GRAF
en
KRUIS
de schatten
van Ierland
Rosalind
Plowright
'Prix Goncourt' voor de
textielhandelaar Tristan
DE NIEUWE
CALLAS
PZC/ kunst/cultuur
TENTOONSTELLING
IN AMSTERDAM
1 RIJDAG 25 NOVEMBER 1983
11
"j L O.T>r:rTi
<Door Peter Huysman)
len eenzame fietser in het onafzienbare dal van de rivier de Boyne, optornend tegen een
Jschrale Ierse wind. Juffrouw Claire Tuffey is op weg naar het object van haar dagelijkse
rote liefde: de reusachtige grafheuvel van Newgrange (noordwestelijk van Dublin), waar
ingeveer 3000 jaar voor Christus haar voorouders hun doden begroeven,
affrouw Tuffey gelooft niet dat de tegenwoordige Ieren zoveel verschillen van hun broeders
zusters uit de steen- en bronstijd. Men houdt er nu wat andere gewoonten op na, er is
elevisie, er zijn fabrieken, de grond wordt anders bewerkt. Maar is het onderscheid tussen
stuk gereedschap anno 1983 en de fijn gepolijste stenen hamer van 5000 jaar geleden wel
groot? En wordt er over vragen waar het in dit ondermaanse wezenlijk om gaat, zo veel
inders gedacht dan toen?
log enigszins buiten adem van de Een niettemin indrukwekkend voor- moeten dat meerdere malen doen De
ietstocht nodigt ze ons die ochtend beeld van zo'n „high cross" treffen wij borden zijn vaak moeilijk te lezen,
iet onvervalst Ierse tongval uit om aan in Monasterboice, 6 kilometer ten omdat ze voor een belangrijk deel zijn
et beroemde „passage-grave" (gang- noorden van de stad Drogheda, even gevuld met in Gaelic de officiële
raf), één van de mooiste exemplaren boven Dublin. Maar in tegenspraak
Ie in West-Europa uit dit oeroude tot wat juffrouw Tuffey vertelde (onze
!;dperk zijn overgebleven, binnen te gids hebben we met haar grafheuvel
laan. Toeristen zijn er in deze periode in New Grange helaas moeten achter-
auwelijks. zodat we van onze uitste- laten), barst het op deze begraaf-
end geïnformeerde gids een solobe- plaats, die behoort bij een uit de 6e
indeling krijgen. eeuw na Christus daterend klooster,
Ierse taal aangegeven namen van
steden en dorpen
Maar geen nood. Een richtingaanwij
zer kan de verkeersdeelnemer op zijn
gemak bekijken Men parkeert er des
noods zijn auto voor midden op het
kruispunt en stapt uit zijn vervoer
de 20 meter lange gang, die leidt van de Ierse families die zich kostelijk middel. Een toevallige mede-wegge
bruiker (Ierland dat ruim twee keer
groot is als Nederland telt nog geen 3
de duim opsteken bij wijze van groet.
Met steun van hulpvaardige Ieren
komt men overal
Ruines in Ierland zijn er in tomeloze
hoeveelheden. Stokoude en minder
oude. Sommige hebben een restaura
tiebeurt achter de rug. andere liggen
erbij zonder dat er in al die eeuwen
een hand naar is uitgestoken. Op de
route van Clonmacnois naar de West-
lar de vrijwel ronde grafkamer on- amuseren. Het is zondag, en hoewel er
de hoge aarden heuvel, ligt een af en toe een vluchtige blik op de
aorme steen waarop prachtige ab- enorme stenen kruisen met bijbelse miljoen inwoners) zal hoogst waar-
tacte decoraties in spiraalvorm zijn voorstellingen wordt geworpen, moet schijnlijk vragen of je geholpen moet
ingebracht. Een obstakel waar onze inderdaad worden geconcludeerd dat worden en op z'n minst glimlachend
Hunebedbouwers hun vingers aan de aanwezigen in de eerste plaats
Kiden aflikken en dat duizenden bezig zijn op een prettige wijze het
geleden voldoende was om de weekend door te brengen.
Itenden van de doden te scheiden! of
idersom) maar dat nu zonder veel Niet de ™Pes e" de fave" ^orden 20 Ruïnes
ueite kan worden „genomen" via zeer druk bevolkt, als wel de aanpa-
tanauw paadje. Aangezien souvenir- ^ende parkeerplaats en toiletfacilitei-
gende toeristen dit sluipweggetje al ten- Twee jeugdige wielrenners be-
r;w na de afgraving van het unieke schouwen de dodenakker als „cross
Dnument in 1962 ontdekten - en terrein in de sportieve betekenis en
aal ook de talrijke katten die er springen als veertjes over de grafheu-
Jdode konijnen mee naartoe sleep- vels heen De relaxende Ieren slaan
werd besloten een extra bevei- het tafereel met belangstelling gade.
eng aan te brengen Een prozaische
«en deur sluit de gang thans af
iffrouw Tuffey steekt de sleutel in
ft slot en de deur gaat knarsend
Kn. Onze gids kijkt ons nu aan met
«gelukzalige blik, alsof zij ons de
rtmpel naar de bruidssuite laat
isseren. In plaats daarvan stoten
op pijnlijke wijze ons hoofd legen
lage „zoldering": de oude goden
het niet op ons voorzien,
ichend en te laat wijst zij ons erop
H menige bezoeker tijdig vergeet te
ikken. Men moet er iets voor over
fbben om het prehistorische Ier-
wd in zijn ziel te blikken,
muren en het dak van de nauwe
Mg zijn opgetrokken uit los op el-
lar liggende stenen van overrompe-
formaat. Hetzelfde beeld biedt de
jenlyke grafkamer Verscheidene
Wien zijn ook hier prachtig versierd.
lewel er geen druppel mortel of
I ter samenvoegend materiaal aan
tlndru kwekkende bouwwerk te pas
gekomen, maakt het niet de indruk
(t het op instorten staat. In tegen-
1, het heeft al vijftig eeuwen de
fen getrotseerd en zal dat de
Btkomende duizenden jaren ook
'kunnen. Niettemin zijn er hier en
i wat verstevigingen in de vorm
een enkele stalen bint aange-
®J Kht Want nu er jaarlijks tiendui-
den nieuwsgierigen in deze donke-
rnimte een kijkje komen nemen, is
'j zekere voor het onzekere geno-
Tot en met 26 februari is na Parijs. Keulen en Berlijn in het
Amsterdamse Rijksmuseum een tentoonstelling van Ierse kunst
schatten te zien. De titel van de expositie luidt:..Ierse kunst 3000 voor
Christus tot 1500 na Christus".
Een in 1970 opgegraven kleine steensculptuuf, daterend uit plm. 3000
jaar voor Chr., opent de rij van ruim 90 voorwerpen. Een dertigsnarige
harp uit de 16de eeuw vormt de afsluiting van de tentoonstelling, die in
Keulen door bijna 100.000 mensen werd bezocht Tussen start en finish
kan de belangstellende kennis nemen van aardewerk potten en nappen
die lussen 2000 en 1300 jaar voor Chr. vervaardigd zijn
Verder komt men veel smeedkunst tegen, reeksen fascinerende gouden
voorwerpen (halskettingen, gespenen enkele bronzen gebruiksvoorwer
pen uit de 8ste tot de 3de eeuw voor Chr en uit de eerste eeuwen van onze
jaartelling. Uit de 7de en 8ste eeuw zijn er handschriften met geraffineer
de decoraties te bewonderen en voor velen zullen de beroemde Kelk van
Ardagh. de Tara-speld en de boeken van Kells en Durrow hoogtepunten
zijn. Het laatste deel van de expositie, die na Amsterdam alleen nog naar
Kopenhagen zal reizen, loont boeiende ..overblijfselen" van het geker
stende Ierland dat in die periode zijn invloed in geheel noordwest Europa
deed gelden.
Onze redacteur Peter Huysman reisde naar het groene eiland Ierland
voor een sfeertekening terug naar de bron.
Kinderen spelen verstoppertje, waar
bij de ronde toren „klokkehuis" dat
m tijd van oorlog als uitkijkpost dien
de en als vluchtplaats voor de Vikin
gen niet gemist kan worden
Wen
Wre Tuffey raakt niet uitverteld
'tr deze wondere wereld van wei-
In talrijke boeken is over New-
inge en al die andere megalitische
Uven in Ierland geschreven,
is alsof onze gids die boeken stuk
te ergert dat zo veel buitenlanders
zo weinig Ieren interesse voor deze
lumenten aan de dag leggen. Toch
!n wij de vorige avond door de
lenaresse van het „guesthouse"
to wij overnachtten overstelpt met
Mers en op Newgrange betrekking
fobende naslagwerken. Maar 't is
to een Ier houdt van een regelma-
iteven, een loopje naar een levendi-
pub zet soms meer zoden aan de
!k dan een „lange" reis naar een
■dheldkundige bezienswaardigheid,
"'endien is Ierland bezaaid met
dorische overblijfselen, de Ieren le-
s met hun verleden en kijken niet
to op van kastelen, forten, kloos-
"Jdnes, ronde torens en „high cros-
Plechtig
Overigens springt de Ier niet op elke
plaats zo jolig met zijn monumenten
om. Een wel degelijk plechtige sfeer
hangt er rond de kloosteroverblijfse
len in Clonmacnois. nabij het punt
waar de belangrijkste oost-west rou
te van Dublin naar Galwav de rivier
de Shannon kruist. Dit is hartje Ier
land. Clonmacnois, met zijn zes ker
ken, twee „high crosses", twee
„round towers" en een prachtige ver
zameling oude grafstenen (gesticht in
545 na Christus), straalt door de
nabijheid van de traag vloeiende,
ongelooflijk brede Shannon rivier,
inderdaad iets heiligs uit.
Het Vaticaan heeft dat blijkbaar ook
zo gevoeld, want het stuurde vier jaar
geleden paus Johannes Paulus II op
Clonmacnois af. Van alle oude kloos
ters in heel Ierland gaf de kerkvorst
zijn voorkeur aan dit monument. En
de bevolking in deze streek is daar
trots op Ongetwijfeld zal „Rome" de
route die de paus naar Clonmacnois
moest afleggen goed hebben voorbe
reid. Onderweg zal de stoet niet ge
stopt zijn om de weg te vragen Wij
kust komt men exemplaren in alle
soorten en maten tegen. Oneerbiedig
gesproken is het pand in Lisdoonvar-
na (hel centrum van het befaamde
Burren-gebied) waar wij de nacht
doorbrengen het Keane's hotel
een voorbeeld van een meer recent
„monument". Het wordt bevolkt
door zeer oude mensen die slechts het
hoogst noodzakelijke met elkaar uit
wisselen en voornamelijk lijken te
wachten op het sein dat de deur van
de eetzaal zal worden ontgrendeld.
Op de vraag hoe laat het diner wordt
geserveerd kijkt een bejaarde heer
ons verbaasd aan en zegt „Dat weet
je hier nooit zeker, maar vermoedelijk
tegen half acht". Onophoudelijk rin
kelt een telefoon met snerpende uit
halen, die de duttende dames voort
durend wreed uit hun middagslaapje
rukken De graftomben in Ierland zijn
een beschrijving waard, maar dit don
kerbruin gelambrizeerde hotel uit
voorbij jaren dat een minstens even
historische sfeer ademt is ook bijzon
der De wastafel in onze kamer is
gedeeltelijk gesloopt. Het kraanwater
laat zich slechts druppelsgewijs zien,
de deur klemt, het slot weigert, het
raam kan niet open en overal waar
men loopt kraakt het onbarmhartig.
De op enkele kilometers afstand van
Lisdoonvarna gelegen Cliffs of Moher.
hoog boven de beukende golven van
de Altlantische Oceaan uittorenend',
zijn schitterender dan op de plaatjes
in boeken en folders. Dit monument,
ouder dan alle andere prehistorische
bezienswaardigheden, geeft de wan
delaar de overtuigende impressie dat
wat door mensenhanden is gebouwd
prachtig is maar wat de natuur be
werkstelligde nooit te evenaren valt
En opnieuw is er nauwelijks een toe
rist te bekennen. Men behoort er m
hei ouderwets roomskatholieke Ier
land nog niet over te praten, maar zou
men de neiging voelen opkomen om
ergens in dit land het tijdelijke met
het eeuwige te verwisselen, dan lijken
de Cliffs of Moher de aangewezen
plaats om de definitieve daad vrij
eenvoudig te volvoeren, omdat de
hekjes naast het smalle, gevaarlijke
pad uitnodigend laag zijn.
Al te lang moet men over dergelijke
diepingrijpende acties maar met na
denken van uitstel komt afstel. Ge
lukkig maar, want in enkele dagen
een groot deel van Ierland bekijken,
van zijn historie genieten, van zijn
gastvrijheid, zijn heerlijke voedsel en
straffe whiskey's vergen een strak
reisschema dat geen moedeloze over
peinzingen toelaat. Dat doet de Ier
zelf ook niet In dit arme westelijke
deel van de republiek zou hij over een
gigantisch loon beschikken als hii
1200 gulden per maand verdiende
Maar gewoonlijk komt hij daar op
geen stukken na aan toe Daarom
leeft hij van de ene dag in de andere.
Morgen ziet hij wel weer Een paar
melkkoeien in de achtertuin en soms
een baantje. Als hij erg hard gewerkt
heeft en wat extra geld heeft gebeurd,
is hij geneigd te zeggen „Dat geld
gaat toch op En als ik minder had
gewerkt had. zou ik een prettiger dag
hebben beleefd'
Natuur
Van het Burren-gebied naar het noor
den trekkend, is het aanbod aan
monumentale bouw werken en histo
rische bezienswaardigheden nog al
tijd groot, maar vanaf Sligo naar
Ball.vshannon en verder nog naar
Letterkenny krijgt de eenzame, rau
we natuur de argeloze beschouwer
steeds meer in haar greep. Er komt
een moment dat op borden en rich
tingaanwijzers alleen nog het Gaelic
voorkomt. Uren achtereen rijdt men
door het Noorden van het graafschap
Donegal zonder een auto te beken
nen. Alleen insiders raken hier de
weg niet kwijt. Aan imposante, don
kere, grillige bergruggen, vooral als
die gehuld zijn in mist en flarden
motregen, is het moeilijk raad vra
gen.
In het uiterste noorden van wat nog
net de republiek is en nog net niet
Noord-Ierland, vragen wij een bos
wachter of het pas in 1984 open te
stellen natuurpark in Glenveagh nu al
door ons te bezichtigen valt. De slag
boom gaat vanzelfsprekend omhoog
iemand uit Nederland zou volgend
jaar wel eens andere Nederlanders
mee kunnen brengen Het is met het
toerisme in dit land de laatste jaren
steeds verder bergafwaarts gegaan.
Een opleving van deze vorm van
bedrijvigheid, waar Ierland het voor
een belangrijk deel van moet hebben,
wordt zeer op prijs gesteld
Het park van Glenveagh een onmete
lijk woest gebied rond .een enorm
meer gen oud kasteel met een impo
sante tuin die tegen de bergen is
gebouwd en waarin zeldzame bloe
men en planten groeien Roodharige
herten moeten er in groten getale zijn
maar krijgen we niet te zien Wel
onvoorstelbaar grote aantallen rodo
dendron-struiken die het gebied een
paarse uitstraling geven. Op deze
plaats heeft de natuurliefhebber niets
meer te wensen.
Via het aan de Atlantische Oceaan
gelegen dorp Ardara terug naar de
„bewoonde" wereld. Terug naar de
stad vanwaar wij vertrokken; Du
blin. Het is zaterdagavond; in de
pubs wordt muziek in overvloed ge
maakt. Een grote menigte bevolkt de
straten en pleinen. Op een motorkap
van een auto ligt een dronken jonge
man bijna bewusteloos. Twee passe
rende agenten kijken en lopen door.
Op zaterdagavond is er in Ierland
geen behoefte om een duik te nemen
in het historische verleden van dit
onvergetelijke eiland.
'Door David Gillardi
Ze wordt door muziekrecensenten in verschillende landen beschouwd
als de opvolgster van Maria Callas. Ze heet Rosalind Plowright, is 34
jaar geleden in de Engelse Midlands geboren als de dochter van een
bedrijfsleider van een schoenenzaak en zong in haar jeugdjaren in
jazzorkestjes. Als eerste Britse operazangeres, die niet alleen de beschik
king heeft over een prachtige lyrische sopraan maar ook uitstekend kan
acteren, zal zij volgende maand, aan de zijde van de grote Spaanse tenor
Placido Domingo, als Minnie in Puccini's „La Fanciulla del West" het
operaseizoen van de Scala in Milaan openen.
Een spectaculaire gebeurtenis vooi van de Glyndebourne Festival Ope-
Rosalind Plowright. En toch heeft zij ra in Sussex in Zuid-Engeland. Daar
al heel wat successen in het interna- won zij een prijs die het haar moge-
tionale operacircuit op haar naam lijk maakte haar studies voort te
staan. Zo werd zij ondescheiden op zetten aan de London Opera Centre
een internationaal zangconcours in (thans: de Opera Studio). En in die
Sofia en kreeg .zij in Londen de prijs periode begonnen haar problemen,
voor „de meest excellente operabij- Het krachtige volheid van haar stem
drage" van de Vereniging van Thea- overtuigde haar leraren ervan dat zij
ters in het West End. Voorts trad zij in feite een mezzo was, hoe Rosalind
op in de belangrijkste operagebou- ook argumenteerde dat zij alleen
wen in Europa en Noord-Amerika door het timbre van haar stem een
Het is overigens niet zo lang geleden mezzo leek maar door haar grote
dat Miss Plowright, een lange, slan- bereik absoluut als een natuurlijke
ke. monumentale schoonheid met sopraan moest worden beoordeeld,
lange zwarte lokken, „het meisje met Toen zij het Opera Centre verliet,
de problematische stem" werd ge- was ze de wanhoop nabij. Ze zong
noemd Zij startte haar carrière na- een aantal mezzo-rollen maar met
melijk als sopraan, maar deskundi- veel te weinig vertrouwen in zichzelf,
gen wezen haar er al snel op dat zij Ze was een halfjaar werkloos en trad
eigenlijk meer aanleg voor mezzo- zelfs op als zingend dienstertje op
sopraan had. ergens tussen sopraan een middeleeuws banket
en contra-alt Zij raakte door deze Toen kwam de ommekeer Ze werd
goedbedoelde adviezen zo van slag uitgenodigd om de sopraan-partij
dat ze op een gegeven moment over- van Fiordiligi in Mozart's „Cosi fan
woog met zingen te stoppen tutte" bij een klem reizend gezel-
,Ik was psychisch en artistiek volko- schap voor haar rekening te nemen
men in de war gebracht", geeft zij en boekte daarmee vnjwel onmiddel-
achteraf toe. „Als ik mijn mond lijk een groot succes. Daardoor aan-
opendeed. wist ik niet meer wat voor gemoedigd nam ze deel aan een
geluid er tevoorschijn zou komen, z internationaal concours voor jonge
onzeker was ik geworden" Die pro- vocalisten in Sofia Ze studeerde zich
blemen liggen alweer een behoorlijke een halfjaar kapot, zong de sterren
tijd achter de rug Inmiddels heeft zij van de hemel en won de eerste prijs,
met keihard werken uitmuntende Haar stem was eindelijk voldra-
resultaten geboekt in de operawe- gen' „Ik was zo ver", zegt ze. „het
reld als uiterst krachtige en zekere klikte allemaal'
sopraan Er is geen twijfel aan dat Wprpl/fnipuuic
haar stem is uitgegroeid tot een ry e'cturiicuw^
instrument met een immense om- Haar dramatische en vocale gaven
van 's werelds best betaalde en
beroemdste dirigenten, zei haar:,„u
moet jij verder gaan, waar Callas
ophield".
Rosalind Plowright haastte zich dit
advies uit te voeren. Bij de Britse
National Opera werd ze snel herkend
als een formidabel zingende actrice.
Jonathan Miller koos haar voor twee
nieuwe produkties als Miss Jessel in
Benjamin Britten's „The turn of the
Screw" en als Desdemona in „Othel
lo" Zo kreeg ook de rol van koningin
Elisabeth I toebedeeld tegenover
„Dame" Janet Baker die met Doni
zetti's „Mary Stuart" afscheid nam.
De laatste drie jaar is zij te zien
geweest in alle delen van Europa en
Amerika: van Salzburg tot San Die-
go. De criticus van de Los Angeles
Times schreef: „Hier hebben einde
lijk te maken met een sopraan die er
aantrekkelijk uitziet, zich intelligent
over het podium beweegt en weet
wat zij zingt en uitspreekt. Met een
talent als Plowright moet voorzich
tig worden omgesprongen"
Scala.
vang en potentie
Operette
Haar vader bracht Rosalind al als
kind in contact met muziek. Hij was
een enthousiast amateur-musicus,
die contrabas speelde in een jazz
trio. Hij nam haar eens mee naar een
operette. „Ik was geloof ik een jaar
of 12", vertelt ze. „Ik kan me herin
neren dat vader ons meenam naar
Gilbert en Sullivan's „Mikado" en
het leek me toen al aanlokkelijk om
met zingen een bestaan op te bou
wen".
Aanvankelijk bleef haar vader erop
aandringen een loopbaan als jazz
zangeres te beginnen Maar ondanks
het feit dat een nummer als „That's
why the lady is a tramp" er swingend
uitkwam, voelde Rosalind toch dat
ze nimmer aan godinnen als Ella
Fitzgerald zou kunnen tippen
Op school zong ze in het koor en
speelde viool Daarna volgde ze het
Koninklijk Conservatorium in Man
chester. waar ze op haar 18de jaar
haar studies was begonnen. Ze herin
nert zich nog dat ze de sopraanrol
van gravin in „Figaro's Huwelijk"
moest instuderen en toen al kwam
men tot de ontdekking dat zij een
„lastige" en vrij weinig voorkomende
stem had. die het midden hield tus
sen sopraan en mezzo-sopraan
..Mijn eerste leraar waarschuwde me
dat ik misschien pas tegen mijn
35ste jaar mijn top zou bereiken,
omdat mijn stem dan pas volledig
tot zijn recht zou kunnen komen",
aldus Rosalind.
.aren plotseling wereldnieuws
„We hebben een nieuwe Callas", zo
luidde zelfs een kop in een van de
kranten. Herbert von Karajan, een
Vori jaar december maakte ze haar
debuut in „La Scala" in Milaan in
Puccini's „Suor Angelica" en wordt
nu met ongeduld op haar terugkeer
gewacht. Haar toekomst ziet er ui
termate florissant uit. Samen met
de befaamde Carlo Maria Giulini
gaat zij „II Trovatore" op de plaat
vastleggen, voor de eerste keer zal
ze „Madam Butterfly" vertolken (in
Houston) en verder staan er in Lon
den allerlei nieuwe produkties op
het programma met de Engelse Na
tional Opera en de Roval Opera.
Rosalind Plowright is met geïnteres
seerd in de glamour van het interna
tionale operawereldje. „Voor mij is
opera in de eerste plaats hard
werken. De mensen verwachten van
me dat ik niet alleen goed zing maar
me ook weet te bewegen en er niet
bijsta als een uitgeperste citroen.
Vroeger heb ik veel te veel nadruk op
de glamour van het vak gelegd. Maar
die tijd is voorbij".
Problemen
Nadat zij het conservatorium had
afgelopen, trad zij toe tot het koor
iDoor Rudolf Bakker
De beroemdste literaire prijs van Frankrijk is deze
week uitgereikt aan een goede vijftiger, handelaar
in textielwaar, wiens ware naam voor de literaire
wereld verborgen blijft. Het was de tachtigste keer
(sinds 1903) dat de „Prix Goncourt" zijn bestemming
vond en de beminnelijke Frederick Tristan had er
allerminst rekening mee gehouden dat zijn „Les Ega-
rés" (De verdoolden) bij de tien-koppige jury zo in de
smaak zou vallen.
Dit jaar was er ook niemand die zich luidkeels of
inwendig brommend tegen de prijs verzette zoals in
voorgaande Jaren veelal het geval was het vermoeden
blijft namelijk onuitroeibaar dat de juryleden in een
complot met de drie grote Franse uitgevershuizen
verwikkeld zouden zijn en de prijs bij voorkeur bestem
men voor een literator die in handen gevallen is van
Gallimard. Grasset of „Seuil". Frederick Tristan even
wel wordt uitgegeven door de kleine uitgever Balland en
ook dat heeft ieders instemming.
Hoe Tristan echt heet weet men niet en dat past ook
helemaal in de wereld die deze auteur in zijn romans
weet op te wekken. In „De Verdoolden" gaat het over
een groot doch verlegen schrijver die luistert, naar de
naam Pumpermaker. Als deze Pumpermaker op een
goede dag de uitbundige Jonathan Absolon Varlet,
ontmoet doet hij voortaan net of Varlet zijn boeken
geschreven heeft. Om het nog ingewikkelder te maken
noemt Varlet zich ook nog wel eens Chesterfield en in
ieder geval krijgt hij de Nobelprijs voor de literatuur,
voor de boeken die Pumpermaker geschreven heeft
Terwijl Pumpermaker zijn genialiteit in zijn boeken legt.
weet Varlet geniaal te leven En tenslotte gaat natuurlijk
alles mis Varlet wordt zo beroemd dat hij zich overal
mee gaat bemoeien Hij waarschuwt voor het gevaar van
het opkomende Hitlerdom (het boek speelt voor de
Tweede Wereldoorlog), waarna zijn zoon wordt ontvoerd
en aoui nazi s wordt vermoord. Pumpermaker ziet dat
alles passief van achter zijn schrijfbureau aan. en beleeft
in stilte de projectie van zichzelf en van zijn dubbelgan
ger die zich in de wereld buiten te pletter loopt
Dit dubbelganger-idee heeft Tristan geput niet alleen
uit de Duitse romantische literatuur, waarvan hij
een groot kenner is. Op zijn vele reizen door het Verre
Oosten, waar hij als zakenman technieken voor de
textielfabricage met veel succes weet af te zetten (hij
verkoopt zelfs hele fabrieken), raakt hij beinvloed door
oriëntaalse culturen en godsdiensten. Twee eerdere
romans vormen daarvan de neerslag. Sinds '59 publi
ceerde Tristan al tien romans, drie essays over kunst en
kinderverhalen. Pas met de Prix Goncourt kan hij zeker
zijn van een werkelijk verkoopsucces
Uit het zuidelijke Castres komt 'Tristan' als jongen naar
Parijs om er zijn literaire geluk te beproeven. Hij
verschuilt zich dan achter de naam Danielle Sarréra. een
niet bestaand 17-jarig dichteresje en publiceert „haar"
gedichten in literaire tijdschriften Danielle gaat zo'n
zelfstandig leven leiden dat mensen Tristan in alle ernst
vertellen dat ze haar kort voor haar vroege dood nog
hebben gekend. Een enkeling weet zelfs te melden waar
ze heeft, gewoond. Deze ervaring ligt natuurlijk ook ten
grondslag aan het idee voor „Les Egarés", waarmee
Tristan nu de Prix Goncourt gewonnen heeft.
Dc Prix Goncourt kwam voort uit de laatste wil van de
schrijver Edmond de Goncourt 18221896), die in zijn
dagen een centrale plaats innam in het Franse literaire
leven. De prijs wordt toegekend aan een in het Frans
geschreven roman die in het jaar voor de uitreiking
verschenen moet zijn. Tot de beroemdste prijswinnaars
behoren André Malraux met „La Condition Humaine"
en Marcel Proust met „A L'ombre des jeunes filles".
Malraux boek haalt tol nu toe een oplaag van 2.250.000
exemplaren en Proust bracht het tot 450.000 exempla
ren.
