Belangen
van
jongeren
staan
voorop
Woon wagenbeleid
OP
KAMERS
LAGE HUREN
Je bent toch
vreemd
voor elkaar
'DAAR HEBBEN WE ALLEEN
MAAR LAST VAN...'
DAIHATSU
PZC/streek
TERNEUZEN ,.Ik probeer steeds feeling met de jeugd
te houden. Er is bij jongeren behoefte om zelfstandig en
betaalbar te wonen. Een eengezinswoning is te duur, dus
zoek je een andere oplossing. Ik ben zoveel mogelijk
motor en architect achter de plannen en het doet
werkelijk deugd als je ziet dat zo'n kamerverhuurproject
voor jongeren aanslaat". Dit zegt directeur ing. H.
Engelsma van de woningbouwvereniging Terneuzen.
De corporatie verbouwde halver
wege dit jaar vijf vier-kamerflats
aan de Peter van Anrooylaan in
Terneuzen en maakte ze geschikt
voor kamerbewoners. In elke flat is
plaats voor 3 jongeren Inmiddels
past men een tweede serie van vijf
flats aan. Het project is populair bij
jongeren. Ieder heeft zijn eigen
woon slaapkamer, terwijl men keu
ken. douche en toilet samen ge
bruikt.
„Dit project ontstond vanuit twee
invalshoeken zegt 'directeur En
gelsma. „Enerzijds zagen we de
behoefte aan eigen woon- en leef
ruimte bij jongeren en anderzijds
wilden we het probleem van de
leegstand oplossen".
Zowel maatschappelijke organisa
ties, als zijn eigen kinderen, con
fronteerden Engelsma met de
woonproblematiek van jongeren.
„We waren al bezig met zogenaam
de H.A T-projecten (Huisvesting
Alleenstaanden en Tweepersoons
huishoudens) aan de Dokweg en in
het Pastersbos. daar hebben we op
voortgeborduurd. De huurprijzen
per kamer liggen tussen de 200 en
250 gulden per maand. Dat is voor
een jongere op te brengen In som
mige gevallen springen ook de ou
ders bij"
over het initiatief van de Temeu-
zense woningbouwvereniging. „Ik
ben blij met die pluim", zegt En
gelsma. „Het onderstreept het feit
dat huren laag zijn. We zitten er
mee onder de puntentabel van het
ministerie. Dat noemt als redelijke
kale huur voor een kamer, zoals in
ons project. 233 gulden, terwijl wij
151 gulden kale huur vragen", al
dus de directeur. De woningbouw
vereniging is een non-profit instel
ling en wal als zodanig geen winst
maken op de kamerverhuur. De
ministeriele regeling Huur en Ver
huur van Kamers en een in het
begin dit jaar uitgegeven circulaire
van het ministerie, bieden hiertoe
wel enige ruimte. Directeur Engels
ma: „We werken kostendekkend.
We willen van de leegstand af en in
.dit geval de belangen van onze
jeugdige huurders voorop stellen".
De corporatie heeft de oorspronke
lijke huur van de flats plus de
oospronkelijke service-kosten en
verbouwingskosten verdeeld op ba
sis van een verdeelsleutel die is
afgeleid van de oppervlakte van de
kamers. Afhankelijk van die opper
vlaktes bedragen de huren 180, 200
en 250 gulden inclusief.
Leegstand
Image
Het nieuwe kamerproject dringt
de leegstand van Rats terug. Er
staan in Terneuzen ongeveer 100
Rats leeg en dat kost de corporatie
zo'n slordige 50.000 gulden per
maand. Engelsma: „We hebben er
aan gedacht de Rats te slopen, ze te
onthoofden, of er bejaardenflats
van te maken. Kamerverhuur leek
uiteindelijk de beste bestemming.
We hebben er wel een klein risico
mee genomen, omdat we de om
vang van de behoefte niet hele
maal kenden. Maar aan de andere
kant vind ik dat je voortdurend
nieuwe woonmogelijkheden moet
scheppen, zeker voor jongeren".
Toen de flats klaar waren gooide de
corporatie er een kleine reclame
campagne tegenaan en in een mum
van tijd waren ze bewoond.
Een kritische instelling als de
L O B H. (Landelijke Organisatie
Belangengroepen Huisvesting)
schreef in haar huisorgaan lovend
Engelsma vindt dat het kamerver
huurproject bijdraagt tot een goe
de image van de flats aan de Peter
van Anrooylaan. Van politie, be
heerder en bewoners heeft hij ge
hoord dat de situatie daar duidelijk
verbetert. Zo zijn er minder scha
des en vernielingen. De woning
bouwvereniging gaat door met de
kamerverhuur. Ir. december kun
nen weer 15 jongeren op zichzelf
gaan wonen. Volgens de directeur
maken jongeren nu al afspraken
om straks samen te wonen.
Ondanks hel succes is de woning
bouwvereniging niet van plan de
hele Rat geschikt te maken voor
kamerverhuur. Engelsma zelf is
een groot voorstander van woon-
integratie. Jongeren, alleenstaan
den. gezinnen en bejaarden moe
ten als één leef- en woongemeen
schap functioneren. „We concen
treren ons niet op- één groep. We
dienen als corporatie te voorzien
in huisvesting voor alle groepen",
meent de directeur.
piJDAG 2 DECEMBER 1983
6 r
Aan het slot van het gesprek zegt hij behoedzaam de afgelopen jaren hebben drs B. van
der Heyden van de stichting Woonwagenwerk Zeeuwsch-Vlaanderen geleerd niet te
juichen voor de beer geschoten is: „Ik hoop dat in de loop van 1984 tenminste het
woonwagencentrum in Axel is gerealiseerd. Maar met een beetje goede wil kan er ook in
Hontenisse en Aardenburg nog veel gebeuren. Het grote probleem is Terneuzen: daar wil het
gemeentebestuur er gewoonweg niet aan. Ik voorzie dat de provincie die gemeente
uiteindelijk nog zal moeten dwingen een tweede centrum aan te leggen".
Het is december 1979 als in Zeeland vooral Terneuzen doen alles om de we alleen maar last van. Maar de
het provinciaal woonwagenplan opdracht uit dat woonwagenplan met eigenlijke argumenten zijn nooit als
wordt gepubliceerd. Het is de uit- uit te voeren. zodanig geformuleerd, want dat zou
komst van het in 1977 ontwikkelde De feiten na vier jaar woonwagenbe- discriminatie zijn geweest Maar in
regeringsbeleid, toen nog de verant- leid in Zeeuwsch-Vlaanderen Axel feite steunt ook alleen al het uitgangs-
woordelijkheid van CRM-minister Til was in februari dit jaar de eerste punt op het woonwagenplan om de
Gardeniers. Haar beleid, zoals dat nu gemeente die de definitieve locatie woonwagenbewoners over alle ge
wordt voortgezet onder leiding van aanwees, na tal van politieke strubbe- meenten te verdelen op het idee dat
staatssecretaris Brokx grote, regio- lingen overigens. Inmiddels hebben het lastposten zijn Daar ligt de kern
nale woonwagencentra opheffen ten ook Hontenisse en Aardenburg de van het probleem: het woonwagenbe-
gunste van kleine kampen met maxi- aanlegplaats aangewezen Terneuzen leid wordt over de hoofden van de
maal vijftien wagens. blijft achter. Van der Heyden: ..Ter- betrokkenen zelf uitgevoerd"
Dat beleid doet voor de Zeeuws- neuzen vindt dat het bestaande kamp
Vlaamse regio in feite nauwelijks ter in Sluiskil meer dan genoeg
zake. Zeeuwsch-Vlaanderen immers
kent alleen bescheiden kampen met Hij stelt vast dat na de verschijning Met leedwezen stelt Van der Heyden
Hulst als uitschieter. Maar toch: het van het woonwagenplan de gemeen- ook vast dat met de toename van 32
provinciaal woonwagenplan geeft de - ten als eerste reactie wegen gingen woonwagens in de afgelopen jaren er
gemeenten Aardenburg. Hontenisse, zoeken de centra niet aan te leggen, op de bestaande kampen een onleef-
Terneuzen en Axel opdracht nieuwe Feit is dat de gemeënten woonwa- bare situatie dreigt te ontstaan. „De
woonwagencentra aan te leggen met genbewoners niet in huis willen heb- werkelijkheid heeft de prognoses van
een gezamenlijke omvang van veertig ben onder het mom van: daar hebben 1919 volledig beantw oord. Maar
Onleefbaarheid
is nog altijd zo dat woonwagenbewo
ners zijn ingesteld op trekken, op
zwerven. Het is alleen materieel on
mogelijk zo'n leven te leiden. Dege
nen. die het wel doen hebben ronduit
een hondeleven"
Het is duidelijk integratie zal van
beide kanten moeten komen Maar
daarbij wijst Van der Heyden ook op
de omvang van de nieuwe centra in
Zeeuwsch-Vlaanderen. Axel twaalf
standplaatsen. Terneuzen vijftien,
Hontenisse zeven, Aardenburg zes
Ik denk dat die zes van Aardenburg
op zich een groot risico inhouden. Als
de iniegratiegedachte met werkt, zijn
zes gezinnen enkel en alleen op elkaar
aangewezen Ontstaat er dan een on
derling conflict, dan wordt het erg
moeilijk. In Hulst zijn er groepen die
volledig naast elkaar heen leven. Het
is duidelijk dat kleinë kampen alleen
leefbaar zijn als er contact is met de
bevolking, de burgers. Gebeurt dat
niet, ja....",
Groep
standplaatsen
Van der Heyden herinnert zich: „In
1979 telde Zeeuwsch-Vlaanderen 78
erkende standplaatsen De prognose
tot 1985 ging uit van een groei met 32
woonwagens. De situatie nu is dat er
in de regio 110 wagens staan Bitter is
alleen dat, van die vier nieuwe centra
uit het woonwagenplan er vier jaar
later nog niet één is gerealiseerd Dat.
terwijl we nu al werken aan de opstel
ling van een nieuwe woonwagenplan
1985-1990"
Want met de publicatie van het
woonwagenplan precies vier jaar gele
den begon ook de lijdensweg. Vier
nieuwe centra dus in evenzovele ge
meenten. Maar daarvan toont alleen
Axel zich van meet af aan bereid dat
kamp ook daadwerkelijk aan te leg
gen Dat er in die gemeente vervol
gens nog drie jaar moest worden
gediscussieerd is daarbij een tweede.
Maar Aardenburg. Hontenisse en
van der Heyden
standplaatsen zijn er niet bijgeko
men. In Hulst bijvoorbeeld zijn 32
officiële standplaatsen, maar er
staan 43 woonwagens. Die gebruiken
stroom van elkaar, maken een geza
menlijk gebruik van hot toilet. leven
kortom op eikaars lip. En in zo'n
situatie krijg je problemen".
Van der Heyden plaatst eveneens
vraagtekeps bij het beleid kleine cen
tra met maximaal vijftien standplaat
sen op te zetten omdat die omvang de
integratie zou bevorderden. „Integra
tie is een begrip waaraan je op ver
schillende manieren inhoud kunt ge
ven. Hoe denken de burgers, de woon
wagenbewoners zelf. hoe denkt de
overheid9 Als die integratiegedachte
betekent dat de woonwagenbewoners
zich geleidelijk aan moeten passen,
dan is dat wel in strijd met de leefwij
ze van die mensen. Van integratie
moet je met veel verwachten als dat
de hoop van de overheid is. want het
Van der Heyden weet nu al dat Axel
de winst heeft binnengehaald door
als eerste gemeente de locatie aan te
wijzen. De toekomstige bewoners
zijn er bekend, vormen inmiddels een
groep. „Want", stelt hij vast, „op het
Hulster kamp staan elf wagens te
veel. Maar denk je nu echt dat die
mensen straks naar Hontenisse wil
len? Een enkeling misschien, maar de
rest wil blijven. Neem ook Terneu
zen. daar staat sinds enige maanden
een woonwagenbewoner met een ar
tikel tien-vergunning. Ik denk dat
Terneuzen eigenlijk heel blij mag
zijn dat er zo niet meer wagens staan.
Want die mogelijkheid is er
...Het gaat allemaal veel te langzaam".
Van der Heyden concludeert het na
vier jaar woonwagenbeleid enigszins
moedeloos ..De nieuwe centra moe
ten nu echt zo snel mogelijk worden
gerealiseerd De situatie loopt uit de
hand. wordt onleefbaar". In februari
dit jaar stelde in Axel een woonwa
genbewoner nog maar eens vast dat
'toch niemand een woonwagenbewo
ner voor de deur wil" Waarom9
bafeRNEUZEN René (22) doet deze week de keuken, Karei (23) doet de douche en wc en
^bert (19) de hal. De jongens rooien het prima in hun drie-kamerflatje aan de Peter van
emjnrooylaan in Terneuzen. Huishoudelijk hebben ze het voor elkaar, alleen de dagelijkse
s hVgiëne geeft nog wat problemen. „Iemand van ons heeft géén eigen wasbak", zegt Karei. „We
erifbben twee wasbakken en een douche. De hele boel is open, dus er kan er zich maar één
v«gelijk wassen. Het was beter geweest, wanneer ze hier meteen een douchegordijn hadden
of een douchecabine hadden neergezet. Je woont dan wel met z'n drieën in
meèzelfde flat, maar je bent vreemd voor elkaar. Ik geloof dat in een flat waar men gemengd
^joont dit écht problemen geeft".
rel Molengraaf was de eerste bewo- meisje en een jongen. Dat gaat geluk- „Toen ik bij de woningbouw de sleu-
kig goed".
ïr van een drie-kamerflat in Terneu-
k Momenteel is hij de vraagbak van
je vijftien kamerbewoners Als werk-
tels ging ophalen, vroegen ze me of ik
meteen langs de PZEM wilde gaan om
aangesloten te worden op gas- en
,Het is een kwestie van aanpassen",
hulp-conciërge trekt hij de pro- zegt Karei, „maar je kunt voor moei- lichtnet. Dat ging mooi met door. Het
erop neer jk geld van de
zoemen en vragen bewust naar zich lijkc dingen komen te staan. Je hebt
voje. Karei wil graag optreden als een gemeenschappelijke keuken,
iddelaar tussen de bewoners en maar je moet er wel een fornuis
woningbouwvereniging „Ik heb neerzetten. Ik heb zelf een fornuis
gevraagd hoe het met die gekocht en dat gebruiken de anderen
jbakken en douches zat Iedere flat nu ook. Ga je gezamenlijk een fornuis
;ft maaf twee wasbakken. Bij de of wasmachine kopen, dan moet je
:sten staat na het douchen de wel weten wat je eraan uitgeeft en
van je goeie afspraken maken, want anders
omjiuche compleet blank Als ei
steitgenoten heeft gedoucht en jij komt komt er ruzie als er iemand verhuist.
Je moet erg veel regelen met elkaar
en ik kan me best voorstellen dat niet
iedereen even graag meedoet".
later op je sokken binnen om de
.achine te vullen, dan sta je met
otsjtte voeten. Maar ik heb de woning-
luw ingeschakeld en die komen kij-
Want ze kunnen nu wel zeggen Anne-Marie is het ermee eens: „We KOttllTlCl
andere bewoners zou moeten innen
om de PZEM te betalen en dat zagen
ze daar met zitten. Ze stuurden me
terug naar de woningbouw en die wist
er ook geen raad mee. Ik ben toen
naar de afdeling Bouw- en Woningtoe
zicht van Openbare Werken gestapt.
Uiteindelijk werd de zaak via de wo
ningbouw geregeld. Ze sloten me aan'
en nu betaalt iedereen elke maand
gewoon een vast bedrag voor gas en
licht boven de huur".
het hier uitstekend gaat, maar ik lopen nu nog steeds van alles bij
nog niemand gezien die daarnaar elkaar te slepen. Trouwens de mees-
vragen. Je moet overal zelf ten hebben hier geen wasmachine, die
lan". brengen hun vuile goed naar huis". De
kamerbewoners zijn het erover eens
dat een kookgelegenheid en een was
machine standaard bij een dne-ka-
1 anpassen
Gas en licht
i jongens schrokken van de kasten mer„at moeu,n horcn
fe ze in hun kamers aantroffen. De
vallen van ellende zowat uit
Het drietal heeft ze naar de
verhuisd en beplakt met Als eerste bewoner van een drie-ka-
om de boel merflat kreeg Karei met een merk-
op te fleuren René die graag waardig probleem te maken Hij bleef
draait, vindt de flat gehorig, verstoken van gas en licht en maakte
Karei komt dat omdat de zolang gebruik van de bouwstroom.
tussen zijn kamer en die van
gedicht is met een houten schot
gipsen muurtje. De jongens
echter prima afspraken over
van eikaars decibels.
daarover: „Niemand draait hier
muziek. Dat is de afspraak.
het toch, dan klagen we bij
doen we dat niet, dan komen
en wel. Als er iemand gaat
dan gaat de muziek of tv
zachter. Maar we kunnen het
vinden met elkaar hoor. De
hier niet op slot. Voor de
zaken hebben we een
keuken hangen"
Anne-Marie mengt zich in
„Ik geloof dat het bij de
wel goed gaat. Maar ja, je
afwachten bij wie je terecht-
Ik bedoel, de woningbouw
van te voren niemand bij el-
Ik deel de flat met nog een
OFFICIËLE DEALER
GARAGE DUPOKT
TERNEUZEN BV
Industrieweg 37.
Terneuzen 4538 AG
De mening van de woningbouwver
eniging dat het vandalisme in en
rond de Rat aan de Peter van Anrooy
laan verminderd is. delen de jongelui
niet. „Het is nog altijd een zootje in
de lift", vindt Anne-Marie. René: „Je
moet niet schrikken wanneer je plot
seling een winkelwagentje langs je
raam naar beneden hoort suizen".
Anne-Marie durft haar Rets niet in de
berging te stallen en neemt 'm
prompt elke keer mee naar de vierde
verdieping. Een andere kamerbewo
ner zet z'n auto liever een eindje uit
de buurt van het parkeerterrein.
Karei: „Een tijdje terug zaten we op
een mooie zondagmiddag op het bal
kon, begint daar beneden ineens ie
mand rubberbanden te verbranden.
Nee, het is hier nog niet veel soeps".
Toch zijn de kamerbewoners redelijk
tevreden met hun behuizing. „Natuur
lijk, het is hier veel goedkoper dan in
eengezinswoning. Als je van een
uitkering moet leven, zoals wij. is dit
de oplossing. Trouwens als jongere
heb je ook niet zoveel ruimte nodig,
anders loop je toch maar een hele dag
schoon te maken. Nee, echte proble
men hebben wij hier niet. De woning
bouw heeft over een paar dingen
gewoon niet goed nagedacht, zoals
een wasmachine en een kookfomuis.
We hebben het wel naar onze zin. Het
is betaalbaar, je kunt uitnodigen wie
je wilt. Je hebt niets te maken met
beperkingen zoals thuis, je kunt hier
gewoon je eigen leven opbouwen",
aldus Karei.
Gedneé en met paraplu onder de doucheEgbert, Karei en Rene ...Je
moet overal zelf achteraan"...
Directeur ing. H Engelsma van de ivoningbouwveremging Terneuzen
Behoefte aan betaalbare huisvesting bij jongeren".
oners bezig met uitbreiding woonwagenkamp
L
1
zi) Tfc probeer steeds feeling met de jeugd
te houden", zegt directeur, ing. H.
'asiEngelsma van de woningbouwvereniging
najTerneuzen
Ij
(De corporatie verbouwde vijf flats en maak-
beij
te ze geschikt voor kamerverhuur aan
jongens en meisjes.
Het experiment is inmiddels op gang. Wal-
demar Ysebaert peilde de ervaringen van
de jeugdige bewoners en voelde Engelsma
nader aan de tand. Een tussenbalans.
