BEZUINIGEN
Zijn ambtenaren beter af?
vakantie en auto
eerst aan de kant
De uitgaven voor de auto
PZC/enquête
Koelkast is onmisbaar
Vakantie en auto
Wat wordt vervangen
Hoe naar het werk?
Gehakt of biefstuk
Ambtenaren achteruit
17 DECEMBER 1983
21
Door Runa Hellinga)
De uitgaven voor de auto (inclusief
afbetalingen op leningen die er
voor zijn geslotenl lopen niet alleen
in guldens op met hel inkomen, ook
het aandeel in de totale bestedingen
van het huishouden dat de auto op
slokt, neemt toe naarmate er meer
wordt verdiend. Tussen minimum en
modaal wordt gemiddeld f2800 (een
procent of 7) aan de auto besteed als
er een voor de deur staat. Boven f35
mille per jaar netto, gaat f4000 of
meer in de auto zitten, ofwel 10 a 11
procent van het inkomen.
Er wordt aan de auto het een en ander
zelf gerepareerd. Voor alle doe-het-zelf
karweitjes geldt: hoe meer er verdiend
wordt, des te minder wordt er geklust.
Als er heel weinig verdiend wordt
(minder dan 15.000 gulden), wordt er
trouwens ook niet veel aan de auto
gerepareerd. Dan hebben mensen na
melijk zelden een auto.
Vooral in de inkomensgroepen direct
daarboven wordt veel afgeklust. Voor
al de mensen die een inkomen tussen
de 25.000 en de 35 000 verdienen, zijn
vrij enthousiaste sleutelaars. 35 pro
cent van hen doet wel eens wat aan
zijn auto. Als men meer dan 45.000
verdient, neemt het enthousiasme
met sprongen af. Daar klust nog geen
16 procent zelf aan zijn voertuig Dat
is de groep, waar garagehouders het
van moeten hebben.
En als de auto het dan echt met meer
doel. en noch de doe-het-zelver noch
de garagehouder er meer iets aan
repareren, hoeveel mensen kopen dan
een nieuwe? Ook dat is, zoals zoveel,
een kwestie van geld Mensen die
weinig verdienen, hebben al mmder
vaak een auto. Van de huishoudens
met een inkomen onder de 15.000
gulden heeft driekwart geen wagen,
en van degenen met een inkomen tot
25.000 moet toch nog 42 procent het
zonder doen. Daarboven begint de
auto echt gemeengoed te worden, en
wie meer dan 80.000 gulden verdient,
loopt echt in de gaten als hij er geen
heeft.
Toch is er in die inkomensgroep waar
iedereen nu een auto heeft) toch af en
toe wel iemand, die heeft besloten er
volgende keer geen meer te nemen In
andere inkomensgroepen ligt dat aan
tal veel hoger. Een op de 6 autobezit
ters die tussen de 15.000 en de 25.000
verdient, wil geen volgende meer aan
schaffen Bij de groep tot 35 000 is dat
een op de acht.
Vijf van de acht autobezitters is van
plan om de volgende keer een tweede
hands auto te kopen. Hoe lager het
inkomen is, hoe groter de groep men
sen die een gebruikte auto wil kopen.
Opvallend is dat tweehandswagens in
alle inkomensgroepen vrij populair
zijn Van diegenen die meer dan 80.000
gulden verdienen, wil toch nog een
kwart volgende keer een gebruikte
auto kopen.
Nieuwe wagens zijn in lagere inko
mensgroepen meer uitzondering dan
regel In gezinnen waar tussen de 15
en de 25 düizend wordt verdient, zal
maar in 1 van de 6 gevallen volgende
keer een nieuwe wagen voor de deur
staan.
IDoor Henk Schol)
De vakantie en de auto vallen 't eerst ten prooi aan het
bezuinigingssnoeimes, wanneer een gemiddeld Neder-
ands huishouden de buikriem moet aanhalen,
nergiebesparing blijkt, nu de campagnes daaromtrent al
nige tijd zijn uitgewoed en de dikke trui zelfs mode dreigt te
(orden, geen bruikbaar bezuinigingsmiddel meer.
lerde post waarop de familie Doorsnee in Nederland zou
latigen als de nood aan het gezin komt, blijken de abonne-
lenten op kranten en tijdschriften.
het economisch tij ten goede eerst méér geld zou besteden, als dat
sen. dan wordt extra inkomen in de mogelijk was. antwoordden twee le-
sste huishoudens omgezet in meer zers (inkomen tussen f 45 en f 80 millei
betere kwaliteit kleding. De vakan-
rordt in dat geval ook op aangena-
wijze doorgebracht, terwijl als
er ook nog uit kan het gemid-
elde Nederlandse huishouden meer
sport en hobby investeert.
verschillende inkomensgroepen
dt verschillend op veranderingen y
het inkomen gereageerd. -/■
moet natuurlijk wèl een auto heb-
om erop te kunnen bezuinigen. In
enquete werd gevraagd op welke
»K mensen het eerst zouden
Beien, als hun inkomen achteruit
gaan Worden gemiddeld de
dtantle en de auto het meest ge
sold (beide in 21 van de honderd
rallen), in huishoudens waar min-
een minimumloon binnen
st wordt eerst op kleding en alco-
ibespaard. Daar zijn waarschijnlijk
t veel auto's te vinden en gaat het
bntiegeld op aan andere zaken
5 vakantie. In dezelfde inkomens
iep noemt 11 procent de telefoon
i tweede bezuinigingspost. Dat be
lli? pent vermoedelijk niet: minder bel-
l maar de telefoon de deur uit.
dat ze meer zouden gaan roken, tsen
inzender gaf als derde voorkeur om
meer aan te besteden, de post ..ali
mentatie" op.
Enige tientallen lieden gaven blijk
van hun wens om als een hoger
inkomen zou binnenkomen, dit deels
aan de post „alcoholische versnape
ringen" te doen toevloeien. Negen
maal kwam het extra inkomen op de
eerste plaats terecht in de voederbak
van het huisdier, terwijl zes „baas
jes" te kennen gaven op deze onkos
tenpost juist als eerste te willen
bezuinigen. De dierenvrienden win
nen deze wedstrijd dus met ruime
voorsprong.
loeilijker
ft het aan de onderkant van de
nensladder moeilijker is om te
winigen blijkt temeer uit de ant-
wrden die kwamen op de vraag:
waan zou u, als dat kan, méér
tgeven In de huishoudens waar een
iomen tot ongeveer modaal (netto
imille per jaar, alles meegerekend)
menkomt wordt dan, naast aan
veel vaker eten en drinken
Mid als post om meer aan uit te j-j
jen. Anders gezegd: daar wordt al
iioorlijk zuinig gedaan wanneer het
deze uitgaven gaat.
iDoor Runa Helhngai
DEN HAAG (GPD) Jc zal maar
vaalwasmachinc-fabrikant zijn. Bij
na niemand heeft zo'n ding en van dc
procent die er wel een heeft, koopt
bijna de helft geen nieuwe als de
oude kapot is. Dan kun je beter in
koelkasten doen. Die heeft bijna ie
dereen procent) en bijna iedereen
vervangt hem als hij kapot gaat.
Koelkasten zijn de meest verspreide
apparaten. Het kopen van een koel
kast is onafhankelijk van de inko
menspositie. Alleen of er een nieuwe
of een tweedehands wordt gekocht,
wordt door de hoogte van het inko
men bepaald Wie meer dan 80 dui
zend verdient, koopt gewoon een
nieuwe als de oude het met meer doet
Wie van minder dan 15 duizend rond
moet komen, zal vaak in de kleine
advertenties turen daar koopt 62
procent een tweedehands. Op een
koelkast wordt overigens zo mogelijk
met bezuinigd Als mensen even het
geld hebben, kopen ze hem nieuw-.
Andere apparaten zijn veel minder
alom aanwezig. Vaatwassers en video
recorders zqn maar in een op de tien
huizen te vinden, droogtrommels in
twee op de tien Bij dat soort appara
ten speelt de hoogte van het inkomen
duidelijk wel een rol Hoe meer geld
men heeft, hoe meer apparaten. En
ook het vervangen van dit soort appa
ratuur wordt daardoor bepaald
Zo heeft niemand met een inkomen
beneden de 15.000 een videorecorder.
In de groep er net boven (tot 25,000)
heeft zes procent er een. Twee op de
drie gezinnen met dat inkomen gaat
hem niet vervangen als hij stuk is.
Van degenen die meer dan 80.000
verdienen, heeft 15 procent een video
recorder. Iedereen zou hem vervangen
als hij kapot gaat.
Sommige apparaten worden aange-
schait omdat ze handig zijn De was
machine is een typisch voorbeeld. Dat
apparaat komt in 94 prcent van de
huishoudingen voor Bijna iedereen
zou hem vervangen als hij kapot gaal.
Maar het is opvallend dat er de was
machine het meeste voorkomt in ge
zinnen. waar de partner werkt. En
alleen in gezinnen waar de partner
niet werkt, denkt men er over om geen
nieuwe aan te schaffen
Bij de wasmachine is overigens iets
merkwaardigs aan de hand. Het Is het
enige apparaat dat minder voorkomt
in huizen waar veel verdiend wordt
dan m huizen waar het inkomen rond
modaal ligt. Het wasprobleem is blijk
baar ook op een andere manier op te
lossen De wasserij bijvoorbeeld
De kleuren-tv Toch nog 16 procent
van de bevolking heeft er geen (som
migen zullen zwart-wit kijken). De
grootste groep mensen die er geen
heeft, is die met het laagste inkomen
Daar heeft 41 procent geen kleu-
rentoestel. Verder is de kleuren-tv een
voorwerp dat in de meeste huishou
dingen wel voorkomt En bijna ieder
een die er nu een heeft, gaat hem ook
weer vervangen.
Wie in huis uitgeploeterd en uitgeke
ken is. trekt er in het weekend wel
eens op uit. In tegenstelling tot het
beeld dat mensen ervan hebben, blij
ken de gezinnen in de lagere inkomen
dan met massaal naar de caravan te
gaan.
Het grootste percentage caravanbe-
zitters zit bij de hoogste inkomens.
Daar hebben ruim twee op de tien
gezinnen een buitenhuis op wielen.
Dc allerlaagst betaalden hebben zel
den een caravan: maar in twee op de
honderd gevallen. Als de caravan het
niet meer doet, zullen de meeste
mensen hem door een tweede hands
vervangen. Ook als ze veel geld heb
ben.
- wt om te noteren waren de
tolgende antwoorden die overigens
Kaarloosbaar kleine percentage
felzen Op de vraag waaraan het 't
Door Runa Hellinga)
De ambtcnarenacties zijn aan Ne
derland niet ongemerkt voorbij
gegaan. Veel mensen vonden het
trouwens onzin dat dc ambtenaren
actie voerden, omdat ze zoveel beter
af zouden zijn dan de werknemer in
het bedrijfsleven. De enquête geeft
geen simpel antwoord op de vraag
wie gelijk heeft. Maar cr blijkt wel
uit dat veel ambtenaren in inkomen
achteruit zijn gegaan door dc bezui
nigingen. Dc enquête is overigens
ruim voor de acties gehouden.
Ambtenaren blijken kampioen inleve
ren te zijn. Meer dan de helft van hen
zegt dat ze de afgelopen tijd minder
zijn gaan verdienen En bijna 70 pro
cent van hen legt de oorzaak bij de
bezuinigingen. In het bedrijfsleven
liggen die cijfers* heel anders. Daar
zijn veel minder mensen achteruit
gegaan in inkomen (36 procent).
Van die 36 procent is 'maar' 40 pro
cent achteruit gegaan als gevolg van
bezuinigingen. Ontslag is bij het be
drijfsleven overigens een goede twee
de als oorzaak voor inkomensdaling
Het gaat om 15 procent, wat veel meer
is dan bij de overheid, onder de
ambtenaren werd de inkomensdaling
voor slechts 5 procent aan ontslag
geweten.
Het gemiddelde jaarsalaris van een
hoofdkostwinner die bij de overheid
werkt, is 30 712 gulden per jaar. tegen
over 28.497 gulden in het bedrijfsle
ven. Dat scheelt een dikke 2 0P0 gul
den per jaar Het gaat dan natuurlijk
wel om gemiddelde cijfers. Uitge
splitst naar leeftijd en opleiding blijkt
de zaak met zo eenvoudig te liggen
Bij de overheid is de inkomensnivelle
ring verder doorgevoerd dan in het
bedrijfsleven. Het gevolg is dat be
paalde groepen lagere ambtenaren
naar verhouding meer en hogere amb
tenaren minder verdienen dan in ver
gelijkbare functies in het bedrijfsle
ven (afgezien van uitzonderingen als
de burgemeesters van Amsterdam en
Rotterdam, maar die hebben het for
mulier ook niet ontvangen i
Ook bij lagere ambtenaren gaat het
natuurlijk om gemiddelde cijfers. Er
zijn er velen, die helemaal niet beter af
zijn dan hun collega's in het bedrijfsle
ven, getuige de brief van een van de
inzenders Het gaat om een man die in
het onderwijs werkt bij het zogenaam
de niet-onderwijzende personeel. Ook
het niet-onderwijzend personeel is ge
troffen door de extra korting op de
salarissen die in het onderwijs heeft
plaatsgevonden
„Hel gemiddelde salaris van mijn
collega's is nu f 1.700. Ze lopen nu de
kans gezien de bezuinigingen bij de
ambtenaren en het onderwijs in ieder
geval per 1 januari een extra korting
van 3.5 procent te krijgen of ontsla
gen te worden. De zogenaamde vette
salarissen en dc veilige baantjes van
de ambtenaren zijn voor onze groep
dus een fictie".
Ongeschoolde en geschoolde arbei
ders zijn bij de overheid niet beter af
dan in het bedrijfleven. Geschoolde
arbeiders verdienen gemiddeld zelfs
wat minder wanneer ze ambtenaar
zijn Dc grote verschillen in inkomen
zitten vooral bij de lagere en middel
bare employés Die verdienen bij de
overheid per jaar zo'n 2.000 gulden
meer dan in het bedrijfsleven
Mensen met alleen lagere school of
met een lagere beroepsopleiding heb
ben bij de overheid wel meer kansen
op een beter betaalde functie Het
gemiddelde inkomen van mensen met
een dergelijke opleiding is bij de over
heid 27.000 gulden. Bij het bedrijfsle
ven is dat 2.000 gulden minder
Wie de universiteit heeft gedaan, kan
beter een baan bij een bedrijf gaan
zoeken. Voor mensen met een univer
sitaire opleiding ligt het aanvangssa
laris in het bedrijfsleven hoger en het
salaris blijft sneller stijgen. Hoe ouder
men wordt, des te groter wordt het
verschil Iemand die gestudeerd heeft
<-w uuuci is utui -to jaar. verdient bij de
overheid 53 000 gulden en zou in het
bedrijfsleven met 10.000 gulden meer
naar huis gaan
Zekerheid
Een vaak gehoord argument waarom
ambtenaren best wat zouden mogen
Inleveren, is de zekerheid die ze heb
ben dat ze niet ontslagen kunnen
worden. Wie de plannen van de over
heid een beetje bijhoudt, weet dat dat
niet helemaal meer opgaat. Ontslagen
bij het onderwijs, dreigende ontslagen
bij het bibliotheekwezen.de tijden
veranderen Dat blijkt ook uit de
reacties in de enquete. Bijna 5 procent
van de ambtenaren die achteruit zijn
gegaan in inkomen, meldt immers dat
dit komt. doordat ze ontslagen zijn.
Ondanks het feil dat veel ambtena
ren ingeleverd hebben, zijn ze best
tevreden met hun inkomen. Dat geldt
ook in het bedrijfsleven. Daar valt
wel op dat er grotere verschillen zijn
tussen mensen die vinden dat hun
inkomen voldoende of meer dan dat
is. en mensen die hun inkomen ontoe
reikend of slecht vinden. Ontevreden
tol zeer ontevreden is in de bedrijven
10 procent en bij de overheid 8 pro
cent. Zeer tevreden is 41 proeent in
het bedrijfsleven en 39 procent van
de ambtenaren.
Integendeel
teiparmg
openeraie-
tosten1
De helft van de mensen gaat elk jaar met vakantie, zoals blijkt uit de
antwoorden De partners blijken trouwens meer op stap te gaan dan
de hoofdkostwinners.
kostwinner partner
nooit met vakantie
niet elk jaar met vakantie
elk jaar met vakantie
We vroegen u wat u zou doen als in uw huishouden een van de
volgende artikelen onherstelbaar kapot zou gaan. Afgerond waren
de antwoorden, procentueel, als volgt:
heb ik
niet
vervang
door
nieuw
vervang
door
(andere)
2e hands
Auto
Kleuren-t.v.
Video-recorder
Caravan-vouwwagen
Wasmachine
Vaatwasmachine
Droogtrommel
Koelkast
De auto blijkt favoriet als vervoermiddel om naar het werk te gaan.
Men kon meer dan een vervoermiddel invullen. Vandaar dal de
totale percentage boven de 100 uit konden komen.
hoofdkost
partner
winner
openbaar vervoer
9 pet.
10 pet.
auto-motor
52
-31
(brom)tiets
39
41
lopend
5
4
niet van toepassing (bij
voorbeeld werk aan huis
2
15
T Titgaande van de veronderstelling dat iemand met een topinkomen
t_/ niet anderhalf keer zoveel aardappels opeet als de burger met een
inkomen tot modaal, zal het verschil in uitgaven voor eten en drinken
tussen die tivee vooral op het punt van kwaliteit merkbaar zijn.
Woensdag gehakt en vrijdag vis of drie keer per iveek biefstuk, dat maakt
nogal wat uit.
In guldens wordt aan de top van de inkomensladder anderhalf maal
zoveel aan eten en drinken uitgegeven als aan de onderkent gemiddeld
tussen de f9 enf 10 mille, tegen rond zesduizend gulden ongeveer f 500
per maand in het gemiddelde huishouden waar niet meer dan f25 0P0
binnenkomt
De allerlaagste inkomensgroep, die onder de flS mille per jaar netto,
besteedt niet veel meer dan f250 per maand aan eten en drinken De
groep wordt overigens voor 80 procent door alleenstaanden gevormd
Vi
tel
de ambtenaren die aan de enquête meededen, gaf 51 procent te
kennen de afgelopen jaren in inkomen achteruit te zijn gegaan,
jl 6 procent meer ging verdienen.
Van de werkos in het bedrijfsleven werd 36 procent mei een inkomensda
ling geconfronteerd, terwijl 8 procent er op vooruit ging. In onderstaande
tabel geven deze groepen ondervraagden aan. wat de oorzaak van de
inkomensveranderingen was. De uitkomsten zijn in procenten weergege
ven.
Daling Stijging
Oorzaken
Over-
Over-
Bedrijf
heid
Bedrijf
heid
Ontslag gekregen
16
5
3
2
Ontslag genomen
7
4
1
2
Ziekte
9
2
0
0
Pensioen
2
3
0
0
Einde opleiding
0
0
4
8
Promotie
0
1
38
30
Andere baan
3
2
12
15
Bezuiniging
39
69
0
1
Arb tijdverkorting
3
3
0
0
Baan gekregen
0
0
14
33
Andere oorzaak
21
10
26
9
