SPONSORING
topsporters worden
'per seconde wijzer'
goed belegde 'boterham' van der duim
PZC/ weekendkrant
ZATERDAG 10 MAART 1984
23
Zo maar een winterse uitzending van Studio Sport. Mart Smeets interviewt schaatser
Hilbert van der Duim en coach Henk Boer aan de rand van de ijsbaan in Gothenburg.
Smeets heeft zijn vragen in azijn gedrenkt. Want de Nederlandse prestaties waren hem
tijdens de wereldkampioenschappen in Zweden te matig. Slechts een bronzen plak. Geen
echte revanche voor de mislukte Olympische Spelen. Maar Van der Duim en Boer geven geen
krimp. Gekleed in hun met de sponsornaam 'Tarvo' opgesierde trainingspakken blijven zij de
vriendelijkheid zelve. Hoezeer Smeets ook probeert Boer boos te krijgen of Van der Duim in
huilen te laten uitbarsten.
„Wij hebben onze merkbekendheid er
tot 90 procent door kunnen opvoe
ren". zegt Rene Engelberts. reclame»
coordinator van Unïekaas. „Als je
nagaat dat een produkt als Heineken
op 93 procent zit. begrijp je dat wij
daar heel tevreden over zijn".
Foto onder: driemaal Hilbert va
Duim
De medaillewinnaar lacht er onver- des te maken (bijvoorbeeld vanaf de
stoorbaar om, de sponsormuts diep kin tot vlak boven de wenkbrauwen)
over de ogen getrokken. Het interview om die irritante reclame niet voort
kan hem niet lang genoeg duren. Elke durend de huiskamers in te hoeven
seconde langer in beeld betekent een stralen. Maar er omheen kan hij niet.
grotere naambekendheid voor de En dat deze wijze van reclame maken
geldschieter en dus harde guldens op werkt, is bewezen,
de bankrekening van de sporter. Op
die wijze heeft Van der Duim tijdens
de vele TV-vraaggesprekken en kran-
te-interviews in de afgelopen maan-
den zim bronzen medaille allang ver-
zllverd
Schaatsen mag dan voor de mindere W
goden in de kernploeg nog een ama- JÊ
teursport worden genoemd, een ka- K
non als Van der Duim heeft er door de AB SPt
sponsoring een niet onaanzienlijke 9jj
bron van inkomsten aan gehad BI
per keer - j
„Per seizoen betaalt Tarvo ons m.
150.000 gulden om onder de dertig m
kernploegleden te verdelen", vertelt
directeur W. G. Comello van de Ko-
ninklijke Nederlandse Schaatsenrij- atrfaÉ
ders Bond. „Er zit voor ons als bond
niks bij. We fungeren uitsluitend als
loket en geven het door aan de
schaatsers. Ieder een vast basisbe
drag met daarnaast individuele pre
mies voor wie met de sponsornaam
in de kranten of op de TV verschijnt.
Dat wordt per keer bijgehouden". Mart Smeets
Woordvoerster mevrouw Niers van de
broodfabrikant meldt dat de sponsor
daar bovenop nog een extra bedrag
verdeelt onder de schaatsers voor dit
soort activiteiten. Hoe groot dat be
drag is wil zij niet onthullen. „Maar
het kan zeer lucratief zijn als je er als
schaatser voldoende op inhaakt
zegt ze.
Overigens is de broodfabriek erg te
vreden over de wijze waarop de ver
schillende kernploegleden hun op
dracht vervullen. „We zijn vast van
plan met de sponsoring door te gaan.
We hebben een optie op de komende
jaren", aldus mevrouw Niers.
Hoe beter de prestaties zijn, des te
hoger de inkomsten. En des te groter
ook de belangstelling van andere
bedrijven. Comello deelt terloops
mee dat Hilbert van der Duim een
afzonderlijke reclame-actie met Hero
heeft gevoerd. „Dat contract is tussen
Hero en ons gesloten. Wij krijgen het
geld en zetten dat voor Van der Duim
vast. We geven het hem pas als hij
stopt met schaatsen". Maar daarmee
is voor de Nederlandse kampioen in
de all-roundklasse de koek nog niet
op. Comello: „Hilbert staat ook bij
Adidas op de loonlijst".
Henny Warmenhoven en Piet Lagarde
van Borsumij BV uit Etten-Leur, de
Nederlandse vertegenwoordiger van
het internationale Duitse sportmerk,
geven hierop een toelichting. „Van
der Duim is niet puur bij Adidas in
dienst, maar óp .jaarbasis bij Freeti-
me-Nijdam, een schaatsenfabriek in
Heerenveen, die ook onder Borsumij
valt".
De schaatscrack is er sociaal door
verzekerd Als tegenprestatie werkt
hij mee aan de ontwikkeling van
t nieuwe schaatstypen. Lagarde: „Het
ls natuurlijk het beste om een top-
schaatser een model te laten uittes
ten". Warmenhoven: „Daarnaast is
Hilbert voor dit merk op sportvak-
beurzen aanwezig. Hij is een deel van
de representatie".
reclamezuil
De (amateur)-sporter als wandelende
reclamezuil. De media - met name
wievisie - hebben het er moeilijk mee.
,jnds 1981 heeft het ministerie van
WVC weliswaar wettelijke richtlijnen
uitgevaardigd over de mate waarin
reclame-uitingen tijdens sportevene
menten op de TV zijn toegestaan,
toch blijft het met dergelijke lijf
advertenties ingewikkeld manoeuvre
ren.
Geen voetballer zal het in zijn hoofd
halen om na de wedstrijd nog eens
met z'n sponsortrainingspak voor de
camera te gaan staan. Hij wordt daar
immers niks wijzer van. Maar elke
keer dat Hilbert met zijn Tarvo-pet
m beeld komt rinkelt voor hem de
kassa. Dus gaat de muts braaf op. De
NOS-regisseur, die zich aan de richt-
hjnen wil houden, wordt daardoor
gedwongen de vreemde beelduitsne-
Gerard Nijboer
Uniekaas sponsorde de schaatsploeg
zeven jaar. Tegen een betrekkelijk
laag bedrag: bijna een ton per seizoen.
Engelberts: „Een basketbalploeg kost
je al gauw een half miljoen".
uitbetaling
De grote kracht van het sponsorsys
teem zoals dat bij de schaatsers wordt
toegepast ligt in de interviews voor en
na de wedstrijden. Engelberts: „Een
speciaal bureau hield voor ons de
kranten bij. Elk knipsel met onze
naam erin werd geturfd. Zelf telden
we het aantal seconden dat iemand
met ons 'logo' in beeld was. Dat was
bepalend voor de extra uitbetaling
aan de sporter"
„Natuurlijk stond of viel de belang
stelling van de kant van de TV met de
geleverde prestaties Waren die
slecht, dan kon je weinig eisen stellen.
Smeets kon in dat geval rustig zeg
gen: uit die trui. Maar haalde men
goede resultaten, dan mocht de TV
ook water bij de wijn doen. Bovendien
wist Martijn Lindeberg (NOS-regis-
seur) ook wel dat hij bij een smalle
beelduitsnede zonder reclame de
schaatser zijn extraatje afpakte"
Volgens Engelberts zijn er in de prak
tijk weinig problemen over geweest.
„Ach, het waren toch vriendjes onder
elkaar. Onze voormalige publiciteits
medewerker Pieter Elsenmulder
reisde de ploeg vier maanden achter
na. Het was zijn functie om goede
relaties op te bouwen met de media.
Je leert elkaar dan goed kennen, je
logeert in dezelfde hotels, zakt samen
door aan de bar".
Wordt daardoor de druk van de com
mercie op het journalistieke produkt
vergroot? Volgens Mart Smeets, pre
sentator-verslaggever van Studio
Sport (NOS), hebben makers van
sportprogramma's op de televisie
geen last meer van sponsors die pro
beren enige invloed uit te oefenen op
hetgeen op het scherm komt. „Sinds
de richtlijnen van WVC gelden", zegt
hij, „weet iedereen waar-ie aan toe is.
Wij bij de televisie in ieder geval, maar
ook de geldschieters van de diverse
bonden en sporters. Ik maak niet
meer mee dat een stroman van een
sponsor aan mijn kop komt zeuren om
een gunst in ruil voor...nou ja. vul
maar in".
„Maar die tijd is wel geweest. Ik ben
louis engelman
en ruud de koek
daar nooit op ingegaan, maar het is
gebeurd En dan voornamelijk van de
zijde van twijfelachtige sponsors. Fir
ma's die voor een dubbeltje op de
eerste rij wilden zitten. Die na een jaar
weer waren verdwenen uit de sportwe
reld. Maar zulke zaken kom je niet
meer tegen. Ik ben veel bij schaats
wedstrijden. De NOS heeft met de
KNSB keiharde afspraken gemaakt
over wat wel en niet mag op de
televisie. De sponsor weet daar ook
van en zal het dus niet in zijn hoofd
halen om ons werk op wat voor ma
nier dan ook te bespelen. En wat voor
schaatsen geldt, geldt ook voor ande
re sporten".
waarschuwing
J. H. Kleijn, hoofd van de afdeling
Zendtijd en Algemene Zaken van het
ministerie van WVC, vertelt dat de
reclame-uitingen buiten de STER op
de TV sinds de invoering in 1981 van
artikel 11 in de Omroepwet „stukken
minder zijn geworden". Toch heeft
minister Brinkman de omroepen en
de NOS op 18 januari weer eens op
Ria Visser
het matje geroepen. „Ja, ze hebben
een meer duidelijke waarschuwing
gekregen", aldus Kleijn. „We kijken
nu wat het oplevert".
De WVC-ambtenaar legt uit dat e
speciale Kijkdienst van 12 personen
dagelijks alle TV-programma's bij
houdt. Overtredingen van de reclame
richtlijnen worden gerapporteerd.
Kleijn beoordeelt dan of er een maat
regel moet worden genomen. „Dat
kan varieren van een boze brief tot
een berisping of tot opschorting van
de vergoeding uit de omroepmidde
len. Eigenlijk dus een boete
zwaarste sanctie is het intrekken van
zendtijd"
Tot de laatste straf is het op het
terrein van de reclame-richtlijnen
nooit gekomen. „Wij letten erop of de
reclame met overheersend is. Wat
vermijdbaar is, moet in principe wor
den vermeden", aldus Kleijn. „Maar
we maken er geen heksenjacht van"
In de richtlijnen staat nauwkeurig
omschreven waaraan de televisiema
kers zich hebben te houden. En dus
ook de sponsors. Want zodra die O'
de schreef gaan, behoort de TV weg te
blijven. Enkele van de voorwaarden:
hoofddeksel een reclame-uiting van
maximaal 30 vierkante centimeter; op
shirt: een reclame-uiting op de borst
met een hoogte van maximaal 10 cm;
op alle kledingstukken en schoeisel:
eenmaal per kledingstuk een naams
vermelding van de fabrikant, bijvoor
beeld in de vorm van een logogram of
beeldmerk met een oppervlak van
maximaal 13 vierkante centimeter.
Kleijn: „Bij interviews is reclame toe
gestaan, direct voor of na afloop van
de wedstrijd. Maar niet als dat in een
studio gebeurt".
We nemen een uitzending van kort
geleden. Tijdens de Olympische Win
terspelen zat schaatser Ron Ket bij
Marga Kamlag in de NOS-studio om
commentaar te geven op de beelden
vanuit Sarajevo. Ket droeg een licht
blauwe trui met op de borst de
merknamen Tarvo en Adidas. Kleijn:
„Dat mag formeel dus niet. Het zal
zeker zijn gerapporteerd".
Soortgelijke situaties, zoals schaat
sers die tijdens hun ontbijt worden
gefilmd en plotseling allemaal een
Uniekaas-muts op hebben, verwijst
Kleijn ook naar de strafbank van de
Kijkdienst. Maar over het algemeen
zegt hij niet ontevreden te zijn over de
opstelling van de NOS en de omroe
pen.
Op de vraag of de Kijkdienst weieens
heeft geconstateerd dat er door een
TV-ploeg welbewust reclame wordt
gemaakt, zegt de WVC-ambtenaar
geen antwoord te kunnen geven. „Je
zou dan in de ziel van de regisseur
moeten kunnen kijken. Ik kan ook
niet van hieruit zien of die camera
man er geld voor krijgt. Er zijn
weieens twijfels. Maar een regisseur?
Nee, dat geloof ik niet. Ik weet bij
voorbeeld dat Martijn Lindenbcrg
zich strikt aan de regels wil houden.
Hij loopt vaak vooraf de circuits
langs om te kijken wat er wel en niet
mag. Want soms moet hij door
aangepaste regie de reclame
beeld houden".
honderd gulden
Wat niet weg neemt dat 'handige'
zakenmensen de TV-medewerkers
weieens in de verleiding willen bren
gen. „Ik heb het inderdaad ooit mee
gemaakt". zegt Tom Poederbach.
free-lance cameraman bij Studio
Sport. „Ik kreeg een programmablad
in m'n handen gedrukt waar honderd
gulden tussen was gevouwen Of ik
maar even een bepaalde auto in beeld
wilde brengen. Een collega van me
vond ook eens een krat bier achter
zijn auto"
Poederbach vindt dat „vervelende
dingen". „Maar gelukkig gebeurt het
zelden. Bovendien wordt alles in Hil
versum bekeken Je weet nooit wat de
redaktie aan hoogtepunten mi
neemt. En als er een ding fout zit, dan
krijg ik het op m'n boterham. Per
soonlijk vind ik fmishdoeken altijd
een grote ellende. De reclame erop is
vaak te groot. Je moet daar op een of
andere manier omheen zien te ko
men"
Ondanks hel betalingssysteem van
'per seconde wijzer' heeft het meren
deel van de schaatsers nauwelijks
gevoel voor de commerciële moge
lijkheden, meent Rcnc Engelberts.
„Alleen Van der Duim. Die is slim
mer. De rest is gewoon maf van hel
schaatsen. Ze letten commercieel
niet op. Je moest ze er steeds op
wijzen het sponsorshirt aan te trek
ken. Veel interesseert ze dat niet. Ze
pakken het liefst een oud shirt dal
altijd lekker heeft gezeten".
'showteamstaat
borg voor franse
polshoogsuccessen
De Amsterdammers zouden
vreemd opkijken als ze tij
dens een marktbezoekje aan de
Albert Cuyp geconfronteerd
worden met een aantal sportie
ve lieden die een heuse pols-
hoogwedstrijd afwerken. In
Rotterdam zou de reactie niet
anders zijn als er plotseling een
aantal polshoogaccommodaties
onder de Euromast zou staan
die daadwerkelijk in gebruik
zijn.
In ons land zou het allemaal
even wennen zijn. al hebben de
inwoners van Alphen aan de
Rijn en Schoonhoven in het re
cente verleden even kunnen ken
nismaken met deze marktwed
strijden die verzorgd werden
door de Nederlandse polshoog
springers en een enkele Belg.
Die 'probeersels' waren echter
niet te vergelijken met de shows
zoals de Parijzenaars die soms
voorgeschoteld krijgen. Op de
jaarmarkten, maar ook onder-de
Eiffeltoren waar dan zo'n zes
polshoogbakken naast elkaar
liggen.
Aangetrokken door hun eigen
wereldtopspringers Vigneron,
Quinon, Abada, Bellot, Houvion
en veel aanstormend talent ver
maken die Parijzenaars zich bij
die shows uitermate goed. Ze
leven mee met nieuwe persoon
lijke records. Daarbij op de
koop toenemend dat de lat soms
een aantal centimeters minder
hoog ligt dan de officiële lezing.
Het hoort allemaal bij die show,
die opgevoerd wordt om in
Frankrijk het polshoogspringen
nog meer te populariseren.
Tegen die achtergrond is het
niet zo vreemd dat Frankrijk een
uitstekende internationale
naam heeft op dit toch altijd
spectaculaire atletiekonderdeel.
Afgelopen zondag onderstreep
ten Thierry Vigneron (24) en de
pas 22-jarige Pierre Quinon dat
weer eens in Gothenburg bij de
EK-indoor. Voor de vierde keer
in zijn carriere sprong Vigneron
een wereldrecord. Begrijpelijk
dat het Franse publiek naar die
shows komt kijken. De indoor-
prestatie van Vigneron in Go
thenburg betekende bovendien
dat voor het eerst het indoorwe-
reldrecord scherper staat dan
het outdoorrecord dat deze stu
dent lichamelijke opvoeding
met 5.83 meter ook op zijn naam
heeft staan. Dit leert althans de
officiële lezing want veertig jaar
geleden was er ook een atleet die
iets dergelijks presteerde. Zijn
indoorrecord van toen <4.78 me
ter) kon echter niet erkend wor
den omdat de Internationale At
letiek Federatie toen nog geen
rekening hield met maoorpres-
taties.
De atleet die dat in de oorlogsja
ren presteerde was geen Frans
man. maar een atleet van Neder
landse afkomst: Cornelius War
merdam die als Amerikaans
staatsburger in '42 in de open
lucht 4.77 meter sprong en een
jaar later indoor 4.78 meter. Pas
veertien jaar later zou dat we
reldrecord verbeterd worden
door een andere Amerikaan. Gu-
towski. die toen echter al de
beschikking had over een stalen
stang, terwijl Warmerdam nog
met de bamboestok sprong.
Voor het nemen van de vijf me-
ter-barriere was een nieuwe
technische ontwikkeling nodig
die resulteerde in de glasfiber-
stok, waarmee in '65 de Amen-
kaan Brian Sternberg voor het
eerst een officieel erkende
sprong over vijf meter maakte.
Met het glasfiber en de varianten
daarop is het hard gegaan. Het
katapulteffect van de stok werd
steeds beter uitgebuit. Ook in
Frankrijk waar Maurice Hou
vion - de vader van de al ge
noemde wereldranglijstspringer
Philippe - sinds '66 hard gewerkt
heeft aan de verbetering van het
Franse peil. Naast zijn 'pols-
hoogschool' kwam er ook een
tweede die van Jean Claude Per-
rin de trainer van Vigneron en
Quinon.
De samenwerking van de m Pa
rijs op twee plaatsen geconcen
treerde trainingsgroepen is een
voortreffelijke, hetgeen bijvoor
beeld die gezamenlijke Eiffelto
ren- of jaarmarktshows' bewij
zen.
Bovendien beschikken beide
trainers over indooraccommoda-
ties waarin de top en het aan
stormend talent bij wijze van
spreken dag en nacht terecht
kan. De optimale begeleiding
van de Franse Mount Everest-
springers' zoals de Franse pers
hen weieens aanduidt, wordt
door sommige critici wel eens
uitgelegd als de oorzaak van het
uitblijven van successen tijdens
echt belangrijke internationale
toernooien De druk om te pres
teren is dan vaak te groot voor
het Parijse 'showteam'.
Bewust greep Vigneron in Go
thenburg naar een weer langere
stok en greep deze ook weer
enkele centimeters hoger vast.
Daarvoor is durf nodig want de
strekking van de stok wordt
dan weer iets feller. De stok
buigt gemakkelijker, hetgeen
weer een snellere aanloop ver
eist. En die snelheid moet weer
omgezet worden en technisch
verwerkt worden in de sprong.
'Inderdaad speelt als je over
hoogten van zes meter praat, die
angstbarriere een rol. We probe
ren nu aan die toekomstige
hoogte van zes meter te wennen.
Een vorm van psychologische
training', aldus Vigneron in Go
thenburg. En ook dat aspect
wordt in de Franse polshoog-
scholen natuurlijk ook niet ver
geten.
