NEDERLAND EN DE STEMBUS
Weinig enthousiasme in
België om te stemmen
Groene
Vorming Groene fractie
in Euro-parlement zeke
Geen Europese verkiezingen
in aantal Franse gemeenten
Weinig
reden tot
lachen
PZC/europese verkiezingen
-
-
Stem tegen raketten
MAANDAG 18 JUNI 1984
Groningen
Overijssel
Noord-Holland
Limburg
EP'79
TK'82
EP
84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82 EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc
perc
stem.
perc.
perc.
perc.stem
Opkomst
61.8
84.1
56,8
238745
Opkomst
66,1
86,1
57,4
422026
157969
Opkomst
57.1
79,3
49,4
843479
Opkomst
51,0
74.4
44,2
352563
Opkomst
52,4
72,7
44,3 152321
CDA
27,1
20.9
21,4
51183
CDA
44,3
36,3
37,4
CDA
25,7
21.7
22,0
185554
CDA
48.7
42.8
41.4
145962
CDA
25,6
20.8
20.8 31611
PvdA
39,0
42,2
44.0
104945
PvdA
28,1
28.3
31.4
132506
PvdA
30.9
31,6
35,6
300231
PvdA
28.9
26.2
32,9
115923
PvdA
33.0
34.2
34.3 52291
WD
13,2
16,9
14.7
34993
WD
11.8
18,1
14,5
61092
VVD
20,5
27,2
22,7
191211
WD
10.5
18.6
13,5
47636
WD
23,4
27.9
25,5 38SS
D'66
7,3
3.4
1,9
4604
D'66
7,0
3.9
1.8
7745
D'66
12,0
4,5
2,8
23723
D'66
5,6
4,7
1.9
6685
D'66
11,6
4,1
2,7 419
SGP,RPF,GPV
5,2
5.8
7,4
17682
SGP,RPF.GPV
5,4
7.5
8,9
37581
SGP,RPF,GPV
1,1
1,6
2,0
17233
SGP,RPF,GPV
0,3
0,3
0,4
1487
SGP,RPF,GPV
1,6
2,4
2,9 43«
CPN.GPN.PPR,PSP
8.0
8,2
8.1
19224
CPN,GPN,PPR,PSP
3,2
3,7
3.7
15575
CPN.GPN,PPR,PSP
9.3
10,0
9,2
77794
CPN,GPN.PPR,PSP
4,0
5,0
4,6
16348
CPN,GPN,PPR,PSP
4,5
5,9
5,8 8611
Eur Gr
-
1,2
2773
Eur Gr
-
-
0.8
3539
4909
Eur Gr
-
-
1.6
13509
Eur Gr
1.8
6188
Eur Gr
-
1.3 191!
CP
0.2
1.1
2746
CP
-
0.3
1.2
CP
1,4
3,7
31001
CP
0.2
2.0
6897
CP
-
2,3
6,3 9tK
GMO
0,2
-
0,2
595
GMO
0,2
-
0,3
1110
GMO
0.5
-
0,4
3223
GMO
2,0
0.4
1,5
5437
GMO
0,3
0.4 61
Overige
2.4
-
Overige
1.9
Overige
-
2.0
-
Overige
-
1.8
Overige
-
2,4
-
Friesland
Gelderland
Zuid-Holland
Amsterdam
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
65,1
87,5
58.6
250444
Opkomst
60,1
83.1
52,9
664162
Opkomst
56,7
79,1
48,4
1114784
Opkomst
51,7
72.9
43,5 222217
Opkomst
54,4
75,8
47,6
8259
40,0
31,5
32,8
82067
CDA
39.6
32.5
32,6
216321
CDA
28,8
CDA
16,4
13.0
CDA
28.1
21.2
21,9
uw
35,4
37,0
40,5
101405
PvdA
28,0
28.0
31,7
210755
PvdA
33,0
33.1
34,2
381117
PvdA
39.4
41.2
43,6
96957
PvdA
34,4
37.0
38,4
3165»
10.6
17.6
13,9
34703
WD
15,7
22,3
18,8
124622
WD
18,6
25.2
21,3
VVD
14.9
20,0
15,9
35273
WD
14.2
20,0
16,6
1373
7,1
3.2
1,6
4006
D'66
8,0
4.2
2,1
14363
D'66
10,3
4,2
2,4
D'66
11,8
3,8
3,1
6802
D'66
11,7
4,2
2,8
231
2.7
4,3
5,2
12942
SGP.RPF.GPV
4,4
5,9
7,0
46485
SGP,RPF.GPV
4,7
5,8
7,0
78613
SGP.RPF,GPV
0.7
0.8
1,0
2268
SGP,RPF,GPV
1,7
2,1
2,6
21'
CPN,GPN,PPR,PSP
4,0
4.1
4,2
10469
CPN,GPN,PPR.PSP
4,0
4.7
4,8
31920
CPN,GPN,PPR,PSP
4,3
CPN,GPN,PPR,PSP
16.4
16,1
14,7
CPN,GPN,PPR,PSP
9,5
10,9
11,2
924
0.9
2369
Eur Gr
-
-
1,1
7219
Eur Gr
-
-
Eur Gr
-
1,6
3601
Eur Gr
-
1,8
15!
0.1
0.7
1877
CP
-
0.3
1.5
9907
CP
-
1.7
4,2
CP
-
2.8
6,8
15212
CP
f=
1.9
4,3
33!
0.2
-
0.2
606
GMO
0,3
0.0
0.4
2570
GMO
0.3
-
GMO
0.4
0,4
852
GMO
0.4
0,4
31
Overige
-
2,2
Overige
-
2,1
Overige
2.1
Overige
-
2.3
-
Overige
2,7
Drenthe
Utrecht
Noord-Brabant
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'79
TK'82 EP'84
EP'79
TK'82
EP'84
EP'
9 TK'82 EP'84
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc.
perc
perc
stem.
perc.
perc.
perc.stem.
perc. perc
perc.stem
Opkomst
64,5
87,0
59,2
184694
Opkomst
59.9
82,1
52,6
354417
Opkomst
52,5
77,9
46,7
707357
Opkomst
51,0
73,1
41,4 171305
Opkomst
52,9
76,9
48,7
CDA
29,4
23,7
23,8
43984
CDA
34,4
27,3
28.0
99387
CDA
48.0
40,1
41.7
295171
CDA
19,8
15,2
16,6 28350
CDA
38.0
28,6
30,7
o
PvdA
40,1
41.1
44,1
81499
PvdA
23,7
25,4
27,2
96300
PvdA
26,1
24,6
29,3
207143
PvdA
50,1
49.7
48,9 83804
PvdA
30,9
26,2
33,4
WD
17.1
21.8
19,4
35836
WD
19,9
27,6
23,8
84415
WD
13.3
22,3
16,8
118869
VVD
12.5
16.8
13,6 23372
WD
17,8
34,5
23,9
Cl
D'66
7,3
3,9
2,0
3683
D'66
11.3
4.5
2.8
10125
D'66
7,8
4.6
2.1
14963
D'66
8.9
3,0
1.8 3121
D'66
8.9
3.9
2.1
P\
SGP.RPF,GPV
2.4
3.5
4,4
8134
SGP.RPF.GPV
5,2
6,3
7.9
28016
SGP.RPF.GPV
0,8
1,0
1,3
8990
SGP.RPF.GPV
2,7
3,1
3,9 6641
SGP/RPF/GPV
0,4
0,5
0,8
v\
CPN,GPN,PPR,PSP
3.5
3,8
4,0
7424
CPN,GPN,PPR,PSP
5,2
5,9
6,2
21862
CPN,GPN.PPR,PSP
3,6
4,8
4,7
33022
CPN,GPN,PPR,PSP
5,7
6,2
5,6 9580
CPN/GPN/PPR/PSP
3,4
4,0
4,2
D
Eur Gr
0,9
1690
Eur Gr
-
-
1,4
4827
Eur Gr
-
-
1,3
8998
Eur Gr
-
-
1,1 1938
Eur. Gr.
0,9
SC
CF
CP
0,2
1,1
1949
CP
-
0.9
2,4
8374
CP
-
0,4
2,3
16603
CP
4.0
8,1 13876
CP
0,6
3,7
GMO
0,2
0.3
495
GMO
0,3
-
0,3
1111
GMO
0.4
0.0
0,5
3598
GMO
0,3
-
0.4 623
GMO
0.6
0.0
0.3
El
Overige
2,0
Overige
2,1
Overige
2,2
Overige
2.0
Overige
1.7
CF
G
0
BRUSSEL (ANP) - Over het algemeen weinig enthousiast, maar gedwongen door de
bestaande stemplicht zijn de Belgen zondag naar de stembureaus gegaan om er de 24 Belgen
te kiezen die tot medio 1989 zitting zullen hebben in het Europees Parlement. De 6.800.000
ingeschreven kiezers hadden daarbij de keus uit 215 kandidaten, namelijk 116 Nederlands- en
99 Franssprekenden.
Echte coryfeeën kwamen er bij de dere EG-lidstaten) er daarmee op uit
kandidaten niet voor Dat was vijf waren de kiezers om een uitspraak te
jaar geleden nog anders. Toen wist vragen over de nationale politiek.
bijvoorbeeld Leo Tmdemans, de hui-
dige minister van buitenlandse zaken,
nog meer dan een miljoen voorkeur
stemmen op zich te verenigen.
Aan diezelfde Leo Tindemans ligt het
overigens dat de Belgen een vertegen
woordiger minder in het Europees
Parlement hebben dan het vergelijk
bare Nederland (25). Toen de Europe
se ministerraad namelijk de regels
maakte voor de Europese verkiezin
gen dreigde er een impasse, omdat
Denemarken geen genoegen wilde ne
men met de vijftien zetels die dat land
in de eerste instantie waren toege
dacht.
Tindemans, die toen ook al zitting
had in de Europese ministerraad,
stond toen een Belgische zetel af aan
Denemarken dat daardoor zestien ze
tels in het Europees Parlement ver
wierf. van welke er één voor een
Groenlandse afgevaardigde werd be
stemd, De ironie wil, dat Groenland
op 1 januari 1985 de Gemeenschap
verlaat. Dan is er geen zetel voor een
Groenlandse afgevaardigde meer no
dig, maar Denemarken blijft dan toch
zijn zestien zetels behouden.
Matte campagne
Aan de Europese verkiezingen in
België is een matte campagne vooraf
gegaan. Op de verkiezingspamfletten
zag men vaak bekende nationale po
litici, zogenaamd ter ondersteuning
van de (vaak vrij onbekende) Europe
se kandidaten. Maar men kan zich
niet aan de indruk onttrekken dat de
politieke partijen (evenals in de an-
Zo hebben de socialisten de afgelopen
weken duidelijk gemaakt, dat ze ho
pen dat de kiezers door hun stemge-
Kiesrecht voor
buitenlanders
in Ierland
DUBLIN (DPA) - De Ierse kiezers
hebben zich met grote meerderheid
uitgesproken voor het verlenen van
algemeen kiesrecht aan in de Ierse
republiek levende buitenlanders.
drag een duidelijke afkeuring zullen
uitspreken over de rooms-liberale re
geringscoalitie die al enige jaren via
een politiek van fors inleveren de
economische situatie van het land
tracht te herstellen. Evenals in Neder
land hebben de (vooral Vlaamse) so
cialisten de kwestie van de kruisra
ketten tot onderdeel van hun cam
pagne gemaakt.
De Belgische kiezers melöden zich
zondagochtend voor een groot deel
als even na acht uur bij de stembu
reaus. Zo hadden ze nog een groot
deel van de zonnige zondag voor
zichzelf. Ook tegen één uur in de
middag (het sluitingstijdstip van de
stembureaus) zag men ook nog heel
wat kiezers komen opdagen. Dat wa
ren diegenen die vrijdagavond reeds
naar de kust of naar de Ardennen
waren vertrokken.
Incidenten hebben zich vrijwel ner
gens voorgedaan. Alleen in de Voer
streek had Nicolaas Droeven, leider
van de fractie „retour a Liège" in de
gemeenteraad (die ijvert voor de te
rugkeer van Voeren uit de provincie
Limburg naar de provincie Luik) tot
actie opgeroepen. Hij wilde dat de
Franstalige Voerenaren een lang-
zaam-aan-actie hielden in de stem
hokjes om het op die manier de
Vlamingen moeilijk te maken hun
stem uit te brengen. Maar die actie
had nauwelijks succes. Droeven wilde
dat de Franstaligen in Voeren op die
manier protesteerden tegen de onmo
gelijkheid dat ze hun stem uitbrach
ten op hun voorman, de Franstalige
burgemeester José Happart. Die is
kandidaat op de lijst van Franstalige
socialisten.
In de nacht van zaterdag op zondag
zijn twee Belgen indirect het slachtof
fer geworden van deze Europese ver
kiezingen. Het waren twee mannen
die, onderweg om op het laatste mo
ment nog pamfletten voor het ultra
rechtse Vlaams blok te gaan plakken
met hun auto nabij Izegem over de
kop gingen. Een van hen kwam bij dat
ongeval om het leven.
In een Brussels stembureau meldde
zich zondag een kiezer die in plaats
van zijn oproepbrief inderhaast van
thuis zijn provinciale aanslag voor de
hondenbelasting had meegegrist. Na
enige heen en weer gepraat kreeg hij
van de voorzitter van het stembureau
toch toestemming om zijn stem uit te
brengen.
DEN HAAG (ANP) - Een „Groene"
fractie in het volgende Europees Par
lement is zeker. Dit gelooft ook de
lijsttrekker van de samenwerking
van het Groen Platform en de kleine
linkse partijen, Bram van der Lek.
Hij stelde zondagavond in een NOS-
programma samen met de zes West-
duitse Groenen die naar het zich laat
aanzien in het parlement komen, plus
Deense en Belgische geestverwanten
voldoende zetels te hebben voor frac
tievorming.
Van der Lek (PSP) en zijn Nederland
se delegatiegenoot Herman Verbeek
(PPRi mogen bezwaren hebben tegen
de EG „een kapitalistisch blok", ze
vinden het wel belangrijk dat ook in
Europa „de mening van de basisbewe-
ging wordt vertegenwoordigd en dat
deze invloed uitoefent op de controle
van de nationale regeringen van de
tien lidstaten".
Deze uitspraken kunnen fractievor
ming van Groen wel eens moeilijk
maken. Het gezamenlijk optreden van
Europese Groenen tijdens de verkie
zingen. voornamelijk door de West-
GEDWONGEN DOOR STEMPLICHT
- Uitbarsting vulkaan De vulktf
Merapi. in het midden van Java.
vrijdag uitgebarsten. Bij de en)»
werd as uitgeworpen, die tot op"
afstand van 60 km van de krater-'
neergekomen. Dit heeft het meteal
logisch instituut in Jakarta zaten!*
bekendgemaakt.
De vulkaan is nog steeds actiet es'
zijn enkele zwakke aardschokken?
meten. Ongeveer 53.000 bewoners*
36 dorpen rond de Merapi lopen?
vaar. aldus persberichten. Ook zou»
neervallende as vijf steden berelW
Dat is het resultaat van een constitu
tioneel referendum dat op 14 juni
tegelijk met de Europese verkiezingen
werd gehouden, en waarvan pas zon
dag de uitslag bekend werd
De stemverhouding was 836.155 voor
en 272.988 tegen Of alle in Ierland
levende 40.000 buitenlanders nu aan
de volgende Ierse parlementsverkie
zingen mogen deelnemen, of alleen
burgers van de EG-staten of uitslui
tend Britse staatsburgers, zal het par
lement in Dublin later dit jaar beslis
sen.
De aanleiding voor het referendum
was de vrees dat de ongeveer 600 000
in Groot-Brittannië levende Ieren hun
Britse stemrecht zouden verliezen,
zoals zo vaak door Britse parlementa
riérs geëist is.
PARIJS (AFP) Een aantal kleine teren tegen de aantasting van een wegens een gemeentelijke splitsing,
gemeenten in Frankrijk hebben be- vogelreservaat, waarvoor het bestuur In de gemeente Forciolo op het eiland
sloten zondag niets te organiseren van het departement al het groene Corsica heeft het bestuur opgeroepen
voor de Europese verkiezingen. Zij licht heeft gegeven. Vier andere ge- tot een boycot van de verkiezingen,
willen zo de aandacht trekken voor meenten in hetzelfde departement Die boycot is een protest tegen de in
de plaatselijke problemen waarmee gaan niet zo ver dat ze helemaal geen hechtenisneming van de burgemees-
zij worden geconfronteerd. De Fran- stémbussen neerzetten maar weige- ter van het dorp Tegen hem loopt een
sen brengen zondag hun stem uit ren de stemmen naderhand te tellen, aanklacht wegens een aanval op de
voor het Europese parlement. gevangenis in de hoofdplaats Ajaccio
In een andere gemeente wordt mede- door een commando van de Corsi-
Zes burgemeesters in de Elzas protes- werking aan de stemming geweigerd caanse afscheidingsbeweging.
BONN (DPA) - De Westduitse vre
desbeweging was zondag verrast
door de hoge deelneming aan de
door haar georganiseerde volks
raadpleging over de kernbewape
ning. Volgens het organisatiecomi
té heeft in de grote steden meer
dan de helft van de kiezers meege
daan aan de raadpleging voor
zover ze daartoe de mogelijkheid
hadden. De raadpleging werd ge
houden in de marge van de Euro
pese verkiezingen.
De vredesbeweging had voor 18.000
van de in totaal ongeveer 60.000
stemlokalen eigen stands opge
richt. Daar konden de burgers op
voorbedrukte biljetten zich met
,ja" of „neen" uitspreken over de
plaatsing van Amerikaanse raket
ten in de Bondsrepubliek Ook
werd hun gevraagd ja of nee te
zeggen tegen de eis dat de plaat
sing van raketten in Oost en West
moet worden stopgezet en alle
reeds gestationeerde systemen
moeten worden verwijderd Naar
het organisatiecomité meedeelde,
verliep de volksraadpleging zonder
incidenten.
Het eindresultaat zal vandaag wor
den bekendgemaakt.
SPD-voorzitter Willy Brandt in de omgeving van Bonn bij het uitbrengen
van zijn slem tegen de plaatsing van nieuwe Amerikaanse kemraketten.
WACHTENBERG 'APGPD:
Hoewel de Westduitse libe
rale leider Hans Dietrich
Genscher zondag met een
glimlach op het gezicht zijn
stem uitgebracht in Wach-
tenberg (bij Bonn), leek het
gisteravond allerminst ze
ker dat hij reden tot lachen
had. De computer van het
eerste Duitse televisienet
voorspelde in eerste instan
tie dat Genschers FDP op
procent uit zou komen, maar
rond middernacht haalde de
partij in de prognoses de
kiesdrempel van 5 procent
al niet meer.
LIJSTTREKKER VAN DER LEK:
duitsers financieel mogelijk gemast
was al moeilijk. De Nederlanders!
de Westduitsers hebben symps
voor linkse uitgangspunten wat
minder geldt voor Belgische en Fr»
se deelnemers in het samenwerk®?
verband.
De laatsten wisten ook op deze grfi
in eerste instantie deelneming
Nederlands klein links aan het Etï>
pees samenwerkingsverband te
hinderen omdat de Nederlandse
ropese Groenen", zij haalden W
zetel, al daarvan deel uitmaakten l
vonden deze groepering een welkcs
versterking van hun eigen opvat®
gen en wilden Nederlands klein lid
uitsluiten. Een tweede internation»
congres en dreigementen van
Westduitse grote broer waren not
om Van der Lek en Verbeek een
te verzekeren.