1
EF
J
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Klap voor VVD in
Euroverkiezingen
Rijen vrachtwagens
voor grenzen Italië
Onrust in Nijmegen door
acties tegen kernwapens
kleintjes
Voetbal houdt kiezers thuis
CDA EN PVDA GAAN NEK-AAN-NEK
DOUANE OPNIEUW IN A CTIE
Alleen in Denemarken
verbetering opkomst
RECHERCHEURS TREKKEN WAPEN NA BEDREIGING
Ie PZC
vandaag
Wolkenvelden
Af en toe en enkele wolkenvelden.
Droog. Middag temperatuur 17 gra
den. Een matige noordwestelijke
227e jaargang no. 135
Vrijdag 15 juni 1984
BUSSUM (ANP) - Bij zowel de ANP-verkiezingsdienst als bij het bureau
Intomart bestaat de indruk dat de EK-voetbalwedstrijd op televisie tussen
West-Duitsland en Portugal, die om vijf uur donderdagmiddag begon, van
invloed kan zijn geweest op het opkomstpercentage voor de Europese
verkiezingen.
Aanvankelijk dacht men een prognose te kunnen laten uitgaan met een
opkomstpercentage van ongeveer 60. Om zeven uur bleek dat dit percentage
op 52,6 ivas uitgekomen.
ge donderdag in Nederland gehouden verkiezingen voor het Europese
parlement zouden volgens een verkiezingsonderzoek van het ANP en het
bureau Intomart tot de volgende resultaten in percentages leiden in vergelij
king met de Europese verkiezingen van 1979 en de Kamerverkiezingen van
1982:
Europees
Tweede
Europees
parlement '79
Kamer '82
parlement i
Opkomst
57.8
80.7
52.6
CDA
35.6
29.4
31.5
PvdA
30.4
30.4
31.8
WD
16.2
23.1
18.9
D'66
9.0
4.3
2.2
SGP, RPF, GPV
3.3
4.2
5.4
CPN. GPN, PPR. PSP 5.0
5.7
6.0
Europese Groenen
1.8
CP
0.8
2.1
GMO
0.5
0.1
0.4
Overige
2.0
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Europese verkiezingen zijn teleurstellend verlopen voor de PvdA en
(vooral) de VVD. Het CDA wist zich te handhaven, terwijl D'66 uit het Parlement in
Straatsburg zal verdwijnen. Dit blijkt uit een voorspelling van de uitslag door het bureau
Intomart. Zondagavond wordt de werkelijke uitslag bekend gemaakt. De opkomst bedroeg
ongeveer 52,6 procent.
Behalve in Nederland werd er gisteren het begrijpelijk dat de campagnes pese problemen te vertalen in natio-
ook in Groot-Brittannië, Ierland en gedeeltelijk een nationaal karakter naal-politieke termen.
Denemarken gestemd. In de zes ande- droegen. Het zal nog enige tijd duren Nieuw in het Europees Parlement
re lidstaten van de Europese Gemeen- voordat de politici erin slagen Euro- zullen de afgevaardigden zijn van de
schap kan men zondag stemmen. Die
landen zijn Frankrijk, West-Duits-
land, Italië, Griekenland, België en
Luxemburg.
Volgens PvdA-lijsttrekker en voorzit
ter van het Parlement, Piet Dankert,
is deze lage opkomst in Nederland
vooral een gevolg van het kruisraket-
debat in de Tweede Kamer van dins
dag en woensdag. Dit werkte 'demobi
liserend' op de kiezers. Voor de PvdA
pakte deze lage opkomst extra nega
tief uit, omdat de partij traditioneel
slecht uit de bus komt bij een geringe
opkomst.
Ook weet hij de lage opkomst aan de
'betrekkelijke onbekendheid' van het
Europees Parlement, „dat zie je over
al in Europa. Je kunt ook niet ver
wachten dat binnen vijf jaar zo'n
parlement op de kaart van de kiezers
staat. Dat duurt wat langer", zei hij.
Hij betreurde het dat de opkomst van
1979 (57,8) niet was gehaald.
Toch bleef de PvdA de grootste partij
van het land. Maar de voorspelde
winst volgens opiniepeilingen oplo
pend tot 37 procent is uitgebleven.
In plaats daarvan werd het 31,8 pro
cent. Omgerekend betekent dat een
winst van slechts één zetel (tot 48)
Indien het om kamerverkiezingen zou
gaan. In het Europees Parlement
blijft de PvdA gelijk met 9 afgevaar
digden.
Meerderheid
Vooral voor de coalitie moet de uit
slag verrasend zijn geweest. Tegen de
voorspellingen in wisten CDA en
VVD (omgerekend) een minieme
meerderheid in de Kamer te behou
den.
Dat huzarenstukje werd echter uit
sluitend bereikt door de meer dan
goede uitslag van het CDA. De VVD
verloor fors. Voor beide partijen is het
beeld echter vertekend door de lage
opkomst en (mogelijk) het wegblijven
van de jongeren.
Kennelijk onder invloed van het op
treden van premier Lubbers bereikten
de christen-democraten 31.5 procent
van de stemmen. Dat is goed voor 48
kamerzetels, een winst van drie. In
het Europees Parlement verliest het
CDA één zetel omdat de uitslag vijf
jaar geleden bijzonder gunstig voor de
partij was.
CDA-lijsttrekker Bouke Beumer zag
in het beperkte verlies van zijn partij
oen beloning voor de campagne, die
vrijwel uitsluitend op Europese zaken
gericht is geweest. De aanpak van de
PvdA, om met nationale kwesties de
kiezer te benaderen, is geen succes
geworden. De lichte achteruitgang
van het CDA verklaarde hij voorts uit
de deelname van 'fijn rechts' dat vijf
laar geleden niet deelnam.
De VVD zakte in vergelijking met de
verkiezingen van 1982 van 23,1 naar
18,9 procent. Dat betekent dat vrijwel
de gehele winst van 1982 weer verlo
ren is gegaan. Toch krijgt de partij er
een zetel bij in Straatsburg, als gevolg
van het (nog) lagere percentage dat in
1979 bereikt werd
Lijsttrekker Nord wees 'doemdenken'
over de lage opkomst van de hand. De
kiezers staan volgens hem nog onwen
nig tegenover Europese verkiezingen,
dat nog deel moet gaan uitmaken van
het 'politieke landschap' Hij vindt
vleugelpartijen klein links (6 procent
van de uitgebrachte stemmen) en fijn
rechts (5,4 procent). Beide groeperin
gen krijgen een zetel. De Centrum-
(Slot zie pagina 7 kol. 1)
PAGINA 7: WEGBLIJVEN VAN
JEUGD BEPAALT
VERKIEZINGSUIT
SLAG
PAGINA 13: OOK IN ZEELAND
MINDER STEMMERS
LONDEN iANPDe Engelse premier Margaret Thatcher bracht
samen met haar man Dennis haar stem uit voor het Europese
parlement.
AOSTA/PARIJS (AFP-DPA) - Bij de
Italiaanse plaats Aosta staan sinds
gistermiddag ongeveer 500 meest
Franse vrachtwagens vast als gevolg
van acties van de Italiaanse douane.
Ook bij Fernetti aan de Italiaanse-
Joegoslavische grens komen geen
wagens Italië meer in. Bij Tarvisio
aan de Italiaan-Oostenrijkse grens
blokkeren aan de Oostenrijkse zijde
honderden wagens de weg.
De problemen zyn het gevolg van
nieuwe acties van de Italiaanse doua
ne-ambtenaren die weigeren over
werk te doen en hun dienst om twee
uur 's middags beëindigen. By de
tunnel voor de Mont Blanc, waar in de
ochtend problemen waren, was de
toestand weer normaal nadat de rege
ring de fiscale politie gelastte de ta
ken van de douane over te nemen.
Op de luchthaven Fiumicino bij Ro-
DEN HAAG iANP) Duizenden stembiljetten voor de Europese verkiezingen
zijn door in het buitenland wonende Nederlanders opgestuurd naar het
stembureau in Den Haag. waar donderdagavond een begin iverd gemaakt met
het tellen van de stemmen. Alleen Nederlanders die in de EG wonen mochten
hun stem uitbrengen.
LONDEN/DUBLIN/KOPENHAGEN
AFP) Uit voorspellingen over de
opkomst bij de verkiezingen voor
het Europese parlement in Groot-
Brittannië, Ierland bleek donder
dagavond dat in deze landen min
der kiezers dan in 1979 hun stem
uitgebracht hebben. Alleen in Dene
marken gingen meer mensen naar
de stembus. In de vier landen -
inclusief Nederland - waren donder-
(Slot zie pagina 7 kol. 2)
UTRECHT iANP» Een inwoojister van Schagen kreeg donderdag de
schrik van haar leven toen haar personenwagen op de rijksweg tussen
Utrecht en Amsterdam, spontaan in brand vloog. De wagen brandde
geheel uit, maar de vrouw bleef ongedeerd.
Schotenwisseling
Israëlische en
Syrische soldaten
TEL AVIV (UPI) - Israëlische en Syri
sche militairen hebben donderdag
twee uur lang schoten over hun geza-
®enlijke bestandslijn in het oosten
van Libanon gewisseld. Dit heeft het
roilitaire opperbevel in Tel Aviv
®eegedeeld, Er is geen melding ge
naakt van slachtoffers.
NIJMEGEN (ANP) - In Nijmegen is
het donderdag een groot deel van de
dag onrustig geweest door verschil
lende acties tegen kernwapens.
Een demonstratie 's middags leidde
op enkele plaatsen tot korte scher
mutselingen met de politie. In totaal
werden zes mensen aangehouden. Te
gen de avond moesten vijf recher
cheurs in burger hun wapen trekken
om een groep actievoerders tegen te
houden die hen te lijf wilde gaan.
Ongeveer 250 actievoerders blokkeer
den tijdens het spitsuur gedurende
ongeveer twintig minuten een belang
rijk verkeersknooppunt onderaan de
Waalbrug in Nijmegen Daardoor ont
stond op de snelweg een file van vier
kilometer. De mobiele eenheid maak
te zich op om de actievoerders te
verwijderen, maar ze vertrokken uit
zichzelf. Om het plein te bereiken
moesten de actievoerders door een
politie-afzetting breken, waarbij over
en weer rake klappen vielen
Bij een eerdere blokkade werd door de
politie niet opgetreden.
Na de bezetting van het plein trok de
groep nog geruime tijd door de stad.
op de voet gevolgd door een over
macht aan politie. In totaal was 250
man ingezet. De Mobiele Eenheid trad
op in „vredestenue".
Problemen dreigden te ontstaan toen
een grote groep actievoerders het
plotseling voorzien had op vijf recher
cheurs in burger Volgens een woord
voerder van de Nijmeegse poütie wer
den een ijzeren staaf en een mes naar
de rechercheurs gegooid, die het daar
na op een lopen zetten, Toen de
actievoerders daar achteraan gingen,
trokken de politiemannen hun wa
pens. die op de groep gericht werden
De actievoerders trokken zich daarop
terug.
Dc aanhoudingen die de politie in de
loop van de dag verichtle, hadden
volgens dc woordvoerder te maken
met het stichten van brandjes met
autobanden, het gooien van vuur
werk naar de politie, hel blokkeren
van de weg en verzet tegen de politie.
De politie hield gedurende de nacht
versterking achter de hand.
me hebben zeker twmtig vluchten
vertragingen opgelopen door stipt
heidsacties van de douane en hebben
zeker tien vliegtuigen, die een tussen
landing wilde maken om bij te tan
ken, naar elders moeten uitwijken.
De actievoerders willen dat de rege
ring de vier maanden geleden gedane
toezeggingen onmiddellijk nakomt.
Die eisen komen neer op een loonsver
hoging en personeesluitbreiding. De
kwestie is onder behandeling bij het
parlement dat op 20 juni de zaak
bespreekt.
Dc Franse minister van vervoer,
Charles Fiterman, deed donderdag
een beroep op de regering in Rome
„alle noodzakelijke maatregelen,
buitengewone inbegrepen" te nemen
om een normaal goederen- en perso
nenverkeer aan de Frans-Italiaanse
grens te waarborgen.
Uitkeringen
De partijen in de Sociaal-Eco
nomische Raad denken zeer
verschillend over de herzie
ning van het stelsel van socia
le zekerheid. Alleen over de
ziekengelduitkeringen is men
het eens. die mogen niet ver
anderen.
(PAGINA 3)
Volksverzekering
De Nationale Raad voor de
Volksgezondheid wil snelle op
heffing van de bejaardenver
zekering van het ziekenfonds,
liefst al per 1 januari 1985. Dit
zou een belangrijke stap zijn
op weg naar een volksverzeke
ring.
(PAGINA 5)
Mosselvaart
Mosselschepen mogen voor
taan via de Noordzee varen.
Minister Smit-Kroes heeft aan
de nieuwe regeling een groot
aantal voorwaarden verbon
den
(PAGINA 11)
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3, 5
en 7
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: 9
Provincie: 11. 13. 15. 16, 17
en 19
Sport: 21 en 23
Parlement van
de onmacht
de Europese verkiezingen
H spreken - nog - niet aan en
het Europese parlement is
een ver-van-ons-nationale-bed-show.
Vijf jaar geleden bracht 57,8 procent
van de kiezers zijn stem uit; gisteren
was dit percentage beduidend lager,
namelijk 52,6 procent. In Zeeland
komt het percentage zeer waarschijn
lijk nog lager uit. mogelijk zelfs bene
den de vijftig procent. Geen beste
beurt voor de Europarlementariërs,
die zich in de afgelopen jaren niet
hebben kunnen profileren. Het Euro
pese parlement heeft nu eenmaal
geen macht. Het kan geen vuist ma
ken. zoals de nationale parlementen
van de leden-landen, die zo nodig een
regering naar huis kunnen sturen. Het
Europese parlement, beurtelings ver
gaderend in Straatsburg en Brussel, is
een gezelschap van goedwillende poli
tici, die niet verder kunnen gaan dan
'aanbevelingen' en 'adviezen' geven.
Dat vrijblijvende karakter van dit
hoge gezelschap wreekt zich als het
om verkiezingen gaat. Ruim vijf pro
cent minder Nederlandse kiezers dat
Europees stemt op een totaal van iets
meer dan de helft van het kiezers
korps is een uiterst pover resultaat.
Het was voorspeld, dat wel, maar het
neemt niet weg, dat het Europees
parlement, uitgerekend met de Neder
lander Dankert als voorzitter, in ons
land nauwelijks een basis vindt voor
zijn bestaan.
De voorlopige uitslag is in die zin
toch weer verrassend, dat zij de
peilingen van de afgelopen maanden
op belangrijke punten logenstraft. Via
die onderzoeken waren de Nederland
se socialisten al bij voorbaat tot de
grote overwinnaars verklaard. De
werkelijkheid van gisteren was, dat de
Partij van de Arbeid Europees gezien
gelijk bleef in zèteltal en in vergelij
king met de Kamerverkiezingen van
1982 één zetel won. Daarvoor is de
lage opkomst voor een belangrijk deel
verantwoordelijk. Hoe geringer de op
komst, hoe slechter het resultaat voor
de Nederlandse socialisten. In een
'rode' stad als Vlissingen bijvoor
beeld. gaf slechts 39.7 procent gehoor
aan de oproep zijn stem uit te bren
gen. De grootste stad in Zeeland bleef
daarmee ver achter bij het toch al lage
Zeeuwse gemiddelde. Niettemin werd
de PvdA de grootste party, hetgeen
geheel in de lijn der verwachtingen
lag. Toch bleef het CDA maar enkele
tienden van procenten achter en dat
mag zeker verrassend worden ge
noemd. De christen-democraten
boekten als enige regeringspartij
winst ten opzichte van de laatste
kamerverkiezingen, al moest er Euro
pees gezien toch vier procent én één
zetel worden ingeleverd. Grote verlie
zer alweer: in vergelijking met de
Kamerverkiezingen van 1982 was
de WD. Zeven kamerzetels inleveren
is niet niks, ook al gaat het om fictieve
zetels. Dat de WD Europees gezien
een zetel winst maakte is niet meer
dan een pleister op de wonde. De
liberalen zagen een deel van hun
aanhang weglopen naar coalitiepart
ner CDA, hetgeen de komende weken
en maanden ongetwijfeld aanleiding
zal zijn tot een nadere analyse. Had
den niet alle opiniepeilingen sinds het
begin van dit jaar doorspeld, dat de
WD juist zou groeien door een toe
vloed van teleurgestelde CDA-kie-
zers?
Dat is juist het boeiende van ver
kiezingen: ze zetten de weten
schappelijke onderzoekers vaak in
hun hemd. WD mogelijk groter dan
CDA was afgelopen weekend de bood
schap van een onderzoeksbureau dat
een peiling naar de politieke voorkeur
van de kiezers had uitgevoerd. In
werkeüjkheid is de kloof bijna twaalf
procent. De vraag kan worden gesteld
in hoeverre nationale zaken, zoals de
kwestie van de kruisraketten, de kie
zers hebben beïnvloed Ook al wordt
voor Europa gekozen, vrijwel altijd
spelen nationale belangen een rol. Als
dat nü zo is geweest, heeft het Lub
bers-effect positief gewerkt en de Nij-
pels-opstelling negatief. Dus toch een
'neen' tegen de WD, omdat die partij
zich als enige grote partij onomwon
den heeft uitgesproken voor plaatsing
van kruisraketten'' Overigens wie zo
ver wil gaan om deze verkiezingsuit
slag te zien als een oordeel over het
kabinetsbeleid, komt tot de conclusie,
dat CDA en WD 50,4 procent van alle
stemmen op zich hebben verenigd.
Een vertrouwensvotum voor de CDA-
WD-ploeg van Lubbers? We zouden
die uitspraak niet graag voor onze
rekening willen nemen Die 50,4 pro
cent is iets meer dan een kwart van
het totale kiezerskorps Daarom deze
Europese verkiezingen lenen zich
slecht voor vergelijkingen met ander
soortige verkiezingen. Aan de conclu
sies die eruit getrokken worden mag
niet te veel aandacht worden besteed.
Het zijn aardige momentopnamen
voor de binnenlandse politieke con
sumptie Niet meer en niet minder.
Terugkerend naar Europa: Is er op
grond van deze verkiezingsuitslag
reden afwijzend te staan tegenover
een Verenigd Europa? Die vraag moet
met een categorisch neen worden
beantwoord Deze week schreef het
Utrecht Nieuwsblad in een commen
taar „Als het Nederlandse parlement
een eeuw geleden het moede hoofd
had laten zakken omdat de parlemen
taire macht nog gering was. was er
van de Nederlandse democratie ook
niet veel terecht gekomen Laten de
vijfentwintig Nederlandse Europarle
mentariërs onder wie voor het eerst
een vertegenwoordiger van christelijk
rechts en van klem links d&t in
gedachten houden.
Dim
