SNEL EN ZEKER
Uruguay
Terug in je hok - terug naar de kerk?
de luchtvracht
zit in de lift
VERLAMD
DOOR
STAKING
PZC/opinie en achtergrond 4l
DONDERDAG 19 JANUARI 1984
\Door Charles Floris)
De luchtvracht zit onmiskenbaar in de lift. De laatste maanden van vorig jaar werden
recordstijgingen van zelfs 35 procent gemeld en de stijging lijkt nog even door te zetten.
„De exportstroom naar 'de States' is zo gegroeid dat ze bijna met lege toestellen moeten
terugvliegen. Maar de ontwikkeling van de laatste maanden is zo buitengewoon dat niemand
verwacht dat het aanhoudt. Dit jaar wordt wel een goed jaar. De stijging kan in januari en
februari nog doorzetten maar daarna zal het afvlakken." Dit voorspelt secretaris J. Knuvers
van de Nederlandse Vereniging Voor Luchttransport (NVVL).
Een gunstige verhouding tussen de
Amerikaanse dollar en de Europese
munteenheden is volgens Knuvers
een belangrijke oorzaak voor deze
stijging van het vervoer door de lucht.
Het luchttransport is sinds het einde
van de jaren zestig in geld en gewicht
gigantisch toegenomen. Afgezet tegen
het totale vervoer over de wereld is
het aandeel van luchttransport echter
maar iets meer dan een procent.
„Luchttransport is duur transport.
Het is goed voor hoogwaardige pro-
dukten. Je kunt bijvoorbeeld niet
ergens honderdduizend computers
opslaan en er af en toe een leveren.
Dan heeft zo'n fabrikant een enorm
renteverlies. Transport door de lucht
is dan ideaal voor wat snel en zeker op
de plaats van bestemming moet ko
men." aldus Knuvers. Ais voorbeeld
noemt hij de bloemen die op de
Aalsmeerse veiling worden verhan
deld en korte tijd later in Amerikaan
se bloemenstalletjes voor dollars van
de hand gaan. Dit bloemen transport
is volgens de secretaris van de NWL
ook een van de oorzaken van de
stijging in de luchtvracht.
De Nederlandse Vereniging Voor
Luchttransport herbergt de lucht
vrachtexpediteurs, loodsafhandelaars
en charteraars op gebied van lucht
vracht. „Expediteur" is volgens Knu
vers een verwarrend begrip. „De expe
diteur is de architect van het vervoer.
In principe regelt hij alles en vervoert
zelf niets. Expediteurs gingen in de
loop der jaren zelf goederen uitventen
en nu zijn er allerlei mengvormen. Er
zijn ook vervoerders met expediteurs
activiteiten." aldus Knuvers.
Desondanks kan er volgens de secre
taris van de NWL in de toekomst nog
wel een stijging plaatsvinden. Dat is
dan verre toekomstmuziek want Knu
vers praat navrant genoeg over het in
cultuur brengen van land in de Sahel,
„Misschien kan de luchtvracht nieu
we markten aanboren in de Westafri-
kaanse markt, misschien wel in de
Sahellanden. Als daar de land- en
tuinbouw wordt ontwikkeld kun je er
in onze wintertijd schitterend groente
verbouwen. Een stukje tuin voor
westoEuropa. Je hebt die ontwikke
ling al met citrusvruchten uit Israël
en tomaten van de Canarische eilan
den."
Nederland maakt volgens Knuvers
goede kansen om meer mee te pikken
van de stijging in luchttransport door
de distributiefunctie van ons land wat
„op te poetsen". „Nederland is voor
Europa een vervoersland bij uitstek.
De verbindingen met het achterland
zjjn uitstekend en dat is goed voor de
transitohandel- We mogen blij zijn
met ons achterland. Zelf hebben we te
weinig aanbod om een luchthaven als
Schiphol en een maatschappij als de
KLM te kunnen rechtvaardigen.
Dankzij het aantrekken van goederen
van over de grenzen kunnen we dit
handhaven."
Die distributie van goederen via Ne
derland kan soms wel vla heel vreem
de omwegen gaan maar bij lucht
vracht gebeuren volgens Knuvers „de
gekste dingen". Soms omdat een lan
gere route toch goedkoper is of soms
om alleen maar een partij in Neder
land te kunnen registreren. Zo kan
het gebeuren dat goederen die van
Korea naar Koeweit moeten, ook
even op Schiphol belanden. „Als je
dan de wereldkaart voor ogen haalt is
dat merkwaardig maar het gebeurt."
Promotiecampagne
„Ons land is geen industrieland, wij
moeten het hebben van de dienstver
lening. Bij onze promotiecampagne
in de Verenigde Staten presenteren
wij Nederland dan ook als een groot
distributiecentrum en op die manier
trachten wij hoogwaardige produk-
ten hier naar toe te halen". Leo
Vandegaar, hoofd vrachtmarketing
en verkoop bij de KLM, is ervan
overtuigd dat de campagne in de
Verenigde Staten een succes zal wor
den. „Ik ben er erg enthousiast over.
We zijn met een heel goeie zaak
bezig".
De meuwe promotie-actie is voor een
belangrijk deel ingegeven door de
explosieve groei die het vrachtvervoer
door de lucht sinds enkele maanden
doormaakt. Een groei die volgens
Vandegaar niet alleen te maken heeft
met de hoge koers van de dollar, maar
ook met het stimulerend beleid dat de
Nederlandse regering volgens hem
voert. „De regering is promotioneel
bezig en dat merken we erg duidelijk.
We hebben veel contact met de ver
schillende ministeries en die samen
werking verloopt erg soepel Men
werkt daar snel. er zitten managers
zonder bla bla en dat activeert de
export", aldus Vandegaar.
Behalve de hausse in het vervoer naar
Noord-Amerika, een direct gevolg van
de hoge dollarkoers die het voor de
Amerikanen voordelig maakt in het
buitenland produkten te kopen,
maakt ook de export naar landen in
het Midden Oosten een sterke groei
door. „Men heeft daar het westerse
eten leren kennen. Vlees, kip, groen
ten en fruit worden er in grote hoe
veelheden naar toe gebracht en er is
zelfs een Limburgse bakker die er
dagelijks containers vol met vlaaien
afzet", vertelt Vandegaar.
De campage die vanaf mei in de
Verenigde Staten gaat lopen, is met
name bedoeld om de exportmogelijk
heden van de KLM en een aantal
grote Nederlandse expediteurs op de
langere termijn zeker te stellen. „Heel
Europa profiteert nu van de hoge
koers van de dollar. Overal worden
gaten gezocht om produkten naar de
andere kant van de Atlantische oce
aan te krijgen, maai- wat de dollar
betreft, kan het ook ineens weer in
elkaar klappen. Daar tegen proberen
wij ons nu in te dekken".
Faciliteiten
Door de Nederlandse Vereniging
voor Luchttransport, de NV Luchtha
ven Schiphol, het ministerie van Eco
nomische Zaken en de KLM wordt
daarom in de Verenigde Staten een
poging gedaan, activiteiten van bui
tenlandse bedrijven naar Nederland
toe te halen. In eerste instantie wordt
daarbij gedacht aan bedrijven, die
hun exportprodukten in ons land
willen opslaan om ze van hieruit te
verspreiden. De zeer soepele douane
faciliteiten hier worden daarbij als
een belangrijke troef gebruikt.
„Wij proberen te stimuleren, deels uit
idealisme en deels vanwege een heilig
moeten, dat bedrijven hun hoogwaar
dige produkten hier naar toe brengen.
Mengvorm
Wie aan vliegen denkt, zal vaak eer
der denken aan passagiers die zaken-
of vakantiereisjes maken. Dat er bui
ten de de koffers nog meer vracht in
het toestel gaat, zal velen bevreem
den. Iedere luchtvaartmaatschappij
bepaalt zelf de verdeelsleutel tussen
hoeveelheid vracht en passagiers. Zo
zijn er maatschappijen die alleen
maar passagiers vervoeren en een
ander stort zich op „full freighting",
alleen vrachtvervoer. Volgens Knu
vers is een mengvorm het beste.
„Er zijn luchtvaartmaatschappijen
die de betekenis van vrachtvervoer
hebben onderschat. Zeker in de glo
riejaren was het vliegen van mensen
het belangrijkste Daarna kreeg je de
ontwikkeling dat er steeds meer ge
wicht in een toestel kon. Mensen
nemen veel plaats in en wegen relatief
niet veel dus bleef er capaciteit over.
Nu is het zo dat rendabel vliegen
zonder vracht niet meer kan."
Het luchttransport zit dan in de lift
maar wereldwijd zal het luchtvervoer
het vervoer over water en weg nooit
verdringen. „Het aandeel in het totale
vrachtvervoer is laag, ik dacht iets
meer dan een procent en het zal ook
nooit tien procent worden. Dat is niet
zo vreemd, Neem nu goederen als olie,
ertsen en hout, die vliegen nooit," Luchttransport: ook voor ongewone vrachtjes.
Nederland is een eldorado op belas
tingtechnisch gebied en zeker bij ves
tiging zijn er veel fiscale voordelen.
Nederland is een groot distributiecen
trum. Grote industrieën hebben we
vrijwel niet meer. De kolen zijn weg,
de textiel is weg en nu moeten we het
van de dienstverlening hebben, Daar
voor is liet nodig dat wij vervoersstro
men naar ons toe trekken", aldus
Vandegaar.
Een activiteit waai- de KLM zich sinds
enkele jaren ook op richt, is extra
aandacht besteden aan de regio. Zo
heeft de maatschappij een kantoor op
de vliegvelden Twente en Eindhoven
en wordt ook gedacht aan nieuwe
vestigingen bij Eelde en Maastricht,
De bedoeling van de KLM is die wat
afgelegen delen van ons land een
betere service te bieden door de pro
dukten dichter bij de consument te
brengen. Omgekeerd is er een direct
voordeel voor de KLM, omdat zij op
meer plaatsen voor opdrachten kan
worden aangesproken.
Dit laatste is met name belangrijk
voor het aantrekken van klanten uit
de grensgebieden met WestoDuits-
land en Belgie'. De meeste vracht die
vanuit noordwest Europa per vlieg
tuig over de wereld wordt verspreid,
gaat weg van de luchthavens Frank
furt, Parijs. Londen en Schiphol. De
grote luchtvrachtvervoerders vliegen
hoofdzakelijk vanaf deze hoofdsta
tions. waarbij duidelijk is dat de KLM
de luchthaven Schiphol als thuisha
ven heeft.
Sneldienst
Voor de meeste bedrijven die hun
luchtvracht willen verzenden, is het
niet een automatisme dat altijd het
dichtstbij zijnde vliegveld wordt op
gezocht. Een bedrijf uit het Ruhrge-
bied bijvoorbeeld zou, logisch gezien,
voor de luchthaven Frankfurt moeten
kiezen, maar in de praktijk komt het
ook regelmatig voor dat zo'n zending
vanaf Schiphol vertrekt. De goede
wegverbinding daar naartoe en de
soms gunstiger vertrektijden van het
vliegtuig kunnen doorslaggevende ar
gumenten zijn voor deze keuze.
Als derde mogelijkheid om klanten te
trekken, heeft de KLM een nieuwe
sneldienst. World Speed geheten, in
het leven geroepen. Deze dienst, die
vanaf 22 februari van start gaat, ga
randeert dat pakjes tot maximaal
honderd kilo binnen achtenveertig
uur op de plaats van bestemming
worden afgeleverd, waar ook ter we
reld. Met een dergelijk soort dienst
verlening, maar dan alleen binnen
Europa, werd twee jaar geleden al in
Duitsland begonnen. Reden daarvoor
was de steeds groter wordende con
currentie van het vrachtvervoer over
de weg.
De KLM heeft een halfjaar met World
Speed geexperimenteerd en daarbij is
gebleken dat er duidelijk vraag is
naar zo'n sneldienst. Voordelen voor
de klant zijn de kortere aanlevertijden
voor het te versturen pakket en de
snellere aflevering. In de vliegtuigen
wordt ten behoeve van World Speed
ruimte voor dit soort vracht gereser
veerd.
„Eurospeed bracht ongeveer 200 zen
dingen per week naar Nederland en
dat nog alleen vanuit Europa. Zestig
procent van alle vracht die de KLM
vervoert, bestaat uit zendingen hene
den de vijftig kilo. De kansen voor
World Speed schatten wij daarom
hoog in", oordeelt Vandegaar.
(Door Rob Sprenkels)
In Uruguay is woensdag
voor het eerst sinds de
militaire staatsgreep van
1973 een nationale 24-uurs
staking gehouden. De eerste
berichten wijzen erop dat
het Zuidamerikaanse land
totaal werd verlamd terwijl
er op straat felle leuzen wer
den geschreeuwd tegen het
militaire bewind.
De militaire autoriteiten hadden
aangekondigd dat zij geen maatre
gelen zouden nemen om het arbei
dersprotest te onderdrukken, hoe
wel ze er voor waarschuwden dat ze
niet zouden toestaan dat de open
bare orde zou worden verstoord.
De staking komt op een moment
dat het verzet tegen de militaire
dictatuur van generaal Gregorio Al
varez steeds omvangrijker wordt.
Intussen wemelt het in de hoofdstd
Montevideo van geruchten dat de
militaire machthebbers beraadsla
gen over plannen om de voor no
vember van dit jaar beloofde verkie
zingen voorlopig uit te stellen.
Dat uitstel zou noodzakelijk zijn
vanwege het conflict met de drie
door de dictatuur toegestane poli
tieke partijen over de inhoud van de
nieuwe grondwet, de perscensuur
en de manier waarop de verkiezin
gen georganiseerd moeten worden.
Al sinds augustus van dit jaar is elk
overleg over dergelijke zaken tus
sen de regering en de politieke
partijen afgebroken. En hoewel dat
van militaire kant dreigingen heeft
opgeleverd om de zogenoemde
„herdemocratisering" te vertragen
lijkt het onwaarschijnlijk dat het
werkelijk zo ver zal komen.
Terwijl de economie danig in het
slop zit begint het Uruguayaanse
volk, gestimuleerd door het demo
cratische succes van grote broer
Argentinië, steeds meer lak te krij
gen aan de militaire voogdij. Om
Ho^raan uiting te geven wordt er
Belangrllke
bijna elke week wel een gelegenheid
aangegrepen om luidruchtig te pro
testeren met pannen, deksel en au
totoeters.
Indrukwekkend
De protesten in Uruguay zijn wel
licht nog indrukwekkender dan in
Chili. De viering van een belangrij
ke overwinning van het nationale
voetbalelftal liep eind vorig jaai
uit op een anti-regeringsprotest,
Ook de door de nationale radio en
televisie verspreide toespraken
van regeringsfunctionarissen wor
den meestal uitgeluid met een o
verdovend concert van pannen
deksels.
Dat laatste was maandagavond hel
geval toen de minister van arbeid,
Nestor Bolentini, de arbeiders van
deelname aan de nationale staking
probeerde af te houden. Bolentini
beweerde onder meer dat 1984 be
slissend zal zijn voor de terugkee:
naar de democratie en stelde dal
een verdere polarisatie alleen maai
kan leiden tot strengere uitzonde
ringsmaatregelen.
Hij herinnerde de ambtenaren aan
een uit 1965 daterende wet die hen
verbiedt te staken. Maar de ambte
naren zijn uiterst ontevreden over
de kort geleden afgekondigde 121
procent loonsverhoging en hebbèn
aangekondigd toch aan de sta-
kingsoproep gevolg te zullen geven.
Succes
Het succes van het arbeiderspro-
.test in Uruguay stond eigenlijk al
van te voren vast. De stakingso-
proep werd uitgeschreven door het
overkoepelende werknemersover-
leg PIT. Vakbonden zijn in Uru
guay sinds de twee weken durende
proteststaking die in 1973 tegen de
militaire staatsgreep werd georga
niseerd verboden.
Maar in het licht van de herdemo
cratisering mogen er sinds vorig
voorjaar meer „clubs van werkne
mers" worden gevormd. De PIT is
daarvan het directe resultaat, hoe
wel het in feite om een directe
uitdaging van de arbeiders aan het
militaire regime gaat. Om de 24-
uurs staking te rechtvaardigen
heeft de PIT dan ook op de hard
teruglopende economische situatie
van bijna alle werknemers gewezen.
„In de eerste weken van januari is
de situatie alarmerend geworden"
aldus de PIT. „de eerste levensbe
hoeften zijn 30 a 40 procent in pnjs
gestegen, de tarieven van openbare
dienstverleningen 28 procent, maar
de meeste salarissen zijn gelijk ge
bleven".
Wat de PIT voorstelt is een herv
deling van de nationale rijkdom,
met andere woorden een algemene
salarisverhoging en het maande
lijks bijstellen van de lonen op
basis van het inflatiepercentage,
Volgens de PIT zal vervolgens door
de toenemende koopkracht van de
werknemers de economie aantrek
ken.
yr^ie, ik maak alle dingen nieuw'. Een Bijbelse
JLauitspraak die bij vele lezers van dit stukje
bekend zal klinken. Een zin die we of op zondagmor
gen of rustig in onze stoel thuis kunnen proeven op
ons geestelijk verhemelte. De wat ouderen onder
ons denken misschien terug aan de laatste oorlogs
jaren: De tijd waarin we het gevoel hadden dat het
na de oorlog allemaal anders en beter zou worden,
kortom: nieuw zou worden. Ook in de kerk en ook in
de politiek.
Wat zou het geweldig zijn: Eén grote Christelijke
partij. Was hel maar waar. In de eerste verkiezings-
compagne na de oorlog stond er toch weer: Maak
geen fouten, kies Jan Schouten. Misschien hadden
we het te druk met de wederopbouw, of misschien
waren we alleen maar Nederlanders die niet rusten
voor er veertien miljoen kerken en veertien miljoen
politieke partijen zijn. Voorwaar onze enige garan
tie tegen de dictatuur, zoals Godfried Bomans ons al
leerde.
Achteraf gezien: Het kon ook met anders. De politie
ke partijden waren veel meer dan alleen een afvaar
diging in de Tweede en Eerste Kamer. Het waren
bolwerken van geloof, maar veel meer nog bolwerken
van de groep die ze representeerden. Herkennings
punten van de groep waar je wel of met bij hoorde.
Duidelijk, zonder verrassingen.
Parade der Mannen Broeders of Het rijke Roomsche
Leven kenmerken van een emancipatiebeweging je
hoorde er bij of je hoorde er niet bij. Samen met het
lidmaatschap van de NCRV en het CNV was het
lidmaatschap van AR en CHU een kenmerk voor de
Gereformeerde of Hervormde. Een overzichtelijke en
in te schatten groep
Duidelijk voor jezelf en duidelijk voor je groepsgeno
ten Of dat dan ook je geloofsgenoten waren, nam je
als vanzelfsprekend maar aan. In die tijd kon je op de
een of andere vereniging van kerkelijke signatuur in
een avond de uitverkiezing behandelen
Geschiedenis
Toch hadden we een paar dingen niet door. Het lijkt
al te gemakkelijk om achteraf zoiets te zeggen. De
geschiedenis wordt geschreven door mensen in de
tijd waarin ze leven. Daar past geen verwijt, daar
past alleen maar: hoe kunnen we daar nu uit leren?
Natuurlijk bleef de groep belangrijk, maar het
emancipatieproces van de 'kleine luyden' was voor
bij.
De Katholieken in onze samenleving hoorden erbij.
Je kon je daar over en weer in eigen kring nog wel
wat tegen verzetten, maar het waren de achterhoede
gevechten van diegenen die vergeten waren dat de
dingen nieuw worden.
De moderne samenleving bracht de wereld steeds
dichterbij Hetzelfde denken en doen als je groepsge
noten werd steeds minder vanzelfsprekend De ge
meenschappelijke vijand uit de oorlog werd een lid
van de EEG en later zelfs een Navo-bondgenoot De
vakbeweging ging fusies aan. Steeds meer verschil
lende meningen werden er geaccepteerd, ook binnen
de kerken.
Het werd bekend dat er predikanten waren die op de
Partij van de Arbeid stemden. Ook binnen de R.K.
Kerk was er een heftig verzet tegen PvdA-parochia-
nerr. Rellen: dat kon niet. Ging het om geloofsvra
gen?
Nee, de herkenbaarheid viel weg. Wat moetje nu met
een predikant die geen AR of CHU meer kiest? Waar
moest dat naar toe
Toch weten we nu dat onze vooroordelen van toen
u mag het ook onze 'principes van toen' noemen
achterhaald zijn. Of niet? Een paar namen: Buskes
en het vormingswerk van 'Kerk en Wereld' in
Driebergen. Twee exponenten van een veranderende
wereld en een nieuwe visie op geloven in de na
oorlogse tijd.
Ideaal
Worden dan toch alle dingen nieuw? Wordt het
ideaal van de laatste oorlogsjaren dan toch
werkelijkheid? Ons Christen-zijn komt op de hel
ling. Ook in de Gereformeerde kerk hoor je steeds
meer de naam van Barlli, En wie van ons die toen
begin I960 vol interesse meeleefde op het Kerke
lijk ef herinnert zich niet het boekje 'De kogel door
de Kerk'? Of in Katholieke kring in 1966 'Het einde
van het conventionele Christendom'? Om nog maar
te zwijgen van de veranderende zeden, de NVSH, de
Beatles en de Provo's.
Toch schijnt het er op te lijken dat de dingen ook in
onze 'groep' nieuw worden: er komt een soort
tolerantie. Of is het een houding van: 'Je kunt het
toch niet tegenhouden'?
D'66 en de PPR eisen hun kiezers op ook, en voor een
groot deel. uit de confessionele partijen. Dag emanci
patie. dag eigen groep: het gaat mij goed dus gaat
het goed. We kunnen er tegen: Zie alles wordt nieuw.
Behalve: naast het nivelleren van de groepskenmer
ken, blijven er mensen over. of achter, net hoe u het
noemen wilt, die er alles aan doen om de herkenbaar
heid van de groep boven water te houden. Een
gevecht om de waarden en vooral om normen van
vroeger in ere te houden: direct na het 'nieuw
worden' komt het 'hier beneden is het niet'. Twee
groeperingen die duidelijker dan ooit beiden de
wereld van hun werkelijkheid serieus nemen. Hier is
niet het gelijk aan de een of andere kant, hier is de
visie op het overleven van het kerkelijk en politiek
ingebedde geloof en het behoud van de groep in het
geding.
Ondanks alles wordt het misschien niet zo nieuw.
maar gaat het wel anders worden. In 1973 wordt het
Christen-Democratisch Appel (CDA) opgericht. Met
verlangen en huivering. Is dit het nieuwe waar we op
gewacht hebben? Verlangen naar de eindelijke een
wording en de huivering van het Duitse voorbeeld
van het CDU.
Maar, het gaat ons nog steeds goed, we kunnen nog
tolerant zijn hoewel de wolken van een economische
crisis zich reeds samenpakken 'Niet bij brood al
leen'. was een stuk dat zowel binnen het CDA, maar
ook bij veel christenen daarbuiten werd herkent als
een basisgedachte van het christen-zijn.
Hoop
stemmen uit de kerken
/n overleg met de redactie van de PZC hebben
ds. L. de Liefde en ds. R E. da Costa hun
medewerking aan de rubriek 'Stemmen uit de
Kerken' beemdigd. Zij zijn sinds enige tijd
buiten Zeeland gevestigd:.in Amstelveen en in
Oegstgeest.
In hun plaats gaan aan de rubriek meewerken
de heer J. D Cozijnsen. agoog te Oostkapelle -
van wiens hand vandaag een eerste bijdrage
verschijnt - en ds. W. de Weerd uil Vlissingen,
die part-time werkzaam is voor de vrijzinnig
hervormde kerk en de remonstranten.
De Hoop was er. Hoop op een nieuwe herkenbaar
heid. Hoop op een nieuwe stem van vooral christe
lijke herkenbaarheid, in plaats van de herkenbaar
heid van een vaste afgebakende groep kerkgangers.
Niet meer het speldje op de jas, maar het zoutend
zout; niet meer het gevecht voor de eigen 'club',
maar stellingname in de wereld. Dwars door alle
kerken heen. Eindelijk zou het gebeuren: Samen op
weg als christenen. Niet meer gehinderd door te
dikke kerkmuren en te beknellende gedragsregels
van de groep. Velen die hun christen-zijn binnen de
kerk niet meer konden beleven, zagen weer perspec
tief. Er kon weer de stem van het evangelie klinken
en met consequenties.
Inmiddels is het 1984. Het gaat ons niet meer zo goed.
We zijn teruggegooid op de strijd om ons eigen
bestaan. Rechts is in opmars. Dat is geen beweging
maar een tegen-beweging. Dat is bouwen op de
ellende van anderen, dat is niet creatief, dat is
repressief. De kerken worden steeds leger. Het aantal
mensen dat 'lijdt' aan de kerk wordt steeds groter om
met Hans Bouma te spreken. Het gaat niet meer om
de herkenbaarheid van de groep, maar om de
herkenbaarheid van het geloof. Het water staat ons
tot aan de lippen. De beweging van Samen op Weg
lijkt te stagneren, in elk geval gaat het minder snel
dan velen hadden gedacht en gehoopt. Het vraag
stuk van vrede en bewapening heeft maar zeer ten
dele solidariteit tot gevolg gehad. Veel kerkmensen
hebben het drukker met de discussie rond IKV en
IKTO dan dat het besef doordringt dat het gaat om
de vrede voor deze wereld waar wij als mensen het
rentmeesterschap over dragen.
De behoefte om elkaar vast te houden lijkt verloren
gegaan in de werkloosheidscijfers. Ieder voor zich
probeert zich vast te grijpen aan een stuk wrakhout
van datgene wat eens ons trotse schip van welvaart
was.
Koers
En het CDA?
Niet bij brood alleen, bleek onhaalbaar. Wat beweegt
het CDA nu nog? Wat is er terechtgekomen van het
woord christelijk? Natuurlijk de krachtsinspannin
gen die nodig zijn om koers te houden zijn formida
bel. Het is te eenvoudig te beweren dat een andere
partij het 'veel beter' zou doen. Maar christelijke
politiek vraagt om een aanpak gebaseerd op Chris
tus. De vraag blijft dan ook: waarheen Pelgrim?
De wet van de haalbaarheid staat haaks op het
geloofsvertrouwen. Het is begrijpelijk dat Sietze
Faber de leidende figuren binnen het CDA wil
terugjagen in hun hok: terug naar de kerk! Maar het
is ongelukkig uitgedrukt en fundamenteel onjuist.
Wat dan wel? Waar vind je het christendom, ja waar
vind je de christenen dan nog? Binnen of buiten de
Kerk? Is het misschien niet of-of maar en-en. Is het
niet zo dat ondanks ons streven naar het behoud
van de zekerheid biedende 'groepskenmerken' er
toch een nieuw christendom aan het groeien is;
waarvoor soms binnen de kerk geen plaats is.
Randkerkelijkheid kan niet gebruikt worden als
toetssteen voor het geloofsleven.
Had Sietze Faber niet beter alleen kunnen verwij
zen naar het evangelie? Zijn conclusie was juist:
„Het lijkt wel een taboe om over ons uitgangspunt
te praten". Dat uitgangspunt blijft bestaan, mis
schien buiten de kerk en buiten het CDA van nu. Dat
is wennen, dat zou wel eens een nieuwe emancipa
tiebeweging kunnen betekenen.
Voordat we ons daar zorgen over maken: „Zie, ik
maak alle dingen nieuw", zijn niet mijn woorden.
Jan Cozijnsen.
