van tonden
ENGELSE
RIJKDOM
gerald grosvenor:
50.000 gulden per uur
PZC/ weekendkrant 23
Zo op het oog is hij een gewone jonge zakenman, die Gerald. Donker haar, hoornen bril,
grijs streepjespak met vest. Hij rookt sigaretten (met filter), draagt een zegelring en heeft
|een goudkleurig horloge. Niets bijzonders dus, behalve dan dat ietsje teveel aan zelfvertrou
wen misschien.
Voor dat laatste zou hij alle reden hebben. Want de 32-jarige Gerald erfde op z'n 28e enkele
miljarden guldens aan bezittingen. Zijn inkomen wordt geschat op een kleine 50.000 gulden-
per uur. Het ongewone aan Gerald Grosvenor, de zesde hertog van Westminster, is dat hij de
[rijkste man van Engeland is^
Het bezit aan aardse goederen van de hertog is adembenemend. Grote stukken land in
Cheshire (midden-Engeland), noord-Wales, noord-Ierland, de Schotse hooglanden, Vancou
ver, Hawaii en Wagga Wagga (Australië) zijn van hem. Maar de grootste parel in zijn kroon
zijn twee sjieke wijken in Londen, samen het „Grosvenor Landgoed".
In Mayfair, met z'n prachtige heren- Koningin opdracht gekregen een her- nor. burggraaf van Belgrave, en baro-
.huizen waarin tal van ambassades togdom tot uw beschikking te stellen, net van Easton mocht noemen, ook de
gevestigd zijn, behoort 40 hectare tot en ik hoop dat u. dit wilt accepteren" eerste hertog van Westminster Dat
het landgoed, waarbij ook een hele Grosvenor aarzelde geen moment, en was geen geringe eer: hertog is de
jkant van de vermaarde winkelstraat zo werd de man die zich al markies hoogste adellijke titel, en ook nu nog
Oxford Street. De 80 hectare van van Westminister, graaf van Grosve- zijn er in het van adel vergeven Enge-
lelgravia (het sierlijke stukje Londen
achter Buckingham Palace) hoort er
ook bij.
Het gaat alles bij elkaar om duizen
den huizen, kantoren en winkels in
het hartje van een stad, waarvan de
onroerend-goedprijzen tot de hoogste
ter wereld behoren. De waaide van dit
alles? De hertog, daarnaar gevraagd,
antwoordt schielijk: ,,Wij doen nooit
mededelingen hierover".
De waarde, zegt hij met het gemak
I van degene die al alles heeft, is ook
minder van belang. „Ik zie mijzelf in
de eerste plaats als een doorgeefluik,
lals iemand die werkt voor toekomsti
ge generaties. Wat ik wil bereiken, is
•dat over 200 of 300 jaar Belgravia en
[Mayfair er nog zo florissant bij staan".
De hertog hoopt dat te bereiken door
■vast te houden aan de bedrijfspolitiek
van „Grosvenor Landgoed" nooit iets
verkopen. Alle panden in Belgravia en
Mayfair worden „geleased" (voor een
langp periode verhuurd). Wie wil ko
pen strandt op een bot „nee", zoals de
Amerikaanse regering gemerkt heeft
die de eigen ambassade in Grosvenor
Square wilde overnemen
land slechts een kleine twintig herto
gen.
losbol
Vanaf liier is hel weer vooral geluk
geweest, dat Gerald de hertog-titel
bracht. Want de 2e hertog, een legen
darische losbol die vier keer trouw
de, en onder andere de minnaar van
Coco Chanel was, stierf kinderloos.
De titel ging over op een neef, die
nooit trouwde, en daarna op een oom,
die geen nageslacht had.
Zo werd een verre achterneef uitein
delijk de 5e hertog van Westminster.
Deze achterneef was Geralds vader.
De hertog „Rond m'n 15e begon het
duidelijk te worden dat ik de volgende
hertog zou worden Mijn vader heeft
er altijd een punt van gemaakt nooit
te vertellen om hoeveel geld het ging"
Zijn vader, aldus Gerald Grosvenor,
bracht hem het besef bij dat hij de
plicht had de bezittingen bijeen te
houden, teneinde ze te kunnen over
dragen aan volgende generaties van
henk dam
de Grosvenor-familie „Daar heb ik de
verantwoordelijkheid over. Mijn va
der heeft dat erin gehamerd'
Heeft zijn vader hem ook opgeleid
voor het vak van grootgrondbezitter?
De hertog: „Het is heel moeilijk om
iemand op te leiden in het hebben van
gezond verstand, en daar gaat het hier
vooral om Goede adviseurs en ge
zond verstand, dat is belangrijk"
Voelt hij zich niet in zekere zin schul
dig, dat hij zo rijk is in een land waarm
zovelen duidelijk met armoe te kam
pen hebben? Hij lacht en zegt met het
handgebaar van de ten onrechte aan
geklaagde ..Onschuldig! Ja, ik ben
rijk, maar ik geloof in het uitgangs
punt dat rijkdom rijkdom creeert
Hij vervolgt: „Denkt u maar aan de
werkgelegenheid die wij scheppen We
hebben een kleine duizend mensen
permanent aan het werk, en we doen
dingen als winkelcentra bouwen, die
nog meer mensen aan de slag houden.
Begrijpt u' zegt hij, zijn gespreks-
partner indringend aankijkend. ..Ik beslissingen
ben geen lotuseter. Ik werk. Daarom
zit ik hier in een pak tegenover u".
Trafalgar Square is het eigendom van
de Kroon, die in het gedeelte op deze
foto nog veel meer bezittingen heeft
waaronder de befaamde wuikelstraat
Regent Street (de in een halve boog
lopende straat rechtsboven/.
leven. En my goodness gracious me,
in deze baan heb ik over afwisseling al
helemaal niet te klagen. Elke dag
brengt iets anders".
En ja, dat tot zijn genoegen. Gerald
Grosvenor vindt dat hij een leuke
baan heeft. „Ze hebben hier een ge
zegde dat luidt afwisseling kruidt het
geluk
Hoe komt liet, dat zulke puissante
rijkdom terecht is gekomen bij een
man? Een ferme dosis geluk, is het
antwoord, en weten met wie je
trouwt. Hugh Lupus, een verre voor
vader van de hertog, had het geiuk
dat hij aan de zijde van Willem de
Veroveraar in 1066 (het enige jaartal
dat alle Britten kennen) meevocht bij
de Slag bij Hastings.
•Willem de Veroveraar won, en Lupus,
die goed werk had verricht, kreeg een
I landgoed in Cheshire als beloning.
J -Door twee gelukkig gekozen huwelijk
spartners breidde dat landgoed zich
in de Middeleeuwen sterk uit. Maar
:.dat viel weg bij de slag die Sir Thomas
Grosvenor in 1677 binnenhaalde
'Hij trouwde toen met de 12-jarige
"Mary Davies. een notarisdochter die
de enige erfgename was van het bezit
I van haar jong gestorven vader: grote
j stukken landbouwgrond even buiten
,de stadsmuren van Londen Die area
len werden een vermogen waard, toen
•Londen zich in de 18e eeuw uitbreid-
de.
[Toen in diezelfde eeuw de koninklijke
"familie bovendien het nabijgelegen
Buckingham Palace ging bewonen,,
waren de Grosvenors wel zo slim de
stukken land. waarop kool en graan
.verbouwd werden, vol te zetten met
huizen voor al die diegenen die het
:van belang vonden met te ver van de
koning te wonen.
Dat deed de familie met zoveel
smaak, dat Belgravia en Mayfair al
snel tot de meest in ,trek zijnde wijken
Ivoor de Londense „upper-ten" gingen
behoren. En dat is nog zo. Straten en
•pleinen in deze uitermate dure wijken
- behoren tot het fraaiste dat Londen te
bieden heeft. Het zijn oasen in een
steenwoestijn.
In de 19e eeuw werden de Grosvenors
al tot de rijkste families van Europa
gerekend. Het was op grond van voor
al die rijkdom, dat Hugh Lupus Gros
venor in 1874 het volgende briefje van
de toenmalige minister-president
Gladstone ontving: „Ik heb van de
Wie in Engeland in zijn tuintje
spit en er op een goud- of zilvcra-
der zou stuiten, heeft pech. Niets geen
nieuwe auto, een bontjas, een vakan
tie op Hawaii en de grootste stereo-
installatie die er maar te koop is: al
het edele metaal in de Britse bodem
is van de Koningin.
Net zoals ongeveer de helft van het
buitendijkse land van de Britse ko
ninklijke familie is, en de zeebodem
rond Groot-Brittannie, plus 132.000
hectare landbouwgrond, verspreid
door het hele koninkrijk, en de be
kende parken in Londen, en ga zo
maar door.
Er zijn veel overblijfselen van het
feodale tijdperk in het Verenigd Ko
ninkrijk aan te wijzen. De koninklijke
bezittingen horen daarbij, het antieke
Hogerhuis, het feit dat ook nu nog
waardevolle Britten in de adelstand
verheven worden - zo kreeg oud
premier Harold MacMillan onlangs de
(erfelijke) titel van graaf.
In een stad als Londen laat zich de
archaische maehts- en bezitsstruc-
tuur. zoals die nog steeds in de Britse
maatschappij van vandaag te ontdek
ken valt, heel goed zien. De oude drie
machthebbers: kroon, kerk en adel.
zijn ook nu nog de belangrijkste
grootgrondbezitters in de Britse
hoofdstad
schulden
Eerst de kroon. De bezittingen die de
Britse koninklijke familie heeft, zijn
enorm, maar goeddeels indirect ei
gendom. Dat is te danken aan een van
hun voorvaderen, koning George de
Derde, die steeds weer kans zag zich
diep in de schulden te steken.
Het parlement kwam een deal met
hem overeen, waarbij zijn schulden
werden overgenomen en hij boven
dien een jaargeld kreeg, in ruil voor de
overdracht van zijn bezittingen aan
een groepje wijze, in dienst van de
staat zijnde mannen: de Crown Estate
Commissioners.
Die situatie bestaat nog steeds. De
Crown Estate Commissioners behe
ren de bezittingen van de Britse
koninklijke familie (eventuele winst
gaat naar de staatspot). en Elizabeth
Regina en de haren krijgen daarvoor
een geindexeerd bedrag terug dat
hoog genoeg is om de kosten van de
hofhouding te dekken.
Maar er zit een eigenaardighei^je aan
deze regeling vast: elke nieuwe vorst
van Groot-Brittannie heeft het recht
om bij troonsbestijging de overeen
komst op te zeggen Met andere woor
den: Charles kan, als zijn tijd daar is.
tegen het parlement zeggen „Ik wil
alles terug, houden jullie die centjes
voor de hofhouding maar"
Daar zou hij financieel een stuk wijzer
van worden: de Crown Estates Com
missioners meldden over het boekjaar
'82-'83 een winst op hun bezittingen
van ruim 70 miljoen gulden Dat is
meer dan drie keer zoveel als de
koninklijke familie over die periode
van de staat kreeg!
Er zit aan de regeling evenwel nog een
aantal constitutionele en financiële
grappen vast. die onwaarschijnlijk
maken dat Charles zo'n stap zal ma
ken. Maar hij kan het, en de regeling
bewijst dat wat de Crown Estate
Commissioners'beheren, in feite ko
ninklijk eigendom is en blijft.
In Londen behoort een aantal van de
bekendste plekjes tot „het landgoed
van de kroon", wat de letterlijke ver
taling van Crown Estate is. Om maar
wat te noemen: de sjieke winkelstraat
Regent Street, Trafalgar Square, de
helft van Carnaby Street, de helft van
Pall Mall, stukken van Oxford Street,
de buurt rond St. James street, een
heel monopolie-spel vol
Enige duizenden mensen in Londen
betalen huur aan de Crown Estate
Commissioners, die doorgaan voor
geslepen zakenmensen, en die naar
believen mogen kopen en verkopen.
En de waarde van al die bezittingen?
Een van hen, de heer Bolshaw: „Het is
een goede vraag, maar we weten het
niet. Het is nooit nodig geweest dat na
te gaan".
Een tweede grote bezitter van land
en onroerend goed in Londen is de
Anglicaanse kerk. Die kerk heeft in
de loop der eeuwen veel land gekre
gen, van de overheid, maar vooral
ook van godvruchtige mensen die
zich met een ferme donatie meenden
zeker te stellen van een plaatsje in de
hemel.
Het bezit wordt beheerd door de
Church Commissioners, een organisa
tie die men als projectontwikkelaar
en maatschappij in onroerend goed
zou kunnen zien Stafmedewerker Ja
mes Shelley weet precies hoeveel de
bezittingen van de kerk waard zijn.
„Wij hebben", zegt hij op achteloze
toon, „Voor anderhalf miljard pond
(bijna 7 miljard gulden) aan bezittin
gen. De helft daarvan is in Londen te
vinden Daarbij horen kantoorpan
den. zoals die rond de St. Paul's en die
bij het Victoria Station, alsmede zes
duizend woningen die verhuurd wor
den".
Die woningen staan weer op grote
stukken land die van de kerk zijn. Zo
was het land ten noorden van Hyde
Park ooit landbouwgrond van de bis
schop van Londen, er staan nu
schreeuwend dure flats op De totale
opbrengst van hel bezit van de
Church Commissioners: 400 miljoen
gulden per jaar.
Shellev: „En dat hebben we ook no
dig. Met dat geld betalen we de sala
rissen van onze priesters, en de pen
sioenen van onze bejaarde priesters of
hun weduwen. De totale kosten die de
kerk jaarlijks maakt, bedragen 900
miljoen guiden. Wij dragen dus bijna
de helft daaraan bij"
Is de Anglicaanse kerk een sociale
huisbaas0 Shelley aarzelt geen mo
ment „Financiële overwegingen ge
ven bij ons de doorslag. Voor sommige
fiats vragen we erg veel huur. als we
vinden dat die dat waard zijn, en voor
kantoorpanden de marktprijs. We
runnen hier een bedrijf, meneer"
burggraaf
Ten slotte de adel. De hertog van
Westminister is veruit de grootste
huisbaas in Londen met bezittingen
in de sjieke wijken Mayfair en Bel
gravia waarvan de waarde niet eens
geschat kan worden. Een tweede
adellijke veelhebbcr is de burggraaf
van Chelsea.
Hij is de eigenaar van het „Cadogan
Estate een landgoed dat sinds 1702
in zijn familie is Het gaat om het
stukje Londen waar je doorheen loopt
als je van hel warenhuis Harrods naar
Kings Road gaat. Sloane Street en
Sloane Square behoren ertoe, en een
kant van de hippe winkelstraat Kings
Road.
Het gaat om in totaal 4000 huureenhe-
den die jaarlijks 27 miljoen gulden
winst opleveren. En is de burggraaf
een tevreden man"' Geenszins Hij is
het de laatste tijd een beetje zat
geworden, steeds weer met de formi
dabele Britse bureaucratie te moeten
vechten, van wie hij nog geen steen op
zijn eigen landgoed mag verroeren
zonder daarvoor toestemming te heb
ben gevraagd
Van de burggraaf van Chelsea is de
uitspraak Het is dat ik het leven
positief bekijk, anders zou ik het
bijltje er al lang bij hebben neerge
gooid. Het is in deze tijd toch niet leuk
Tal van kantoorcomplexen in Oost-Londen zijn het eigendom van grote institutionele beleggers zoals de Anglicaanse om bezittingen te hebben?" Men moet
kerk. maar durven.
Dat mag worden gezegd. Vanuit het
kantoorpand in het centrum van Lon
den waar de hertog van Westminster
en zijn adviseurs resideren, worden
uiteenlopende beslissingen genomen
als: Moeten de huizen in Eaton Squa-
ze niet eens een verfje hebben? Zul
len we een winkelcentrum bouwen in
Vancouver? Hoeveel moet de nieuwe
pacht zijn van de 4000 hectare land
bouwgrond in Cheshire?
Een zo rijke familie als de Grosvenors
heeft zich steeds de beste adviseurs
kunnen veroorloven, en dat is niet de
geringste reden waarom de staat der
bezittingen zo gezond is. Met name
hei bijeenhouden van Mayfair en Bel
gravia is een huzarenstukje, en een
constante juridische strijd.
Alle mazen in het net zijn ook gevon
den om te voorkomen dat de Grosve
nors ooit ten onder zullen gaan aan de
vloek die menig oud adellijk geslacht
ertoe heeft gedwongen huis en haard
te verkopen de in Engeland zeer
royale successierechten.
Dit alles leidt ertoe, dat op het kan
toor van de hertog nu al beslissingen
moeten worden genomen die pas zeg
in 2030 gevolgen zullen hebben Dat
vooruitdenken zichzelf betaalt, is nog
onlangs gebleken. Toen kwam het St.
George ziekenhuis leeg te staan, vlak
bij Hyde Park Corner, een zeer duur
stukje Londen.
Het land waarop het ziekenhuis staat
was door een voorvader van de huidi
ge hertog verkocht onder de voor
waarde dat zijn nageslacht het voor
dezelfde som zou kunnen terugkopen,
als het niet langer voor een ziekenhuis
zou worden gebruikt.
Zo kwam Gerald, ondanks woedende
protesten van vakbonden en de La-
bour-partij. voor iets meer dan 100 000
gulden aan een groot stuk uitermate
waardevol land Hij is inmiddels be
gonnen er een kantoorpand op te
bouwen, een investering waarmee 90
miljoen gulden gemoeid is..
helicopter
Als het werk voor de week erop zit,
en het weekeinde komt eraan, dan
mag Gerald Grosvenor zich graag
begeven naar de heliport in Zuid-
Londen. waar dan zijn piloot Ken
Davis al klaar staat om hem met zijn
eigen (tweedehands, dat wel) helicop
ter naar Chester, aan de westkust
van Engeland, te vliegen.
Daar bevindt zich zijn huis. Eaton
Hall. een verrassend modem recht
hoekig landhuis met veel glas en
beton erin verwerkt Dat heeft zijn
vader in de jaren '70 laten bouwen,
omdat het oude landhuis hem begon
te vervelen. Slechts het oude toe
gangshek is bewaard gebleven.
His Grace" zoals de officiële aan
spreektitel van de hertog is. vindt dat
een nogal goede stunt. „We hadden
natuurlijk in de oude stijl kunnen
herbouwen, maar dan zou het na
maak geweest zijn. Toekomstige ge
neraties zullen ons huis zien als een
dat is gebouwd in de jaren '70 van de
20e eeuw. Het is het enige landhuis
dat ik ken dat in die stijl gebouwd is"
Een klaterende lach. en dan. ernsti
ger „Ik ben er graag In het weekein
de ben ik het liefst thuis bij mijn
vrouw en mijn twee dochters. En het
is daar landbouwgrond. Dat is belang
rijk, want ik ben op dergelijke grond
opgegroeid En dat blijft nu eenmaal
in je bloed zitten..."
