L de smalle weg naar wat welvaart om de btw PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1984 De prijsverschillen tussen ar tikelen in België en Luxem burg worden voornamelijk veroorzaakt door een verschil in btw-tarieven. Luxemburg kent drie tarie ven: 2, 6 en 12 procent. Het laatste percentage geldt voor r drank, rookwaren en benzine. J Daarvoor berekent België 25 P procent. Andere tarieven in I Belgie: 6, 17 en 19 procent. Nederland kent slechts twee f tarieven: 5 en 19 procent. De Belgische en Luxemburgse franken zijn in ons land even ry duur: rond vijfenhalve cent 1 moet beiaald worden voor één H frank. DlVlartelange een paar hon derd meter langs de Luxem burgs-Belgische grens. Die pens wordt niet aangegeven door slagbomen of loketten, waarachter douaniers einde formulieren stempelend de dag doorbrengen. scheidslijn is zichtbaar de ononderbroken witte streep over het midden van de weg. Die zie je echter ook buiten de grensstreken, waar dewegbeheerders willen aan duiden dat inhalen ter plaat se een hachelijke zaak is. In Martelange wordt de grens gete kend door twaalf immense benzine stations en negentien supermarkten- op-rij aan de Luxemburgse kant van de straat en de rits grauw ogende burgermanswoningen aan de Belgi sche kant. De grens tussen de twee Europese buurlanden is tevens de eens tussen rijkdom en armoede. Nationaal 4 loopt van Namen naar uaemburg, de hoofdstad van het friijknamige groothertogdom. Even ■oorbij Bastogne, bekend uit de Pweede Wereldoorlog, daalt die weg n een serie bochten af tot in Marte lange. Om dan in evenveel gevaarlijke 'bochten weer te gaan klimmen naar Arlon (of Aarlen) richting Luxemburg. De automobilist hoeft niet bang te ajn, dat hij in volle vaart het dorpje El passeren, want in negen van de tongevallen zullen de remlichten van r;r. voorgangers de vaart er wel uitha- kn Midden in het dorp staat een «oplicht, dat opvallend veel op rood raat voor het verkeer op de rijksweg. Katuurlijk is dat er ook om het ver keer tussen het Luxemburgse en Bel gische deel van Martelange de gele genheid te geven de drukke rijksweg te kruisen en veilig over te steken van óe staminee aan Luxemburgse kant naar de kerk in het Belgische gedeel te. Of andersom. licht De middenstanders aan Luxemburg se kant eren het stoplicht als ware het een heiligenbeeld. Want dit licht vertraagt het drukke verkeer op de rijksweg en geeft de automobilist alle gelegenheid te bezwijken voor de verlokkingen, die schreeuwend wor den opgedrongen. Een metershoog bord geeft in hard blauw op knalgeel aan, dat de benzine aan dit station zeven franken goedko per is dan aan een normale Belgische pomp. Of, om maar met concrete cijfers in huis te vallen, de Luxem burgse benzine kost tussen de 24 en 25 frank tegen 31 en 32 frank aan Belgi sche zijde. Is dat niet verleidelijk? Kennelijk wel, want de twaalf pomp stations op dit kleine stukje grond, met elk tussen de tien tot twintig zellbedieningspompen, weten de maar 12. En dan zijn er nog verschil len in accijnzen en andere belastin gen. Kortom, Luxemburg is het land waar belastingtechnisch gezien het leven nog goed is. In ieder geval 20 tot 30 procent beter dan in Belgie. Er zou dus eigenlijk van alles gesmok keld kunnen worden tussen beide landen, maar dat spreekt Clément Gabriel heftig tegen ..Levensmidde len zijn goedkoper in Belgié of even duur Daar is meer mee te concurre ren. Televisie en radio zijn wel duur der in Belgié, maar die zijn niet zo makkelijk te vervoeren als wat flessen drank of een paar sloffen sigaretten. Dus. het gaat hier hoofdzakelijk om drank en sigaretten en de mensen komen hier benzine tanken" Hij vertelt daar niet bij, dat aan deze pompen, bedoeld is de Luxemburgse pompen, ook nog de grote 20-literjer- rycans te koop zijn. die gretig worden afgenomen en na gevuld te zijn in de achterbak van de auto geplaatst wor den. Waarmee vele auto's als rijdende bommen de thuisreis richting Namen maken. wee, degene, die in handen valt van een van die brigades. Hij moet niet alleen alsnog de verschuldigde invoer rechten betalen, doch kan ook nog een boetebrielje thuis verwachten, waarop een bedrag vermeld staat dat het twintigvoudige is van de inkoop prijs van de gesmokkelde drank ol rookwaren. Vliegende brigades tegen de stoute wim breedveld toerist die meer heeft ingeslagen dan de toegestane anderhalve liter per persoon? Is dat niet schieten met een kanon op een mug, mijn waarde Clé ment? Verontwaardigd slaat hij de armen ten hemel. Weet mijnheer wel. dat we hier ook praten over lieden die vijf tienhonderd. ja, wel twee duizend liter ineens inslaan0 En dan zonder langs zijn bureel te gaan afreizen? ..Ce sont des voleurs1" Dieven zijn het. En Clément Gabriél maakt heftig gesticulerend duidelijk, waar moreel Daar sloeg, om een triest voobeeld te noemen, de dag na Hemelvaart, dus op vrijdag 1 juni de 39-jarige Yvon Vandenbroeck uit het Vlaamse Bor- nem ruim 1000 flessen sterkedrank in. Om precies te zijn laadde hij in zijn gehuurde bestelwagentje: 240 flessen 'Bisquit'. 240 'Grand Marnier 240 Cointreau'. 120 Bacardi 60 'Martell', 60 'Ricard' en 60 'Pernod' Een stevige drankvoorraad, waarvoor hij de lieve som van 427 620 francs voor afrekende aan de kassa Vandenbroeck keerde niet snel naar huis, maar wachtte het donker van de nacht af. Hij had meer voorzorgs maatregelen getroffen. In zijn wagen had hij een Oibi geïnstalleerd, een 'bakkie' waarmee hij in contact stond met een medeplichtige voorrijder, die de weg naar huis moest controleren op de aanwezigheid van vliegende brigades van de Belgische douane dienst Om half drie in de nacht gebeurde, wat velen in Martelange al lang had den verwacht. Yvon Vandenbroeck rijden, deze openden het vuur op de smokkelaar. Douanier Dominique Thomas schoot verschillende keren vanuit zijn wa gen Na drie schoten blokkeerde zijn "karabijn, waarop hij op last van zijn supeneur in de wagen diens karabijn moest gebruiken Uiteindelijk werd de smokkelaar geveld na een tweede kogel in het hoofd. nering Waar heel Belgié zich geschrokken afvraagt hoe het mogelijk is. dat een op de banden richtende douanier tot twee keer toe het hoofd van de ach tervolgde smokkelaar kan raken, vraagt de bevolking van Martelange zich af of de 'kleine smokkel' niet grotelijks uit de hand is gelopen. Naast de met grote borden aangepre zen waar prijken nu ook borden, waar op nadrukkelijk staat aangegeven tot welke hoeveelheden vrijelijk inge voerd kunnen worden. In de supermarkt van Arthur van de Abbeel. een van de vele Belgen, die lucratief nering doen aan de Luxem burgse kant van het dorp. wordt zo op zijn nek te nemen, doch incasseert franken En des te meer frankskes in de kassa rinkelen, des te beter is de dag. Arthur van de Abbeel weet dat eens de vette jaren zullen vergaan „Over twee jaar is de autosnelweg Brussel- Namen-Luxemburg klaar en zal het grote verkeer ons mijden Dan is het gedaan met de handel hier" Hij zegt het gelaten, het lot van de ondernemer, die zijn kansen weet te benutten. De gelegenheid in Marte lange is goed uitgebuit. „Als het ver keer hier wegvalt, het vrachtverkeer en de gewone automobilist wordt ge dwongen de snelweg te nemen, dan zullen wij of verhuizen of andere ne ring dienen te zoeken. Dat is meer gebeurd". plakkaat J/Tartelangeeen vriendelijk lil At dennen dorp. Het riviertje Sure stroomt geeuwend door het al. Aan zijn boorden de cara vans en bungalowtenten van de kampeerders, die veelal tever- geefs trachten een forel uit het sachtstromende watertje te slaan. Nee, sprankelend en bruisend is het leven in dit dorp niet. De uitbundigheid dient de toerist vooral te zoeken in de vele kleu- Ten groen van de bossen, die hoog uit kleigrond langs leis- teenrotsen omhoog zijn gescho ten. De regen is hier voomame- hjk zuur voor de vakantiegan ger. die het weelderige groen het hefst ziet afgetekend tegen een strakblauwe lucht. Toch is er regelmatig opwinding 'ond dit dorp aan de Belgisch- Luxemburgse grens. Want Mar telange heet het laatste en groot ste smokkelnest van de Europe se Gemeenschap te zijn. Drank, sigaretten en benzine zijn in Lu xemburg een vijfde tot een kwart goedkoper. En dat trekt de smokkelaar, die n iedere mens schuilt. Doch niet alleen de schalkse toerist, die een flesje of pakje meer in zijn auto verstopt dan volgens de geldende regels is toegestaan, wordt naar Martelange getrok kenOok de beroeps; de zware tangens, die proberen heimelijk een paar duizend liter whiskey toin Luxemburg naar Belgié te Snoeren. Die werken met bak- les in de auto en voorrijders in ae strijd tegen de vliegende bri gades van de Belgische douane. Een felle strijd, waarin twee "taanden terug de eerste dode is gevallen aan de kant van de woepssmokkelaars. klandizie nauwelijks te verwerken. In drie ploegen wordt gewerkt om de tankende klanten te helpen Niet met het tanken, maar met het innemen van de frankskes, om het even of het Belgische dan wel Luxemburgse fran ken zijn, want die zijn gelijk in waar de. Met het tanken zelf wordt niet gehol pen. want enige kennis van een mo torvoertuig is aan deze stations niet voorhanden. Voor het simpele vervan gen van een kapot achterlicht wordt verwezen naar de dichtstbij gelegen garage, op vijf kilometer afstand. Daar is ook geen tijd voor. Er moet worden geteld en afgerekend. Twee. drie man bij de kassa's en twee. drie man bij de rekken met overige artike len in de autoshop. Daar moet ook weer niet gezocht worden naar een moertje, boutje, V-snaar, reserve lampje of welk ander auto-onderdeel, want dat is niet voorradig. Nee, de autoshop heeft alleen maar sterke drank of sigaretten. De sigaret in Luxemburg is 44 tot 48 frank het pakje tegen 60 frank aan de overzijde van de straat. En waar in dat bescheiden kruidenierswinkeltje bij den Bels voor een liter sterkedrank 460 frank betaald moet worden, kan bij het oversteken van de straat de zelfde hoeveelheid drank van dezelfde kwaliteit verkregen worden door het neertellen van 400 frank. Dat verschil lijkt al kleiner. Toch is het blijkbaar voldoende om geld ver liefde lieden te verleiden om tegen alle regels van een eerzame grensganger in. per keer 1500 tot 2000 flessen sterkedrank in te slaan en daarmee schielijk te verdwijnen naar het Vlaamse Sint Job in 't Goor of omstre ken. Schielijk, want eigenlijk dient deze innemer het bureel van Clément Ga briel te passeren, de plaatselijke douanier. Hij heeft zijn gemoedelijke dienstigheid verhuurd aan twee lan den, want hij werkt voor zowel de Luxemburgse als de Belgische doua ne. Rap pratend, zelf-gerolde sigaret in de mondhoek, wil Clément Gabriél wel uitleggen hoe dat allemaal komt van die smokkel. Uiteindelijk komt het allemaal, omdat de regering van het groothertogdom Luxemburg haar 450.000 inwoners aanzienlijk minder belasting hoeft op te leggen dan de ministeriële collega's in België. Om maar eens een voorbeeld tenoe- men. De btw op verkochte drank is in België 25 procent, in Luxemburg Vlak bij het stoplicht staat een sim pel bordje, dat de grensgangers met een pijl verwijst naar het kantoortje van Clément Gabriél, maar wie ziet nu dat verveloze, half-verstopte bord staan? Nee. als er controle is, dan is dat op de Nationaal 4 richting Namen. En op de vele kleine, kronkelende dorpsweg getjes. die zich van gehucht tot ge hucht door het Ardennenland slinge ren. Op die wegen slaan de vliegende brigades toe van de Procureurs des Konings en de Belgische Douane dienst. Ze slaan regelmatig toe. En gezien bij hem de grens ligt tussen eerzame grensgangers en dieven. Glo baal wordt die grens gepasseerd bij het inslaan van meer dan het drievou dige van wat is toegestaan Begrijp wel dat we hier te maken hebben met Clément als mens en als douanier, zoals hij dat zelf aangeett wanneer hij zegt officieel te praten en „ook maar als vader van een gezin" En dieven moeten dus gezocht wor den onder de lieden, die met groot geld inkopen. In Martelange, de ove rige dorpjes langs de Luxemburgs- Belgische grens of in de super-super markt Match vlakbij de Luxemburg se hoofdstad. reed de grens over richting Arlon- Martelange Tussen beide plaatsen in werd hij opgevangen door vier wagens van de vliegende brigade van de Bel gische douane, die daar en die nacht kennelijk niet toevallig patrouilleer den. Vandenbroeck zag geen andere oplos sing dan snel te keren en te proberen naar Luxemburg terug te rijden. De wild-west-tafereien, die zich pal daar op in het donkere Ardennengebied ontwikkelden, speelden zich af met een snelheid van meer dan 120 kilo meter per uur. De smokkelaar pro beerde de douaniers de berm in te juist een elektronisch apparaat geïn stalleerd, dat als een mini-licht kran tje aan de kassa moet waarschuwen tegen het te veel inslaan van drank en sigaretten. Arthur: „Maar ik ben toch geen poli tieman. Hoe kan ik weten dat de klant zijn flessen of rookwaar naar Belgié voert Daar waarschuw ik toch ook eerlijk tegen Zijn ogen staan met op menens als hij dit zijn bezoeker voorhoudt De drank en sigaretten slijtende winkelier hoeft niet het geweten van de smokkelaar Douanier Clement Gabriel Dan zal Martelange weer het stille, wat slaperige dorpje tussen het groen en de leisleenrotsen van de Ardennen zijn. Met aan de Belgische kant op het gemeentelijke aanplakbord nog steeds het plakkaat, dat officieel meldt wanneer de plaatselijke werk lozen op vakantie mogen gaan. En aan de Luxemburgse kant het ge meentelijke plakkaat, dat alleen maar waarschuwt tegen het opdrin gen van de bokkever. Daarboven staat dan wel vermeld dat die waarschuwing uitgaat van de ge meente martelange-Rambrouch. Want het zijn uiteindelijk twee ge meenten. al is het één gemeenschap, die in 1839 door de Hollanders werd verdeeld. Dat was ter uitvoering van het verdrag van Londen van 1831, dat een scheiding tussen de zuidelijke en noordelijke Nederlanden tot gevolg had. Slechts aan de uitgeslapen toen malige burgemeester van Martelange. Martin Kubom is het te" danken dat de scheiding van de gemeenschap zich beperkt heeft tot die twee. nu steenrijke straten van het dorp. De Hollanders hadden de grens willen trekken langs het riviertje de Sure, waar een oude uit de Romeinse tijd stammende grensweg lag. Het gevolg van een oude kaart die voor de confe rentie van de grote mogendheden uit een ambtelijk bureau was getrokken. De burgemeester kon deze fout her stellen. maar kon niet verhinderen dat de twee straten ten oosten van de nieuwe noord-zuid-verbinding in Mar telange werden afgescheiden naar Lu xemburg en daar vervolgens onder Hollands bestuur kwamen. Het waren dan ook Hollandse soldaten en grens beambten die langs deze straten de nieuwe grenspalen sloegen. Waarover de gemeentegids nog wat wrang op merkt „Voor het eerst sinds achttien eeuwen wordt een gemeenschap on der één bestuur, die dezelfde gebrui ken kent, hetzelfde Moezel-dialect spreekt en een gelijke geschiedenis kent, verdeeld in twee groepen" Overigens worden de Hollanders hier zonder enige rancunes begroet als toeristen, die een redelijke hoeveel heid franken uitgeven. Die toerist, verwacht Martelange. zal ook bij de komst van de met een grote boog om martelange aan te leggen nieuwe weg. het dorp wél weten te vinden. De nieuwe weg baart eerder opluch ting dan zorgen in Martelange In dit dorp zal immers nooit vergeten wor den. dat deze weg. die nu zoveel rijkdom heeft gebracht, in 1967 een ramp veroorzaakte Op diezelfde bochtige weg verloor de chauffeur van een met gasflessen beladen vrachtwa gen de macht over het stuur. De wagen ramde de brug over de Sure, explodeerde en de brokstukken be landden in een benzinestation. Een nieuwe explosie en brandende benzi ne, die langs de tien-procentshelling naar het dorp in het dal zijn weg vond. Twaalf doden, veertig verminkten en vijftien uitgebrande huizen waren het gevolg Met enige huiver wordt in Martelan ge gedacht hoe hoog de prijs van de welvaart van twaalf naast elkaar gelegen pompstations nu zou zijn, als opnieuw een dergelijk ongeluk zich zou voordoen op de Nationaal 4, de plaatselijk weg der rijkdom.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1984 | | pagina 15