PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Staking op komst
in Duitse metaal
'V'fSt,
Weer campagne tegen Sacharov
Politiek heeft RSV
in '76 beentje gelicht
Diana Dors 52overleden
VOOR WERKWEEK VAN 35 UUR
\NEEKEND
VS ZOUDEN JELENA BONNER ASIEL WILLEN VERLENEN
Af en toe zon
Af en toe zon en vrijwel overal droog.
In de vroege ochtend nog hier en daar
mist.
Middagtemperatuur van 11 graden
vlak aan zee tol 16 graden in het
zuidoosten van het land
227e jaargang no. 107
Zaterdag 5 mei 1984
Wie wint de Snuffel van t§|
de Maand?
Plaats een Kleintje m de PZC
Ga er eens rustig voor zitten. Maak een zo
origineel mogelijke tekst
Misschien is uw Kleintje dan wel de
winnaar van de Snuffel van de Maand
iVan onze correspondent)
LONDEN - De Britse actrice
en voormalig sex-symbool
Diana Dors is gisteravond op
52-jarige leeftijd in een zie
kenhuis in Windsor overle
den.
Diana Dors - haar echte naam was
Diana Fluck - was 15 jaar toen ze haar
eerste miss-verkiezing won en door
een film-agent werd ontdekt. Ze kreeg
grote beroemdheid in de jaren '50 als
het platinablonde „Britse antwoord
op Marilyn Monroe"
Tegen de tijd dat ze 25 was - in 1957 -
was ze de bestbetaalde Britse actrice,
met een filmcontract voor het in die
jaren onvoorstelbare bedrag van 3
miljoen dollar,
Hoewel ze haar grootste vermaard
heid kreeg in rollen als het domme,
sexy blondje, bewezen films als „Yield
to the night" (1956) dat ze wel degelijk
een groot actrice was. Dat werd in
later jaren onderstreept door theater
critici die haar in Londen in toneel
stukken zagen optreden.
NIJMEGEN (ANPi Philips en de vakbonden zijn het vrijdagmorgen eens
geworden over een personeelsuitbreiding van de chipfabriek in Nijmegen.
Volgens een woordvoerder van Philips gaat het op dit moment om een
uitbreiding met 275 banen. De woordvoerder gaf als verklaring dat de
fabriek in Nijmegen in hoge mate gevoelig is voor veranderingen in de
conjunctuur. Op dit moment wordt het bedrijf geconfronteerd met een
sterke stijging van de vraag naar zijn produklen. Dat betekent dat het
personeelsbestand uitgebreid kan worden met 275 man tot ongeveer 2300.
dan eerst de werknemers in aanmerking komen die het laatst zijn
aangenomen. Werknemers die op die wijze het bedrijf verlaten krijgen een
terugkeergarantie. Dat wil zeggen dat ze bij een toenemend orderbestand
opnieuw een functie krijgen aangeboden. Die garantie geldt driejaar vanaj
de ontslagdatum. Eerder al had de ondernemingsraad van de Nijmeegse
fabriek ingestemd met de regeling. Philips moet de overeenkomst nu nog
voorleggen aan het gewestelijk arbeidsbureau. Overigens hebben de
bonden zich niet op voorhand akkoord verklaard met eventuele ontslagen.
Gelijktijdig zijn vrijdagochtend ook afspraken gemaakt over een sociaal Philips moet de noodzaak daarvoor eerst aantonen, aldus vertegenwoordi-
plan dat in werking treedt als die nieuwe werknemers onverhoopt moeten gers van de Industriebond FNV en de Federatie van Hoger Philips-
worden ontslagen als er voor hen geen werk meer is. Het is de bedoeling dat personeel.
(Van onze correspondent)
BONN - In de Westduitse metaalindustrie wordt binnenkort
gestaakt. Inzet is de invoering van de 35-urige werkweek met
behoud van loon. Vrijdagavond laat werd bekend dat ruim 80
procent van de 240.000 leden van de metaalarbeidersbond in
de afdeling Noord-Württemberg/Noord-Baden voor stakingen
had gestemd. Dat is voldoende voor het bestuur van de IG
Metall om daadwerkelijk een staking uit te roepen, want in
de statuten staat dat 75 procent vereist is.
Nadat langdurige onderhandelingen
en twee topgesprekken tussen de
werkgevers en werknemers in de
metaalindustrie over de vei-korting
van de wekelijkse arbeidstijd geen
enkel resulaat hadden opgeleverd, be
sloot de vakbond vorige week dat de
leden moesten stemmen. In één cao
district is dat inmiddels gebeurd, met
als resultaat dat de IG Metall daar
kan gaan staken. Volgende week
wordt in het disctict Hessen gestemd.
De metaalwerkgevers hadden altijd
beweerd dat de werknemers in meer
derheid tegen invoering van de 35-
urige werkweek zouden zijn. In Noord-
Wurttemberg'Noord-Baden. waar be
langrijke bedrijven als Mercedes, Por
sche en Bosch zijn gevestigd en de
werkloosheid aanzienlijk lager is dan
in de rest van West-Duitsland. is dat
niet juist gebleken. De IG Metall
beschouwt dat als een belangrijke
overwinning.
Bondskanseler Helmut Kohl heeft
vrijdagavond in een televisie-inter
view nog eens gezegd dat stakingen
grote schade zullen berokkenen aan
de langzaam opbloeiende Duitse eco
nomie.
Een staking kan volgens vakbonds
functionarissen eind volgende week
beginnen en langer gaan duren dan
het record van 16 weken uit 1957. De
werkgevers dreigen tegenover staking
uitsluiting van werknemers toe te
passen.
Ook om werkweekverkorting tot 35
urn- te krijgen legde IG Metall eind
1978 de staalindustrie voor zes weken
stil. Uiteindelijk stemde de bond er
toen mee in de 40-urige werkweek tot
1983 te handhaven in ruil voor extra
vakantiedagen
Nu wilde de bond eventueel zelfs
instemmen met geleidelijke verkor
ting van de werkweek, maar ook
daar over wilden de werkgevers zelfs
niet praten. Het zou geld kosten en
daardoor het herstel van de export
gerichte takken van de Westduitse
economie schaden.
Belasting omlaag
Het kabinet wil ingrijpende
veranderingen in iet belas
tingstelsel. De tarieven zouden
verlaagd kunnen worden,
maar gelijktijdig zou gesnoeid
moeten worden in het aantal
aflrekposle.
(PAGINA 2)
Polen-Moskou
De Poolsè machthebber gene
raal Jaruzelski heeft gisteren
in Moskou een akkoord onder
tekend, dat zijn land tot aan
hel jaar 2000 bindt aan de
Sowjet-Unie.
(PAGINA 3)
Den Uyl voor de enquêtecommissie.
Steun
Gedeputeerde staten zullen
een aantal 'economische acti
viteiten' aanwijzen, die in aan
merking zouden komen voor
steun van de overheid.
(PAGINA 9)
Binnen- en buitenland: 2
en 3
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: 5
Provincie: 9, 11, 12, 13, 14
en 15
Sport: 17
Varia-rtv: 27. 29. 31 en 33
19, 20. 21. 23 en 25
VS willen geen
'crisisplaatsen'
kruisraketten
WASHINGTON (GPU) Ue Ameri
kaanse regering heeft Den Haag
schriftelijk laten weten het idee van
de regering Lubbers om kruisraket
ten alleen in geval van een crisis naar
Nederland te laten brengen, onaan
vaardbaar is.
Het plan zou afbreuk doen aan de
afschrikking die van de wapens moet
uitgaan omdat plaatsing in tijd van
crisis als provocatie kan worden opge
vat en omdat het concept geen nuttig
model is voor andere landen Volgens
een Amerikaanse functionaris van
buitenlandse zaken die op het hoog
ste niveau bij het Amerikaanse en het
NAVO-beleid betrokken is. zijn de
Verenigde Staten bereid te luisteren
naar Nederlandse ideéen die het de
mgering-Lubbers mogelijk kunnen
maken een positieve beslissing te ne
men over plaatsing van kruisraket
ten.
j DEN HAAG (ANP) - De politiek heeft RSV in 1976 het beentje gelicht in haar
streven om een order binnen te slepen voor de levering van onderdelen van
een kerncentrale aan Zuid-Afrika, het Koeberg-project. De angst voor een
kabinetscrisis in mei van dat jaar met de hangende problemen zoals de
abortuskliniek Bloemenhove en de Lockheed-affaire heeft het kabinet tol
uitstel gebracht (en dus afstel) bij de goedkeuring van de levering aan
Zuid-Afrika. Dit terwijl aanvankelijk een voorwaardelijke goedkeuring
werd verleend.
Dit concludeerde commissievoorzit- hoofdaannemer in het consortium dat
ter Van Dijk na afloop van de tweede de kerncentrale aan Zuid-Afrika zou
ronde van de RSV-verhoren over de leveren. Amerika had nog geen be-
periode 1971-77; volgens Van Dijk één sluit genomen. „Het was toch dwaas
ij van de belangrijkste zaken die de om vooruit te lopen op Amerika".
B afgelopen weken duidelijk was gewor- aldus Den Uyl.
den.
p Hij ontkrachtte hiermee een gedeelte Over zes welem worden de verhoren
j van het betoog dat ex-premier Den voortgezet. Dan is de periode van 1978
Uyl vrijdagmorgen in zijn getuigenis tot aan de surseance van betaling in
voor dc enquêtecommissie hield. Den 1982 aan de orde. Eind september.
Uyl zei dat de Nederlandse besluitvor- begin oktober hoopt de enquetecom-
ming in deze zaak werd uitgesteld missie haar eindrapport uit te bren-
wegens een koppeling met de VS. Het gen.
Amerikaanse General Electric was (Zie ook pagina 3)
Koningin Beatrix en prins Claus plaatsten vrijdagmiddag tijdens de nationale dodenherdenking een krans bij
het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam.
AMSTERDAM (ANP) - Koningin
Beatrix en prins Claus hebben vrij
dag tijdens de nationale herden
king als eersten een krans gelegd
bij het monument op de Dam in
Amsterdam ter nagedachtenis van
de gevallenen in de tweede wereld
oorlog.
Zij werden gevolgd door twee nabe
staanden van slachtoffers, waarna
kransen werden gelegd door minis
ter-president Lubbers en de minis
ters De Ruiter (defensie) en Brink
man (welzijn, volksgezondheid en
cultuur) namens de ministerraad en
door de chefs van staven namens de
legerleiding.
Bij de herdenking waren verder
onder anderen aanwezig staatsse
cretaris Van Houwelingen (defen
sie), de voorzitters van de Eerste en
de Tweede Kamer Steenkamp en
Dolman, burgemeester Van Thijn
van Amsterdam en de commissaris
van de koningin in Noord-Holland
R. de Wit.
Onder de genodigden bevonden
zich zoals bekend geen kamerleden.
Het Comité Nationale Herdenking
trok de uitnodigingen aan parle
mentariërs in nadat protesten wa
ren gerezen tegen de aangekondig
de komst van leden van de Cen
trumpartij. Voor zover bekend wa
ren er ook geen kamerleden als
privépersonen onder het publiek
aanwezig. Er deden zich geen inci
denten voor.
Tijdens de officiële herdekings-
plechtigheid in deNieuwe Kerk
herdacht vlootaalmoezenier J. van
Baardewijk niet alleen de slachtof
fers van de Tweede Wereldoorlog;
hij noemde ook mensen ,die tot op
de dag van vandaag ten behoeve
van de vrede zijn ingezet in het
verband van de Verenigde Naties.
Ongeveer drieduizend mensen heb
ben vrijdagavond op De Dam de
slachtoffers van de Tweede Wereld
oorlog herdacht. Volgens een schat
ting van de Amsterdamse politie
hebben ongeveer duizend van hen
deelgenomen aan de stille tocht
door de stad die eindigde bij het
nationale monument.
In Zeeland werden de gevallenen
op tal van plaatsen heredacht. De
belangstelling was bijna overal
groter dan in voorgaande jaren. In
Westkapelle werd de plechtigheid
bijgewoond door een delegatie van
Noorse commando's, die daar bij de
bevrijding aan land gingen
(zie ook pagina 15)
LEIDEN iGPDANPi Prinses Irene heeft gisteravond tijdens de
dodenherdenking in de Marekerk te Leiden een redevoering gehouden
over het begrip vrijheid. ..Wat hebben wij met onze vrijheid gedaan? Wat
doen wij met onze vrijheidWant dat is mijn verantwoordelijkheid en de
uwe." aldus de prinses. Na het citeren van het gedicht van J. C. Bloem 'Na
de bevrijdingtrok de prinses parallellen tussen heden en verleden. Zij
vroeg zich onder meer af waarom slechts zo weinigen zich actief inzetten
voor een betere samenleving. Volgens haar ontstaat die passiviteit
doordat de meeste mensen zichzelf onderschatten. De prinses verklaarde
tot slot dat het individue veel macht bezit, ook buiten de huiskamer. „En
laten we nooit vergeten: wat is mijn vrijheid waard als anderen niet 'vrij
zijn," aldus prinses Irene tot de vele aanwezigen.
Tussen licht
en duisternis
D
Engelse literatuur
kent een wat geladen
uitdrukking voor een perio
de m de geschiedenis van dit
land, waarover heel weinig
bekend is; the dark ages, de duistere -
vroege - middeleeuwen, globaal geno
men van het jaar 400 tot 1000 Meer
dan in de landen van West-Europa
werd het geïsoleerde Groot-Brittan-
nië door de val van het Romeinse rijk
naar een tijd van barbarendom en
geweld teruggeworpen. Vóór het fata
le jaar 395 het jaar waarin de laatste
Romeinse garnizoenen werden terug
getrokken heerste de Pax Romana
in Engeland. Vrede en veiligheid, wel
vaart en vooruitgang vormden de
zoete vruchten van de door de Romei
nen opgelegde beschaving. Het ver
trek na meer dan drie eeuwen van de
laatste cohorten van het door horden
'barbaren' bedreigde Romeinse rijk;
luidde een niet te keren proces in van
geestelijk verval en materiële achter
uitgang. Hoog ontwikkelde samenle
vingen maakten plaats voor ruwe,
barbaarse leefgemeenschappen,
waarin recht en orde onbekende be
grippen waren. Het licht dat Rome in
de eerste eeuwen na de jaartelling had
ontstoken én brandend gehouden en
dat door de kerstening feller dan ooit
was opgelaaid, werd in enkele tiental
len jaren gedoofd. Een duistere nacht,
die eeuwen zou duren, was over het
Britse eilandenrijk neergedaald. De
'dark ages' lieten geen sprankje licht
door Het moet de eilandbewoners,
die rond het jaar 400 Engeland be
volkten, vaak bang te moede zijn
geweest, toen zij alles wat de gecivili
seerde wereld bood aan zich zagen
ontvallen. Met het voortschrijden van
de jaren ontkwamen zij niet aan de
conclusie, dat de weg terug naar het
licht was afgesneden. Naar later werd
vastgesteld voor e
De fakkels brandend houden en het
licht laten schijnen: we hebben
tussen '40 en '45 in Nederland onder
vonden hoe moeilijk dat is. Het waren
vijf bange en zware jaren. Meedogen
loos verkrachtte de Duitse bezetter
;lke uiting van democratische gezind
heid. De vlam van de vrijheid werd
gedoofd, maar niet de ziel die de vlam
loet ontspringen. De strijd tussen
democratie en dictatuur was die tus
sen licht en duisternis. Een stnjd op
leven en dood. die tienduizenden Ne
derlandse mannen en vrouwen, strij
dend voor hun idealen van een vrij en
democratisch Nederland, het leven
beeft gekost. Gisteren zijn de doden
uit de Tweede Wereldoorlog op tal
van plaatsen in ons land herdacht.
Het zijn momenten van bezinning en
getuigenis, waarop het licht van de
vrijheid het grootste goed dat de
mens op aarde bezit helderder dan
ooit straalt. Dat is hard nodig, want
ook anno 1984 wordt de vrijheid be
laagd. Racisme en fascisme steken de
kop op. Overal om ons heen zien we de
signalen. De economische crisis, die
de laatste jaren hard heeft toegesla
gen, maakt mensen minder tolerant
en stelt hen open voor het soort
verwerpelijke ideeen. waarmee in de
jaren dertig van deze eeuw een heel
volk werd vergiftigd. De herinnering
aan de oorlog '40-'45 levend houden en
de tienduizenden doden op gepaste
wfjze herdenken bepaalt ons er tel
kens weer bij wat gebeurt als de vlam
van de vrijheid dooft. Vijf 'duistere
jaren' zijn er al vijf te veel.
TTandaag vijf mei overheerst de
V feestvreugde over de bevrijding
na vijf jaar bezetting. De nationale
viering is deze keer in Middelburg, de
hoofdstad van de provincie, waar vele
burgers al maanden eerder van een
nieuwe herwonnen vrijheid konden
proeven. In de natte herfst van 1944
werden de Duitsers uit Zeeland
behalve Schouwen-Duiveland ver
dreven. Het thema van nationale be
vrijdingsdag 'bevrijding en verdraag
zaamheid', zoals dat vandaag in Mid:
delburg in aanwezigheid van koningin
Beatrix, prins Claus en andere leden
van de koninklijke familie zal worden
verwoord, past geheel in deze tijd. De
diepgaande zorg. angst en verwarring
over de kernbewapening, de economi
sche crisis en de opkomst van fascis
tisch getinte groeperingen zijn oor:
zaak van een toenemende onver
draagzaamheid van de ene groep ten
opzichte van de andere, van indivi
duen tegenover hun medemensen. De
discussie is verhard, de standpunten
zijn verscherpt. De oorlog ligt nu meer
dan een generatie achter ons, maar
velen dragen de lichamelijke en
geestelijke sporen voor hun leven
mee. De verschrikking, die zij hebben
gezien en beleefd, mag nooit meer
terugkeren. Aan hen en aan degenen;
die de vrijheid met hun leven betaal
den zijn we het verplicht ons in te
zetten voor een betere en rechtvaardi
ge wereld. Een wereld zonder angst
voor de onverwachte klop op de deur.
Een wereld ook. waarin mensen zich
tolerant, vergevingsgezind en ver
draagzaam opstellen. De nationale
herdenking in Middelburg kan een
stap zijn op weg naar dat toch zo
moeizaam te bereiken einddoel.
Dim
MOSKOU (AFP/RTR/UPI/DPA) - Het
officiële Sowjet-persbureau TASS
heeft de Amerikaanse ambassade in
Moskou er vrijdag van beschuldigd
asiel te hebben willen verlenen aan
Jelena Bonner, de vrouw van de
dissidente kerngeleerde Andrei Sa
charov. Zij zou dan later geholpen
worden het land te verlaten. De Sow-
jet-autoriteiten hebben een officiële
klacht bij de ambassade ingediend,
aldus TASS.
Aan deze „groots opgezette operatie"
zouden drie Amerikaanse diplomaten
deelnemen.
De Amerikaanse ambassade heeft de
beschuldigingen als geheel onge
grond" van de hand gewezen „Er is
met mevrouw Bonner geen enkele
discussie gevoerd over asiel in de
ambassade", aldus een bron van de
Amerikaanse vertegenwoordiging,
„De ambassade Onderhoudt contac
ten met haar omdat dat de enige
manier is om op de hoogte te blijven
van de gezondheidstoestand van An
drei Sacharov
Tass verklarde dat tijdige maatrege
len door Sowjet-organen die belast
zijn met het naleven van de wet het
vertrek van mevrouw Bonner hebben
doen mislukken. Sacharov werd uit
gemaakt voor ..verrader, die zijn land
door de modder haalt en openlijjk
oproept tot oorlog en het gebruik van
kernwapens tegen de Sowjet-Unie" en
Jelena Bonner werd ervan beschul
digd dat zij „haar echtgenoot syste
matisch aanzet tot vijandige daden
tegen de Sowjet-Unie.
Westerse diplomaten menen dat de
toon van het TASS-commentaar mo
gelijk een aanwijzing is dat het Krem
lin extra maatregelen tegen de Sacha-
rovs wil rechtvaardigen. Zo zou Bon
ner verboden kunnen worden Moskou
te bezoeken. In tegenstelling tot haar
man mag zij wel vrij tussen Gorki en
de hoofstad reizen. Als dat niet meer
mogelijk is zou men niets meer te
ivuiinen komen over de gezond
heidstoestand en de levensomstan
digheden van het echtpaar.
De 62-jarige Sacharov. die wordt be
schouwd als de „Vader van de Russi
sche H-bom" en in 1975 de nobelprijs
voor de vrede kreeg, woont sinds
1980 in ballingschap in Gorki, 400 km
ten oosten van Moskou. Hij heeft
hartklachten en als hij in Moskou
geen medische behandeling kan on
dergaan zal hij niet lang meer leven,
zo zegt zijn vrouw.
Record-rampenjaar De Liga of
centrale organisatie van het Rode
Kruis in Gefieve heeft 1983 in haar
verslag over dat jaar als .record-ram-
penjaar' bestempeld. De droogte in
Afrika was eerste urgentie.
In totaal werden in het jaar 48 verzoe
ken om hulp gedaan vergeleken met
22 in 1982 Meer dan vijf miljoen
mensen kregen hulp van de Liga.
Deze heeft nog omgerekend ruim zes
tig miljoen gulden nodig om de lopen
de hulpprogramma's, te kunnen voort
zetten.
