoop en multi-functioneel, ver
rijzen aan de Noordlandseweg in
Heinkenszand mits zich voor een
plaatsje in het gebouw twee of drie
ondernemers aanmelden.
Volgens Van den Heuvel biedt een
dergelijk gebouw, zeker voor starters,
allerlei faciliteiten. Ondernemers kun
nen gezamenlijk gebruik maken van
een portier, bewaking, parkeergele
genheid en verder alles wat de kosten
voor de beginnende ondernemer kan
drukken. De ruimten in het gebouw
zijn voor korte of langere tijd te huur.
Het eerste jaar is zelfs een soort
huursubsidie mogelijk. „Allemaal om
mensen die met een kansrijk idee
blijven spelen, te stimuleren het ook
werkelijk uit te voeren," legt de burge
meester uit. De gemeente gaat zelfs
nog verder: voor de begeleidingscom
missie zullen ook mensen uit het
bankwezen benaderd worden, zodat
bedrijven met zo weinig mogelijk risi
co en obstakels in de gemeente Borse
le kunnen beginnen. „Natuurlijk blijft
er de mogelijkheid om zich in andere
kernen te vestigen, wanneer het be
stemmingsplan de vestiging niet
weerspreekt!".
Woningbouw
Het derde en meest spectaculaire
TERNEUZEN 'Afscheid van een
hobby' heet de tentoonstelling van
ruim 100 foto's van Johan de Vries in
het Terneuzense museum. De ten
toonstelling werd woensdagmiddag
geopend door museumvoorzitter W.
de Zeeuw, die ook een stem had bij de
samenstelling van de expositie (sa
men met fotograaf Henk Hommers).
Maar 'Afscheid van een hobby?'. Bur
gemeester C. Ockeloen, die onver
wacht als gastspreker optrad, wilde
het zo niet zien. „Johan, die hobby
betekent voor ons allemaal veel meer
dan zomaar een hobby", verzekerde
hij de ontroerde 87-jarige De Vries,
sinds enkele jaren ook drager van de
ere-penning van de gemeente Terneu-
zen.
Ockeloen stelde vast dat De Vries, die
al op 18-jarige leeftijd de Kodakdoos
ter hand nam om zijn omgeving vast
te leggen, door de jaren heen een
uiterst belangrijke functie vervulde:
het vastleggen van het verleden, dat
het heden tot voorbeeld dient. „Het is
toch indrukwekkend te zien hoe din
gen in één mensenleven kunnen ver
anderen". aldus de burgemeester, die
terloops constateerde dat de jeugd
van vandaag-de-dag vaak ten onrech
te verveeld reageert als ouderen iets
vertellen over hun jeugd. Museum-
voorzitter W. de Zeeuw had vooral
moeite met de titel van de tentoon
stelling ('Afscheid van een hobby').
„Dat vind ik te definitief', zei hij
Veelzijdig
De Zeeuw prees de veelzijdigheid van
De Vries: „Hij was niet alleen een
Temeuzenkenner bij uitstek, maar
ook een deskundige op het gebied van
het wel en wee van heel Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen én een kenner
van het spookwezen. Daarnaast was
je een verdienstelijk fotograaf. En dat
zien we nu terug in deze tentoonstel
ling. We mogen de veranderingen die
Terneuzen door de jaren heen heeft
ondergaan, betreuren, anderzijds
staan we er toch positief tegenover.
Terneuzen ademt nog steeds een ei
gen sfeer. En jij. Johan, had er altijd
een speciaal zintuig voor om die sfeer
op te zoeken en op de gevoelige plaat
vast te leggen. Voor mij zijn die foto's
allemaal een stukje poëzie Ze verbin
den het heden met het verleden. En
dat is voor Terneuzen van onschatba
re waarde"
'Afscheid van een hobby' is een
maand lang te zi en in het museum in
de Burgemeester Geillstraat.
spoor is een plan om minstens '40
woningen extra in de sociale sector
te bouwen, buiten de rijkscontingen
ten om. De gemeente geeft de Wo
ningstichting Borsele een renteloze
lening van 900.000 gulden. De wo
ningstichting zelf doet daar nog eens
eenderde van dat bedrag bij en er
verrijzen in 1985 twintig woningen
met een maandelijkse huur van niet
meer dan 500 gulden.
De woningen moeten 'energie-arm'
zijn. Dat wil zeggen dal ze wat ont
werp betreft experimenteel mogen
zijn. maar dat de bewoners slechts om
en nabij de 1.000 kubieke meter gas
verstoken De woningstichting voelt
wel voor het plan en ook bij de
provincie is het goed ontvangen. De
hoofdingenieur-directeur voor de
volkshuisvesting heeft burgemeester
Van den Heuvel toegezegd de 20 extra
woningen niet in aanmerking te r
men als het contingent sociale wonin
gen voor Zeeland moet worden v<
deeld. „Het is en blijft natuurlijk een
maatregel om de werkgelegenheid te
bevorderen maar nu het mes aan twee
kanten snijdt moet dat wel zo blijven.
We vertrouwen overigens wel op 'fair-
play' van de provincie in deze."
De burgemeester is blij met het plan.
dat hij tijdens zijn antwoorden op de
algemene beschouwingen in de begro-
tmgsraad van dinsdag ontvouwde.
Het opent ook nog andere perspectie
ven. „We zijn erop attent gemaakt dat
iedere baan die door ons toedoen
wordt geschapen, de gemeente 10.000
gulden per jaar scheelt: het deel dat
we zelf voor onze rekening moeten
nemen van de uitkeringen. Dat geld
zou ook in de premiesfeer bestemd
kunnen worden maar daar is toestem
ming voor nodig. We zullen dat zeker
onderzoeken." De twee miljoen gul
den. die in het plan gaan zitten, heeft
de gemeente kunnen sparen omdat
enkele jaren terug rigoreus bezuini
gingen zijn doorgevoerd. Bovendien
ving de gemeente aardige sommetjes
aan bouwleges van de Total-hydro-
cracker en de om te bouwen kolencen
trale. Een andere meevaller is het feit
dat Borsele zich onder de 'voordeelge
meenten' kan scharen. Bij de ver
schuivingen van taken tussen ge
meente en rijk kon Borsele financieel
redelijk buiten schot blijven.
ZWS- VLAANDEREN:
Voorontwerp
woonwagenplan
onevenwichtig
HULST - Het burgemeester en
wethouders-overleg Zeeuwsch-
Vlaanderen - met uitzondering
van het college van Axel - vindt
dat in het Zeeuwse vooront
werp woonwagenplan 1985-1990
sprake is van een onevenwichti
ge spreiding van de voorziene
standplaatsen in de provincie.
In een brief aan gedeputeerde
staten van Zeeland maakt het
overleg bezwaar tegen de ge
hanteerde berekeningswijze.
Volgens het woonwagenplan
zouden de boventallige woon
wagens. die zich op niet-erken-
de standplaatsen bevinden, in
de regio moeten worden opge
nomen waar ze thans staan. Het
b en w-overlcg meent dat dit
een ophopend effect veroor
zaakt. „De hantering van het
aantal aanwezige woonwagens
als maatstaf - en niet het aantal
erkende standplaatsen - kan per
definitie niet leiden tot een
evenwichtige spreiding over de
provincie", aldus de brief aan
gs.
De colleges van de Zeeuws-
Vlaamse gemeenten maken ver
der een vergelijking met de 'vas
te bevolking' in Zeeland en de
woonwagens. Per 1991 zijn in
Noord- en Midden-Zeeland 119
standplaatsen opgenomen in het
woonwagenplan imin 10 voor de
sanering van bestaande plaat
sen). Zeeuwsch-Vlaanderen
krijgt in het plan 181 (min 32)
standplaatsen toebedeeld. Het
overleg stelt dat aan het begin
van dit jaar Noord- en Midden-
Zeeland 246.992 inwoners had
tegenover 108.442 inwoners in
Zeeuwsch-Vlaanderen. En dat.
betoogt het overleg, terwijl het
college van gedeputeerde staten
een beleid voorstaat op het ge
bied van woonwagens dat in
principe niet afwijkt van dat van
de 'vaste bevolking'. „Een gelijk
matige spreiding over de ge
meenten, zoals neergelegd in de
nota bewoningspatroon 1983",
verduidelijkt het b en w-overleg.
Het overleg geeft voorts aan dat
het scheppen van meer stand
plaatsen in Zeeuwsch-Vlaande
ren dan bij een evenredige verde
ling het risico met zich mee
brengt dat steeds meer Belgi
sche woonwagenbewoners zich
zullen aanmelden voor de stand
plaatsen. Tenslotte pleiten de
Zeeuws-Vlaamse colleges voor
een evenredige spreiding van de
standplaatsen in Zeeland, zoals
ook de rijksoverheid voorstaat.
De colleges sluiten zich daarbij
overigens aan bij het standpunt
van de hoofd ingenieur van de
directie volkshuisvesting in Zee
land.
Zeeuwse boeren aan het werk op het land: de Zeeuwse klei is vruchtbaar en 'bindt' de mensen aan zich.
het boekje in iedere willekeurige
Nederlandse plattelandsgemeente
kunnen spelen: het zijn de gewoon
ten, de uitdrukkingen en het dia
lect. die het boekje Zeeuws maken
Het is waarschijnlijk dat het gevoel
van herkenning het grootst is bij
mensen die Zeeland al een tijdje
verlaten hebben. Minderhout is dan
ook van plan de talrijke Zeeuwse
verenigingen aan te schrijven die
Nederland rijk is. Die verenigingen
zijn eigenlijk ook een bewijs dat
Zeeuwen meer 'klonteren' dan bij
voorbeeld Utrechters of Gelderlan
ders.
'Eet nooit woste' geeft een beeld
van het sobere leven dat dorpsmen
sen tussen de twee oorlogen leefden.
Het strakke ritme van werken, sla
pen, vrijdags wassen en verschonen
en zondags naar de kerk. werd maar
zelden geweld aangedaan en als het
gebeurde werd het meteen geregi
streerd. Iemand die buiten het rit
me stapte was al snel een zonder
ling en haalde zich de aandacht van
een heel dorp op de hals Bij gebrek
aan st^ds vertier waren de dorpsbe
woners op elkaar aangewezen als ze
zich vrolijk wilden maken en een
verhaal over deze of gene werd tot
in lengte van jaren verteld en wel
licht wat mooier gemaakt. Die ver
halen heeft Ko Steketee verzameld
en hij heeft geprobeerd te waken
over de authenticiteit.
Zelf is hij bij de druk en de keuze
van het omslag niet direct be
trokken geweest. Iemand die zo
aan het Zeeuwse vastgebakken zit.
zou het meteen zijn opgevallen dat
een rooms katholieke vrouw en een
protestantse man op het omslag
zijn samengebracht. Dat oecumene
in Ko Steketee's tijd nog geen voet
aan de grond had op Zuid-Beve
land wordt wel duidelijk uit zijn
boekje.
„Achteraf is het klederdracht
plaatje op de voorkant misschien zo
gek nog niet, vindt de heer Minder
hout Per slot van rekening hadden
de verhalen zich ook ln een katho
liek dorp kunnen afspelen als je de
dominee door een pastoor ver
vangt".
'Eet nooit woste' is gedrukt in een oplage
van 2000 exemplaren en wordt verkocht
in de Zeeuwse boekhandels
Miekc van der Jagt
Dat Zeeuwse klei plakt, weet iedereen die het land een beetje kent,
maar dat emigranten na 30 jaar afwezigheid hun wortels nog steeds
in de polders hebben zitten is toch opmerkelijk. Ko Steketee, in 1954 naar
Australië vertrokken met vrouw en kinderen, spreekt naast Engels nog
uitstekend 'boers'. Zo goed zelfs dat hij een boek schreef in zijn
moerstaal. Het werkje: 'Eet nooit woste' werd onlangs uitgegeven bij
drukkerij Van der Peyl in Kruiningen en telt 112 pagina's Zeeuwse
dorpsverhalen met veel uitdrukkingen en citaten in Zuid-Bevelands
dialect.
Er zijn geen piepkleine boerenwo-
ninkjes. geen zwartgeteerde schu
ren. alles is betrekkelijk nieuw,
strak en functioneel. Geen wonder
dat een emigrant als Ko Steketee
juist die bagage koesterde, die niks
woog: zijn taai. die ook de taal was
van zijn vrouw en drie kinderen. Het
begrip 'thuis' veranderde voor het
gezin in de loop van dertig jaar van
een huis en een erf in Nieuwdorp in
een plek in Australië waar Zeeuws
werd gesproken. Zo kon het gebeu
ren dat aan de andere kant van de
wereld het boers beter geconser
veerd bleef dan op de plaats van
herkomst, waar de invloeden van
buitenaf directer en verwanter be
wezen dat een taal leeft. Toen Ste
ketee in 1974 na twintig jaar voor
het eerst weer terugkwam in Zee
land. merkte hij dat veel van de
uitdrukkingen van vroeger uit de
spreektaal verdwenen waren. Ook
maakte hij in allerlei gezelschappen
goede sier met dorpsverhalen, die
iedereen vergeten was maar die hij.
in zijn strijd tegen de heimwee,
levend had gehouden. Bovendien
was de hele familie verbaasd over
de manier waarop Ko Nederlands
sprak. Bij 'burgers' kreeg het Engels
vaak de overhand maar bij 'boers'
kwamen hem de fenomen feilloos
over de lippen.
Al bij dat eerste bezoek werd Ko
in een gewone conversatie niet als
een Zeeuw naar voren komt. heeft
het Zeeuws nooit losgelaten.
Hij is blij met het boekje dat de
sfeer tekent van een willekeu
rig Zeeuws dorp tiisseu de eerste en
tweede wereldoorlog. „De verhalen
en gebeurtenissen vinden natuur
lijk niet allemaal in Nieuwdorp
hun oorsprong. Er zijn er veel bij
die Ko ergens anders heeft gehoord
maar ze kunnen allemaal als ty
pisch Zeeuws en dorps beschouwd
worden".
Minderhout, die de honneurs rond
de uitgave voor zijn zwager waar
neemt, verwacht dat het boekje in
heel Zeeland wel aan zal slaan. „De
sfeer is niet aan alleen Nieuwdorp
gebonden en ook het dialect is
redelijk algemeen". Ko Steketee
heeft overigens met het hele boek ln
dialect geschreven maar het bij
citaten gelaten.
De verhalen zijn gesitueerd rond
typische, in het oog lopende dorpsfi
guren: de dominee, de meester, een
gierige boer, een huisvrouw met de
broek aan en een wat onsmakelijke
barbier met chronische indigestie.
Wat die centrale figuren betreft zou
Ko Steketee, oorspronkelijk kleer
maker van zijn vak, ging met de
grote stroom emigranten na de oor
log mee. Veel mensen met een uit
stervend beroep waren in die tijd
wel gedwongen om elders middelen
van bestaan te zoeken. Op de vlieg
reis naar het nieuwe vaderland kon
weinig bagage worden meegeno
men Meubels, boeken en andere
dingen, die een mens zich thuis
doen voelen, werden achtergelaten
om nog maar niet te spreken van de
'onroerende herinneringen'. In Au
stralië zoek je tevergeefs naar ge
bouwen met een geschiedenis als
die van het stadhuis in Middelburg
Steketee aangespoord die verhalen
eens op te schrijven. In de tien jaar
die volgden verzamelde hij mate
riaal voor het boekje, daarbij gehol
pen door onder anderen zijn zwager
C. Minderhout Ook hij heeft erva
ring met de plakkende klei. Na een
loopbaan in Eindhoven pakte hij op
de dag van zijn pensioen de biezen
om naar Nieuwdorp terug te gaan
en zich toe te leggen op het dialec-
tenonderzoek. Ook Minderhout, die
