OUDEKERKEN
Opnieuw vee ziek bij boer
naast Bleijko Walsoorden
te
Waterkwaliteitsplan mag
niet te streng worden
Gedeputeerde stelde
zuivering in gebruik
Zeelandbeurs '84 verwacht in
Vlissingen 35.000 bezoekers
standhouden tegen geest des tijds
VERENIGING MILIEHYGIENE IN BEROEP
ZATERDAG 28 APRIL 1984
PZC/ provincie
18
Erevoorzitter mrJ. van Aartsen (m.i, voorzitter drs H. W. Hietkamp (l.) en secretaris mrL.A.J. Janse de Jonge bij
het kerkje in Baarland ivaarvan de dakrestauratie bijna gereed is
Kerken zijn als weinig andere gebouwen bepalend voor het aanzicht
van stad en dorp. De scharen kerkvolk krimpen in. Hun bedehuizen,
stenen getuigen van eeuwen devotie, blijken beter bestand tegen de
geest des tijds. Liefhebbers van monumenten hopen dat dat zo blijft. Bij
dit gezelschap behoren ook de mensen achter de 'Stichting oude Zeeuwse
kerken'.
Het is een bekend verhaal. De kerk- de exploitatie maar zegt wel toe zo
besturen zien hun inkomsten terug- mogelijk bij te dragen in de onder
lopen en moeten halswerk vernch- houdskosten van het kerkgebouw,
ten om hun voorgangers nog te Voorzitter Hietkamp is daar erg blij
kunnen betalen De financiële arm mee Intussen is met de kerkvoog-
reikt dan veelal met ver genoeg om djj een principe-akkoord gesloten
ook nog het onderhoud van de over de overname. Plotseling op-
kerkgebouwen te bekostigen. Voor doemende hindernissen daargela-
modeme bedehuizen is dat niet ten kan de overdracht nog dit jaar
best. voor historische kunnen de plaatsvinden, zo schat hij.
gevolgen van achterstallig onder
houd rampzalig zijn.
Nadat in verschillende delen van
het land al eerder provinciale stich-
Augustus vorig jaar kwam de
stichting in het bezit van het
hervormde kerkgebouw in het rus
tieke Baarland in de zak van Zuid-
tingen waren opgericht teneinde te "ene naaridna m ue za* -
strijden voor het. behoud van kapel- Beveland. Het dak van deae kerk
len. kerken en kathedralen volgde 1
oktober 1976 Zeeland. Vanaf dat
tijdstip tot voor kort hanteerde mr
J. van Aartsen, oud commissaris
van de koningin, de voorzittersha
mer. Als bewijs van erkentelijkheid
voor de bewezen inzet is hem het
erevoorzitterschap aangeboden.
Waarbij tegelijkertijd bepaald werd
dat de heer Van Aartsen achter de
schermen de Stichting oude Zeeuw
se kerken van adviezen blijft voor
zien.
In kleine kring werd hem een dezer
dagen de brief overhandigd waar
mee de benoeming tot erevoorzitter
wordt bekrachtigd. Dat gebeurde
door drs H. W. Hietkamp. de nieuwe
voorzitter. Aanwezig was ook secre
taris mr L. A J Janse de Jonge die
mevrouw Van Aartsen in de bloe
metjes zette.
Doel van de stichting is het 'bevor
deren van de belangstelling voor en
instandhouding van historische
kerkgebouwen in de provincie Zee
land'. De meest ingrijpende manier
om dit doel gestalte te geven is het
zelf aankopen en vervolgens in ei
gen beheer nemen van historische
kerkgebouwen Dat gebeurde eer
der met de Nieuwe Kerk in Zienk-
zee en met de hervormde kerk van
Baarland. Het ziet ernaar uit dat
•erkeerde in deplorabele staat,
vooral het gedeelte boven het koor.
Het herstel van dat gedeelte is
vrijwel gereed. Gelukkig is het
interieur er heel redelijk aan toe
zodat Baarland verder weinig re
den tot zorgen geeft.
De Nieuwe Kerk in Zierikzee zal
daarentegen wel veel inzet van de
stichting vereisen. Dit gebouw aan
de voet van de imposante Sint
Lievenmonstertoren was het eerste
dat over werd gedragen. Inmiddels
is de buitenzijde in luister hersteld
(kosten 2,3 miljoen guldem en vol
gens erevoorzitter Van Aartsen is
dat 'mooi gedaan'. Tegelijk noemt
hy het triest dat het interieur nog
niet kon worden opgeknapt. Dat is
er op het ogenblik nog zo beroerd
aan toe dat er geen erediensten
gehouden kunnen worden. De heer
Hietkamp schat dat restauratie bin
nen tweeeneenhalf miljoen zal ver-
SS komS'M
eens de kosten voor het orgel opge-
De besprekingen met de kerkvoog- teld. dat eveneens onder handen
dij van hervormde gemeente in de genomen moet worden.
Scheldestad zijn ver gevorderd, zo Secretaris Janse de Jonge haast
blijkt uit een toelichting van oud- zich te zeggen dat de instandhou-
voorzitter Van Aartsen. „Het bede- ding van de gebouwen voorop staat
huis bevindt zich in goede staat en dat de stichting er niet op uit is
maar de kerkvoogdij voorziet dat ze zelf zoveel mogelijk exemplaren in
op langere termijn zelf niet meer de bezit te nemen. Tot de doelstelling
onderhoudskosten kan betalen, behoort ook het geven van advies
Vandaar het verzoek aan ons tot en dat gebeurde onder andere bij de
overdracht van dit Godshuis. We recente restauratie van het gebouw
wilden daar best aan voldoen maar van de nederlands hervormde ge-
hebben als eis gesteld dat de Sint meente van Kortgene Zeker mag
Jacob in goede staat wordt overge- ook het wekken van belangstelling
daan, Er schortte namelijk nog het bij een zo breed mogelijk publiek
een en ander aan de verwarming en niet vergeten worden, Geïnteres-
de elektrische bedrading. Inmiddels seerden kunnen de idealen van de
is dat in orde gemaakt.
De stichting wendde zich tegelijker-
stichting daadwerkelijk steunen
door donateur te worden voor mini-
tijd tot de gemeente Vlissingen met maal vijfentwintig gulden -per jaar
de vraag of het niet billijk is dat
deze wereldlijke overheid een steen
tje bijdraagt. Bijvoorbeeld door een
bijdrage in de exploitatie of door
een garantstelling voor eventuele
tekorten. Vanuit het stadhuis
kwam vervolgens een positieve
reactie. Het stadsbestuur ziet niet
veel in het dekken van tekorten in
Daarvoor ontvangen ze dan ook elk
half jaar een mooi uitgevoerd tijd
schrift met mededelingen over het
wel en wee van de kerkelijke monu
menten in Zeeland.
Ook al is voor de stichtingsvorm
gekozen de bestuursleden zijn er
niet op uit alles te bedisselen buiten
de achterban om. De belangrijkste
beslissingen worden besproken op
de donateursvergadering.
Degenen die het werk steunen
kunnen verder elk jaar mee
met de excursie naar kerken in de
provincie en daarbuiten. De be
langstelling daarvoor is de laatste
jaren overstelpend, zelfs zo dat
verschillende mensen die meewil-
den teleurgesteld moesten worden.
Dit jaar voert de reis over de grens
naar Belgie. Eer der werd de grens
met dat land overgestoken voor een
bezoek aan bedehuizen in de West
hoek van de provincie West-Vlaan
deren. Dagelijks bestuurslid C. van
der Perk meldt dat zaterdag 19 mei
de Onze Lieve Vrouw van Pamele-
kerk in Oudenaarde wordt bezocht.
De reis voert ook naar Sint Maria
Horebeke, de enige streek van het
Vlaamse platteland waar het pro
testantisme zich na de contra-refor
matie handhaafde tot nu toe. Ten
slotte wordt de Vincentiuskerk in
het verfranste stadje Soignies (Zin-
nik) aangedaan.
De stichting trad afgelopen februari
naar buiten met het concert 'Zee
land Zingt' in de Rotterdamse Doe
len. Die concertzaal was vrijwel
geheel gevuld toen daar een hand
vol koren van Schouwen-Duiveland
(aangevuld met het Westlands Man
nenkoor) optraden. Volgens Hiet
kamp een succes dat door het ni
veau van de uitvoering en door de
sfeer om herhaling vraagt. Mis
schien, zo oppert hij. kan het wel
een jaarlijks terugkerende traditie
worden. Dat de stemming er in De
Doelen goed inzat wordt volgens
hem bewezen door het feit dat het
publiek, voor het meerendeel uit
Zeeland afkomstig en onder andere
met behulp van vijfendertig auto
bussen naar de Maasstad gereden,
het laatste half uur het gezang met
handgeklap begeleidde.
Zowel de heer Van Aartsen alsook
zijn opvolger zijn zeker niet somber
wanneer de toekomst tegemoet
wordt gezien. Kerkherstel vraagt
grote sommen en de bevolking
moet het zinvol een zinvolle zaak
blijven vinden wil de politiek dat
geld beschikbaar blijven stellen.
Hietkamp: „Daar denken we niet
teveel aan. We moeten de tering
naar de nenng zetten en praktisch
bezig zijn.
De erevoorzitter noemt het een goe
de zaak dat de nadruk steeds meer
wordt gelegd op regelmatig of groot
onderhoud inplaats van kostbare
restauraties. Zodoende gaat het per
kerkgebouw om kleinere bedragen
en kunnen meer godshuizen voor
hetzelfde geld in stand worden ge
houden. Deze aanpak heeft hijzelf
enkele jaren geleden al bepleit in
zijn hoedanigheid als vorzitter van
de (landelijke) bouw- en restauratie
commissie van de Nederlands her
vormde kerk. In die functie hoopt
de heer Van Aartsen Zeeuwse stich
ting nog regelmatig van informatie
te kunnen voorzien. Daarbij heeft
hij er alle vertrouwen in dat de
maatschappij de oude kerken niet
'in de mist zal laten verdwijnen'.
Secretaris Janse de Jonge voegt
eraan toe dat het maatschappelijk
een verschraling betekent wanneer
dit cultuurgoed voorgoed verspeeld
zou worden.
Willem Staat
houdt inleiding op
N VOB-vergadering
RENESSE - Voorzitter S. J van Eij-
kelenburg van het Nederlands
Christelijk Werkgeversverbond
(NCWi zal vrijdag 11 mei in Renesse
tijdens de voorjaarsledenvergadering
van het NVOB-Zeeland een inleiding
houden over de actuele sociaal-econo
mische situatie. De vergadering wordt
gehouden in motel De Zeeuwse Stro
men. Aanvang 15 00 uur.
Zeeuwse dag in
DIJKGRAAF HAGE VAN THOLEN
SINT-MAARTENSDIJK De dijk
graaf van het waterschap Tholen, I.
C. Hage, heeft er vrijdagmiddag voor
gepleit dat de provincie de water-
schappen niet te veel
dringt, bij het opstellen van het wa-
GOES - Op koninginnedag wordt in terkwaliteitsplan. Volgens Hage
Hendrik Ido Ambacht een Zeeuwse staan in het concept-waterkwali-
dag gehouden. Hieraan werken mee: teitsplan te veel details waardoor er
de rmgrijdersvereniging Wemeldinge, te we'n'B beleidsruimte voor de wa
de volksdansvereniging Kasporgo uit terschappen overblijft. Verder voer-
Goes. de kaasmakerij van de Holland- d.e hiJ aan dat de provincie voorzich-
se Hoeve uit Goes en de stichting tigheid moet betrachten met het toe-
Zeeland Lekkerland. De stichting kennen van functies voor alle opper-
zorgt voor promotie van het Zeeuwse vlaktewater. „Door het in een vroeg
toerisme en provinciale produkten. stadium toekennen van functies en
daarmee tevens aan te geven aan
welke kwaliteitseisen het betreffen
de water moet voldoen, zullen we ons
in een keurslijf wringen, waarvan de
banden in de toekomst pijnlijk kun
nen gaan knellen", aldus Hage.
De Thoolse dijkgraaf bracht dit naar
voren na de opening van de uitbrei
ding van de rioolwater zuiveringsin
stallatie bij Sint-Maartensdijk. De
dijkgraaf ging ook in op de vorming
van ht zoete Zoommeer in verband
met de waterkwaliteit op Tholen. Vol
gens hem is die kwaliteit momenteel
met van zo'n hoog peil, maar dat was
volgens hem vooral te wijten aan
de bodemgesteldheid en de invloed
De organisatie van de dag is in han
den van het bureau De Drie Lelieën
uit Kloetinge, in samenwerking met
de oranjevereniging Wilhelmina-
Juliana uit Hendrik Ido Ambacht.
Voetbaltoernooi
sportvereniging
gemeentepolitie
in Vlissingen
VLISSINGEN - Op de sportvelden
aan de Irislaan werd vrijdag het
jaarlijkse voetbaltoernooigeorgani-
seerd door dr Vlissinest- politic van zout kwelwater. Daarvoor is
sportvereniging, gehouden. Hieraan
één oplossing, stelde hij, namelijk het
wegpompen van het water en de wa
terlopen vullen met zoet water uit het
Zoommeer. Daarmee is. gaf de dijk
graaf aan. in de eerste plaats het
belang van de land- en tuinbouw
gediend
Gedeputeerde mr. J. P. Boersma liet
zich in nogal lovende woorden uit
over het waterschap Tholen Hij stel
de vast dat dit schap er in zal slagen
om de kosten die naar de burgers
worden doorberekend tot de laagste
van Zeeland te houden. Hij merkte op
dat er waterschappen in Zeeland zijn
die daarmee in schrille tegenstelling
staan. Dat was volgens hem onder
meer te danken aan het feit dat
verschillende werken op Tholen voor
relatief lage kosten zijn uitgevoerd.
Boersma noemde het verder een goe
de zaak dat met het gereedkomen van
de uitbreiding van de installatie te
Sint-Maartensdijk de verontreiniging
van het polderwater en de Ooster-
schelde wordt teruggedrongen Als in
de toekomst ook nog eens de nu
ongezuiverde lozing van Sint-Philips-
land schoon wordt gemaakt betekent
dat een belangrijke verbetering van
de zwemwaterkwaliteit van de Krab-
benkreek. bracht hij naar voren
De gedeputeerde stond ook even stil
bij de wijze van zuivering Volgens
hem ging het er vroeger meer om de
zuurstofbindende stoffen uit het wa
ter te halen, maar tegenwoordig is al
duidelijk dat vooral ook de micro
verontreiniging verwijderd moet wor
den zoals zware metalen. Dat speelt
bijvoorbeeld een grote rol in de Wes-
terschelde. stelde hij.
Taak gemeenten
Dijkgraaf Hage ging ook nog in op de
plicht van de gemeenten om de riool
stelsels in de verschillende kernen
van capaciteit te vergroten zodat er
bij een grote aanvoer van vervuild
water door het stelsel, minder onge
zuiverd water geloosd moet worden
op het oppervlaktewater. Maar Hage
zag ook wel in dat niet veel gemeen
ten voldoende geld hebben om hun
rioleringsstelsels aan te pakken.
Burgemeester E. Baerends van Tho
len beaamde dat vrijdagmiddag Hij
constateerde dat de gemeentelijke
rioleringswerken alleen al in zijn ge
meente 14 miljoen gulden kosten en
dat zag hij nog niet binnen een afzien
baar aantal jaren verwezenlijkt. Hij
was het dan ook roerend met de
dijkgraaf eens dat er een samenspel
moest komen tussen het waterschap
en de gemeente, dat uit moet monden
in een gezamenlijke poging dit pro
bleem aan te pakken.
werd deelgenomen door twaalf
teams, zowel politie-elftallen als mi
litaire teams en elflallen uit het
bedrijfsleven. De wedstrijden begon
nen om half tien 's ochtends en de
laatste wedstrijd eindigde om vijf
uur. Commissaris L. E. Schuller van
de Vlissingse gemeentepolitie reikt
na afloop in de kantine van VCV de
prijzen uit.
Het toernooi werd gewonnen door de
rijkspolitie Zeeland (luctor). gevolgd
door de algemene verkeersdienst
Driebergen en op de derde plaats de
douane Vlissingen. Vierde en vijfde
werden respectievelijk de gemeente
politie Bergen op Zoom en de gemeen
tepolitie Vlissingen. Het team van
Hoechst eindigde op de zesde plaats,
gevolgd door het elftal van de OCMA-
kazeme in Middelburg. Achtste werd
streekvervoer Walcheren en negende
de gemeentepolitie Temeuzen. De
tiende plaats ging naar de Goese
gemeente politie. Elfde werd de
Zeeuwse marechaussee en de laatste
plaats ging naar de gemeentepolitie
Middelburg.
SINT-MAARTENSDIJK - Gedepu
teerde mr. J. P. Boersma heeft vrij
dagmiddag de uitbreiding van de
rioolwaterzuiveringsinstallatie van
het waterschap Tholen nabij Sint-
Maartensdijk in gebruik genomen.
De oorspronkelijke installatie werd
in 1963 gebouwd en had een capaci
teit van 4000 vervuilingseenheden.
Die capaciteit is uitgebreid tot 13.000
vervuilingseenheden. De gedeputeer
de stelde de uitbreiding in werking
door op een knop te drukken. Daar
door ging een zogenaamde beluch-
tingsbrug draaien, waarop hij en
dijkgraaf I. C. Hage stonden.
De al bestaande installatie zuiverde
het afvalwater van het dorp Sint-
Maartensdijk, maar de uitbreiding
zorgde voor zuivering van het water
van de dorpen Scherpenisse, Stave-
nisse, Sint-Annaland en de recreatie
gebieden Gerishoek en Muijepolder.
Het afvalwater wordt met persleidin
gen aangevoerd en daartoe moesten
ook enkele gemalen worden omge
bouwd. Nu de installatie werkt wordt
al het afvalwater van deze dorpen
gezuiverd en geloosd op het. polderwa
ter. De totale investeringskosten van
de zuiveringstechnische werken be
droegen 5.250.000,-. Het waterschap
kreeg een subsidie van ƒ2.150.000,-
van het rijk. De netto kosten van deze
werken komen voor het waterschap
derhalve op 3.100.000,- wat ongeveer
5 ton lager is dan was geraamd.
De uitbreiding van de installatie be
staat uit een beluchtingstaak en een
nabezinkingstank. twee slibdroogla-
gunes, een zogenaamde Friese bak,
een machinegebouw en bodemfilter
De nieuwe zuiveringsinstallatie.
WALSOORDEN Op het bedrijf van de veehouder J. Verschueren in Walsoorden, dat in het
nieuws kwam door de zogenaamde 'Bleijko-affaire', zijn onlangs opnieuw vijf koeien ziek
geworden. De dieren hadden periodiek optredende verlammingsverschijnselen, een kwaal
die zich al eerder voordeed onder de veestapel van Verschueren. Op verzoek van de eigenaar
heeft de provincie Zeeland een onderzoek gelast van hooi-, gras- en kuilvoermonsters. De
resultaten worden in de loop van volgende week verwacht. Ook de Gezondheidsdienst voor
dieren in West-Nederland in Gouda houdt zich met de zaak bezig. Een bloedonderzoek bij één
van de zieke dieren wees uit, dat de afwijkingen overeenkwamen met eerdere verschijnselen.
Zoals bekend wordt de Walsoordense voor de aanwezigheid van schadelijke kend is. dat het gebruik van dergelij-
veehouder al jaren getroffen door stoffen. ke oplosmiddelen en ook de uitworp
mysterieuze ziekten onder zijn vee en Nu gedeputeerde staten op het stand- ervan met zal worden beperkt, eist de
gezondheidsklachten in zijn gezin, punt staan dat verdere onderzoeken vereniging dat het gebruik van deze
Het bedrijf ligt op korte afstand van niet noodzakelijk zijn en tevens be- stoffen wordt verboden dan wel. dat
de betonfabriek Bleijko maar uiteen
lopende deskundigen slaagden er niet
in om sluitende verbanden aan te
de hinderwetvergunning de uitworp
'in zeer belangrijke mate' terug
brengt.
Het beladen van de vulstofsilo's bij
Bleijko met vliegas moet gebeuren
onder toezicht van de bedrijfsleiding,
vindt de VMZ. „Daarmee wordt zo
goed mogelijk voorkomen dat voor de
omgeving hinderlijke en schadelijke
overlast met vliegas kan optreden"
Ook veehouder Verschueren heeft
aangekondigd beroep te zullen aante
kenen tegen de hinderwetvergun
ning. Zijn advokaat werkt op dit
moment aan het opstellen van het
stuk.
Verschijnselen
„De ziekteverschijnselen bij het vee
op het bedrijf van de heer Verschue
ren zijn hoogstwaarschijnlijk veroor
zaakt door deze stoffen, want dit lijkt
de meest voor de hand liggende
v'rklaring van de intoxicatie", aldus
de VMZ. die voorts verwijst naar de
bevindingen van professor dr M. De-
backere van de universiteit van
Gent.
Volgens de organisatie is er nooit
onderzocht wat de gevolgen zijn van
de oplosmiddelen die Bleijko gebruikt
en/of de metabolieten. Gs hielden op
dit punt de boot af, omdat het zou
gaan om bekende middelen, waarvan
de toxische eigenschappen in de lite
ratuur vermeld staan.
De VMZ vindt echter, dat juist in dit
geval de invloed op het vee nagegaan
had moeten worden en dat geldt ook
tonen.
Inmiddels heeft de Vereniging Milieu
hygiëne Zeeland bij de afdeling ge
schillen van bestuur van de Raad van
State bezwaar aangetekend tegen het
voornemen van gedeputeerde staten
om Bleijko een hinderwetvergunning
te verlenen.
De VMZ is van mening, dat het dage
lijks bestuur van de provincie onvol- VLISSINGEN - Op het par- opend door burgemeester beurs telt zo'n honderdzes- joens met een totale opper-
doende voorwaarden stelt aan net keerterrein van de Miro in Th. J. Westerhout van Vlis- tig deelnemers. Er worden vlakte van 10.000 vierkante
coaten van betonbuizen, betonputten vlissingen wordt de laatste singen en duurt tot 5 mei. 35.000 bezoekers verwacht, meter,
en andere betonelementen en net be- hand gelegd aan de opbouw De Zeelandbeurs '84 wordt Volgens de organisatoren Tweederde van deze ruimte
laden van de vulstotsuo s met vliegas. van de grote woon. en con- georganiseerd door Bureau gaat het om de grootste wordt ingenomen door in-
m fle bna aan fle Raad ïan btate sumentenbeurs, die de ko- Beurzen Organisatie BV uit beurs die ooit in Zeeland is formatie over wonen, de
wijst de vereniging op het teit, dat het mende wo Week wordt ge- Eindhoven, dat eerder vier gehouden. De beurs wordt overblijvende ruimte is ge-
gebruik van coatmgprodukten aan- houden. De beurs wordt keer de beurs Interieur Zee- ondergebracht in een aan- reserveerd voor consumen-
toonbare bodemverontreiniging maanciag om 11.00 uur ge- land in Goes opzette. De tal zeer ruime tentpavil- tenhuishoudinformatie.
heeft veroorzaakt bij het veeteeltbe- F
drijf Verschueren doordat het gras
land werd besmet. Dit is - zo vervolgt
het bezwaarschrift - geconstateerd in
analyses van instituten als TNO en
Bergschot Centrum voor Onderzoek.
Bodem- en luchtverontreiniging met
oplosmiddelen kan weliswaar niet
worden aangetoond maar wél veron
dersteld. aangezien zowel teerproduc-
ten als oplosmiddelen afkomstig zijn
van éen en dezelfde bron: Bleijko en
de plaats, waar de fabriek de betone
lementen van een coating voorziet.
Van Eijkelenburg
De beurs op het Miroterrein in Vlissingen in opbouw.