VOGELS
Nieuwe 2000 computer in VS
I d
Dierenrecht
wintervoeding.tussen
noodzaak en ethiek
WETGEVING LOOPT
TE VER ACHTER
PZC/
iTTrïf i i i i rii
WOENSDAG 28 DECEMBER 1983
'n deze tijd van het jaar stelt men ons steevast vragen over het voeren van vogels. „Wat
.kunnen we ze geven" en „Is het al nodig?". Misschien dat bij sommigen de vragen worden
ijegeven door schuldgevoel in deze periode van kerstmenu's en oliebollen? Maar 't
itwoord op de laatste vraag stelt soms nogal teleur. In winters zoals we die vaak in Zeeland
ennen, waarin geen sprake is van langdurige vorst, sneeuw of ijzel is het helemaal niet
odig om vogels te voeren. Zo simpel is dat.
et dit antwoord komt natuurlijk de
Igende vraag: maar als 't nu wel
?ns wat strenger gaat winteren? Nu,
kan de zaak ook wat anders
gen. Bijvoedenng kan de overle-
ngskans van veel individuele vogels
J (.'groten: de totale omvang van de
pulatie en het voortbestaan ervan
er echter niet van afhankelijk. Het
nu eenmaal niet de sterkste vo-
die slachtoffer van kou of honger
zden en het redden van de zwakke
oeders. komt de soort als geheel
et ten goede. We moeten goed besef
dat er altijd aantalsschommelin-
zijn door natuurlijke oorzaken.
Jtorbeeld daarvan vormen de Rot-
mzen, die inmiddels ook weer ons
ad hebben bereikt. Er blijken vrij-
geen jonge vogels bij te zijn,
karuit de conclusie kan worden ge-
Uï ijkken dat hun broedseizoen in
trif»rd-Siberië is mislukt. Stel nu dat
met in staat zijn voldoende vetre-
ires op te bouwen om hun volgende
oedseizoen wel te laten slagen (los
b andere omstandigheden die daar-
j meespelen)? U zult begrijpen dat
mens daarop geen invloed heeft,
natuur regelt die zaken en da's
jr goed ook.
maarr zo zullen anderen zeggen, wij
06 ibben de natuur in ons land de
gelopen eeuw mooi ontregeld. Voed
ns [gebieden en voedselbronnen voor
igels zijn verdwenen, evenals veel
orten vogels, zijn we daarmee eigen-
k niet verplicht wat voor onze win-
"8 igasten te doen? En je kunt je ogen
chniet sluiten voor die zielig kijken-
vogels in je tuin? Zo verschuiven
in de discussie langzaam naar de
usche kant van de vogelvoedering.
mt uit dat oogpunt bezien zou je
onze plicht kunnen noemen in
1 verkerende vogels te helpen
ze voedsel en water te geven. Wel
ten we daarbij op een paar be-
vafaijke punten letten.
rand of een bosrand wonen kunnen
boomkruipers helpen door het ophan
gen van stukjes ongezouten spek-
zwoerd. Voor winterkoninkjes kun je
hier en daar wat universeelvoer in
boomspleten of op boomstronken
strooien. Voor elk voedsel is er wel een
afnemer!
Watervogels in onze grachten en vij
vers geven we maïs en brood, ge
mengd met wat olie en vet. gesneden
groente en kleine stukjes rauwe aard
appel. Die laatste kunnen we het best
even laten bevriezen en in het open
water gooien. Ze ontdooien langzaam
en zakken naar de bodem. Zwanen en
duikeenden profiteren ervan. Water
vogels zijn eigenlijk de eerste die voor
hulp in aanmerking komen. Met het
maken van wakken en het open hou
den daarvan zijn ze al een eind gehol
pen.
Plaats en tijd
Er zijn vogels die hun voedsel alleen
op de grond zoeken; er zijn er ook die
helemaal niet op de grond willen
komen. Voor die soorten biedt een
eenvoudige voeder tafel uitkomst. Een
plank van ongeveer 40x60 cm met een
opstaand randje om het afwaaien van
het voedsel te voorkomen. Een paal er
onder van zeker 1 meter 75 en een
voorziening om om de katten er af te
houden. Op de grond strooien we
zoveel mogelijk in de buurt van de
bomen en struiken zodat vogels in
geval van nood kunnen vluchten. Voe
der vooral niet langs wegen, want er
vallen toch al meer dan één miljoen
verkeersslachtoffers per jaar! Kort
om: kies de voederplaats met zorg!
Het tijdstip van voederen is ook be
langrijk. Het best is vroeg in de mor
gen en zo'n uur voor zonsondergang.
Er is dan voedsel op de momenten dat
dit het hardst nodig is. Met een volle
•elk voedsel
!D eenvoudige en bekende i
ophangen van een pindasnoer of
tada's in een gazen korfje. Mezen
las per verzot op. Ook liet ophangen
vetbollen en vruchtvlees van
lfd kosnoten trekt veel vogels aan.
imaast kunnen allerlei zaden voe-
brood, etensresten, kaaskorstjes
n» ug zonder plastic), havermout-
»kken, bessen, gekweekte krenten
rozijnen, (roti fruit (ook schillen,
ikhuizen), enzovoort.
de verschillende soorten voedsel
b men ook verschillende soorten vo-
af. De zaadeters met hun stevige
jaksnavels, zoals vinken, mussen,
ico rzen en groenlingen hebben voor
voor brood en zaden. De met
:;lsere snavels uitgeruste insectene-
- "s als mezen, heggemussen, merels,
lamsvogels, lijsters en roodborstjes
iden fruit, pinda's en bessen lekker-
Mensen die langs de binnenduin-
maag de nacht in en zo snel mogelijk
weer een volle maag na de nacht is erg
belangrijk- Er zijn vogeltjes die. bij
strenge vorst, wel een tiende van hun
lichaamsgewicht per nacht verliezen
om hun lichaamstemperatuur op peil
te houden! Op de genoemde tijdstip
pen is er bovendien nog weinig con
currentie van de opdringerige meeu
wen en spreeuwen. Die zijn dan nog
onderweg naar of van de plaatsen
waar ze gezamenlijk overnachten.
Drinkwater
Voor veel soorten is ook drinkwater
erg belangrijk. Ligt er sneeuw dan
hoeven we ons daar geen zorg om te
maken. De vogels pikken sneeuw op
en komen zo aan het nodige vocht.
Als het vriest maar niet heeft ge
sneeuwd doen we wat ijsgruis of
lauw water in een stevig bakje. Wat
suiker erin voorkomt dat het snel
bevriest; denk erom: beslist geen
zout! Een omgekeerd kopje erin of
een stukje gaas erover voorkomt dat
de volgens een bad nemen.
We moeten er voor waken de vogels
onnodig te verstoren. Elke vleugelslag
dwingt ze immers iets van hun brood
nodige energievoorraad te verbrui
ken. Dat geldt vooral voor vogels bij
wakken (eenden, meerkoeten, zwanen
en dergelijkei. Het voederen van vo
gels van het open water en veld. zoals
wilde zwanen, ganzen, eenden, reigers
en roofvogels laten we het best, over
aan natuurbeschermingsorganisaties.
Dat vergt een grootscheepse en ge
coördineerde aanpak.
Wat doen we met slachtoffers van de
kou of met gewonde vogels? Het beste
advies is; rust gunnen op een droge en
koele plaats. Dus niet bij de kachel of
verwarming. Zorg wel voor wat voer
en een bakje water, Ga niet elke keer
kijken maar laat de vogel rustig 'op
orde' komen. Is die na een dag weer
opgeknapt, laat 'm dan op een rustige
plaats weer los. Is er toch meer aan de
hand. informeer dan waar in uw buurt
een vogelasielhouder woont. Die heeft
een vergunning van het ministerie
van Landbouw en Visserij om de
(beschermde) vogels weer 'op te lap
pen'. Strikt formeel gezien bent u dus
zelfs strafoaar als u een beschermde
vogel ter verzorging meeneemt...
Maar belangrijker is dat die asielhou
der de nodige deskundigheid bezit en
de voor dit werk zo noodzakelijke
ervaring.
Met mate
Ik hoop dat het in dit verhaal vol
doende heeft doorgeklonken. Voer
buiten de echte koudeperioden (na
een week strenge vorst) piet of slechts
met mate en verminder de hoeveel
heid voer aan het einde van die perio
de. Zorg ervoor dat de vogels niet van
ons afhankelijk worden of blijven,
want dat is erger dan een handvol
slachtoffers!
We hopen dat het deze winter niet
nodig zal zijn op grote schaal hulp aan
de vogels te bieden. Laten we er
vooral voor zorgen dat onze vrije
'natuur' hen voldoende ruimte, be
schutting en voedsel kan blijven bie
den!
Marolle
(Door Hugo van der Heem)
'et Amerikaanse Tandy-Radio
.Shack-concern is ook in Neder-
id buitengewoon actief op compu-
i ifebicd. Sinds de tientallen win-
Itjcs enige jaren geleden ook corn
ers in het programma opnamen, is
[steeds beter gegaan met de vesti
gen, die men overal in het land
idl. Ook elders in Europa heeft een
wtgclijk proces plaatsgehad, ter
ijl Tandy in de VS een toonaange-
ide rol speelt voor hobbyist en
ine zakenman.
belangstelling voor de computer
eft het de keten ook mogelijk ge
lakt een vrij complete reeks machi-
i te brengen. De goedkoopste daar-
kost nog geen f400 in Nederland.
Amerika heeft men het inmiddels
Sfegedurfd om de reeks aan de bo
azijde uit breiden met model 2000,
acomputer die bedoeld is een alter-
tief te bieden voor de waarschijnlijk
irdere IBM-machines, Hij werd al-
1 ins ontwikkeld om te kunnen
tken met MS-DOS. een Disk Ope-
ag System van de beroemde Ame-
zanse programmeurs Microsoft.
Tandy model 2000 is een echte 16
j s machine, wat inhoudt dat de
aputer een zeer groot geheugen
!i cct kan bereiken. Er is gebruik
taakt van een Motorola-chip uit
ij i inmiddels beroemde familie, de
jj 186 microprocessor. Deze werkt met
zogenaamde kloksnelheid van 8
gaHertz. waarmee model 2000 bui
tgewoon snel allerhande werk-
SfBnheden kan uitvoeren. Het aan-
geheugen is 128 kilobytes
ot, uitbreidbaar tot maximaal 768
te.
computer heeft een zeer hoge
ömresolutie. Tekeningen en figu-
i» ikunnen afgebeeld worden met een
Ij ^keurigheid van 640 bij 400 pun-
3 Dit geldt zowel voor enkel zwart
te als voor kleur, in welk geval men
de beschikking heeft over acht kleu
ren. De schermindeling is naar keuze
40 of 80 karakters op 25 regels, uiter
aard met hoofd- en kleine letters.
Allerhande andere mogelijkheden als
dubbele letterhoogte, halve en volle
helderheid, negatief schrift en onder
strepen. glijdend scrollen en gedeeld
scherm zijn voorhanden.
elektronica
Model 2000 is uitgerust met twee verder nog een verhoogde schrijf-
flexibele diskstations van het zoge- dichtheid. Daardoor is 720 kiloBytes
naamde slim-line model (extra laag), opslagcapaciteit aanwezig Een van
Ze zijn van het dubbelzijdige type met de flexibele eenheden kan worden
vervangen door een Winchester hard
disk met een capaciteit van 10 miljoen
tekens.
Meer eenheden
Het nieuwe Tandy-model bestaat uit
drie eenheden: een toetsenbord met
90 toetsen, de eigenlijke computer
met ingebouwde floppy discs en ten
slotte de kleuren- of monochrome-
beeldbuis. De eigenlijke computer
kan zowel horizontaal op het bureau
worden geplaatst, als ernaast. Er zijn
voorts nog mogelijkheden om joys
ticks (voor spelletjes of cursorbestu
ring) of een 'muis' (eveneens voor
cursorbesturing) aan te sluiten.
Tandy, met het hoofdkwartier in Fort
Worth in Texas, is bezig aan een
Europese versie van de 2000. Hierop
zal veel IBM- en soortgelijke program
matuur kunnen worden gebruikt.
Aangezien de Personal Computer van
IBM hier nog niet zo populair is als in
de VS. heeft de introductie nog met
zoveel haast, hoewel te verwachten
valt dat een andere computergigant
uit de USA, Apple, met een spliiitei-
meuw ontwerp komt in januari ko
mend jaar. Dit type zou de Macintosh
heten en een grote gelijkenis tonen
met de veel duurdere Lisa van Apple,
die rond de f30.000 kost, De mogelijk
heden, met name de grafische verwer
king. zijn van een fabelachtige kwali
teit. ondanks de grote bedieningseen-
voud.
Tandy 's model 2000 heeft vergelijkba
re kwaliteiten als de Personal Compu
ter van IBM. Radio Shack claimt
echter een lagere prijs en hogere
snelheid. De computer is nog niet
leverbaar in Nederland.
Dieren zijn. voor zover het geen
heilige koeien zijn. aan de heidenen
overgeleverd".
Een uitspraak van prof. mr. J. J.
H. Brunner dezer dagen tijdens
de promotie van mr. Dirk Boon tot
doctor in de rechtswetenschappen
aan de Rijksuniversiteit van Gro
ningen. Een opzienbarend feit,
want Dirk Boon promoveerde op
'Dierenrecht'. Hij is daarmee te
vens de eerste jurist, die op dit
(hachelijke) onderwerp promo
veert. Want u weet, dat een dier in
ons rechtsbestel geen of nage
noeg geen rechten heeft. Pas als
dierenkwelling of dierenmishande
ling de gevoelens van mensen
kwetst is er sprake van een over
treding of een misdrijf. Daardoor is
het niet verwonderlijk, dat ook in
de meest ergerlijke zaken op dit
gebied maar sporadisch tot vervol
ging wordt overgegaan.
Dirk Boon wil aan dieren daarom
zekere rechten toekennen, zoals ook
in zijn proefschrift van niet minder
dan 351 gedrukte pagina's wordt
toegelicht en bovendien nog wordt
ondersteund door een film van bijna
een half uur. Een opmerkelijk goede
goede film overigens, die met finan
ciële hulp van het voormalige mi
nisterie van CRM samengesteld,
zonder één woord commentaar een
scala van ergerlijke zaken met die
ren aan de orde stelt, waar wij ons
aan schuldig maken Allemaal
doodgewone zaken, die echter door
de beeldopvolging hun ware beteke
nis krijgen.
Nu is het begrip 'Dierenrecht' met
nieuw. Uit de Middeleeuwse dieren
processen zou afgeleid mogen wor
den, dat dieren naast hun vermeen
de plichten ook zekere rechten ken
den. Over die rechten werd echter,
zover bekend, nooit iets zinnigs
gepubliceerd. Het moet gezegd: het
is een moeilijke zaak. Misschien wel
even moeilijk is een omschrijving te
geven van begrippen als 'pijn' en
'mishandeling' of in het moderne
jargon 'welzijn van het dier'.
Misschien werd daardoor in de
Napoleontische tijd de juridische
zijweg gevonden, dat dierenkwel
ling of dierenmishandeling slechts
strafbaar was. als de ethische ge
voelens van de mens er door ge
kwetst werden. De dieren telden
amper mee.
Toen rond 1900 de dierenbescher
mingsgedachte van de grond kwam,
ontstonden ook de juridische com
mentaren op de wetgeving voor
dieren. Na een lange aanloopperio
de werd in 1932 de 'Stichting tot
wettelijke regeling van het Dieren
recht' opgericht. In 1937 verscheen
er zelfs een boekje over. dat wonder
lijk modem aandoet De weg bleek
echter te lang. want hoewel de
argumenten niet nieuw waren, ging
de stichting in de Tweede Wereld
oorlog geruisloos ten onder. Het is
niet onmogelijk, dat de deportaties
hieraan ten grondslag lagen
Op dit moment zijn er verschillende
zaken, die tegelijkertijd spelen.
Er is een nieuwe Stichting Dieren
recht Nederland, die de rechten van
het dier aanhoudt, zoals die door
professor George Ileuse in 1979 in
de Unesco werden geproclameerd.
Artikel 1 luidt "Alle dieren worden
geboren met hetzelfde recht op le
ven en eenzelfde recht van be
staan". De Stichting Dierenrecht
stelde hierop met belangeloze me
dewerking van een aantal juristen
een nieuw concept van een Wet op
de Dierenbescherming samen, welk
ontwerp dezer dagen aan staatsse
cretaris Ploeg werd. overhandigd
Normen
AI in 1917 schreef de bekende Ne
derlandse jurist mr. N. de Benedit-
ty, dat de rechtsnormen in overeen
stemming dienen te zijn met de
maatschappelijke normen. Als we
deze maatschappelijke normen ook
toepassen op dieren, dan komen die
dieren er maar bekaaid af.
dierelantijnen
Met andere woorden: de wet loopt
wat dieren betreft ver. misschien
wel té ver achter. Dat wordt ook
bevestigd door een enquête die de
grootste Nederlandse organisatie
tegen het gebruik van proefdieren
(de Nederlandse Bond tot Bestrij
ding van de Vivisectie) kort geleden
door het NIPO liet uitvoeren. Dit
opinieonderzoek gaf opvallende uit
slagen. Naast een toch wel zeer
grote bekendheid van het publiek
met het gebruik van proefdieren,
waarbij die dieren soms ernstig
moeten lijden, was een verbluffend
groot deel der ondervraagden tegen
het gebruik van proefdieren
Cosmetica
Voor het uittesten van cosmetische
artikelen was zelfs 81 procent der
ondervraagden er ernstig bezwaard
over en voor chemische artikelen
(zoals wasmiddelen,
schoonmaakartikelen enzovoort)
was niet minder dan 68 procent fel
tegen gebruik van dierproeven. Het
uittesten van medicijnen werd mil
der beoordeeld. Wel had 64 procent
der ondervraagden er bezwaar te
gen, maar vond dat het toch moest
gebeuren.
Uit deze enquête, die representatief
is voor de gehele bevolking, blijkt
ook dat 84 procent van ons allemaal
bereid is aanzienlijk meer voor arti
kelen te willen betalen als er geen
dieren aan opgeofferd behoeven te
worden.
Een hoopgevende uitslag voor de
dieren, waarvan de realisering ech
ter nog lang op zich zal laten wach
ten.
Hoewel vanuit sommige dierenbe
schermingskringen nogal bezwaar
werd gemaakt tegen dc overheve
ling van een deel van het dierenge-
beuren van het voormalige minis
terie van CRM naar het ministerie
van landbouw en visserij, mag men
zich afvragen of dit wel terecht
was. Het departement van land
bouw en visserij is weliswaar het
'produktie-departement'. dat de
bio-industrie. volgens de dierenbe
schermers zo'n warm hart toe
draagt, maar het is tevens het
ministerie met de meeste know
how in huis. Ook is het een beetje
hypocriet te stellen, dat een maat
schappelijke ontwikkeling, zoals
de intensieve veehouderij een uit
vinding is van één ministerie. Aan
een dergelijke ontwikkeling heb
ben wij allen meegewerkt, tot veel
te laat een aantal mensen het waar
schuwende vingertje ophief, nota
bene in de richting van de veehou
ders, maar ondertussen vrolijk
doorging de gesmade artikelen van
deze veehouders te consumeren.
De weg van het scharrelei is een
droef voorbeeld van deze hypocrie
te opstelling.
Bij een aantal ingewijden was het
intussen bekend, dat staatssecreta
ris Ploeg met stilzat. Er was al een
raam in de vorm van de 'Nieuwe
Gezondheidswet voor Dieren' en hij
ving de geluiden uit de samenleving
op om deze wet verder in te vullen
De concept-wet van de Stichting
Dierenrecht en de aanwijzingen van
de nieuwe doctor Dirk Boon be
hoorden tot de signalen uit die
samenleving. Vlak daarop gaf de
staatssecretaris kennis van zijn
voornemen in het voorjaar met
nieuwe aanvullingen op de dieren-
wetgevmg te komen, die een aantal
kwalijke uitwassen zal verbieden.
Dat zal mogelijk overwerk beteke
nen op genoemd ministerie, want de
indruk bestaat, dat deze medede
ling als een donderslag na een hel
dere stakingshemel kwam.
Hoewel van een aantal maatrege
len van bestuur als toevoegingen
op de Raamwet, die deze Nieuwe
Gezondheidswet voor Dieren nu
eenmaal is, geen wonderen ver
wacht mogen worden, is het optre
den van staatssecretaris Ploeg
hoopgevend.
En dat is toch een plezierige ge
dachte zo rond de Kerstdagen.
M. de Klerk.
