PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Göring liet brand in
Rijksdag aansteken'
Malik vraagt Van den Broek
om protest tegen moorden
Tekening Libanees
akkoord uitgesteld
Schip op werf in brand
Snuffelt U ook al
tussen de Kleintjes?
Tweede man opperbevel NAVO ontslagen
ONTSPOORD
üwapo wil
lestand met
i^uid-Afrika
INVLOED AANWENDEN BIJ SOEHARTO
lOBERT KEMPNER ZEGT BEWIJS TE HEBBEN:
Wisselend bewolkt
Wisselend, bewolkt en mogelijk een
bui Middaglemperatuur ongeveer 5
waden. Matige, aan de kust nu en
dan krachtige westelijke wind.
27e jaargang no. 5
•ijdag 6 januari 1984
De 'schoonmaak'
in Indonesië
"j\/rinister Van den Broek
j'VDJ lVLi buitenlandse zaken)
c^> l brengt op het ogenblik een
officieel bezoek van vier da-
- gen aan Indonesië en de
bewindsman loopt bij zijn ontmoetin
gen daar toch een beetje op eieren.
Sinds de soevereiniteitsoverdracht op
27 december 1949 heeft Ne.derland
met de voormalige kolonie even gelei
delijk aan als omzichtig een relatie
opgebouwd, die aanvankelijk aan de
nodige spanningen onderhevig was.
maar vooral de laatste jaren van
goede kwaliteit blijkt te zijn. Bij be
zoeken als die van ministers van
buitenlandse zaken over en weer
wordt de inhoudelijke waarde van de
onderlinge betrekkingen op een groot
aantal terreinen getoetst. En daarbij
moet dan worden vastgesteld dat Ne
derland er in zijn opstelling tegenover
een partner als de republiek Indone
sië in de praktijk niet aan ontkomt de
terreinen van samenwerking en ge
meenschappelijke belangen subtiel
met elkaar af te wegen. Er zijn veel
traditionele banden met Indonesië, er
zijn culturele betrekkingen, er zijn
uitgebreide handels- en andersoortige
economische relaties en er is een
beduidende vorm van ontwikkelings
samenwerking (financieel vertaald in
de orde van grootte van 100 miljoen
per jaar). Uit de aard van de zaak
wordt het hele scala van de onderlin
ge verhoudingen aan Nederlandse
kant sterk bepaald door de inschat
ting van wat het nu al weer jarenlange
bewind-Soeharto heeft bereikt. Let
terlijk zei minister Van den Broek
daarover bij zijn aankomst in Jakar
ta: „Ik heb de grootste bewondering
voor de ontwikkeling en de stabiliteit
die deze regering dit land heeft ge
bracht Het delicate voor de Neder
landse bewindsman is alleen dat hij
geacht wordt deze complimenten te
mengen met een stevig stuk kritiek op
de manier waarop in Indonesië mis
daadbestrijding op grote schaal wordt
toegepast in de vorm van standrech
telijke executies zonder voorafgaande
berechting.
De methodes die zogenaamde
'doodseskaders' overal in de In
donesische archipel bezigen in hun
jacht op 'misdadigers en terroristeh'
(zoals deze worden omschreven) heb
ben in het buitenland en in het land
zelf veel schrik en verontwaardiging
veroorzaakt. Mensenrechtenorganisa
ties en regeringen van diverse landen
(onder meer de Verenigde Staten,
Engeland, West-Duitsland en Cana
da) hebben de Indonesische autoritei
ten laten weten dat zij ernstig bezorgd
zijn over deze 'mysterieuze moorden'.
Officieel heeft het bewind van Soehar-
to iedere verantwoordelijkheid voor
het werk van deze uit de hand gelopen
campagne ontkend, maar er komen
steeds meer aanwijzingen dat militai
ren en politie bij de executies betrok
ken zijn. De hele kwestie kwam vorig
jaar zomer in een uiterst bedenkelijk
daglicht te staan, toen het Indonesi
sche kranten werd verboden om nog
verder te schrijven over de praktijken
die bij de gerichte bestrijding van de
misdaad in het land werden gebezigd.
Het vierdaagse bezoek van de Ne
derlandse minister van buiten
landse zaken aan Indonesië wordt in
het land zelf en ook daarbuiten aange
grepen als een bijzonder geschikte
gelegenheid om het bewind-Soeharto
duidelijk te confronteren met de bre
de afkeer tegen wat er met standrech
telijke executies aan de handhaving
van de mensenrechten mis is. Juist
omdat de relaties tussen Nederland
en Indonesië zich bevinden in een
sfeer van onderling vertrouwen en ons
land het voorzitterschap heeft van de
IGGI, de club van rijke landen die de
opbouw van Indonesië financieel
steunt, wordt minister Van den Broek
beschouwd als de bewindsman die de
kwestie op verschillende niveaus aan
hangig kan maken. Voor zijn vertrék
naar Jakarta heeft de mensenrechten
kwestie prominent aandacht gekre
gen in de Tweede Kamer. Van den
Broek zegde bij die gelegenheid toe
dat hij de zorg van de Nederlandse
regering als onderdeel van alle andere
te bespreken onderwerpen aan de
orde zou stellen.
Het is na enkele dagen van ontmoe
tingen m Jakarta voor de Neder
landse bewindsman kennelijk een he
le opluchting dat de Indonesische
regering te kennen heeft gegeven dat
de 'mysterieuze moorden' niet passen
in de rechtsorde van de republiek.
Deze - voor zover valt te traceren -
eerste erkenning dat er volstrekt on
wettige methodes worden toegepast
waarbij de autoriteiten niet werkeloos
kunnen blijven toezien heeft, ertoe
geleid dat de 'verboden protesten'
plotseling weer in volle hevigheid zijn
losgekomen. Gezien tegen de achter
grond van de opstelling die Nederland
een jaar geleden bij de executies in
Suriname heeft ingenomen, is het
optreden van minister Van den Broek
in deze kwestie bij de Indonesische
autoriteiten wel het minste waartoe
hij zich verplicht achtte. Het lijkt er
namelijk op dat aiieen maximale druk
van buitenaf het bewind van Soeharto
kan bewegen aan deze lugubere
schoonmaak in Indonesië een eind te
maken.
vdM
Radio-actieve doos De Britse
autoriteiten hebben de scheepvaart
gewaarschuwd voor een doos met
radio-actief materiaal die is zoek ge
raakt bij de oostkust van Schotland.
De doos is vier dagen geleden van een
tankboot geraakt buiten de haven
van Aberdeen. Volgens functionaris
sen bevat het pakket materiaal dat op
booreilanden wordt gebruikt voor tes
ten op oliehoudende rotsformaties
BONN (DPA/UPI) De hoogste West-
duitse militaire vertegenwoordiger
hij de NAVO in Brussel, de 58-jarige
generaal Gunter Kiessling, is volgens
betrouwbare bronnen in Bonn ont
slagen omdat hij een veiligheidsrisi
co was geworden, dat met zijn homo
seksualiteit samenhing.
In de Weslduitse hoofdstad is donder-
Kiessling
dag bevestigd dat de ongehuwde
Kiessling om een disciplinair onder
zoek tegen zichzelf heeft gevraagd
Het Weslduitse ministerie van defen
sie en de NAVO wilden geen commen
taar geven op berichten in Westduitse
kranten dat Kiessling. die plaatsver
vangend opperbevelhebber van de
NAVO was. ruzie heeft gehad met
NAVO-opperbevelhebber generaal
Bernard Rogers en dat Rogers had
verklaard dat het „onaanvaardbaar"
was dat de Westduitse militair bij de
NAVO in dienst bleef.
Een woordvoerder van defensie in
Bonn verklaarde dat Kiessling één
van de maar drie vier-sterren-gene-
raals in de Westduitse strijdkrachten
op 31 december met stille trom met
vervroegd pensioen is gegaan. Vol
gens hem had Kiessling per 1 april
willen vertrekken, maar had minister
Manfred Wörner zijn afzwaaien ver
vroegd.
(Van onze correspondent!
)NN (GPD) De advocaat Robert M. W. Kempner (84) probeert al jarenlang de Nederlander
irinus van der Lubbe postuum te rehabiliteren. Van der Lubbe is in 1933 door de vierde
iaat van het Rijksgerecht in Leipzig ter dood veroordeeld omdat hij het Rijksdaggebouw
Berlijn in brand zou hebben gestoken. Dat vonnis werd 10 januari 1934, bijna vijftig jaar
leden, voltrokken. Via de Nederlandse ambassade in Bonn heeft Kempner koningin
:atrix opgeroepen een nieuw proces op gang te brengen. Hij zegt nu het bewijs te hebben
e f^t Göring opdrachtg gaf de brand te stichten.
gj mpner, die in 1935 door de nazi's nen brandmerken. Nee. dan zou hij Rijksdagbrand precies bekend is, de
zijn Duits staatsburgerschap met recht verzetsheld nummer eén justitiële autoriteiten in de Bondsre-
rd ontheven, is ervan overtuigd dat zijn en alleen al daarom vrijgesproken publiek vooralsnog een „moorddadig
nationaal-socialisten Van der Lub- moeten worden". oordeel ook na vijftig jaar nog formeel
hebben misbruikt om dictatoriale Robert N. W. Kempner is er zeer boos laten bestaan"
tten af te kondigen. De „toch be- over dat zolang met alles over de De woordvoerder van de Rijks Voor-
tte" Nederlander zou perfect in
nazi-complot hebben gepast om
«nmunisten en anarchisten verant-
ordelijk te stellen voor de brand-
ihting in het" toen nog min of meer
rmaal functionerende gebouw van
Duitse parlement. Voor de nazi's
Hitier eri Göring dé gelegenheid
speciale autoritaire wetten af te
ndigen en de communistische par
te verbieden.
bert Kempner, die gedwongen
ar Amerika was geemigreerd en
lens de processen van Neurenberg
trad als plaatsvervangend hoofd-
n 'jjnklager, is altijd van mening ge
est dat de nazi's de Rijksdagbrand
in scène hebben gezet teneinde
aruit politiek voordeel voor hun
■Jljrderfelijke doeleinden te halen.
i"
lichtings Dienst (RVD) zei donderdag
avond geen weet te hebben van een
aan koningin Beatrix gericht verzoek.
Beatrix wordt maandag weer terug
verwacht van een wintersportvakan
tie in Lech. De RVD-woordvoerder
achtte het niet waarschijnlijk dab
voor die tijd nog zal worden gerea
geerd.
Ook een woordvoerder van het mi
nisterie van justitie was onkundig
van een verzoek tot een nieuw pro
ces-Van der Lubbe. Als Kemper zijn
verzoek inderdaad in de afgelopen
week beeft gedaan, ligt het waar
schijnlijk nog bij het kabinet der
koningin te wachten op de terug-
komst van Beatrix.
rt geleden is een boek over zijn
ensherinneringen in de Bondsrepu-
ek gepubliceerd: „Aanklagers van
'i tijdperk". Daarin staat op bladzij-
99: „De zaak (de brand red.) was
g voorbereid... En tenslotte kwam
i vroegere kameraad van Göring
de Eerste Wereldoorlog bij mij, die
geweten wilde ontlasten. De dag
de brand in de Rijksdag zat hij met
w' n andere vriend van Göring in de
V ro-Club, de latere luchtmachtgene-
J alLoerzer. En die zei: ik begrijp niet
t er allemaal aan onzin over de
and in de Rijksdag wordt verteld. Ik
b van mijn vriend Göring opdracht
kregen om met een groep SA-leden
Rijksdag in brand te steken".
snpner hoorde dit van de vroegere
:htmachtgeneraal Freiherr von
ngijcyberg-Eisenberg. Die leeft nu nog
af Ulm. Ens Robert Kempner vindt
t de rechtbank uit Berlijn naar
ze man moet gaan teneinde een
iuw proces-Van der Lubbe moge-
te maken.
at beweegt Kempner om Van der
Ibbe, zoals hij dat noemt, te rehabi-
aren? Er zijn namelijk nogal wat
schiedkundigen, waaronder prof.
L. de Jong, die beweren dat Van
r Lubbe wel degelijk de Rijksdag
PU eft aangestoken om een gebaar te
stl iken tegenover de in 1933 al te
,en orziene nazi-barbarij,
ïrio impner is er weliswaar van over-
dat.Van der Lubbe alleen maar
ste in het misdadige concept van de
tionaal-socialisten, maar in zijn
irinneringen staat ook: „Zelfs als
(jn theorie nipt klopt dat de Gesta-
een willoos werktuig heeft benut,
tniet in staat was recht en onrecht
onderscheiden en daarom moest
fden vrijgesproken dan zou men
24-jarige Van der Lubbe toch niet
in zijn graf als brandstichter kun-
ROTTERDAM (ANP) Aan boord van het Panamese
vrachtschip 'Bel Clipper' heeft donderdag een zware
brand gewoed. Het schip ligt voor reparatie bij de
werf Niehuis en Van den Berg in Rotterdam.
Volgens de politiewoordvoerder wordt er rekening mee
gehouden dat de brand is ontstaan tijdens laswerk-
zaamheden in de machinekamer, waardoor ook de
bunkerolie in de tanks in brand raakte. Volgens een
wouiuvucruer van de werf is door onbekende oorzaak
een scheur ontstaan in die brandstoftanks.
De mensen die bij het uitbreken van de brand aan
boord waren konden het schip tijdig verlaten. De
brand ging gepaard meteen enorme rookontwikkeling,
die kilometers, ver in de omtrek te zien was, De
Rotterdamse brandweer werd bijgestaan door de be
drijfsbrandweer van de werf en blusboten van de
gemeentelijke havendienst.
VLISSINGEN - In Vlissingen-oost zijn donderdagmorgen drie tankwa
gons bij rangeerwerkzaamheden ontspoord.
Met vereende krachten zijn brandweerkorpsen, politie, mensen van NS'
en van bedrijven in het Sloe in de weer geweest met het rechtzetten van
de wagons, die weliswaar leeg. maar niet ontgast waren, zodat ontplof
fingsgevaar allerminst was uitgesloten.
IZie pagina 11)
ÏRENIGDE NATIES (RTR) - De
iïdwestafrikaanse Volks Organisa-
(swapo) heeft VN-secretaris-gene-
il Javier Perez de Cucllar donder-
ïavond gevraagd door middel van
recte onderhandelingen een staakt-
■vuren te regelen tussen haar troe-
i en die van Zuid-Afrika.
|et verzoek was afkomstig van SWA-
D-voorzitter Sam Nujoma en werd
Cuellar overgebracht terwijl de
filigheidsraad bijeen was om de be-
Jhuldiging van Angola te bespreken
JtZuidafrikaanse troepen een groot-
^heepse militaire operatie uitvoeren
j dat land.
DRUZEN HEBBEN BEZWAREN
Van onze correspondenti
JERUZALEM De tekening van een alomvattend troepenscheidingsak
koord in Libanon is gisteravond op het laatste moment uitgesteld nadat de
druzcnleider Walid Jumblat bezwaren opperde tegen de terugkeer van
christelijke burgers naar hun dorpen in het Shoefgebergte dat door de
druzenmilitics wordt gecontroleerd.
Volgens dat troepenscheidingsak- open voort te bouwen op een eventu-
koord, dat onder Saoedische bemid- eel werkelijk succes op zo een natio-
deling door zowel Syne. Libanon als nale verzoeningsconferentie,
de verschillende milities was aan
vaard zouden in hoofdzaak de christe- p ypp li tp 11
lijke falangisten een stap terug doen
van hun huidige posities langs de I" de Noordlibanese havenstad Tri
kustweg ten zuiden van Beiroet en P°l' braken donderdag weer hevige
langs de weg Beiroet-Damascus in gevechten uit tussen pro- en anti-
ruil voor een terugkeer van een niet Syrische strijdgroepen en dat het
nader bekend aantal burgers naar het ë>"S om de hevigste strijd sinds het
Shoefgebergte Ook het Liba.Yse le- vertrek van de Palestijnse guerrilla's
ger zou in Zuid-Beiroet een aantal OP 20 december. Bij de gevechten
vooruitgeschoven posten ontruimen, werd gebruik gemaakt van raketten.
Zowel de Libanese regering, Syrië als granaten en automatische geweren.
Israël juichen het akkoord toe, zij het
om geheel tegenstrijdige redenen. De
Syrièrs hopen dat door het akkoord
het vertrek van de Amerikaanse mari
niers en de rest van de internationale
troepenmacht uit Beiroet versneld zal
worden De Israëli's daarentegen ho
pen evenals president Gemayel dat
door een afnemen van de spanning en
incidenten in Beiroet ook de druk van
de Amerikaanse publieke opinie tot
een snelle terugtrekking van de mari
niers zal afnemen.
VS-scenario
De Amerikanen hebben hun eigen
scenario: een troepenscheidingsak
koord moet de inleiding zijn tot een
algehele nationale verzoening, die op
de Geneefse conferentie bereikt moet
worden. De eerste zitting van die
conferentie werd in november voor
„korte tijd" geschorst, maar is sinds
dien niet bijeengeweest vanwege fun
damentele meningsverschillen van de
oorlogvoerende partijen. Een verzoe
ningsakkoord. zelfs al zou het een
schijnakkoord blijken te zijn. biedt
Amerika de kans om met de kreet
'triomf snel dfe mariniers naar huis te
sturen. He't laat echter ook de optie
Van onze speciale verslaggever) den Broek een beroep op hem gedaan zoek op uitnodiging van zijn collega vice-president werd was Malik tiental-
om zijn invloed te gebruiken bij de dr. Mochlar Kusumaatmadja. len jaren lang minister van buiten-
JAKARTA De vroegere vice-prcsi- autoriteiten om dc mysterieuze Malik, voorzitter van de VN-commis- landse zaken geweest en heeft hij ook
dent van Indonesië Adam Malik heeft moorden die al maanden voortduren sie voor de mensenrechten is nog zijn sporen verdiend in de strijd om de
tijdens een informeel overleg met de te sloppen. Minister Van den Broek is altijd een geziene figuur in de Indone-
minister van buitenlandse zaken Van in Indonesië voor een tiendaags be- sisehe politieke wereld. Voordat hij Slot Zie pag. 3 kol. 6)
Campagne
In Den Haag is een nieuwe
campagne van start gegaan
om de zieke Anatoli Sjaranski
uit Sowjet-gevangenschap vrij
le krijgen
(PAGINA 3)
Gebreken
En op vijf koopwoningen blijkt
bf oplevering een aantal ge
breken te hebben.
(PAGINA 5)
Drugs
Soft-drugs moeten op ët'i lijn
gesteld worden met alcohol en
nicotine, meent een CDA-stu
diegroep.
(PAGINA 5)-
Geheim
Ex-voorzitter Wim Schuit over
het 'geheim' van Arnemuiden:
'Voetbal is hier altijd nummer
één gebleven.
(PAGINA 19)
Radio en tv, kunst: 2.
Binnen- en buitenl.: 3 en 5.
Opinie, achtergrond: 4.
Financiën, economie: 7.
Varia: 9.
Provincie: 11, 13, 15 en 17.
Sport: 19.
