GENOEG
tevredenheid over de
werkloosheids-uitkeringen
Basis-inkomen: driekwart verzekert bij
PZC/ enquête
Uitkeringstrekker wil hoger loon dan uitkering
Werkloosheidsuitkering
Voor welk loon
Bijverzekeren uitkering
Vervanging uitkeringen
lERDAG 17 DECEMBER 1983
23
^oitteMjtrfkfcrs,
zjnzrer content'
V
(Door Runa Hellmga i
Mensen die een uitkering hebben,
willen over het algemeen niet
aan de slag voor een loon dat gelijk of
lager is dan het inkomen wat ze uit
de uitkering ontvangen. Maar het
inkomen waarvoor ze weer aan de
slag gaan, is veel lager dan het inko
men dat mensen in hun functie nor
maal gesproken verdienen. En het is
ook lager dan het bedrag dat ze
verdienden voordal ze werkloos wer
den.
De gemiddelde uitkering van de werk
loze hoofdkostwinner is 18.580 gulden.
Voor gemiddeld ruim 21 duizend gul
den wil hij wel weer aan de slag. Niet
alle uitkeringstrekkers stellen echter
de eis dat ze meer moeten verdienen
nm o5,n de siag te gaan.
De functie die men heeft uitgeoefend
speelt er een belangrijke rol bij De
lagere en middelbare employés zijn de
uitzondering op de regel dat mensen
meer willen gaan verdienen. Zij zijn
zelfs bereid om voor minder loon te
gaan werken dan ze als uitkering
ontvangen. De overige uitkeringstrek
kers stellen wel als voorwaarde dat ze
«r^p vooruit moeten gaan
Maar alle uitkeringstrekkers zijn be
reid om voor veel minder te gaan
werken dan het gebruikelijke loon. En
de verschillen zijn daarbij niet onaan
zienlijk.
De lonen waarvoor uitkeringstrekkers
aan de slag willen liggen duizenden
guldens beneden het loon dat mensen
die nog in die functies werken, ont
vangen
Gefeliciteerd met Uve aanstellen,
wret^eze polis ver^ert (i ->>
zich -tegen
Oïtste?-
Hoe wordt door de ondervraagden over het huidige niveau van de
werkloosheidsuitkering, de ww, gedacht? De voorkeuren zijn
afgerond op hele procenten en uitgesplitst naar politieke voorkeur.
WW moet WW precies WW moet
hogergoedlagerTotaal
PvdA
CDA
WD
D'66
CPN
PSP
SGP
PPR
RPF
Centrum Partij
EVP
GPV
Overigen
Geen
Totaal
Vooral de derde kolom van deze tabel is interessant. Daarin valt af te
lezen voor welk loon iemand die nu werkloos is. weer aan de slag
zou willen.
In de eerste kolom staat het laatstgenoten loon, de laatste kolom laat
zien wat er in de beroepsgroep op dit moment wordt verdiend De
genoemde gemiddelde bedragen zijn steeds in guldens, netto per jaar
Loon Loon Gemiddeld
vóór
waarvoor
loon voor
werk
Hoogte
men wil
die
loosheid
uitkering
werken
functie
Ongeschoolde
arbeider
20.729
16.481
21.600
20.153
Geschoolde
arbeider
21.686
17.648
20.448
23.051
Lagere
employe
20.580
19.785
19.048
23.642
Middelbare
employe
24.938
21.040
20.619
29.493
Hogere
employe
29.256
22.474
25.866
39.838
Aan de mensen die zich voorstanders toonden van een nieuw stelsel
van sociale verzekeringen met een basisuitkering en particuliere
verzekeringen voor een hogere uitkering, werd gevraagd in hoeverre ze
zich zouden bijverzekeren voor zo'n hogere uitkering.
De antwoorden zijn uitgesplitst naar inkomensgroep. De getallen zijn
opgegeven in procenten.
Bijverzekeren Niet
bijver-
Tot 50 Tot 60 Tot 70 Huid. zekeren
niveau
Alle
ondervraagden
20
55
Inkomen
lager dan
dan 15 000
Inkomen tussen
15.000-25.000
25.000-35.000
35.000-45.000
45.000-80.000
Inkomen hoger
dan 80.000
Inkomen lager dan 15.000
Inkomen tussen 15.000-25.000
25.000-35000
35.000-45000
45.000-80.000
Inkomen hoger dan 80 000
Percentage van de
ondervraagden naar
inkomensgroep
In de enquête werd een lezer gevraagd hoe ze denken over sommige
plannen om het huidige stelsel van sociale verzekeringen te verande
ren.
Aan de orde kwam het plan om de huidige uitkeringen te vervangen door
een basisinkomen, met de mogelijkheid om zich voor een hogere
uitkering particulier bij te verzekeren. Onderstaande tabel laat zien hoe
hierover wordt gedacht. De antwoorden zijn uitgesplitst naar de huidige
politieke voorkeur van de ondervraagden.
Politieke
Voor
Tegen
Weet
voorkeur
ander
ander
niet
alle onder
systeem
systeem
vraagden
sociale
in
verzeker.
procenten
Hoofd
kostwinners
100
46
37
17
PvdA
27
35
47
18
CDA
20
53
28
18
VVD
18
63
22
15
D 66
2
51
28
20
CPN
1
25
67
8
PSP
2
39
46
15
SGP
2
45
21
34
PPR
1
48
40
12
RPF
1
50
30
20
CP
4
43
43
13
EVP
1
66
19
15
GPV
1
74
15
11
Overige
1
41
48
11
Geen
19
37
44
19
vinden we de echte ontevrede-
welke partijen zoeken groe-
hun heil die massaal de WW
iel te hoog. danwel te laag vin-
Ruim 46 procent van de potentiè-
föntrumpartijstemmers vindt bij-
t'oeeld de WW-uitkeringen te laag.
Ir ook CPN- en GPV-stemmers
"Mjna voor de helft ontevreden en
dat de uitkering omhoog zou
Een.
fezijds zijn ook weer bijna 50 pet
ie Centrumpartij-aanhangers wel
eden met het huidige niveau en
i'. slechts vier procent de WW te
s Omgekeerd zijn de VVD-stem-
5relatief de grootste tegenstander
ie m hun ogen te hoge WW. zoals
$27 procent. Op de voet gevolgd
RPF-stemmers (24 pet),
naar inkomensgroepen vin-
zoals te verwachten, de groot-
poep ontevredenen bij de lagere
■id mens en de grootste groep die
is lldat het wel wat minder kan zit
de hogere en hoogste inkomens In
~)ep van ongeveer anderhalf a
keer het modale inkomen
X) tot f45.000 netto) wordt de
lelijke tendens, zoals die zich uit
'te laat afleiden, vrijwel volle-
veerspiegeld. 63,5 procent vindt
uitkering correct, 22 pet wil hem
li en 14 vindt dat het lager kan.
fflkelijk is dat nog altijd de helft
de laagste inkomens, evenals de
'van de hoogste inkomens, min of
"tevreden is met het bestaande
eagsniveau bij werkloosheid.
Iomen partner
vecht op een eigen volwassen
sag voor de partner, in de mees
tallen de werkende gehuwde
ïr. wordt aanmerkelijk minder
to genomen. Slechts elf procent
;de ondervraagden vindt de huidi-
ökering voor een werkloze part
die geen hoofdkostwinner is, te
(Door Marien van den
Driekwart van de bevolking zegt
zich particulier bij te zullen ver
zekeren wanneer de huidige uitkerin
gen bij werkloosheid en arbeidsonge
schiktheid vervangen zouden wor
den door een basis-inkomen op het
niveau van een „behoeften-mini
mum". Ruim de helft (53 procent) zou
zich bijverzekeren tot het huidige
uitkerings-niveau, dat gemiddeld op
zo'n 75 procent van het laatste loon
ligt. Bijverzekeren tot 70 procent van
het laatste loon is voor nog eens 20
procent van de bevolking noodzake
lijk.
Over de vraag of het bestaande stelsel
van uitkeringen wel vervangen zou
moéten worden door een dergelijk
„vangriet", onafhankelijk van het
laatste loon maar met de mogelijk
heid tot particulier bijverzekeren, be
staat overigens in het geheel geen
overeenstemming. Hoewel van de to
tale bevolking zo'n 45 procent wel
zegt te voelen voor de invoering van
een dergelijke „eigen-risico-verzeke-
ring" bij werkloosheid en arbeidson
geschiktheid is 37 procent er zonder
meer op tegen.
Ook hier geldt in het algemeen, hoe
hoger de opleiding, hoe beter betaald
het werk. hoe meer men bereid is van
het huidige systeem af te stappen
uon. up juiigere leeftijd, tot 40 jaar. is
de bereidheid groter de huidige zeker
heid in te ruilen voor het betalen van
minder premie over het huidige loon.
maar ook een lager basis-inkomen bij
werkloosheid, aangevuld met een
eventuele „eigen risico-verzekering".
Ruim 17 procent heeft zich over deze
recente voorstellen echter nog geen
mening gevormd.
Onder CDA-stemmers (53 pet) en
VVD-stemmers (63 pet) tekent zich
wel een kleine meerderheid af vr een
dergelijk nieuw systeem. Deze voor
keur is zelfs iets toegenomen sinds de
laatste verkiezingen in 1982, toen deze
cijfers op resp. 51 en 60 procent lagen.
De percentages van de aanhangers
van de beide regeringspartijen die
zich echter bij invoering van een
vangnet-systeem bij zouden verzeke
ren tot 70 procent van het laatste loon
of meer komen mm of meer overeen
met de landelijke gemiddelden, res
pectievelijk ongeveer 53 en 20 pro
cent.
Bij de PvdA zijn er juist wat meer
mensen tegen een dergelijke verande
ring in het sociale zekerheidssysteem
dan er voor, terwijl dat bij klein links
nog iets sterker naar voren komt. Van
de potentiële stemmers op de Cen
trumpartij zijn er precies evenveel
mensen vóór zo'n verandering als er
tegen (43 pet), terwijl van de aanhang
van een jaar geleden nog 55 pet. voor
en 45 pet. tegen het voorstel is gekant
Bijverzekeren
Het voorstel, zoals in de enquête
omschreven, betekent het afschaffen
van de huidige, aan het laatste inko
men gekoppelde, uitkering waar een
algemeen basis-inkomen voor in de
plaats komt. Hoe hoog een dergelijk
basis-inkomen zou moeten zijn wordt
overigens door verschillende inko
mensgroepen anders beoordeeld. In
alle inkomensgroepen wil echter 50
tot 56 procent zich bijverzekeren om
te komen tot een uitkering op het
huidige niveau van ongeveer 70 a 80
procent,
Het bijverzekerén tot vijftig of zestig
procent wordt in de meeste inkomens
categorieën afgewezen (slechts 6 en 4
procent respectievelijk van diegenen
die zich zouden willen bijverzekeren
voelt hiervoor) Bij de hoogste inko
mens relatief iets meer Wel zijn mid
dengroepen iets meer dan gemiddeld
bereid om bij werkloosheid met min
der genoegen te nemen dan in het
huidige systeem. In deze groep zou
men eerder geneigd zijn zich tot 70
procent bij te verzekeren, in plaats
van 80 procent.
In de vrije beroepen, bij de zelfstandi
gen en vooral in de land- en tuinbouw
is een aanzienlijk groter deel vóór de
invoering van dergelijke plannen, die
enkele jaren geleden al werden geop
perd en nadien door onder anderen
staatssecretaris De Graaf zijn overge
nomen. In tegenstelling tot de zelf
standigen en vrije beroepen, die iets
minder de neiging hebben tot het
huidige niveau bij te verzekeren dan
het Nederlandse gemiddelde, doet
vrijwel elke ondervraagde land- en
tuinbouwer dit juist wel
Direkteuren en hogere employees to
nen de grootste bereidheid terug te
willen naar 70 procent van hef, laatste
loon, terwijl ook de „lagere em
ployees" wat dat betreft iets boven
het gemiddelde zitten. Hetzelfde geldt
voor de mensen met hogere opleidin
gen: universitair geschoolden tonen
de meeste bereidheid individueel bij
te verzekeren tot slechts 70 procent
van het laatstgenoten loon.
Opmerkelijk is verder dat de mensen
die in het geheel niet verwachten zelf
werkloos te worden veel eerder bereid
zijn zich vrijwillig bij te verzekeren
dan mensen die wel bang zijn hun
werk te verliezen. Ook zijn de mensen
die in het geheel geen angst hebben
voor hun baan eerder bereid met 70
procent genoegen te nemen dan die
genen die bang zijn op straat te
komen en zich daarvoor toch ook
zouden willen bijverzekeren.
(Door Marien van den Bos)
e Nederlander is dik tevreden over het niveau van de werkloosheidsuitkeringen (het
eerste half jaar 80, daarna nog twee jaar lang 75 procent van het laatste loon) of vindt
het ook wel met minder kan. Driekwart van de ondervraagde kostwinners vindt dé
Vgenoeg of zelfs teveel, respectievelijk 62,5 en 13,5 procent. Een kwart van de mensen en
at! ar hoort in elk geval bijna de helft van de werklozen zelf bij vindt echter dat de uitkering
nhoog moet.
de aanhang van de drie grote laag Terwijl ruim het dubbele dat ook nog te weinig Christelijk klein
leke partijen is er een vrij grote vindt voor de kostwinners, bijna 24 rechts vindt, met de SGP met ruim 80
reenstemming over de juistheid procent. Bij de beide regeringspartij- pet voorop, dat de werkloze partner
de bestaande WW-uitkeringen. In en vindt zelfs bijna de helft dat deze minder zou moeten krijgen. Maar ook
??dA en het CDA beiden ruim 66 uitkering voor de inbrenger van het een op de vier partners van PvdA-
Riit. bij de WD-aanhang nog al- tweede inkomen wel naar beneden stemmers mogen bij werkloosheid
59.5 procent. Bij de minder tevre- zou kunnen. Voor de CDA-partners best minder uitkering krijgen (27 pet).
Is er wel een onderscheid te 49, voor de WD-partners 48 procent. In totaal is ruim de helft echter tevre-
tussen linkse en rechtse stem- Het zijn hier vooral de stemmers op de den met de huidige gang van zaken
Bij de PvdA vindt 27,5 procent linkse partijen die enig geemanci- voor de bijverdienende partner. 51.3
Stkering te laag, VVD-stemmers peerd tegenwicht geven. In klein links procent, terwijl ruim elf procent de
juist in diezelfde mate de vindt minstens de helft de WW-uitke- WW-uitkermg hoger zou willen zien en
ig te hoog. ring voor de partners juist en vaak 37.5 neemt met minder genoegen. Ook
CDA-kiezer zit er zoals gebruike-
rossenin. Voor een verhoging van
ïW-uitkeringen is een even klein
rentage te vinden als bij de libera-
de tevredenheid over de huidige
van zaken deelt hij met tde
sten, maar het percentage
j^fe-ers dat vindt dat de WW-uitke-
tn best omlaag kan ligt ergens
eiwege tussen socialisten en libe-
a en een stuk hoger dan het
addelde van alle politieke richtin-
de CP-partners nemen voor 37 pet
met minder genoegen, 22,5 pet zou
echter meer willen.
De trend van politieke voorkeuren
weerspiegelt zich bij de waardering
van de WW-uitkeringen eveneens bij
het lidmaatschap van vakverenigin
gen. Bij de FNV aangesloten onder
vraagden vinden voor 61 procent het
huidige niveau goed, CNV-ers voor 67
pet. Wel vinden twee keer zoveel
FNV-leden dat 80 procent eigenlijk
met genoeg is dan bij het CNV (resp
35 en 19 T pet)
Niet-werkenden
Bij de niet, of niet meer. in het
arbeidsproces ingeschakelde onder
vraagden blijkt de waardering van het
huidige WW-niveau nauwelijks af te
wijken van de eerder genoemde totale
cijfers Ook hier tekgnt zich een ruime
meerderheid af die de huidige WW-
uitkenngen precies goed vindt. Van
51.5 procent van de werklozen, 65
procent van de arbeids-ongeschikten
tot meer dan 70 bij dienstplichtigen
en gepensioneerden, Alleen de zieken
zijn het hier slechts voor 37 procent
mee eens.
Naast de meerderheid tevredenen
vertonen de overige niet-werkenden
wel grote onderlinge afwijkingen.
Werklozen (45 pet) en vooral zieken
(54,5 pet) vinden de werkloosheids
uitkeringen te laag. Daar tegenover
staan gepensioneerden die voor bijna
een kwart vinden dat het wel lager
kan en slechts 4,5 pet van hen wil de
WW omhoog hebben. Behalve de eer
der genoemde gepensioneerden en de
mensen in opleiding vindt hier overi
gens wel een erg klein percentage dat
de WW-uitkering ook lager zou kun
nen zijn.