AAN AllE TREINREIZIGERS
De vredesvlag uit en wat nu?
winst Mondale in
New York begin
van einde Hart
Weinberger, havik
tussen angsthazen?
VRIJDAG 30 MAART 1984
PZC/opinie en achtergrond
vs
(Door Henk Kolb)
Kandidaten voor het presidentschap van de VS krijgen in de loop van hun campagne vele
slokken aangeboden en de meesten nippen slechts voorzichtig aan het glas. Zo niet Gary
Hart. Woensdag leegde hij in Brooklyn, waar hij in een plaatselijke bar het gewone volk was
gaan opzoeken, een glas bier tot op de bodem: hij had in Connecticut gewonnen en New York
was aan de beurt.
Evenwel: een president ten spijt, die hij zijn partijgenoot ondermeer. Een bieden. Hoewel in het genot van een
gepikeerde Hart had daar weinig hoog salaris,
r tegenover te stellen dan han-
maar 25 jaar jonger is dan het Vrij
heidsbeeld in zijn haven, is New York
City niet onmiddellijk gezwicht voor denschudden in guur weder, doch ken.
hij zich zergelijke
voordeeltjes niet te willen laten afpak-
e kandidaat met zogenaamd nieu
we ideeén en pseudo-jeugd De bow
lingbal die Walter Mondale op offi-
zonder jas om maar contrast te wek
ken met Mondale's doorgaans goed
'ingepakte verschijning aan de perife-
Verscheidenheid
cieel wedstrijdschoeisel in een ander rie van New Yorks ongewisse samen-
plaatselijk etablissement met opge- leving.
rolde mouwen over glad parket rolde
had duidelijk symbolische betekenis:
New York, zo zegt men, is de enige
stad ter wereld met een buitenlands
beleid en dat is gegeven de etnische
verscheidenheid ter plaatse, geen
wonder. Het is een stad waar kers
dag 172 worden gekozen). Het is de op aanzien des persoons en liederen vol
een na grootste staat van de VS met heimwee luidkeels zingend taxi's be-
De staat New York heeft 285 gedele-
als hier dinsdag is gestemd liggen geerden te vergeven (waarvan er dins- verse Russische immigranten zonder
Harts ambities goeddeels onderstebo
ven.
Mondale heeft in de opiniepeilingen bU£f 18müj°en 'nwoners- 'th(e EmP>" sturen, in vrijheid op weg naar bete
een ruime voorsDrone Zelfs Harts re State waar ruim 14 procent van de re tijden.
belaneriikste advispur Theodore So bevolkinë onder de armoedegrens is Het is óók de stad van de zo langza-
renserTdie al voor pmsi Jent Kennedy terecht gekomen. In die staat ligt dan merhand wat zieltogende Broadway
rèLvoeSSrSeef ^S New York Clt>' nlel 315 "O»"*""1 theaters. En met een plein, dat na het
toe dat terhes in New^York hhaal kan d" 15 „T" T' meeSt P'ei"
ziin Als na Michigan en Tiiinois nok stad met een budget dat vele jaren wereld moet zijn: Times Square, ver-
m Ne^SrfSXoieSp van™e «"fd"> d« van de staat. En pak, alles „at op het gebied van
amhitieuze senator niet aanslaat is met een hurgemeester, Edward Koch, porno, drugs en de onvermijdelijk
het onaannemelijk dat die elders in d|*hel« InTeSX'ftSe^nn belendende misdaad maar te koop is.
- - - ven aan een toch al rijke traditie van Na pogingen van jaren om dit kruis-
flamboyante figuren op die post, van punt van wegen voor de gemiddelde
Jimmy Walker en Fiorello LaGuardia voorbijganger weer zonder redelijk
tot en met zijn onmiddellijke voorgan- vermoeden van levensgevaar begaan-
5™ oP1eSgeloo,waardig kan wor" SSSSïEiS.idsPOS:
Niet gespaard
gers John Lindsay en Abraham Bea-
Sterker nog - als Hart in New York me, die vooral klein was.
baar te maken, ligt nu een heftig
omstreden plan ter tafel om er gege
ven alle mislukkingen dan maar vier
York is een stad van buurten, die zich
maar moeilijk aaneen laten schake
len. Het is het zwarte Harlem, zo goed
als het voormalige Nieuw Amster
dam.
New York is het grootste media-cen
trum van de wereld en zwelgt in de
glamour die dat meebrengt, maar
tevens de stad die zijn bouwvallen
heeft gemaakt tot bastions van ver
loedering Geen treuriger beeld biedt
Amerika, dan dat van jonge en vooral
zwarte mensen, die weer of geen weer,
de godganse dag oranje ballen een
tijdlang laten stuiteren op met kippe
gaas afgezette rechthoeken van zwart
asfalt, teneinde die vervolgens te wer
pen in de richting van een roestige
ijzeren ring met een metalen netje op
meer dan manshoogte.
New York City zodoende vormt bij
verkiezingen een toneel met voortdu
rend wisselende zetstukken. Jesse
Jackson heeft zo lijkt het de zwarte
bevolking succesvol in het geweer
geroepen. Burgemeester Koch en goe-
verneur Cuomo duwen met bijstand
van het partij-apparaat en New Yorks
befaamde vakbonden de kar van
Mondale. Hart heeft met deze samen
leving weinig affiniteit. Voor de intel
lectuelen is hij niet interessant ge
noeg gebleken en weinigen slaan met
sympathie de bijna hoerig te noemen
gretigheid gade waarmee hij de Joden
benadert, die een derde van het elec
toraat vormen.
Mondale (links), Jackson tweede var,
links) en Harl rechtsmet Dan Ra
ther van CBS News woensdagavona
tijdens een debat in de Universiteit
van Columbia in New York.
niet wint zijn er geen computers Koch redde de stad van het bankroet,
nodig om te becijferen, dat hij bij alle zegt hij. Koch schreef onlangs een enorme kantoorgebouwen op te trek-
nog komende voorverkiezingen moet boek 'Mayor' waarin hij zo ongeveer ken. vanwege hun steriliserende wer-
oorkomen dat iedereen die hij van dag tot dag in de king op de omgeving.
Nergens schijnt de wereld sneller te
draaien dan in New York, maar de
Francisco op het nationale parti jcon- vrijgezel, brengt in een zak van bruin tekenen van sociale slijtage zijn bizar
gres de lakens komt uitdelen. Monda- papier zijn eigen wijn mee naar kleine New York heeft jaren geprotesteerd
le heeft Hart in de afgelopen weken Italiaanse restaurants en zette de tegen de spuitbusvervuiling van zijn
niet gespaard: onevenwichtig, naief, grootste keel van iedereen op. toen de groezelige ondergrondse treinstellen
onervaren, traag en verward noemde plaatselijke wetten dit bleken te ver- en noemde het tenslotte kunst. New
Doorslag
zegevieren
Mondale met een beslissende meer- politiek en daaromtrent tegenkomt,
derheid aan gedelegeerden in San aan zéér dunne plakjes snijdt. Koch,
Dat derde deel zal de doorslag geven,
zegt de gemeenschappelijke wijs
heid. Hoewel Hart voortdurend uit
roept geen relaties met politieke be
langengroepen te onderhouden heeft
hij inmiddels gezegd dat Arabieren
van hem geen wapens zullen krijgen,
dat hij Israel nimmer in het openbaat
zal afvallen, dat wat hem betreft de
vestigingen op de westelijke Jor-
daanoever geheel gewettigd zijn, dat
de VS ambassade van Tel Aviv naar
Jeruzalem moet worden verplaatst
en dat vorige Amerikaanse regerin
gen Israel tot het nemen van onaan
vaardbare risico's hebben gedwon
gen. Zelfs voor een Jood zijn zulke
uitlatingen niet geloofwaardig meer.
Dinsdag dus: Mondale, die in de voor
heen beslissend geachte fase van de
voorverkiezingen zoveel geld heeft
uitgegeven, dat de vroeger arme cam
pagne van Hart hem nu financieel
ruimschoots overvleugelt. Meer dan
twintig miljoen mogen de kandidaten
volgens de wet in dit stadium niet
besteden en Mondale heeft nog maar
een miljoen of zes te spenderen.
Dinsdag daarom: Hart, na zijn aan
vankelijke overwinningen financieel
zo gesterkt dat zijn reclame op de
televisie al twee weken voor die van
Mondale werd vertoond. De kern van
de boodschap: Mondale deugt niet.
Niet alleen heeft hij deel in het falen
van Carters administratie, maar hij
heeft ten aanzien van Midden Ameri
ka, zegt Hart. ook geen lering getrok
ken uit Vietnam.
Op de ochtend, die Mondale had
bestemd voor een gesprek met benar
de inwoners van New Yorks buurt
schap Jamaica in een onaanzienlijk
eethuis, liet Hart zich naar Wallstreet
brengen. Jesse Jackson stond in stro
mende regen nat te worden bij een
demonstratie tegen de heropening
van de ene van twee kerncentrales,
die niet werd beschadigd bij de ramp
op Drie Mijl Eiland in de staat Penn
sylvania. Daar ligt het volgend strijd
toneel.
(ADVERTENTIE)
Nieuwe NS-tarieven per 1 april.
Met ingang van 1 april 1984 wordt in opdracht
van de Minister van Verkeer en Waterstaat een
aantal prijsverhogingen doorgevoerd.
De gemiddelde prijsverhoging bedraagt 6%.
Dat wil zeggen dat sommige kaartjes of abonne
menten meer dan 6% en andere minder of in het
geheel niet in prijs worden verhoogd
Dit zijn de belangrijkste wijzigingen: de prijs
van een enkele reis blijft ongewijzigd. Een retourtje
gaat echter 9% meer kosten
Dat geldt ook voor de week- enmaandkaarten.
De NS/OV-Jaarkaart wordt tussen de 7 en
10% duurder. De NS-Kortingkaart en Dalurenkaart
worden met 5% verhoogd. De 60+/65+ Kaart met 6%.
De reduktie die deze kaarten geven blijft gelijk,
behalve het redukriepercentage op enkele reizen.
Dat gaat van 50% naar 45%. Dit nieuwe
percentage geldt tevens voor de overige vastrecht-
kaarten en kinderkaartjes.
De prijsverhogingen van de NS-Kortingkaart
en de NS/OV-Jaarkaart gaan pas per 1 juni a s. in.
Wijziging gezinstomiule per 1 juni iq84.
Voor de NS/ÓV-Jaarkaart, de NS-Kortingkaart en de
Dalurenkaart wordt een gezinsformule gehanteerd.
Die formule wordt met ingang van 1 juni
veranderd: vanaf die datum worden alle kinderen
tot en met 18 jaar zonder verdere voorwaarden tot
de leden van het gezin gerekend.
Voor de huidige gebruikers van één van boven
genoemde jaarabonnementen geldt tot nadere aan
kondiging een overgangsregeling.
Bij aansluitende vernieuwing vanhunkaart.kun-
nen zenog van deoude gezinsformulegebruik maken.
Voor informatie over alle nieuwe NS-tarieven
verwijzen wij u naar de nieuwe brochure Trein-
prijzen. die vanaf medio april gratis bij4
de loketten ligt
(Door Hans Geleijnse)
"eikaars lange tenen te ontwijken. Bij zoveel gevoeligheid moet
van alles misgaan. Het bliksembezoek dat de Amerikaanse defensiemini*
ter Caspar Weinberger donderdag aan Den Haag kan niet anders zijl
ervaren door zowel Amerikanen als Nederlanders.
Door minister van defensie Job de Broek niet als een verrassing moe
Ruiter bijvoorbeeld. Veelvuldig in ten zijn gekomen, had dus alle redei
het Haagse afgeschilderd als de man om pissed off" te zijn. zoals eei
die zo niet weigert dan toch de Amerikaanse bron het formuleerde
grootste moeite heeft het woord Een voor donderdagmiddag gepro
'kruisraket' in de mond te nemen
De Ruiter, ter introductie van zijn
Tegengesproken
Het gerucht dat buitenlandse zaket
grammeerd achtergrondgespre!
tussen Perle en Nederlandse jourm
Amerikaanse collega voor de in de listen werd donderdagmorgen afge
Haagse Julianakazerne verzamelde last, klaarblijkelijk in een pogini
pers: ..Weinberger is hier niet om ons verder onheil te voorkomen,
te vertellen wat we moeten doen. Hij
heeft ons slechts de gevoelens en
standpunten van de Amerikaanse
regering overgebracht".
„We hebben enige woorden gewis- hierop bij de Amerikaanse ambas
seld over de voor Nederland cruciale sade had aangedrongen, werd oir
vraag over mogelijke plaatsing van middellijk door een woordyoerdei
kruisraketten op ons grondgebied. U tegengesproken. Een Amerikaan»
kent de Amerikaanse positie en de diplomaat: ,,De beslissing is in hei
onze", aldus De Ruiter minzaam, vliegtuig op weg naar Nederland
Weinberger liet er vervolgens geen genomen. Ik denk vanwege hel
gras over groeien. De boodschap overladen programma",
was duidelijk: het NAVO-besluit van Perle had echter tussen vijf en zever
1979 om 572 nieuwe kernwapens donderdagmiddag weinig meer U
voor de middellange afstand te doen. En het leed was al geschied,
plaatsen in vijf Westeuropese NA- Russische persbureau Tass
VO-landen, moet volledig worden greep zijn uitlatingen aan om nog
uitgevoerd. En volledig betekent in- eens uit te halen over „zware Ameri-
clusief de 48 van Nederland. De kaanse druk op Nederland". En Var
toevoeging. „Maar Nederland den Broek, wiens ministerie dacht tt
neemt, net als de landen die al tot
plaatsing hebben besloten, zijn ei-
met in krasse bewoordinger.
tgestelde kritiek op de Russische
gen beslissing", was slechts een veel ambassadeur Beletski, diende don-
te kleine pleister op een gapende derdagmorgen voor de Tweede Ka-
wond mer te verschijnen.
PPR-Kamerlid Ria Beckers zag dui-
Maar ook Weinberger had zijn pro- delijk de logica niet van verklarin-
blemen. Had niet een ondergeschik- gen als „chantage" ten opzichte van
te vlak voor zijn vertrek naar Euro- een ambassadeur die een bekend
pa in een gesprek met Amerikaanse standpunt desgevraagd te berde
journalisten onomwonden verklaard brengt op een publieke bijeenkomst,
dat een Nederlands „nee" een fatale wanneer een bondgenoot zo duide-
slag zou toebrengen aan de kansen lijk wordt toegestaan zich in Neder-
op nieuwe onderhandelingen? En landse aangelegenheden te mengen,
dat terwijl Nederlandse politici als Van den Broek, bijna hoorbaar knar-
Lubbers en Van den Broek nog setandend: „Een verklaring dat
kortgeleden in Washington uitbun- Russische raketten niet op ons wor
dig hadden uitlegd hoe gevoelig de den gericht wanneer wij niet tot
kruisraketkwestie in de Nederland- plaatsing overgaan, is wat anders
se politiek wel ligt. dan de bezorgdheid die een bondge-
Die ondergeschikte was, zo verze- noot tot uitdrukking brengt",
kerden Amerikaanse bronnen in het Maar het klonk niet overtuigend,
gevolg van Weinberger, onderminis- Beckers, en met haar de Evangeli-
ter Richard Perle. Volgens goedinge- sche Cathy Ubels en de communiste
lichte waarnemers in Washington Ina Brouwers, weigerden 's middags
moesten Perle's uitlatingen worden de besloten ontmoeting tussen
geplaatst tegen de achtergrond van Weinberger en de vaste Tweede-
iheftige discussies met het ministerie Kamercommissie voor defensie bij
van buitenlandse zaken. te wonen. Als zulke uitlatingen wor-
Het State Department zou, in tegen- den gedaan, willen wij een openbare
stelling tot het Pentagon, geneigd discussie met de eerst-verantwoor-
zijn tot een aanbod, dat de Russen delijke, was hun redenering,
in staat moet stellen zonder veel Maar ook andere kamerleden voel-
gezichtsverlies terug te keren naar den zich ongemakkelijk. Het colli
de Geneefse onderhandelingstafels, missiebesluit om de vergadering be-
Datzelfde departement zou ook oor sloten te houden, deed voor sommi-
hebben naar een Nederlandse oplos- gen lachwekkend aan, want „Wein-
sing die het kabinet-Lubbers voor berger heeft hier niets nieuws ver
een crisis behoed en de NAVO voor teld". En van het besloten karakter
een nieuwe regeringscoalitie met
een kernwapen-vijandige PvdA.
Weinberger, voor wie de afwijzende Frustratie was er ook. „Weinberger
reacties van De Ruiter en minister moet na alle verhalen over die lasti-
van buitenlandse zaken Van den ge Nederlandse parlementariërs, het
gevoel hebben gehad dat hij in een
kooi met tamme eenden was be
land", zei een van hen. Een ander
vertelde dat CDA'er Joep de Boer
veel kostbare tijd had verspild door
omstandig uit te leggen hoe dier
baar de relatie tussen Amerika en
Nederland hem wel was.
Moeilijke vragen waren
lijks gesteld. Een PvdA'er: „Maar wij
hoeven ons niet aangesproken te
voelen. Wij staan hier buiten, het
gaat om de discussie tussen de VS
en de Nederlandse CDA-WD-rege-
ring". Een CDA-lid echter: „Al die
lieden die anders zo'n grote mond
hebben over het Amerikaanse beleid
heb ik nu niet gehoord".
Zo kon het gebeuren dat alleen de
omstreden Janmaat Weinberger de
vraag stelde wat er zou gebeuren
als Nederland niet plaatste. Waarop
de Amerikaan onmiddellijk en on
onderbroken zijn bekende bood
schap kwijt kon. Een timide bedoe
ning, aldus een CDA'er. De havik
Weinberger ontmoette in Neder
land klaarblijkelijk meer angstha
zen dan dwarsliggers.
s na afloop weinig meer te mer-
Blijdschap in de knop gebroken. Eindelijk één
uitspraak en dat blijken er drie te worden: de
Gereformeerde Synode, de Hervormde Synode en
nu ook de Raad van Kerken. Duidelijk en helder een
'nee' tegen de plaatsing van kruisraketten. Veel
mensen halen verlicht adem. Zo lang gewacht en
dan toch! Je leven voor de vrede. Ik denk dat er
velen zijn die dat zo zien. Als u wel eens die kring
zwijgende mensen heeft gezien op zaterdagen in
Middelburg, dan begrijpt u wat ik bedoel. Je staat
er voor: Vrede, Shaloom. De vrede van de stad,
waarin uw vrede is gelegen.
Ploeteraars die jaren bezig zijn geweest met formule
ren en herformuleren van Synode-stukken. Denken
en schrijven, bidden en praten, lezen en geloven. Een
lange weg tussen 1978 en 7 maart 1984 met als klap
op de vuurpijl nu ook deze week de uitspraak van de
Raad van Kerken. Redenen om de vlag uit te steken:
de Vredesvlag. Maar dan
De polemiek barst los de discussie neemt geen
einde. Er wordt 'geneveld' Zogenaamde principes
leiden af van de zaak waar het om gaat. Kerkmensen
roepen uit dat de kerk zulke uitspraken nooit mag
doen en politici vinden dat de synode buiten haar
boekje is gegaan. De gewetensnood krijgt aandacht.
Ik vraag me af: „Waar hebben we het over0" Als ik zo
naar de televisie kijk en daar mensen 'goed in 't pak'
hoor praten over het 'buiten je boekje gaan', dan
denk ik: „Hoe stellen ze zich dat voor? Buiten welk
boekje? Buiten de Bijbel of buiten hun eigen boekje
vol principes waarin de woorden als 'gerechtigheid,
verzoening, barmhartigheid en vergeving' hebben
plaats gemaakt voor Haalbaarheid en 'politieke
verantwoordelijkheid' (wat dat ook moge zijn). Of
moet je constateren dat de synode-uitspraken som
migen 'niet passen'?"
Het is geen goed verkoopartikel, het wekt onrust bij
de achterban. Wat moet je er als kerkeraad mee?
Vijftig procent van de gereformeerden is het er 'niet
mee eens'. Sommigen nemen het woord 'kerkschei
ding' al in de mond. Politiek gezien past het zeker
niet: Het is een steen op de weg van het CDA. 'Niet
bij brood alleen' of 'stenen voor brood' wordt de
vraag.
En dan zijn er de mensen die de synode-uitspraken
inmenging in de persoonlijke leefwereld vinden. Met
alle respect: Wat verwacht je dan eigenlijk van de
kerk? (Ik durf dat al lang niet meer met een
hoofdletter te schrijven). Ik zit er mee: Gevoelens die
je niet de baas kunt. Machteloze woede omdat je de
ander niet (of al lang niet meer) kunt bereiken;
ongeloof in datgene wat er over is van de 'gemeen
schap der Heiligen' en onrust, diepe onrust over het
gebrek aan levensvisie, communicatie en solidari
teit.
Niet aardig
Dit wordt geen aardig stukje merk ik. Misschien
wat minder moeilijk dan hel vorige, maar beslist
stemmen uit de kerken
minder aardig. Ik zie hel voor me: knikkende lezers.
Degenen die het herkennen, die het 'er mee eens'
zijn. Voor hen had het niet geschreven hoeven te
worden. Die wisten het al en worden hooguit
bevestigd. Maar ik zie ook de lezers die het mis
schien al lang aan de kant hebben gegooid, mij van
een etiket hebben voorzien, boos zijn op de PZC dat
ze zo iemand laten schrijven en verder hun eigen
ideeën 'droog houden'.
Wat wil ik dan eigenlijk? Een bijdrage leveren aan de
polemiek? De polarisatie opvoeren of misschien wel
misbruik maken van mijn 'macht' dat ik dit stukje
mag schrijven. Ik vlei mfj niet met de ijdele hoop dat
ik het voor elkaar krijg dat mensen weer naar elkaar
gaan luisteren. Door mij zullen mensen hun heilige
huisjes niet gaan verlaten. Mijn inzichten maken de
C van het CDA niet dieper en waardevoller. Maar
toch....'Door de kracht van de Geest', of waar wil je
het anders van hebben.
Twist
Uitspraken over Vrede die de Onvrede bevorderen.
Uitspraken over Vrede die mensen doen opstaan
tegen elkaar. Broedertwist, noemen ze dat ook wel.
Wie de eerste twee delen heeft gelezen van de serie
'Anderhalve eeuw gereformeerden in stad cn land',
weet hoe goed we zijn in broedertwisten.
Hadden de synode's zich dan stil moeten houden?
Zeker niet. De profetische functie van de kerk eist
uitspraken. Ook die uitspraken die ons niet welge
vallig zijn. Deze wereld is onze verantwoordelijkheid,
ook al wil de politiek ons doen geloven dat dat niet zo
is. Onze verantwoordelijkheid als geloofsgemeen
schap een bijdrage te leveren aan het komende rijk.
Ik citeerde al: „Want in haar vrede is Uw vrede
gelegen" Voorwaarde scheppend voor de nieuwe
hemel en de nieuwe aarde. Pars pro toto. Nog sterker
het zou onverantwoordelijk geweest zijn als de kerk
had gezwegen. De vanzelfsprekendheid waarmee we
politieke gedachten als de juiste aanvaarden. Beang
stigend hoe we de 'haalbaarheid' tot dogma hebben
verheven, „Als we de Nato niet meer hebben dan....".
„Vest op prinsen geen betrouwen". Het idee dat de
kernwaarden uit het Evangelie verkocht zouden
worden aan onze politieke systemen is onverdrage-
lijk Zeker als we dat beargumenteren met 'het
behoud van onze vrijheid en onze Christelijke waar
de'. Hoe kunnen wij in vrijheid leven als dat de dood
van miljoenen anderen zou betekenen. Hoe kunnen
we geloven in onze Christelijke waarden als dat
alleen maar kan bij de gratie van een 'vijand beeld'.
Dat heeft veel weg van geestelijke inteelt. Ons 'Wij'
gevoel versteken, ten kosten van 'Zij'; wie die zij ook
mogen zijn. In 1940-1945 hebben we kunnen zien
waar de zondebok doctrine toe kan leiden- Zes
miljoen mensenlevens geofferd omdat de superieure
waarden moesten overleven Daj, is niet typisch voor
de nazi's. Als levensvisie tot ideologie wordt begin
nen de aanhangers te moorden.
Herkennen we dat niet of willen we dat niet herken
nen. Hebben we het te druk met onszelf? Toch zou ik
best in gesprek willen blijven met de mensen die in
gewetensnood zijn gekomen door deze uitspraken. Ik
kan en mag ze niet afschrijven omdat ze de dingen
anders voelen als ik. Ik wil met ze communiceren. Ik
begrijp best dat dat een waagstuk is. Tot hoever ga
ik? Waar ligt de grens? Want die is er wel Daar waar
mijn keuze voor degenen met wie ik praat ten koste
gaat van anderen die ik misschien niet eens ken Het
behoud van de eenheid van de Gereformeerde Kerk
mag nooit gebouwd worden op de angst van miljoe
nen Oost-Europeanen. Daar ligt de grens.
Spiegel
Toch de communicatie. Met andere woorden kun
nen we tol herkenning komen van elkaar? Willen
wc eikaars spiegel zijn? Kan ik me die gewetens
nood wel echt voorstellen? Of ga ik van een ander
mensbeeld uit. Heb ik een ander karakter. Is mijn
hoop meer een 'trot/.dem' een ondanks alles?
Vanuit mijn werk (gelukkig heb ik dat nog) kan ik
makkelijk zeggen dat het verkeerd is een baan te
hebben die met atoomtaken te maken heeft. Heel
principieel. Maar wie steekt er dan een hand uit als je
daardoor werkloos wordt?
Als je de 'juiste belissing' neemt en je ontslag neemt
is er niemand die een uitkering betaalt. Kerkeraad
wat doet u met een verzoek om in te springen in zo'n
geval0 Ik bedoel maar. Het zou wel eens kunnen zijn
dat wij allemaal onderdeel van de gewetensnood zijn.
„In deze erkenning van eigen falen is ons elk recht
ontzegd elkaar te veroordelen of geringschatten.
Alleen vanuit deze solidariteit in schuld is het
mogelijk naar elkaar te luisteren en elkaar lief te
hebben en te eren als broeders en zusters in Chris
tus".
Eigen falen. Dat is inzicht. Dat is de resultante van
luisteren naar de Bijbel, maar ook naar elkaar. Dat
heeft ook te maken met het de dingen bij hun naam
noemen. Dat doet niets af aan het intense van het
'nee' tegen de kruisraketten.
„De kerken opnieuw óp te wekken om kerkleden met
uiteenlopende visies op de bewapeningsproblema-
tiek via platforms of anderszins de gelegenheid te
bieden met elkaar te spreken over wat hen ten
diepste beweegt".
Dat zoek ik. Wat beweegt ons ten diepste? Angst,
wees. Voor onszelf en voor onze kinderen. Alles gaat
zo anders als we ons hadden voorgesteld. Angst en
wees. We noemen het niet. We kloppen die twee
woorden op tot een bla-bla dat we als argumenten
tegen elkaar gebruiken. Ik denk dat als we tegenover
elkaar durven erkennen: ik ben bang, dat de ander
dan kan zeggen 'ik ook'.
Ik lees net weer het beroemde boek van Leon Uris
'Exodus'. Het boek dat gaat over het duizendmaal
geleden leed. Het boek dat gaat over angst. Maar het
vreemde is, daar vind ik ook nog iets anders: Hoop en
solidariteit. Misschien hebben wij ons Jeruzalem wel
weggedaan. Misschien is bij ons alleen de angst
overgebleven.
Nu hebben we de unieke kans met elkaar te praten
over die angst, maar vooral ook over de vrede. De
vredesvlag is uitgestoken, het komt er alleen nog
maar opaan of we die met elkaar willen dragen in
hoop en vrees, in geloof en vertrouwen. Zo wil ik u
ontmoeten en met u communiceren. Doet u mee?
Jan Cozijnsen.
