GEWELD
Grundig, einde aan een patriarchaat
spanning stijgt in
Noord-Ierland
Drugsbestrijding VS
PZC/°Pinie en achtergrond
Israël opzettelijk
vaag over lot Arafat
hedendaagse
sieraden
'ïL
OCEAAN
DROOGLEGGEN
MET EEN LEPEL
WOENSDAG 21 DECEMBER 1983
(ADVERTENTIE i
JONGE DUBBELE G'RAANJEKÖ!
Door Henk Dam
De Noordierse terroristen hebben het druk: 30 doden de afgelopen twee maanden in Ulster
zelf, twee in de Ierse Republiek (bij de bevrijd ng van de gekidnapte zakenman Don
Tidey). en afgelopen zaterdag vijf doden in Londen als gevolg van de bomaanslag bij het
warenhuis Harrods.
Det is een ontwikkeling die de aandacht verdient. Immers, de afgelopen jaren vielen er
successievelijk steeds minder doden en gewonden in en rond Noord-Ierland te betreuren,
maar de geweldsgrafiek wijst nu weer duidelijk omhoog. De cijfers van de afgelopen twee
maanden zijn de ergste sinds juli '81, de dagen van Bobby Sands en de andere hongerstakers
van de IRA.
Toen, twee en een half jaar geleden
dus, was het Europa Hotel in Belfast
gemuld met oorlogsverslaggevers die
als gieren het moment afwachtten
waarop de zo lang voorspelde buröer-
oorlog tussen katholieke (republikein
se) en protestantse (loyalistische)
Noordieren dan toch eindelijk zou
losbarsten.
Misschien moeten ze binnenkort wel
terugkeren De gebeurtenissen van de
afgelopen weken hebben de betrek
kelijke i rust in Noord-Ierland van de
laatste jaren in ieder geval wreed
verstoord. Het geweld in Ulster is
vergelijkbaar met een veenbrand: je
weet nooit waar en hoe hevig het vuur
weer zal oplaaien.
Enkele factoren spelen bij de nieuwe
geweldsgolf een belangrijke rol. In de
eerste plaats zijn met name de Repu
blikeinse terroristische groeperingen
het Ierse Republikeinse Leger
(IRAi en het Ierse Nationale Bevrij
dingsleger (INLA) hersteld van de
klappen die „verraders" hen hadden
toegediend.
Dank zij overlohers kon de Noordierse
politie de afgelopen twee jaar een
groot aantal bij het terrorisme betrok
ken mensen arresteren en laten ver
oordelen, maar die tactiek werkt nu
niet meer zo goed. Dat komt, omdat
de juridische waarde van de verklarin
gen van overlopers in toenemende
mate betwidfeld wordt.
Bovendien heeft een aantal van de
overlopers (die de vrijheid, grote som
men gelds. en een nieuwe identiteit in
een ver land krijgen aangeboden in
ruil voor belastende verklaringen) het
op het laatste moment toch niet aan
gedurfd te getuigen, uit angst voor
epresailles tegen familieleden
De IRA kreeg verder eind september
een morele oppepper (en een belang
rijke versterking van het „oorlogvoe
rende" kader) toen niet minder dan
dertig veroordeelde terroristen wisten
te ontsnappen uit de Maze-gevange-
nis bij Belfast, nota bene de zwaarst
bewaakte gevangenis in het Verenigd
Koninkrijk.
Op scherp
Sindsdien hebben twee moordpartij
en de situatie in Noord-Ierland ver
der op scherp gezet: de drievoudige
moord vorige maand op kerkgangers
in het plaatsje Darkley (daders: de
INLA), en de moord begin deze
maand op de „rising star" onder de
protestantse politici, Edgar Graham
(daders: de IRA).
Die moorden zorgden ervoor, dat ook
de enige poging om loyalisten en
republikeinen op politiek niveau wat
nader tot elkaar te brengen, de raad
gevende assemblee die een jaar gele
den door minister Prior (Noord-Ier
land) in het leven was geroepen, zeker
voorlopig om zeep is geholpen.
De grootste politieke partij voor het
protestantse volksdeel, de Official
Unionist Party (OUP) onder leiding
van James Molyneaux, stapte uit de
raad en heeft verklaard de assemblee
te zullen blijven boycotten zolang de
veiligheidssituatie in Ulster niet naar
de zin van de loyalisten is.
Dat kan belangrijke gevolgen krijgen
voor met name het doen en laten van
de meest spraakmakende onder de
loyalistische politici, ds. Ian Paisley.
Hij had veel in de assemblee geïnves
teerd, omdat hij in deze raad een
goede mogelijkheid zag zich als
staatsman te laten afschilderen, en
zijn partij, de met de OUP rivaliseren
de Democratie Unionist Party (DUP)
aan gewicht (en kiezersgunst) te laten
winnen.
Men vraagt zich angstig af, wat de
illustere dominee gaat doen als de
assemblee blijvend ontwricht blijkt.
Terug naar de straat, en nu militanter
dan ooit? Weer dreigen met zijn
„Third Force", het gewapende leger
tje van zijn volgelingen dat hij in '81
voor de ogen van een verbaasde we
reldpers liet paraderen?
Ernstiger zelfs nog zijn de berichten
die de afgelopen dagen zijn gekomen
uit het kamp van de Ulster Defence
Association (UDA), tijdens het hoog
tepunt van het geweld in Noord-Ier
land (de beginjaren '70) de protestant
se evenknie van IRA en INLA, maar
nu een slapende reus waarvan nog
maar zelden wordt gehoord.
Nieuwe vleugel
Vorige week is echter gebleken dat
de UDA een nieuwe militaire vleugel
heeft opgericht onder de naam Ulster
Defence Force (UDF). die meer dan
6000 leden teil. Daartoe is besloten
ten eerste omdat vele protestanten
vrezen dat politie en leger in Noord-
Ierland de situatie niet meer de baas
kunnen, en ten tweede om klaar te
staan voor de door deze protestanten
binnen tien jaar verwachte burger
oorlog.
Leden van de UDF, aldus woordvoer
der John McMichael, zijn naar Euro
pa, het Midden-Oosten en bestem
mingen elders gereisd om er onder
zoek te doen naar bestrijding van
terrorisme Aangenomen wordt, dat
in ieder geval Israel en Zuid-Afrika tot
LONDEN - De wrakstukken van de
wagen waarin de door de Ira verbor
gen bom zat. die afgelopen zaterdag
tot ontploffing werd gebracht voor het
Londense warenhuis Harrod's.
de door de UDF geraadpleegde lan
den behoren.
Aan republikeinse zijde heeft de radi
calisering. zoals die nu bij het protes
tantse volksdeel valt waar te nemen,
al eerder plaatsgehad. Niet voor niets
heeft Sinn Fein, de politieke vleugel
van de IRA, zo n enorm succes onder
de katholieken uit vooral de armelijke
wijken in Belfast en Londonderry.
Meer dan 100.000 stemmen trok Sinn
Fein bij de laatste verkiezingen, en
dat moeten dus allemaal mensen zijn,
die het geweld van de IRA goedkeu
ren. Protestanten en katholieken zijn
door dit alles nog verder uit elkaar
gedreven dan ze toch al waren. Er is
alle reden (erg) bezorgd te zijn...
ADVERTENTIE
henk&ingrid'
,van derkooij
edelsmeden --x»
scherminkelsiraoi 31 vllssingen
iDoor Hans Amesz)
Ik kan hel niet meer horen: pa-
f (riarch. autoritaire manier van
fe'iding geven, grove methoden, ik
ben iemand met een ruwe bolster en
een blanke pit". Aldus Max Grundig.
als hem gevraagd wordt hoe het
komt dat hij voor het door hem
opgerichte elektrotechnische con
cern Grundig geen opvolger heeft
gevonden die aan zijn eisen.voldoet.
Grundig, inmiddels 75 jaar oud, wilde
en wil niet horen dat het wellicht aan
hemzelf ligt dat zijn bedrijf dusdanig
in moeilijkheden is geraakt, dat het
een grote Europese partner nodig
had Want hoewel hij, naar eigen
zeggen, „elke pfennig' die zijn onder
neming verdiende, weer in de firma
heeft gestoken, bleek dat de concur
rentie een veelvoud daarvan makke
lijk aan de beurs kon krijgen.
De verhoudingsgewijs zwakke kapi
taaldekking maakte het concern
Grundig uit de plaats Furth in Beie
ren buitengewoon gevoelig voor de
gebruikelijke op- en neergang in de
conjunctuur Toen de firma Grundig.
die in de Bondsrepubliek Duitsland
een kwart van de televisiemarkt be
heerst, dan ook geconfronteerd werd
met het feit dat kleurentelevisies aan
zienlijk minder gekocht werden,
kwam dat hard aan Terwijl in opslag
plaatsen 800.000 niet verkochte appa
raten stonden, bood Grundig zijn toe
stellen met korting van enkele hon
derden marken aan. Dat leverde geld
op, maar geen winst.
Concern-chef Max Grundig had even
min weinig geluk met de zogenaamde
Hi-Fi-tocstellen. In plaats van de
'huisbakken' Grundig-apparaten ga
ven de kopers de voorkeur aan de
technische finesses van de Japanse
concurrentie. Kennelijk, zo beweren
Westduitse ingewijden, had de „pa
triarch uit Furth", die vroeger een
feilloos instinct voor de wensen van
zijn klanten had, het een en ander uit
het oog verloren.
Einde tijdperk
Nu Max Grundig de leiding van de
door hem opgerichte firma, waarbij
ruim 27.000 mensen werken, binnen
kort overdraagt aan Philips, eindigt
een zogenaamd tijdperk. De in 1908
als zoon van een magazijnchef gebo
ren industrieel is een van de laatste
pioniers uit de opbouwjaren van de
Bondsrepubliek Duitsland. Grundig.
die als detaillist van radio's is begon
nen en na de oorlog door verkoop van
de radio-bouwkast „Hienzelmann" al
snel producer werd. schiep het groot
ste Duitse concern voor gebruikselek-
trotechniek Als zodanig geldt hij als
eén van de symboolfiguren van het
Westduitse „Wirtschaftswunder". Hij
heerste ook als zodanig Binnen het
bedrijf durfde niemand de eenzaam
regerende chef tegen te spreken, Na
de fantastische successen van vroeger
„lijdt deze onderneming", zo zegt een
vroeger directielid, „onder het Ade
nauer-effect". Kortom: wat Grundig
doet. is goed gedaan.
Max Grundig ontsloeg een manager
die zonder zijn uitdrukkelijke toe
stemming op het vliegveld van Neu
renberg was beland. Grundig zelf be
sliste over de vorm van nieuwe toe
stellen en ook de technische beslissin
gen werden door de chef genomen.
Dat ging. om het zwak uit te drukken,
niet altijd goed. Nu legt de „pa
triarch" aan iedereen die het maar
horen wil, uit dat het sociale net van
de Bondsrepubliek Duitsland ervoor
verantwoordelijk is dat de loonkosten
80 procent hoger liggen dan die in
Japan. „Die kunnen overeenkomstig
goedkoper produceren"
Grundig wilde zijn bedrijf begin dit
jaar verkopen aan het genationali
seerde Franse concern Thomson-
Brandt. dat ook al de Duitse firma's
Nordmende. Saba, Dual en Videoco-
lor heeft overgenomen. Dat ging niet
door omdat het federale kartelbureau
in Berlijn daar wegens concurren-
tieoverwegmgen tegen was. Het heeft
er nu meer dan de schijn van dat de
transactie Philips-Grundig wel wordt
goedgekeurd. Dat heeft ongetwijfeld
te maken met de ruim twee miljoen
werklozen die de Bondsrepubliek
Duitsland op dit moment heeft.
Max Grundig verkoopt zijn bedrijf
aan Philips voor minder geld dan hij
van Thomson-Brandt had geëist. Des
tijds werd gesproken over één miljard
mark. terwijl Grundig een paar jaar
geleden nog had gezegd dat
minder dan twee miljard zelfs wö
praten viel. Nu is het minder Gnï
tegenover een reporter van hef-"
blad Stem begin dit jaar: „Nus
maar een hoffelijke tegenvraag:
vraag niet een te grote inmengt
de persoonlijke vrijheid van de»
nemer. Ik snuffel toch ook met
zakken om te kijken wat u
bent".
Max Grundig hoeft zich ovtf
financiële toekomst geen zor{9
maken. Van Philips zou df
triarch" 150 miljoen krijgen. I®'
eigen woorden: „Hier komt et»1
perk ten einde. En wat de GA»
stichting betreft: die is er ook v»'
financiële zorg voor mijn fan#
iDoor Henk Kolb
De Verenigde Staten hebben in
november 1982 de illegale
drughandel uitgeroepen tot het
voornaamste misdaadprobleem.
Hoewel sedertdien de bestrijding
ervan werd gereorganiseerd onder
leiding van de FBI en bijna dui
zend agenten en ten naaste bij 200
openbare aanklagers werden inge
deeld bij twaalf speciale eenheden
die de georganiseerde misdaad op
dit gebied te lijf gaan, staat een
ding vast: het gebruik van verdo
vende middelen in Amerika blijft
stijgen. Slechts een klein deel van
de op bijna industriële schaal ge
smokkelde narcotica wordt onder
schept en de directeur van het
Bureau voor Narcotica Bestrij
ding, Francis M. Muilen, verklaar
de dat zijn organisatie misschien
doeltreffend zou kunnen zijn als zij
over 100.000 agenten zou kunnen
beschikken.
Ook in Amerika zijn deskundigen
tot de bizarre slotsom gekomen, dat
de illegale drughandel alleen kan
worden beperkt door die te legalise
ren. Het geldelijk profijt ervan is
enorm. Alleen een methode om de
opbrengst te niet te doen kan hel
pen - voor het ogenblik zijn er zoveel
mogelijkheden om via banktransac-
ties in landen waar de VS niet
achter de loketten mag kijken,
zwart geld te reinigen, dat de inci
dentele successen van de FBI en de
Drug Enforcement Administration
(DEA) geheel verbleken bij het to
taal van niet minder dan 100 mil
jard dollar dat Amerikanen volgens
vice-president Bush aan drugs uit
geven.
In mei van dit jaar werd in New
York de Chileen Eduardo Oroczo-
Prada veroordeeld tot acht jaar
gevangenisstraf en een boete van
een miljoen dollar. Hij stond aan
het hoofd van de grootste organisa
tie die zwart geld weer wit geld
maakte, die ooit ln de VS werd
opgerold. De aanklacht besloeg 150
miljoen dollar in baar geld, dat hij
over vier jaar op achttien verschil
lende bankrekeningen deponeerde
en overmaakte naar andere, be
schermde, 'accounts' in de VS, Pa
nama. de Bahama's en de Kaaiman
Eilanden. Al dit geld was afkomstig
uit de drughandel, maar het is niet
temin maar een klein deel van de
totale som die daarmee, naar ruwe
schatting is gemoeid.
Tweede slagveld
De VS bestrijden in Latijns Ameri
ka niet alleen maar de linkse gue
rilla's - het gevecht tegen de massa
le invoer van verdovende middelen
uit die regio in Amerika, heeft
geleid tot een schemerig tweede
slagveld. Naar schatting van het
ministerie van buitenlandse zaken
brengen Zuidamerikaanse cocaine
en marihuana in de Amerikaanse
straathandel niet minder dan 57
miljard dollar op. Volgens Joseph
H. Lodge, een voormalig detective
die thans grote bedrijven adviseert
over de manier waarop zij gebruik
van drugs tijdens de kantooruren
kunnen tegengaan, is drugcon
sumptie per hoofd van de bevol
king in de VS hoger dan in enig
ander geïndustrialiseerd land. Hij
schrijf daaraan zelfs de daling toe
van de Amerikaanse produktivi-
teit.
Jarenlang hebben de Amerikaanse
politieautoriteiten zich toegelegd
op het achterhalen van de indivi
duele gebruikers. Die aandacht is
nu verschoven naar de grote organi
saties. De cijfers over de consequen
ties van de nationale kwaal, die
bijvoorbeeld ook de Amerikaanse
strijdkrachten flink heeft aangevre
ten, zijn niet allemaal even recent,
maar wel verbijsterend.
In 1974, dat is bijna tien jaar gele
den, begingen heroïnegebruikers
misdrijven waarbij voor bijna vier
miljard dollar aan andermans ei
gendommen in het geding waren.
Alleen aan de hand van de cijfers
van methadon centra en van de
justitie valt een schatting te maken
van het aantal heroïneverslaafden
in de VS. Volgens de autoriteiten
zijn er dat 400.000. maar dat is
volgens andere organisaties een
aanmerkelijk te lage schatting. Vol
gens de laatste cijfers van december
1981 behandelden de ongeveer
patiënten per jaar en 200 hosplu
namen zo'n 10.000 personen i
een behandelingsperiode op.
Afgezien van de invoer uit voa
melijk Colombia, verbouwt Am
ka zijn eigen marihuana van tee
mende kwaliteit. De cannabis pj
heeft een verleden als achterti
produkt van de alternatieve cult
en een toekomst als oogst dn
economische harde tijden een
brengst biedt voor marginale fa
bouwers die voorheen nog welt
een centje overhielden aan Ulq
drankstokerij. Het is in opbra
het derde produkt van de An
kaanse landbouw grofweg tien:
jard dollar per jaar.
De autoriteiten realiseren zich
zij nooit in staat zullen zijnd
produktie van eigen bodem gta
uit te roeien, alle vliegtuigpatio
les en spuitmiddelen ten spijt. I
tenschappelijke methoden hel
de kwaliteit van de oogst verhos
Sheriff Jim Carlton van Josepl
County in Oregon, beweert d
wanneer in de rest van de landb«
even doelbewust werd gewerkt
VS watermeloenen van 200 kiloi
kunnen laten groeien.
Tegen legalisering
Legalisering van drugs, afsnij
van het profijt en dergelijke a
regelen zijn in de VS geen haal)
propositie. Volgens de laatste
niepeilingen is 74 procent v»
bevolking tegen legalisering:
marihuana, denkt 53 procent
verbouw van planten
soonlijk gebruik geen mist
moet heten, maar 85 procent™
dat aanplant voor de handel:
degelijk in die categorie valt,!
gebruik van deze, op den duuri
schadelijke, maar haar keu
zeggen betrekkelijk onschult
plaiit, is volgens 65 procent vi
ondervraagden niet meer te be
gelen.
Het feit dat de prijs van heroia
gedaald, zoals ook die van coct
(met zeer ver gevorderd social!
bruik). nadat de Amerikaanse os
heid zijn bestrijding op veel gn
schaal ter hand heeft genos
duidt er op dat verdovende mld
len desondanks ruimer beschikt)
zijn dan voorheen omdat vaststi
dat het aantal gebruikers niet
verminderd. Een van de redea
die voor het falen van de ovrheld
stanties wordt opgeheven is
tekort schieten van het justit
systeem: niet genoeg vervolginj
niet genoeg straf. Volgens een:
port van de rekenkamer van!
congres zijn 85 procent van des:
tanten die de douane en de
wacht tussen 1977 en medio 15
de kraag grepen nooit vervol;;
Wat wij doen, zei een overheid»
tenaar mismoedig, is de oceaanI
scheppen met een lepel
(Door Jaap van Wezel)
Israël voert een onduidelijke Ara
fat-politiek. Officieel heet het dat
de regering opzettelijk vaag doet
over haar plannen wat zij met Arafat
voor heeft: mag hij vrij weg gaan of
niet. Die „opzettelijke vaagheid" sug
gereert een beleid dat er in feit niet is
en ook nauwelijks mogelijk is. Want
van het begin af aan was het duide
lijk dal Israel het zich niet kan
veroorloven Arafat fysiek tegen te
houden als hij door de Grieken met
VN-vlag onder begeleiding van de
Franse vloot wordt weggehaald uit
Tripoli.
Dat staat nog los van de vraag of de
vrije aftocht van Arafat al dan niet in
Israëlisch belang is. „Met de beschie
tingen van de afgelopen dagen heb
ben wij duidelijk gemaakt wat wij
duidelijk wilden maken", zegt een
regeringsfunctionaris, nog altijd vaag.
Maar daarbij is nog geen antwoord
gegeven op de fundamentele vraag.
Want Israel heeft in feite belang bij
Arafat.
Twee PLO s die elkaar op het politie-
TRIPOLI - Een PLO-strijder met zijn
zoontje in afwachting van inscheping
op een Griekse veerboot die hem naar
Tunis moet brengen.
ke of militaire slagveld bestrijdenis
voor Israël een ideale situatie. Daar
om moet Arafat blijven bestaan. Na
het vertrek van Arafat uit Tripoli
vrezen de Israëli's echter voor een
nieuw probleem te komen staan: de
PLO-rebellen zullen nu zij met langer
tegen Arafat en zijn mannen hoeven
te strijden zich als Palestijnse vrij
heidsstrijders moeten bewijzen. Daar
om vrezen" de Israeli's een nieuwe golf
van aanslagen in Libanon, en moge
lijk ook in Israel zelf. Als Arafat al in
staat was om een autobus in Jeruza
lem op te blazen, dan moeten de
PLO-rebellen toch zeker tot een ge
lijksoortige of zelfs grotere daden in
staat zijn.
De onvrede over internationale erken
ning en bescherming van Arafat en de
vrees voor de toekomst heeft mis
schien bijgedragen tot de Israëlische
bombardementen op Tripoli van de
afgelopen dagen. Er is uiteindelijk
ongetwijfeld ook Amerikaanse druk
aan te pas gekomen maar het Israë
lisch gedrag was ondanks alle rationa
lisaties toch niet zo rationeel. Men
vond iets te moeten doen tegen de
man die premier Shamir vijand num
mer een van Israel noemt. En dat
hebben de Israëli's daarom dan ook
maar gedaan.
TRIPOLI - PLO-leider Arafat wuift ten
afscheid naar de inwoners van Tripoli
vlak voor hij zich inscheept.
