Lord Carrington
NIEUWE MAN AAN
DE NA VO-TOP
ITT
Toerustingsarbeid binnen de kerken
Achtste na-oorlogsi
afsplitsing in de
Tweede Kamer
Met een ITT Digivision TV
kiest u nooit eieren voor uw geld
^DIGIVISION
het beeld dat telt
op
VRIJDAG 9 DECEMBER 1983
PZC/opinie en achtergrond
Van onze correspondent
Zijn vooropleiding, na Eton, de kost-
Met Lord Carrington (64) krijgt de NAVO een secretaris-generaal die geldt als een van de school voor dure jongens, de niet
grootste diplomaten die Engeland sinds de Tweede Wereldoorlog heeft voortgebracht. "Sdemfln aSratT^Ï'ta de
Deze reputatie heeft Carrington vooral te danken aan zijn vlekkeloze behandeling van de richting van een militaire loopbaan.
Rhodesische crisis. De staat Zimbabwe zoals we die nu kennen, zou er zonder Lord Voor zijn activiteiten bij het bezette
Nijmegen kreeg Carrington in 1945
Carrington niet gekomen zijn. Hij haalde tijdens de Lancaster House Conferentie van eind '79 een hoge onderscheiding, de „Military
een ware diplomatieke tour de force uit door dank zij reeksen indringende gesprekken de tot Cross".
dan onverzoenlijk lijkende partijen tot elkaar te brengen. Eén Jaar na de oorlog zei Lord Car.
rington het leger vaarwel, en begon hij
Was dat het hoogtepunt van zijn Dat bleek een onterechte hoop De bodems koers zetten naar de Falk- aan een politieke carrière die hem
loopbaan, het dieptepunt kwam twee man die enkele weken voor die inval land-eilanden. onder andere Hoge Commissaris in
en een half jaar lat^r'toen de Argen- nog als zijn credo gaf De macht van Lord Carrington werd in 1919 gebo- Australië, leider van het Hogerhuis,
tijnse invasie van de Faikland-eiiar. Engeland om buiten de eigen grenzen ren met de simpelste aller Britse voorzitter van de Conservatieve par-
den hem tot aftreden dwong In zijn geworden, namen: Peter Smith. Toen hij 19 was. tij. en minister van defensie en van
ontslagbrief schreef hij Veel '.an de p nam hij als enige zoon van de toen energie maakte
kriuek die de afgelopen dagen op mij J net overleden vijfde Lord Carrington Zijn ster binnen de Conservatieve
is geuit, is onterecht, maar ik ben ging voor diplomatie kan zijn .moest de adellijke titel over. Dat was in partij was aan het eind van de jaren
niettemin verantwoordelijk en vind als ambteloos lord op 5 april 1982 1938. Twee jaar later werd hij onder '70 z hoog gestegen, dat hij geregeld
dat ik niet kan aanblijven toezien, hoe de eerste Britse oorlogs- de wapenen geroepen. werd genoemd als aankomend pre-
Sindsdien is weinig van hem verno
men Hij werd voorzitter van de raad
van bestuur van General Electric
Compagny. het grootste Britse bednjt
met uitgebreide belangen op militair,
elektronisch en nucleair terrein, en
leidde vanaf dat moment het leven
van een zakenman
Enige maanden geleden haalde hij
evenwel nog één keer het nieuws toen
hij kritiek uitte op de manier waar de
regering-Reagan de wereldpolitiek
bedrijft. „Megafoon-diplomatie" was
de sindsdien veel geciteerde karakte
risering die hij daarvoor over had.
Tekenend
De uitlating is tekenend voor Car
rington. Hij houdt niet van machts
politiek, maar is ervan overtuigd dat
de hesehaafde traditionele mores van
de diplomatie: praten, nog eens pra
ten, onderhandelen, trachten te over
tuigen, de enige weg vormen waar
langs internationale geschillen moe
ten worden opeelost.
Dat is gebleken uit zijn belangrijkste
wapenfeit, zoals gezegd de manier
waarop hy de Rhodesische crisis op
loste. Hij stond aanvankelijk binnen
de toen nog verse regering-Thatcher
vrijwel alleen tn zijn overtuiging dat
er geen duurzame regeling voor de
problemen in Rhodesie kon komen,
zonder de hulp van Nkomo en Muga- Premier Thatcher en Lord Carrington tijdens een EG-bijeenkomst t
be
Mevrouw Thatcher en de haren wil
den met deze twee vrijheidsstrijders
aanvankelijk niet eens praten het
tweetal werd door de meerderheid
van de Conservatieven als ..terroris
tenleiders" gezien, degenen die het
eens welvarende land door hun guer
rillacampagnes aan de rand van de
burgeroorlog hadden gebracht
Die burgeroorlog zou er zeker geko
men zijn. als mevrouw Thatcher haar
zin had gekregen Zij wilde dat de
leider van de blanke minderheid m
Rhodesie Ian Smith, samen met de
gematigde bisschop Muzorewa de ver
antwoordelijkheid zou krijgen voor de
regering van een onafhankelijke
staat
Carrington wist haar om te praten op
zichzelf al geen geringe prestatie'), en
bovendien de antagonisten Smith,
Muzorewa. Nkomo en Mugabe uitein
delijk op een lijn te krijgen De procla
matie van de onafhankelijke staat en
de verkiezingen die tot de huidige
regenng-Mugabe leidden, waren er
van het resultaat.
Carnngtons alschuw van geschreeuw
en wapengekletter blijkt ook uit de
Falkland-crisis, Er was enige weken
vóOr de Argentijnse invasie op het
Britse ministerie van buitenlandse
zaken wel bekend, dat er in Buenos
Aires boze plannen werden uitge
broed. maar Carrington en de top op
zijn ministerie geloofden domweg niet
in een invasie.
1980 in Luxemburg.
mier. Maar in dat opzicht had hij zijn
adellijke titel tegen: premiers komen
in het Engeland van vandaag voort
uit de rangen van het Lagerhuis.
Carrington heeft, als lord, zitting in
het Hogerhuis en mag daarom niet in
het Lagerhuis gekozen worden.
Mede daarom heette de Conservatie
ve premier in 1979 Margaret Thatcher,
en niet Lord Carrington. Carrington
was echter zonder twijfel de meest
invloedrijke minister in haar kabinet,
zeker na zijn internationale succes
sen. Hij kon zich meningsverschillen
met de premier veroorloven die geen
enkele andere minister zou aandur-
Charisma
Natuurlijk was (en is) Carrington
geen wonderdoener. Het charisma
dat de Rhodesiê-crisis hem oplever
de, bleek niet te werken toen hij in
1980 en 1981 pogingen deed andere
grote internationale conflicten, in
het bijzonder die in het Midden-
Oosten en Afghanistan, te helpen
oplossen.
Mensen die hem kennen, omschrijven
Carrington in de eerste plaats als de
geboren diplomaat, en verder als ie
mand met een onafhankelijk oordeel
over zo ongeveer alles, een geestig en
aimabel mens, maar in wezen een
Einzelganger (zoals Britse profiel-
schrijvers steeds weer opmerken: „Hij
heeft geen echte vrienden").
De verwachtingen in Engeland over
de manier waarop Carrington zijn
nieuwe ambt zal bekleden, zijn hoog
gespannen. Algemeen wordt aangeno
men dat hij een heel ander soort
secretaris-generaal zal zijn dan zijn
voorganger: moderner, diplomatie
ker, minder de man van de harde lijn.
Premier Thatcher is zonder twijfel
ook zeer tevreden over de benoeming
van Carrington, niet omdat hij het in
alles met haar eens is (verre van dat
zelfs), maar omdat het enige lid van
haar regering dat het slachtoffer van
de Falkland-crisis werd. nu op glan
zende wijze is teruggekomen in een
functie die bij zijn kwaliteiten (waar
over de premier altijd hoog heeft
opgegeven) past.
ADVERTENTIEl
Elke verandering door veroudering, zoals kleur
vlekken of eierhoofden. wordt automatisch
gecorrigeerd. In de ITT Digivision zijn de gege
vens voor optimale beeldscherpte, -kleur en
-vorm digitaal vastgelegd De ITT Digivision
bestaat voor meer dan 60% uit computerbouw
stenen. Niet alleen bediening en program
mering, maar ook beeld - en klanksignalen
worden digitaal verwerkt. Met liefst 282 compo
nenten minder, levert de ITT Digivision jaren
lang een betrouwbaar, en beter nog, een con
stant zuiver beeld. Minder onderdelen, dus
minder slijtage en teruglopende beeldkwaliteit
Is verleden tijd. De digivision bewaakt uw beeld
en dat is de toekomst.
U"L""J
Een wereldprimeur In de Nederlandse ITT radio- en TV-speciaalzaken
Voor verdere informatie. Revah Hesse B.VVaalserbergweg 317,
5628 CH Eindhoven, tel 040- tel. 040-415525
Door Gijs Korevaam
Het vertrek van Jan Nico Scholten en Stef Dijkman uit de CDA-ft
is de tiende politieke splitsing na de Tweede Wereldoorlog
achtste die ook leidt tot een scheuring in een kamerfractie. Het
echter beduidend minder vaak voor dat een afgesplitste groep
eerstvolgende verkiezingen de zetels weet te behouden. Ook is de
dergelijke nieuwe partijtjes over het algemeen beperkt.
De eerste afsplitsing in de Tweede Democratische Middenpartij t
Kamer trad op in de CPN, waar in
1956 Gortzak en drie andere commu
nisten de fractie verlieten. In 1966
trad Voogd uit de Boerenpartij en
bleef nog enkele maanden alleen in
de Kamer zitten.
De roerige jaren '60 werden ook in de
Tweede Kamer weerspiegeld in een
aantal breuken binnen de grote ge
vestigde partijen. De KVP moest recht op een CHU-zetel af te
eraan geloven en op de rand van dat en ging als onafhankelijke
tijdperk (1970) raakte ook de PvdA-
fractie in een crisis.
Na de Nacht van Schmelzer (oktober
1966). waarin het KVP-ARP-PvdA-
kabinet Cals-Vondeling viel, rom
melde het in de KVP-partij en -frac
tie. Na lange beraadslagingen en
bemiddelingspogingen stapten in fe
bruari 1968 vier katholieke kamerle
den onder leiding van drs. J. Aarden
uit de fractie.
Aarden werd gevolgd door de
KVP'ers Van Doorn. Janssen en mej.
Kessel. Met de laatste twee vormde
hij een eigen fractie (de Radicalen).
Alleen Van Doorn, oud-KVP-voor-
zitter en later minister van CRM,
trad uit de Kamer. Hij is daarmee de
enige „uittreder" van na de oorlog
die niet in de Kamer is blijven zitten.
Pas bleef als onafhankelijk kan
zitten.
Tenslotte barste in 1976 een co
los. Huijsen. die al eerder v
CHU in de Tweede Kamer had
ten, deed in 1976 opnieuw zijn
de in het parlement. Inmidde:
hij echter zijn lidmaatschap f
CHU opgezegd. Hij weigenij
Kamer zitten. Hij kreeg een patn
tussen de socialisten aan de z s
kant van de Kamer. g
CDA
Op 10 oktober 1980 ontstond
een fusie van de drie confess:
partijen het CDA. Vanaf de oj
ting ontstond een strijd tusj e
diverse richtingen binnen depd-
Eerst richtte een aantal 'propt
ve' partijleden de werkgroep
Bij Brood Alleen op, die de poe
kritisch volgde. Een groot gei z
van deze partijleden verliei
CDA om zich aan te sluitent^tr
nieuwe partij Evangelische
partij.
In de kamerfractie was al in 19T
In april 1968 ontstond uit afvallige begrip 'loyalisten' geboren,
KVP'ers en ARP'ers de PPR, waarin
de groep-Aarden opging. Lijsttrek
ker werd Bas de Gaay Fortman. De
PPR is eigenlijk de enige afsplitsing
die zich een vaste plaats in het
politieke leven heeft weten te ver
werven, mede door haar deelname
aan het kabinet-Den Uyl (1973-1977)
met twee ministers (Van Doorn en
Trip).
De Boerenpartij van Hendrik Koe
koek had herhaaldelijk te maken totstandkoming van het k;: r.
met breuken in de gelederen. In 1968 Lubbers vielen alleen Schol»
verlieten vijf kamerleden de Boeren-
partij-fractie. Onder Harmsen vorm
den vier daarvan de partij Binding
Rechts. Kronenburg ging als onaf
hankelijk kamerlid verder. Bij de
eerste verkiezingen daarna in 1971
verdwenen deze groepen uit de Ka
mer.
CDA-in-wording een kabinet
de met de VVD. Het ging or
groep van elf kamerleden ond l]
ding van oud-CDA-fractiê
Aantjes die het daar niet m«
waren, maar het kabinet „loyai
zijn daden wilde beoordelen.
De laatste twee jaar is de rol n
loyalisten steeds minder gewi
Slechts in enkele gevallen trac J
als groep naar buiten. Sinr
PvdA
In 1970 was het de beurt aan de
PvdA. Schuitenmaker en Goedhart
verlieten de socialistische fractie
en bleven op eigen titel in de Twee
de Kamer. Het ging om een conflict
over de interventie van de VS in
Cambodja.
De PvdA-dissidenten splitsten zich
af. Toen mevrouw Van Veenendaal
voor de PvdA tussentijds in de
Tweede Kamer kwam, nam zij direct
zitting bij het tweemanschap, tot
grote woede van fractieleider Den
Uyl. De drie legden vervolgens een
verklaring af. waarin zij meedeelden
zich te beschouwen als vertegen
woordigers van de nieuwe partij
DS'70.
Deze partij wist het leven in de
Kamer te rekken tot 1981. In haar
korte bestaan heeft de partij aan het
kabinet-Biesheuvel (1971-1972) deel
genomen en vervolgens dit kabinet
ook weer ten val gebracht.
DS'70 zelf werd ook het slachtoffer
van een conflict in de fractie In 1975
stapten vier kamerleden uit de frac
tie en uit de Kamer om plaats te
maken voor andere DS'70 leden. Het
waren jhr. De Brauw (later D'66 en
nu voorzitter van de stuurgroep Bre
de Maatschappelijke Discussie),
Berger, H, Keuning en S. Keuning,
In 1971 trad de Nederlandse Midden
standspartij in de Kamer met twee
zetels. Maar al snel brak het collec
tief in tweeën. De Jong vormde de
Dijkman, met hun afwijkend*
ning en presentatie, nog als zo
Zij kwamen echter steeds mee
soleerd te staan. Zelfs de
fractiegenoten, die zich me:
politieke opvattingen verwan!
len, konden zich niet verenige:
hun optreden in de media. Det
ontnam hen eerst het woordvoi
schap en zegde vervolgens he;
trouwen in een constructievi
menwerking met het tweeti
Scholten en Dijkman trokken
uit de consequenties en staple
de fractie, maar niet uit de Ki
Daarmee is de achtste scht
van een Tweede-Kamerfractn
feit.
De uitgeverij Boekencentrum heeft een belang
wekkend initiatief genomen door de uitgave
van een reeks Handboeken voor kerkelijke arbeid.
Genoemde uitgeverij voert een fonds waarin aller
lei boekwerken, brochures en tijdschriften op ker
kelijk gebied zijn opgenomen. Door de uitgave van
de Handboeken wint het fonds aan waarde.
Wat is namelijk het geval? Voor zowel predikanten,
als ouderlingen, als diakenen binnen de Hervormde
Kerk is een losbladig Handboek verschenen, waarin
achtergrondinformatie en actuele ontwikkelingen,
zijn en worden beschreven. De hoofddelen van de
drie Handboeken zijn zojuist verschenen, terwijl het
in de bedoeling ligt drie of vier maal per jaar een
aanvullingszending aan de abonnees toe te zenden.
In deze aanvullingen wordt nader ingegaan op wat in
het hoofdwerk is geschreven, zodat vanuit het mid
delpunt steeds wijdere cirkels getrokken worden in
het werkgebied van de betrokken ambtsdragers De
losbladigheid van het systeem geeft daarbij de
mogelijkheid wijzigingen door te voeren, andere
gedachten die leven binnen de Hervormde Kerk
naast de gedachten van de auteurs van het hoofd
werk te leggen Op die manier kan binnen het
geplande werk ook een discussie plaatsvinden die
spanningen en verschillen binnen de kerk met
verdoezelt maar juist opmerkt De Handboeken zijn
gericht op ambtsdragers binnen de Hervormde Kerk
Kan dat nog wel in een tijd waarin wordt veronder
steld dat deze kerk Samen op Weg is met de
Gereformeerde Kerken in Nederland9 Deze vraag is
des te klemmender wanneer Wij ons realiseren dat bij
dezelfde uitgeverij eén drietal Handboeken, analoog
van opzet, voor de ambtenaren binnen de Gerefor
meerde Kerken verschijnt Weet Boekencentrum
niets af van Samen op Weg? Geloven zij er daar op de
Scheveningseweg in Den Haag niet in? De vraag
stellen op deze manier is haar beantwoorden.
Eigene
Natuurlijk welen ze bij Boekencentrum best wat zij
doen. Juist omdat binnen Samen op Weg allerlei
zaken die tot de eigenheid en sfeer van de afzonder
lijke kerken behoren, op dit moment volop in de
belangstelling staan, is het goed om dat eigene te
verwoorden.
Niet om het voor de eeuwigheid te laten gelden, maar
meer om het als achtergrond in kaart te brengen. Bij
alle emotionaliteit die op dit moment het Samen op
Weggebeuren omgeeft is het niet onverstandig in alle
rust en sfeer en stijl van de afzonderlijke kerken in
kaart te hebben. Daar komt nog bij dat de redacties
van de verschillende Handboeken de afspraak heb
ben gemaakt bijdragen van elkaar over te nemen
indien dat wenselijk en dienstig is. Voor elk van de in
totaal zes Handboeken is een redactie benoemd die
erop toeziet dat geen nodeloos dubbel werk wordt
gedaan. De Hervormden kijken bij de Gereformeer
den over de schouders mee en omgekeerd is dat ook
het geval. Terwijl de redacties van de verschillende
Handboeken (die voor de predikanten, die voor de
ouderlingen, die voor de diakenen i ook nog eens bij
elkaar rondneuzen of bijdragen niet kunnen dienen
voor meer dan een Handboek. Op die manier is een
onderlinge controle en inspiratie mogelijk. Het gehe
le veld wordt zorgvuldiger afgetast door zes redacties
dan door één redactie. Een ander boeiend fenomeen
bij de Handboeken is gelegen in het feit dat er voor
de diverse Handboeken leescomités zijn opgericht,
die voordat een bijdrage gezet wordt, commentaar
leveren uit de praktijk De redactie kan op grond van
die op- en aanmerkingen een auteur vragen zijp/haar
bijdrage bij te stellen of te herschrijven. Langs deze
weg wordt niet een theoretisch verhaal gecon
strueerd, maar een werk opgebouwd in voortdurende
samenspraak. Tenslotte vragen de redacties in hun
stemmen uil de kerken
voorwoord de lezers te willen fungeren als redactie
lid Een losbladige uitgave kan namelijk veel meer
opvangen aan discussie en nieuwe ontwikkelingen
dan een dik standaardwerk. Juist de vraag om
reacties uit de praktijk van de gebruikers geeft een
mogelijkheid om echt dienstbaar te zijn aan het werk
van de ambtsdragers én aan het kerkelijk gesprek
intern binnen een bepaalde kerk én aan wat in het
kader van Samen op Weg aan de orde is. Daarom
noemde ik het een belangwekkend initiatief van de
uitgeverij Boekencentrum en ik hoop de redenen
voldoende te hebben toegelicht.
Een dergelijk initiatief doet natuurlijk, ook al heb
je het belang aangetoond, de vraag rijzen: zitten
ambtsdragers op zoiets te wachten? Of: commercië
ler gezegd: is er een markt voor? De uitgever zal
zich ongetwijfeld deze vraag gesteld hebben en
onderzoek hebben gedaan of een dergelijke uitgave
kans van slagen heeft.
Tenslotte leven wij in een tijd van inleveren en
korten. De nu bekende cijfers van intekening (men
kan zich namelijk abonneren op één van de Hand
boeken) geven een niet ongunstig beeld. Het blijkt
dat de kerkeraden, maar ook individuele ambtsdra
gers, het nut onderkennen van een dergelijk groeiend
en beweeglijk stuk gereedschap. Waar overal in onze
samenleving sprake is van toerusting, herscholing,
bijscholing, permanente educatie, is het duidelijk,
dat een kerk, als deel van het maatschappelijk
gebeuren, zich de vragen van de noodzaak tot
toerusting niet. van het lijf kan houden met het
argument wij hebben een waarheid die van alle
eeuwen is. Juist omdat die waarheid de eeuwen
omspant is er de aandacht nodig voor de onherhaal
bare historische situatie van het nu. Daarom toerus
ting om heel concreet te vertalen, heel concreet te
analyseren in wat voor situatie wij leven Je zou
daarom de toerustingsarbeid kunnen omschrijven
als het scheppen van voorwaarden voor het. goed
vertalen van de boodschap van het Evangelie. En
welke ambtsdrager wil dat nu eigenlijk niet? Zou hij
of zij het niet willen dan moet hij of zij er maar mee
ophouden. De tak waarop zij zitten, zouden zij dan
zen uuorzagen. De zingeving voor hun lUnctionfljpl
is aan de orde bij de vragen die de toerusting srki
Om die reden: er wordt zeker op gewacht.
Meditatie
Gevraagd naar toerusting: in de kring of in\}
binnenkamer, in een gesprek of in de mediU
Geloven en belijden doe je niet op je eentje, hetisi
zaak van gemeenschap, van wij samen met
belijders van voorgaande tijden, samen met belijd
I
Het is een ontdekkingstocht waarop steeds opnle D
bondgenoten en tochtgenoten worden ontdekt: it
oekumene, in de eigen kerk. in de samenleving J
die reden is de toerustingsarbeid binnen de kerij
een verzet tegen de tendenzen van uiteenvallen
desintegratie die in onze tijd aan de orde zijn. Infl w
cultuur zijn middelpuntvliedende krachten «!0{
zaam: ieder in het eigen hoekje en opkomend tta
het eigen belang. De schuld ligt bij anderen ent Ef
zullen zij weten ook. Gemeenschap wordt hoel«vc
hoe minder ervaren en om die reden hoe langerj
minder verlangd. De opmerkingen over de Aj.
waarin wij leven, ook binnen de kerken, liegen erl Qr
om. En daarom is de toerusting zo belangriiij m
willen verzetten tegen het uiteenvallen, bereidj^
om te leren en niet te blijven staan bij het herein
het ervaren, tochtgenoten ontdekken als toegift 4 Ul
herdekking en aanvaarding.
L. de
