NIJHOFF
de kleine acteur
EN DE MEESTER-MONSTERMAKER Toonder studio's
televisie
radio
NOS
13.00 Nieuws voor slechthorenden
18.15 Nieuws voor slechthorenden
18,30 Sesamstraat
19.00 Journaal
KRO
19.12 Kleine Bennie. Tekenfilm. Afl.Kleine Bennie
schept orde.
19.25 Het Kerstgeschenk. ,,A gift to last", Een verbitter
de oude man, die bij zijn zoon woont, krijgt een
cadeautje van hem... Met o.a. Melvyn Douglas,
Gorden Pinsent, Alan Scarfe. Regie: Stephen Katz.
20.15 Christina's Scala. Christina Deutekom ontvangt
een scala van gasten met wie ze praat en zingt.
21.30 Tussen Keulen en Parijs. Programma over geloof,
levensbeschouwing en samenleving.
NOS
22 30 Journaal
22.40 Nieuws voor slechthorenden
BELGIE-NED-2
19.00 Tijdrover. Doe-het-zelf: leidingen voor sanitair.
19.15 Tegen de verwachting in. Jeugddocumentaire
waarin beroemde personen worden voorgesteld.
Vandaag: Albert Einstein en Pablo Picasso,
19.45 Journaal
20.10 Weerman
20.15 Extra Time. Wekelijks sportmagazine.
22.00 Toto-prognose
22.05-22.40 Elektron. Popmuziek en wetenschap gepre
senteerd door Bart Peeters (herh.).
BELGIE-FRA-1
DUITSLAND-1
DUITSLAND-2
Door Carsten Graabak
TWEEDE KERSTDAG
NEDERLAND-1
NEDERLAND 1
NOS
09.30 Nieuws voor slechthorenden
13.00 Nieuws voor slechthorenden
VOO
16.00 Tineke
FEDUCO
17.00 Voorlichtingsprogramma over de cursussen in
het voorjaar van 1984
TELEAC
18.25 Algemeen voorlichtingsprogramma voorjaar
1984
NCRV
18.55 Het leven van Jezus. Kerstverhaal.
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.18 't Is feest vandaag. Franse speelfilm. In het Franse
dorpje Follainville hebben de mensen een film
gezien over de efficiënte Amerikaanse posterijen.
Postbode Francois besluit daarom te laten zien dat
ook hij snel kan werken,
21.35 Kerstfeest met de Josti-Band. Een orkest van
geestelijk gehandicapten o.l.v. Wim Brussen en
Ben Rietvelt.
21.55 Martinus Nijhoff. Een televisieportret van de
dichter/schrijver Martinus Nijhoff (1894-1953).
Rein Edzard zal voorts een aantal gedichten van
Nijhoff voordragen.
22.40 Voor wie dit hoort... Mies de Heer en Ken
Bathenburgh zingen gedichten van Martinus Nij
hoff.
NOS
23.00 Journaal
23.05 Nieuws voor slechthorenden
NEDERLAND-2
10.00 Programma-overzicht
10.05-ZDF-Matinee.
12,45 Freizeit.
13,15 Wir feiern Charlie Brown.
14.05 Journaal
14.10 Albert der Gute.
14.55 When the North Wind Blows.
16.40 Journaal
16,45 Pinocchio.
18.05 Nesthakchen (2).
18.58 Programma-overzicht
19.00 Journaal
19.15 Meine Augen haben gesehen.
19.30 Jakob und Adele
20.15 Death on the Nile.
Rita Coolidge verzorgt de zang bij de tekenfilm 'Wasbe- 22.30 Placido Domingo und Sevilla.
'en op het ijs' (BRT 1, 17.40 uur(. 23.30 Journaal
18.00 Tik Tak. Kleuterserie.
18 05 Rondomons. Simon en Sarah". Het verhaal van
Simon, die in een tehuis wordt geplaatst en zijn
zusje Sarah, die niet in een pleeggezin kan aarden.
Simon besluit Sarah te bevrijden.
18.30 Juke Box
18.35 Open School. ,,Take it easy" Engels voor begin
ners (les 5).
19.05 Uitzending door derden. Programma van Het
Vrije Woord.
19 40 Belgische Quarté
19.45 Journaal
20.10 Weerman
20.15 Mini Micro Macro. Spelprogramma gepresen
teerd door Armand Pien
20.20 Geschiedenis mijner jeugd. Vijfde aflevering uit
de zevendelige Belgische serie naar het werk van
Hendrik Conscience. Met: Ludo Busschots. Jo de
Meyere, Machteld Ramoudt.
Ludo Busschots als Hendrik Conscience in deel vijf van
de geschiedenis mijner jeugd (BRT 1, 20.20)
21.10 Benny Hill Show. Britse humor met Benny Hill.
21.40 De vele levens van de heilige Nicolaas. Britse
documentaire van Bob Larbey en Robin Crichton.
22.30 Quarté en Journaal. Aansluitend: Coda.
PIT KEER
MA& IK ME
WEL OP
PEN HAPDE
CONFRONTA
TIE VOOR BE-
BELGIE-NED-1
16,00 Kerstklokken. „Christmas Lilies of the Field".
Amerikaanse tv-film van Ralph Nelson met Maria
Schell, Billy Dee Williams, Fay Hauser.
15.00 Ecran des vacances. Gevarieerd vakantiepro
gramma.
16.00 Le dernier des Mohicans. TV-film
17.30 Plein Jeu. Gevarieerd jongerenmagazine met o.a.
feuilleton, spelprogramma's en tekenfilms
19.05 Ce Soir. Regionaal magazine.
19.25 Consumententips
19.30 Journaal
20.00 West Side Story.
09.30 Ich weiss Dich nicht zu malen.
10.00 Baierisches Bilder- und Notenbuchl
11.00 Johannes Brahms.
12.00 Wie geht es Ihnen.
12.45 Das Nilpferd Hugo.
14.15 Rosi und die grosse Stadt.
15.45 Der Traumfabrikant Carl Laemmle (2).
16.30 Marco Polo
18.00 Bruder Nikolaus.
18.30 Expeditionen ins Tierreich.
19.15 Ihre Melodie.
20.00 Journaal
20.15 Stars in der Manege.
22.05 Journaal
22.10 Hundert Meisterwerke.
22,20 Chisum.
00.10 Journaal
17.40 Wasberen op het ijs. „Raccoons on Ice". Canade
se tekenfilm (1981) van Kevin Gillis met zang van
o.a. Rita Coolidge.
De kleine acteur, een
prins in het kostuum
van burgerman: Martinus
Nijhoff, dichter van 'het ge
wone woord'.
Het avondprogramma van
de Tweede Kerstdag is voor
een groot deel gewijd aan
deze markante, veelkantige
persoonlijkheid die in Ne
derland als geen andere
dichter beroemd, zelfs popu
lair is geworden.
Dichter, criticus, vertaler, prozaïst,
redenaar, een man van grote erudi
tie.
Zijn populariteit is zonder veel twij
fel voor een groot deel het gevolg
van de ruime toegankelijkheid van
zijn werk. Nijhoff. die een zeer helder
versificator was, sleutelde eindeloos
aan zijn gedichten omdat hij zich zo
rechtstreeks en eenvoudig mogelijk
wilde uitdrukken
Op die manier kregen ook zijn leke-
spelen vorm. Een van die spelen 'De
Ster van Bethlehem' is de directe
aanleiding voor het TV-portret.
Martinus Nijhoff werd in 1894 gebo
ren als zoon van de befaamde uitge
ver Wouter Nijhoff die van zijn
Haagse firma een 'huis' maakte met
een cultureel-wetenschappelijk
fonds dat wereldfaam verwierf.
Hij studeerde rechten en taalweten
schappen en begon reeds zeer jong
te schrijven.
VANDAAG
Nederland I. 21.55 uur: Nijhoff,
de kleine acteur.
Nederland 1, 22,40 uur. Voorivie
dit hoort, gedichten van Marti
nus Nijhoff door Poëzie Har
dop'
Vanaf het begin is de sterke invloed
van zijn moeder merkbaar, een in de
hooghaagse Nijhoffkring opmerke
lijke persoonlijkheid. Nijhoffs moe
der had vanuit een praktisch
christendom een sterk maat
schappelijk besef Van het protes
tantisme kwam zij gedrongen
door de wil om zélf te doen bij het
Leger des Heils terecht en uiteinde
lijk bij het in haar opvatting mildere
katholicisme.
Zij hield haar zoon 'Pom' bij het
leven van alledag, een eenvoud die
later de kern van zijn dichter
schap genoemd zou worden.
onbekend
Er is over het leven van deze dich
ter niet zeer veel bekend. Hij
31
schuwde franje, vernietigde docu
menten die licht in de betrekkelijke
duisternis zouden kunnen verschaf
fen en hield het er bij dat dichters
beter kunnen schrijven dan bui
ten hun poëzie verhalen over
zichzelf vertellen.
„Wij stonden in de keuken, zij en ik",
zo luidt de eerste regel van een
gedicht. In de rest van het vers
bezingt de dichter zijn verhouding
tot een fluitketel; de 'zij' uit de
eerste regel. Die combinatie van
klassieke dichtvorm en triviale attri
buten als fluitketels is een van de
karakteristieken van het werk van
Nijhoff.
Men heeft hem vervolgens met na
druk voorgesteld als de' vertegen
woordiger van de christelijke poëzie.
Tegelijkertijd echter was het geloof
voor Nijhoff geen onwankelbaar ge
geven. Zijn zoon memoreert in het
televisieportret dat hij zijn vader
nooit naar de kerk heeft zien gaan,
en elders wordt gesuggereerd dat
zijn religieuze poëzie slechts voort
kwam uit een terugverlangen naar
de moederfiguur
Die moeder speelt in Nijhoffs werk
ook rechtstreeks een grote rol. „Ik
ging naar Bommel om de brug te
zien", is de veel geciteerde eerste
regel van een gedicht waarin Nyhoff
de moeder beschrijft. Als een krach
tige schippersvrouw ziet hij haar
aan het roer van een langsvarende
aak. Het programma opent met deze
zin. omdat de moeder en het verlan
gen weer als kind door haar gekoes
terd te worden thema's zijn die
steeds bij Nijhoff terugkeren.
Dat ook hier sprake is van gesple
tenheid blijkt aan het einde van de
uitzending. Een werknemer van de
nog steeds bestaande uitgeverij Nij
hoff citeert een brief die zoon Marti
nus schreef in het vriendenboek
van zijn vader. Daarin uit deze zijn
onmacht, te kiezen tussen de beide
wilskrachtige ouders.
Dat Nijhoff ook literair in een tus
sengebied tussen de Tachtigers en
de latere expressionisten stond, ge
tuige zijn gebruik van gewone
spreektaal in klassieke dichtvorm,
completeert het beeld van de 'raad
selachtige' persoonlijkheid die bij is
geweest.
Nooit is hij. die hij lijkt te zijn. Ook
niet in zijn persoonlijk leven. Zijn
moeder had gelijk toen ze hem als
kind al 'de kleine acteur' noemde.
Niet omdat hij zo bewust verhulde
wie hij was, maar omdat hij steeds
opnieuw m staat bleek te zijn een
ander aspect van zijn veelzijdigheid
te laten zien. Zo bleef hij voor velen
een onbekende.
Aan het programma wordt meege
werkt door de zoon van de dichter
Wouter Stephan Nijhoff. zijn zuster
Hester, de kunsthistorica Victorine
Hefting, de letterkundigen Theun de
Vries en Mies Bouhuys en Nijhoffs
tweede echtgenote, de actrice Geor
gette Hagendoorn.
Martinus Nijhoff schreef een be
langrijk deel van zijn werk in zijn
buitenhuis in Groot-Valkenisse. De
gesprekken met zijn zoon zijn daar
opgenomen.
Het huis te Valkenisse.
TWEEDE KERST
HILVERSUM-1
Steunpunt 9 08 Arbeidsvitaminen.
110 03 Duimelandi. 11.15 Uit is In.
11 30 De Brekers.
met Audio-apparatuur. les 3A. VOO:
22.30 Nws. 22 40 Veronica Nws.radio.
23.00 Het zwarte gat NOS: 23.55 Nws.
HILVERSUM-2
HILVERSUM-3
MC. 402m. 716 kHz.
FM (r
i 17.00 u
99.8 MHz. kanaal 13
Maandag
Ieder heel uur nieuws TROS: 7 02
TROS op 1 - Dag '83 16 Bekende
Nederlanders nemen op eigen wijze
afscheid van 1983. Met om: 7.02 Hans
Kazan 8 06 Ivo Niehe. 9.03 Carry
Tefsen. 10 03 Jan Simon Minekema.
11.03 Berdien Stenberg 12 03 Herman
Emnunk. 13.06 Willy Walden en Aase
Rasmussen. 14.03 Harm Wiersma
156 03 Laurens van Rooyen. 16.02 Ti
neke Verburg. 17.02 Ron Brandsteden
18 06 Lou van Rees. 19.02 John de Mol
Sr. 20.03 Tetske van Ossewaarde.
21.02 Jan Kok 22.02 Walter Tiemes-
sen. NOS: 23.02 Met het oog op mor
gen, AVRO. 0.02 Een zilveren nacht
met oud goud 6 02 Auto in'5 AVRO
aan (6.30 AVRO's Radiojourn.)
Dinsdag
NOS: leder heel uur nieuws. AVRO:
7.02 Auto in? AVRO aan. verv (7 02.
7.30, 8 06 en 8 30 AVRO's Radiojour
naal. 7 33 en 8.33 Per Saldo i. 9 03
Maandag
NCRV: 7.00 Nws 7.10 Het levende
Woord. 7 20 De NCRV deze week. 7.30
Nws. 7.35 Hier en Nu ica 7.57 Weer
man Hans de Jong 8.00 Nws.) 8 11 Te
Deum Laudamus. (8 30 Nws 8 59
Moment. NOS. 9.05 NOS-Sport.ief
9.24 Waterstanden, 9.30 Nws. NCRV
9 33 Anders gelukkig 110.30 Nws
10.33 Nostalgie op Kerst. 11.00 De
wereld zingt Gods lof. ill.30 Nws.)
12.00 Boer en tuinder NOS 12 26
Meded. voorland- en tuinb. 12.30 Nws
NCRV 12 36 Hier en Nu. (12 55 Kunst
en Vliegwerk. 13.00 Nws. 13.10 Bui-
tenl. commentaar van Herman Ame-
linkl 13.30 Nws 13 33 Kerk Vandaag
13.50 Perdjandjian Kegenapan dan
kedatangen pula 14.30 Nws. RVU:
14.33 Met de ogen van een blinde
VOO 14 53 84 Nederlanders. (15.00
16 00 en 17.00 en 18.00 Nws.) 18,30
Uitz. van de Zevende Dags Adventis
ten. 18.45 Uitz v.d Bond Zonder
Naam VOO 18 50 Veronica Sport.
119.00 Nws) 19.30 Veronica Nws radio
19.33 Heeft de jeugd toekomst 120.00
Nws.) TELEAC. 21.30 Innovatie-krea-
tief ondernemen, les 7. 22 00 Werken
Maandag
Ieder heel uur nws. AVRO 7.02 De
Karei de Graaf Show <7.30 en 8.30
AVRO's Radiojournaal). 9.03 Juist op
Tweede Kerstdag. 11.03 'n Nieuw Ge
luid (1130 AVRO's Radiojournaal).
12.03 Kerst-in vanuit AVRO Studio I
(13.30 AVRO's Radiojournaal) 14.30
Jan van Veen <15.30 AVRO's Radio
journaal! 16 03 Ad Visser. 117.30
AVRO's Radiojoumaall.NOS 18.04
Honderd bewonderd. AVRO 19.02
Stennes. 20.03 Foiklive. 21.02 Elpee
uur. 22.02 Candlelight. 23.02 AVRO'S-
wingtime.
Dinsdag
NOS: Ieder heel uur nieuws. VARA:
Van 7.00-18.00 Aktualiteiten via Din
gen van de dag 7 02 Gesodemeurders.
9.03 In afwachting van11.03 Door
loper.
Nws.) 8.05 Aan woorden voorbij.. 9.00
De pianosonates v Beethoven door
Alfred Brendel. 10.15 Ballet De Noten
kraker van Tsjaikofsky. 11.45 Op klei
ne schaal. 12.30 Nws. 12.35 Amadis des
Gaules, opera v. Joh. Chr Bach, uitge
voerd door het Radio Kamerork. en
het Klein Omroep Koor-Omroep Ka
merkoor. met sol. VARA 15.00 Wolf
gang Manz, piano. 2e prijswinnaar
van het Koningin Elizabeth Concours
1983 speelt klass. muz 16.30 Piccolo,
kinderprogramma. 20.00 L'Enfance
du Chris, op 25. oratorium van Ber
lioz, uitgevoerd door het Radio Fil-
harmoniuch Ork en het Groot Om
roep Koor. met sol. 21 45 VARA Jazz-
conc. 1983 rond saxofonist-componist
Gijs Hendnks.
Dinsdag
TROS: 7.00 Nws. 7.02 Een goede mor
gen met Christina Deutekom. i8.00
Nws). 9 00 Continu Klassiek 11.00
TROS Concertzaal.
HILVERSUM-5
HILVERSUM-4
1007 KHÏ
Maandag
NOS: 19.02 Bulletin in het Marok
kaans-Arabisch 19 10 Bulletin in het
Berbers. 19.20 Bulletin in het Turks
19.30 Bulletin in het Spaans
