ewoon een mens
Centrale stichting
GEESTELIJK GEHANDICAPT
KIND LAA T JE NOOIT LOS...
'AAN CONFRONTATIES EN
BOTSINGEN HEB JE NIKS'
PZC/streek
TERNEUZEN KOOPT
EEN ROLLS EN WEET
NIKS VAN HET VERBRUIK
)e vooroordelen. De één zegt: ach gut, wat zielig. De ander noemt ze ronduit gek, gestoord
en loopt met afgrijzen liever een straatje om dan er eentje tegen te komen. „Natuurlijk",
{t de vader, „een geestelijk gehandicapt kind laat je nooit los. Het beïnvloedt je hele
ninsleven, je moet rekening houden met veel extra's, je loopt constant te denken hoe je dat
ind in zijn wereldje kunt bereiken. Maar is dat nu eigenlijk wel zo uniek? In feite is dat kind
iet anders dan enig ander kind. Ook dat drukt een stempel op het gezin. Hoe dan ook".
I broertje van Kees is idioot, e
kind nu toch mee. De leidster die in
ouders van geestelijk gehandicapte
term voor een zware vorm van gezelschap vertelt dat ze werkt in een kinderen zijn van groot belang Ook
Jmnmgheid. Het valt Kees al lang inrichting voor geestelijk gehandicap- bij die groep heerst er nog veel onwe-
mp0r rm dm Rn<= alleen masr ten imjgt als een reactie dat dat tendheid. De expositie geeft dan ook
eigenlijk toch niet kan. Alsof er be- een antwoord op de vraag wat moet ik
M) er eigenlijk toch wel een beetje smettingsgevaar heerst. met mijn kmd en wie helpt me daar-
■cmd uitziet. Die twee zijn aan Toegegeven, het beeld is wat over- bij".
nar eewaaed. spelen met elkaar, trokken. „Maar", zeggen Marianne 'Gewoon een mens' is opgezet met
Basting en Paul Geilleit van het ROZ, foto's en teksten over de verschillende
„de maatschappij is niet meer gewend voorzieningen in Zeeuwsch-Vlaande-
aan de aanwezigheid van gehandicap- ren. Het ROZ kreeg bij de voorberei-
te kinderen. Ze zijn tenslotte de afge- dingen hulp van de fotograaf Cor de
lopen jaren uit het dagelijkse leven Boer, de graficus W Boehlé en de
weggehouden. Nu de gang terug naar voorlichter Pol Puype. Aan het pro-
de maatschappij is ingezet, blijkt dat ject is voorts gekoppeld enkele voor
een grote groep nog nooit met gehan- stellingen van de film 'Kind voor
dicapten is geconfronteerd. En dan Altijd' van Jan Vrijman en Ton
maakt onbekend onbemind en ont- Vriends.
■took Bas, geestelijk gehandicapt staan er vooroordelen. Maar die zijn Zeeuwsch-Vlaanderen beschikt anno
e.?.1S„t?.P„1!a,tf nu Juist nereens °P gebaseerd". 1983 over een uitgebreid voorzienin-
gennet voor geestelijk gehandicapten.
CjCWOOH mens Slechts enkele inrichtingen zijn ech
ter bij een breder publiek bekend: De
aar gewaagd, spelen met elkaar,
elkaar.
urde vriendjes van Kees schrikken
het apezuur als ze die eerste keer
hem thuis komen spelen en Bas in
opwinding enkele kreten bezigt,
ir de volgende keer is de schrik al
minder en als ze voor de zoveelste
Kees over de vloer komen,
ook Bas hen eigenlijk niet meer
|f of geval, waarvan de maatschap-
moet worden gevrijwaard omdat
sg zijn. Gewoon een mens. Dat is
vi tl- ÜCI UÏJ CC1I U1CUC1 UUU11CI1 UC1VC11U. JJC
titel van eer, tentoonstelling Bant de geestelijk gehandicapte is sterre bijvoorbeeld in Clinge waar 255
timkzlnnlgheid en over de ver- geen type of geval, maar gewoon zwakzinnigen wonen en uiteraard het
Silende types voorzieningen op het mens. Een mens met net als ieder
::ed van de zwakzinnigenzorg in ander de verdrietjes, de angsten, de
nwsch-Vlaanderen De expositie, dromen en de vreugden. Vanuit die
project van het Regionaal Over- doelstelling verwacht het ROZ veel
ptgaan Zwakzinnigenzorg (ROZ), van de tentoonstelling 'Gewoon een
Men met 30 november te zien in de mens'. Basting en Geilleit: „De expo-
iian het Temeuzense stadhuis. sitie is een prachtig en nuttig instru-
rtemeester C. Ockeloen van Ter- ment om de geestelijk gehandicapte
medemens eens in het brandpunt van
Dan de belangstelling te plaatsen. De
voorbereidingen hebben anderhalf
jaar in beslag genomen en als ROZ
«brief ls bestemd voor de lessen hebben we deze kans destijds met
ischappijleer op de middelbare beide handen aangegrepen. Want de
i.en in Zeeuwsch-Vlaanderen. Er maatschappij moet open staan voor
Wr dat leerpakket over geestelijk gehandicapten. Weg met die vooroor-
-dicapten nu al een overstelpen- delen, maar toewerken naar een men-
xiangstelling. Overigens: de expo- taliteitsverandering. En daarbij is
doet nat Terneuzen tal van ande- deze expositie en het lespakket een
Kuws-Vlaamse plaatsen aan. belangrijk instrument om de publie-
die vooroordelen. De geestelijk ke opinie in goede zin te beinvloe-
«ndicapte mens wordt meewarig den".
Bestaard. De ouders die hun zwak- Maar de tentoonstelling richt zich
niet alleen op de groep onwetenden.
.Natuurlijk ligt er een belangrijke
sociale werkvoorziening^!.....,, ijethon
met werkplaatsen in Hulst, Terneu
zen en Ooslburg Bij de sociale werk
plaats werken 135 verstandelijk ge
handicapten.
Maar in de regio zijn al mogelijkheden
voor de opvang van geestelijk gehan
dicapte kinderen vanaf drie jaar. Het
kinderdagverblijf 'De Tjasker' in
Zaamslag is daarvan een voorbeeld.
Verder zijn er gezinsvervangende te
huizen. dagverblijven voor ouderen,
scholen voor zeer moeilijk lerende
kinderen. Zowel tentoonstelling als
brochure gaan daar grondig op in
Een citaat, uit die brochure. „Laat de
Zeeuws-Vlaamse gemeenschap een
gemeenschap zijn waar de geestelijk
gehandicapte ook een plaats heeft.
Elke samenleving is immers herken
baar een de wijze waarop zij zorg
draagt voor haar zorggroepen". Het is
kort samengevat dé doelstelling an
het Regionaal Overlegorgaan Zwak
zinnigenzorg, waarin sinds 1981 alle
instellingen samenwerken met als
doel activiteiten op elkaar af te stem-
Want uiteindelijk Wanneer u er in
slaagt uio eigen, aardige gezicht even
eigenaardig te vinden als het eigen,
aardige gezicht van de geestelijk ge
handicapten ja dan, dan.
an opent de tentoonstelling van-
e (vrijdag) om 15.00
ft ook de brochure en lesbrief
soon een mens' gepresenteerd.
-? kind meetronen naar een win-
sn restaurant kunnen in negen
He tien gevallen rekenen op ver- taak in het informeren van mensen
«de blikken wie neemt zo'n die van niets weten. Maar ook de
De bejubelde overwinning van het Oranje-elftal op de
Spanjaarden ging tot zijn woede volledig aan hem
voorbij. Woensdagavond praatte districtsbestuurder
Theo Jacobs van de vakbond van ambtenaren en
trendvolgers ABVA KABO met medewerkers van de
Temeuzense Centrale Stichting voor Sociaal Cultureel
Werk en een delegatie van het gemeentebestuur over
hel plan om de stichting na 1985 geleidelijk aan te
vervangen door een net van zelfstandige buurthuizen
en een Bureau voor Sociaal Cultureel Werk
Deze operatie raakt niet alleen de zeshonderd vrijwilli
gers uit het club- en buurthuiswerk en hel aanzienlijk
grotere aantal Temeuzenaren dal er gebruik van
maakt maar vooral ook de 26 personeelsleden van de
stichting: tien beroepskrachten, elf medewerkers van
de huishoudelijke dienst, drie man/vrouw van de
administratie, één staffunctionaris en directeur Henk
van den Berg, die vorige week, op een hoorzitting in het
stadhuis, verbitterd vaststelde na dertig jaar 'als oud
vuil' aan de dijk te worden gezet
De ontiverp-deelnota club- en buurthuiswerk geeft
geen duidelijkheid over de wachtgelden van ontslagen
personeelsleden, in totaal een bedrag van 1.7 miljoen
Daarover unlsselde Jacobs woensdag m de éérste
plaats van gedachten met de opstellers van het stuk.
'Oriënterend' en ingeklemd tussen andere betrokke
nen. die de afgelopen weken hun mening mochten
geven
Op deze pagina en ter afronding van het drieluik
over het benarde welzijnswerk in de jaren tachtig
verkent hij het terrein.
Eerder verschenen er vraaggesprekken met wethou
der van welzijnszaken Johan van Rooijen („De mensen
zijn zeer wel in staat om hun doen en laten te regelen",
PZC van vrijdag 14 oktoberen voorzitter ad interim
van de Centrale Stichting Frans Schoot („Ik haak
straks als eerste af", PZC van vrijdag 4 november.)
De districtsbestuurder die grijs van vermoeidheid van de ene
ambtenaren-brandhaard naar de volgende jaagt hééft het alle
maal al eens meegemaakt. Dat was in. Goes, waar de raad in sneltrein
vaart een vrijwilligerscentrale ontmantelde.
„Dat begon óók met een notaatje". herinnert zich Theo Jacobs. „En toen
kwam het besluit van de gemeenteraad en pas daarna ging men zich
beraden over de financiéle consequenties. Daar wordt nu nog gesoebat
over de financiële afwikkeling Als het in Terneuzen niet goed wordt
geregeld, voorzien we hier óók moeilijkheden. De ABVA KABO kan de
Centrale Stichting namens haar leden aansprakelijk stellen voor het
niet nakomen van haar financiéle verplichtingen en er kunnen, met hulp
van de rechtskundige dienst van de FNV. eventuele vorderingen worden
ingesteld. Maar dan is de situatie van de stichting zódanig, dat men niet
aan die verplichtingen kan voldoen. En dan moet je tóch weer naar de
gemeente. Je bent in deze zaak gehouden aan het burgerlijk wetboek en
de cao voor het welzijnswerk. Blijft Terneuzen weigeren om op te komen
voor de financiële consequenties, dan rest je nog één mogelijkheid: een
AROB-procedure. Dat zal dan moeten worden bekeken in samenspraak
met de werkgeversvereniging. Gelukkig zitten wij samen meestal op één
lijn. Je hebt tenslotte dezelfde belangen''
De gemeente Terneuzen heeft zich mensen die hun schouder eronder
in het vooroverleg met een aantal zetten En dat wordt natuurlijk vol-
belanghebbenden waaronder dus ledig afgebroken
ook de bonden tot dusver stipt
volgens het boekje gedragen. Ja
cobs mag dan grimmig oppe
ren dat het horen van de werkne
mersvertegenwoordigers uitgere
kend moest samenvallen met die
belangrijke voetbalwedstrijd („mis
schien in de hoop dat we zouden
afzeggen: een doordenkertje"), for
meel valt niemand iets te verwijten.
Over de nota vooraf toegestuurd
zegt hij: „Hij is vrij afstandelijk
geschreven. Het is in feite 't zelfde
als met de regeringspartijen. Je
moet vaststellen dat een aantal
top-ambtenaren iets uitwerkt zon
der dat ze voldoende voeling heb
ben met de praktijk. Je kunt ook
zeggen b en w willen dat de ge
meenteraad de hoofdlijnen vast
stelt van het beleid, dat de komen
de periode moet worden gevoerd.
Maar ik denk, dat de gemeenteraad
die belangen met kan afwegen, als
ze geen inzicht heeft in de conse
quenties. En dat ontbreekt". Hij
verduidelijk: ..De operatie kost met
alleen beroepskrachten hun baan,
maar ook mensen die toeleverende
diensten verrichten voor de stich
ting in zijn totaliteit. Ik vind dus.
dat men de dingen, die eventueel
kunnen voortvloeien uit het beleid
dat men wenst, vooraf op papier
moet zetten. En dat men exact
aangeeft wat de consequenties zijn.
Je kimt het één met los zien van het
andere. Je kunt niet zeggen: we
gaan een rolls royce kopen en kij
ken daarna wel eens, hoeveel benzi
ne hij verbruikt. Als je dat door
trekt. zou je kunnen zeggen: men
heeft een auto gekocht, die met 1 op
16 maar 50 op 1 loopt. Als ABVA
KABO hebben we. landelijk gezien,
nog al eens de ervaring dat het
particulier initiatief met in staat is
om besturen behoorlijk te beman
nen. Je bent afhankelijk van de
Kabinetsbeleid
In een discussienota over het ar
beidsvoorwaardenbeleid voor 1984
rekende de ABVA/KABO voor dat
de plannen van het kabinet Lub
bers de komende jaren minstens
117.000 banen kosten in sectoren
als gezondheidszorg en welzijn en
bij rijk en gemeenten. Theo Jacobs:
„Aanzienlijk méér mensen dan op
dit moment zullen afhankelijk zijn
van voorzieningen, die plaatselijk
moeten worden getroffen. Mensen
komen zonder iverk te zitten, zijn
thuis uitgehobby'd en geklust maar
moeten tóch worden beziggehou
den In welke vorm dan ook. Dan
kun je niet werken met een vrijwil-
Theo Jacobs (ABVA KABO, „Niet
soebatten om een paar gulden
lïgersplan. Dan kun je niet zeggen:
je mag met behoud van uitkering
gaan werken. Want dat betekent
toch en dat is ook het gevaarlijke
van de zaak dat je op een gege
ven moment mensen met een uitke
ring gaat inzetten voor werkzaam
heden, die normaal in loondienst
zouden moeten worden verricht.
En dat dreigt hier ook Dat kun je
niet nemen. Dat kun je ook als
vakbeweging niet maken".
Inspraak en eventuele beroepspro
cedures ten spijt verwacht de dis
trictsbestuurder niet dat de kansen
in Terneuzen nog kunnen worden
gekeerd. Gelaten: „Als je naar de
politieke samenstelling van de raad
kijkt, de meerderheid van rechts,
dan denk ik dat dat plan wel door
gedrukt wordt. Wat dat betreft heb
ben we natuurlijk genoeg ervaring
met rechts. Ziende blind en horende
doof. Géén gevoel voor de gevolgen
m de maatschappij De gemeente
wil alles binnen drie maanden gere
geld hebben. Als je een gemeente
raad hebt, die het zaakje klakkeloos
slikt, dan is het gevaar aanwezig
dat het vrij snel beklonken wordt.
Maar als je te maken hebt met
mensen, die hun verantwoordelijk
heid kunnen dragen, bereid zijn om
een aantal zaken zorgvuldig tegen
elkaar af te wegen en ook bereid zijn
om een stukje redelijkheid in hun
opstelling te betrachten en niet
klakkeloos een ander beleid door te
voeren zonder in te gaan op de
consequenties, dón mag je verwach
ten dat het wat langer gaat duren
En dat er nog ruimte is voor eer
stukje inspraak met een behoorlijke
beïnvloeding van de besluitvor
ming".
Over de rol van de politiek: „In eer
tijd van bezuinigingen moet óók de
politiek een aantal stappen terug
doen. En dat betekent, dat ze in
onze opvattingen moet zorgen voor
het handhaven van de bestaande
voorzieningen en dan pas moet den
ken aan nieuw beleid Dat zal een
afweging moeten zijn. Maar de poli
tiek is daartoe niet graag bereid.
Men probeert in de meeste gevallen
tóch nog om voor de burger wat
aardige dingen te bereiken En dat
gaat ten koste van eigen mensen.
Als het aan ons lag. deden we
woensdag zaken met de gemeente.
Zeggen laten we een hele duidelijke
afspraak maken dat u bereid bent
de financiéle consequenties voor de
betrokkenen volledig te aanvaar
den. En dat we dan met hoeven te
soebatten over een paar gulden".
Bob Lagaaij
Foto: Camile Schelstraete
Hij weegt zijn woorden zorgvuldig af. „Ik koester geen al te
hoge verwachtingen. Eerst een beetje goodwill kweken,
wat begrip vragen. Confrontaties en botsingen, daar heb je
niks aan".
Mente Zwaving werd vorige maand bij de Westzeeuwsvlaamse
waterschapsverkiezingen voor de categorie huishoudelijke ver-
vuileis tot hoofdingeland gekozen. Dankzij het reststemmen-
stelsel. dat wel. Met de jonge leraar uit Groede krijgt het Vrije
van Sluis voor het eerst een met uit de boerenstand afkomstige
vertegenwoordiger in de algemene vergadering De nieuwko
mer is zich terdege bewust van zijn minderheidspositie. Als
eenling in de 64 hoofdingelanden tellende vergadering van het
Vrije zal hij alle zeilen bij moeten zetten om gehoord te worden
Met hard geschreeuw zou dat wel lukken Maar dat is nu net
niet zijn bedoeling.
Het lijkt een weinig benijdenswaardige startpositie. Voor de
verkiezingen profileerde Zwaving zich als iemand die onder
meer de verdere democratisering van het waterschap een
zwaarder accent wil geven. Hij zegt ..Aan mijn deelname aan
de verkiezingen ligt een zekere onvrede ten grondslag. Ik vind
bijvoorbeeld dat het schap best wat mededeelzamer mag zijn
over een aantal zaken. Het reilen en zeilen van zo'n organisatie
Mente Zwaving: „Verandering zonder botsingen..
is belangrijk genoeg om daar de mensen in te kennen Dat is ln
het belang van ons allemaal".
Dat het waterschap nog niet erg leeft bij de bevolking ls voor
Zwaving duidelijk aantoonbaar. De opkomst bij de verkiezin
gen schommelt meestal tussen de tien en twintig procent. Door
een grotere openheid zou dat kunnen verbeteren, meent
Zwaving. Ook de hoofdingelanden zelf zijn volgens hem soms
de dupe van een te voortvarend waterschapsbestuur. Hij wijst
in dit verband op de verkoop van een stukje grond bij Cadzand
aan een exploitatiemaatschappij: „Voordat de vergadering zich
had kunnen uitspreken waren er al zoveel toezeggingen gedaan,
dat de beslissing in feite al genomen was. Nu-ligt dat stukje
grond toevallig vlakbij de grootste kolonie boomkikkers van
West-Europa. Eigenlijk zou je dan toch in de bres moeten
springen"
Natiiurbelang
Met dat laatste voorbeeld stipt de nieuwbakken hoofdinge
land een tweede punt uit zijn verkiezingsprogram aan: het
natuurbelang. Het waterschap heeft een duidelijke taak ten
aanzien van natuur en milieu. „Neem nu een duin. Die heeft
behalve een zeewerende functie ook nog veel betekenis voor
het natuurwetenschappelijk onderzoek en de recreatie. Die
laatste aspec ten worden nogal eens vergeten, en daar zou ik
juist meer aandacht voor willen vragen", aldus Zwaving.
Hij zegt het voorzichtig De verhitte discussies tussen natuur
liefhebbers en boeren zijn hem kennelijk niet ontgaan. Diplo
matiek voegt hij er dan ook aan toe. dat de boeren uiteraard een
enorm belang bij het waterschap hebben. De waterhuishouding
heeft rechtstreeks met hun broodwinning te maken. Toch
hoopt Zwaving dat de belangentegenstelling tussen agrariërs
en andere groepen afgezwakt kan worden.
Het waterschap heelt nu eenmaal grote invloed op het land
schapsbeheer. Vergeleken met vroeger hebben de werkzaamhe
den van het Vrije van Sluis veel meer raakvlakken gekregen
met de met-agrarische wereld, De hele samenleving is erbij
betrokken. Een frequenter en diepgaander overleg met de
gemeente is volgens de Groedenaar dan ook een noodzakelijke
ontwikkeling ..Goede samenwerking is een vereiste, want een
op zich kleine verandering aan de kust kan de hele gemeentelij
ke recreatie-nota beinvloeden. Daar heb je gewoon mee te
maken".
De nog niet officieel geïnstalleerde hoofdingeland heeft een
zittingsperiode van zes jaar voor de boeg. Op de vraag of hij niet
bang is om 1989 gefrustreerd af te zwaaien, antwoordt hij
ontkennend: „Ik wil graag constructief meepraten en meeden
ken. De eerste tijd zal ik benutten om te kijken hoe het
waterschap in elkaar zit Ik hoop wel dat ik daarna nuttig werk
kan doen".
Jan van Damme.
