Dubbele
ramen?
Opeenhoping gif nieuwe
hindernis milieubeleid
Uw Gasbedrijf
adviseert,
Vrouwen in vijfde stille tocht
solidair met dwa moeders
Wervelwiel ruimt zand
op bij voet van pijlers
Bouw van drempel voor
pijlerdam is begonnen
Brand
vernielt
inventaris
INSPECTEUR DRS G. J. BEIJEN:
NIEUWE VINDING OOSTERSCHELDEPROJECT
Pz6/pvè^^
MIDDELBURG - „We zijn met de milieuproblematiek in een nieuwe fase gekomen, waarin we
geconfronteerd worden met enorme hoeveelheden stoffen, die vroeg of laat in het milieu
terecht komen. Er dreigt een opeenhoping van gevaarlijke stoffen. Dat vraagstuk is niet met
eenvoudige ingreep aan te pakken, omdat het gaat om stoffen die wijd verspreid zijn:
jure regen, baggerspecie, grondverontreiniging op grote schaal. Het gaat om geleidelijk
ontstane ophopingen, die niet makkelijk aan te pakken zijn".
Zo schelst drs. G. J. Beijen, regionaal kent niet, dat minder aandacht aan „De marges zijn, door de financieel w a
öpecteur van de volksgezondheid het milieubeleid wordt besteed of dat economische omstandigheden smal- ven' v^*Jwettelijke^ vóorsclnifien.^et
j. milipllhvffiAnp in 7pplanH m aan irorcnanalinn nloofcirinrtl Hpt 1 i-,ï-
economie belangrijke factor is. We
zien hoe in het verleden veel onder het
vloerkleed geschoven is en we zijn wel
tot de conclusie gekomen, dat voorko
men goedkoper is dan genezen''
Op de open dag wil de milieu-mspec-
tie Zeeland zoveel mogelijk belang
stellenden kennis laten maken met
het werk. Dat bestaat, zo maakt de
heer Beijen duidelijk, uit het liandha-
ven
een versoepeling plaatsvindt. Het Ier geworden. Voor ons is in de afgelo- adviseren van overheidsinstanties,
houdt in. dat regels op het terrein van pen tijd overigens ook meer en meer het adviseren van het eigen departe-
het milieu en de ruimtelijke ordening duidelijk geworden, dat het gaat om ment als uiterste middel de opspo-
worden doorgeworsteld en dat wordt het stellen van prioriteiten en het rjng van strafbare zaken het onder-
bezien hoe we ermee verder moeten", vaststellen hoe je die milieugulden zo zoek naar de toestand van het müieu.
CïIl nrimaat efficiënt mogelijk kunt besteden. Ook waarbij een aantal per 1 januari van
dat heeft te maken met het volwassen het Volgend jaar snmpn te unpaen
Het milieubeheer heeft, zo stelt de worden van de de dienst. We zijn rijksinstituten
onderzoeksmate-
lvv. de milieuhygiëne in Zeeland in
jen persgesprek de problematiek, die
iu op ziJn dienst afkomt. Het gesprek
rordt gevoerd ter gelegenheid van de
crhuizing van de milieu-inspectie
ran het pand aan de Rotterdamse
taai naar de Vrijlandstraat, een ver
guizing, die nodig is nu de milieu-
nspectie Zeeland, in 1962 begonnen heer Beijen vast. een volwassen scherper dan voorheen gaan kijken naal'zo^
als eenmansdienst, uit dertien men- plaats ingenomen tussen de andere naar de kosten en baten, die bij de
Knbestaat. Vrijdag 25 oktober opent aspecten van maatschappelijke zorg. afweging van belangen een rol spelen,
ie secretaris-generaal van het minis- „Geen primaat dus, maar een volwas-
lene van volkshuisvesting, ruimtelij- sen plaats. De taak van de milieu- Men moet goed begrijpen, dat
ke ordening en milieubeheer, mr. M. inspectie is de mogelijkheden van
5 van Wolferen het nieuwe pand een goed milieubeleid zichtbaar te
oScieel. Op diezelfde dag, van half maken voor de besluitvormers. De
zeven's avonds tot negen uur, houdt taak is niet het eenzijdig bevechten
milieu-inspectie open huis. van milieubelangen, maar ook het
Os Beijen constateert, kort voor de afwegen tegen andere aspecten. Ik zie
rduiang officieel haar beslag krijgt, wel. dat het minder spectaculair ge-
X. het milieubeleid is gegroeid naar worden is en minder makkelijk".
volwassen situatie. Hij signaleert
ïrens, dat het milieubeleid in deze
jjd van economische teruggang on
tspanning staat. ,.We hebben", zegt
iui, „een periode van een stroomver
snelling achter de rug. Er is de afgelo
pen vijftien jaar op milieugebied veel
jtbeurd. Dat heeft zich gemanifes
teerd op het gebied van de milieuwet
geving, de ontwikkeling van know
how, de belangstelling van de over
bid, het bedrijfsleven en de burgers,
i was in de afgelopen periode haast
ot,iets te doen. De wetgever is in een
icog tempo bezig geweest. Er is nogal
vi'. op de rails gezet en nu is de
aiode aangebroken, waarin de za
ai in onderlinge samenhang worden
bekeken en waarin ook naar vereen-
rcudiging wordt gezocht. Dat bete-
wee jaar voor
oppelbaas
OTTERDAM (ANP) De rechtbank
Botterdam heeft dinsdag de 37-
irige Tonny van D. wegens koppel-
uwifraude veroordeeld tot twee
ur gevangenisstraf. De officier van
ishlie, mr. A. J. Milius, eiste twee
vtken geleden tegen hem drie jaar
ttlslraf. D. heeft met een aantal ande
koppelbazen de belasting en bc-
iljfsvereniging voor circa 12,5 mil-
B gulden opgelicht.
li een netwerk van verschillende
i's waarvan D. en zijn collega's
recteur waren, werd personeel uit-
leend aan het industriëel schoon-
ukbedrijf Mourik Services B.V. in
aenburg. Voor die werknemers wer-
s geen sociale premies afgedragen
voor de werkzaamheden werd te
smg omzetbelasting betaaid. In sa-
zr,werking met de bedrijfsvereni-
sgDetam heeft de Utrechtse politie
week drie koppelbazen aange
reden die sinds 1979 met zwartwer-
trs in de schilders- en behangbran-
teactief waren en daarbij volgens de
olltie de bedrijfsvereniging en de
male dienst voor vele tienduizenden
cldens moeten hebben benadeeld.
BROUWERSHAVEN Dinsdag
omstreeks negen uur heeft een
brandje gewoed op een jacht in
een loods voor jachtwinterbcr-
ging te Brouwershaven. De
brand bleek te zijn uitgebroken
in de kajuit. De vermoedelijke
oorzaak is kortsluiting, aldus
een woordvoerder van de jacht-
winterberging.
Casco en motor van de polyester
kruiser ter waarde van tenmin
ste een ton bleven onbeschadigd
door snel ingrijpen van perso
neel. Dat bluste de brand in
korte tijd met in de loods voor
handen blusmateriaal. De gea
larmeerde brandweer behoefde
niet daadwerkelijk in actie te
komen. De schade bleef beperkt
tot, de kajuit en inventaris, die
overigens grotendeels verloren
gingen Het jacht is verzekerd en
eigendom van een Duitser.
Foto: De brandweer van Brou
wershaven beperkte zich kon de
activiteiten beperken tot-het in
ventariseren van de schade. Het
jacht op de achtergrond iverd
door vlammen beschadigd. Per
soneel van de opslagloods bluste
de brand, die door kortsluiting
ontstond.
instanties en de behandeling van
klachten. De heer Beijen: ,,We zitten
er als inspectie niet als eerste om
r milieuproblemen op ons eentje op te
schone provincie hebben een voor de i0ssen. We begeleiden provincie, ge-
T"L jT». meenten en waterschappen bij de
r uitvoering van hun milieutaken. Heb-
J&SklZi,T* ben de functie van het wegwijs ma-
ken Ik meen. dat in de achterliggende
penode voor het milieubeleid binnen
provincie, gemeenten, waterschappen
SI >4 en bedrijven een draagvlak is ont-
XB *5^ mj? staan. En wij blijven als inspectie voor
«W1 belangrijke taken staan
Vereenvoudiging
„Aan de onderkant, zo kun je zeggen,
vindt een vereenvoudiging van re
gels en voorschriften plaats. Aan de
andere kant zijn we in een periode,
waarin op gigantische hoeveelheden
stoffen, die zich in het milieu hebben
opgehoopt en zich nog ophopen greep
gekregen moet worden. Waarvoor
dan nieuwe regels, zoals de v
lieugevaarlijke stoffen, als handvat
dienst moeten gaan doen".
Inspecteur drs. G. J. Beijen
Er gaat heel wal kostbare warmte verloren soms.
Zonde, en niet nodig. Want met dubbel glas ol het aan
brengen van voorzetramenkunt u aardig op uw stook
kosten besparen. Informeert u eens bij uw Gasbedrijl.
«WOENSDAG 16 NOVEMBER 1983
"ES „Dit spreekt natuurlijk
jwal moeders aan". Mevrouw E.
30' wo, lid van het Zeeuws Comité
Midair met de dwaze moeders',
W over de stille tochten die ver-
Midene vrouwenorganisaties in
dvo "opa regelmatig houden voor de
WO vermisten in Argentinië. In
j- «land gebeurt dat door het comité,
o'ib vrouwen die zich, door mee
!r-i doen aan stille tochten, solidair
iOd en mel de ^genaamde dwaze
■fders. Deze moeders vestigen elke
in Argentinië de aandacht op
|Jttdwijning van hun kinderen en
familieleden. Elke vrouw
2 -C^1 dan ecn hoofddoek met daar-
de naam van de vermiste. De
vijfde stille tocht in Zeeland is don
derdag 17 november in Middelburg.
Evenals de dwaze moeders in Argenti
nië dragen ook de Zeeuwse vrouwen
(van Walcheren. Schouwen-Duive-
land. Zeeuwsch-Vlaanderen en de Be-
velanden) hoofddoeken met namen
van verdwenen Zuidamerikanen. „Je
hebt dan meer het gevoel dat je aan
één bepaalde persoon denkt en niet
aan een getal van 30.000zegt me
vrouw Sinke. De actie gaat uit van
een comité in Den Haag Daar houden
vrouwen elke twee maanden een stille
tocht, met daaropvolgend de over
handiging van een petitie aan een
vertegenwoordiger van Buitenlandse
Zaken. Omdat Den Haag voor veel moorden en de verdwijningen. Je
vrouwen in Nederland te
moet. maar afwachten of ze hun belof-
werd besloten de acties ook regionaal ten waarmaken, maar het is lenmin-
te gaan houden. In Middelburg is dat ste al Iets en wij blijven zolang door-
i de vier maanden
Er is met dergelijke acties al heel wat
bereikt, volgens mevrouw Sinke. „De
militaire junte in Argentinië heeft
immers onder buitenlandse druk on
langs besloten verkiezingen uit te
schrijven", zegt ze. ..en de nieuwe
regering heeft beloofd het lot van de
vermisten uit te zoeken en openbaar
te maken. Ook willen ze de vnjheid en
de democratie in het land herstellen
en voor de berechtiging zorgen van de
schuldigen aan de martelingen, de
gaan
De opkomst in Middelburg noemt ze
redelijk, maar afhankelijk van het
weer. Bij mist bijvoorbeeld kunnen
de vrouwen van Zceuwsch-VIaande-
ren niet komen. Ze verwacht voor de
zeventiende een opkomst van onge
veer 300 vrouwen. De tocht begint
10.15 uur aan de Loskade, waarna de
stoet richting Abdijplein gaat om een
lid van Gedeputeerde Staten een pe
titie aan te bieden. Daarna is er een
gebedsdienst in Hofpleinkerk.
Vijfde muziekbeurs
in Vlissingen
LISSINGEN De Viissinger Henry
fflOchten houdt vrijdag 18 novem-
Itr loor de vijfde keer een gitaar/
imiekbeurs in hotel Brittania in
flissingen. De vijfde beurs is weer
I poier van opzet dan vorige jaren.
b Griek Jim Papassavas, bouwer
celectnsche gitaren toont tijdens
»irs enkele exemplaren en licht
4 P ïerk toe. Dirk Janssen toont
I Kïsüsche gitaren en luiten en ver-
kook wat over zijn werk als bouwer,
groep Glenda Herman and the
ickline verzorgt een optreden tij-
a de beürs. De groep speelt snelle
«lodische rock met een knipoog
sir de reggae. De theatergroep
ALG treedt ook op. Tevens is er een
iishow van Bert van Leerdam over
plredens van bekende groepen in
island.
nes
ibn.' Wens de beurs wordt zeldzame
kdmuzlek voor gitaar aangeboden,
aia k beurs begint om 18.00 uur. Men-
Kt E. die hun gitaar, of een ander
strument willen verkopen kunnen
-• half uurtje eerder terecht.
Nieuw technisch hoogstandje in de Oosterscheldemond: het wervehoiel op het achterdek van de Dragon Fly.
NEELTJE JANS Aan de reeks bijzondere gereedschappen voor de
bouw van de stormvloedkering in de monding van de Oosterschelde is
weer een nieuw werktuig toegevoegd. Het is een wervelwiel, bedoeld om
zand weg te blazen en te zuigen op plaatsen waar dat nodig is. Het
apparaat wordt momenteel uitgeprobeerd, de ontwikkeling van het
wervelwiel is een van de uitvindingen die het Oosterscheldeproject
heeft opgeleverd. Er is inmiddels octrooi voor aangevraagd.
Het wervelwiel komt in actie even construcxtie. De schoepen zijn zo-
voordat de onderlagen van de drem- danig gemaakt dat de buitenrand
pel worden gestort De funderings- het water naar beneden perst, ter-
matten rondom de voet van de wijl het centrale deel een zuigende
pijler moeten dan zoveel mogelijk werking heeft. De naar beneden
zandvrij worden gemaakt In de gerichte waterstroom brengt het
omgeving van de pijler mag een zand in beweging (dat wordt nog
laagje zand van maximaal 10 cm versterkt door lucht die wordt mee-
blijven liggen Tussen de voet van gespoten i en het losgemaakte zand
de pijler en de grindwiepenmat die wordt vervolgens door het midden
de bestortingen tussen twee hinde- van de schoepenwïelen weggezo-
ringsmatten afdekt, is hooguit twee gen. waarna de stroom het zand
cm zand toegestaan. Een en ander wegvoert. Het wervelwiel werkt op
is noodzakelijk om de onderste la- 1,5 a 2,5 meter boven de bodem,
gen van de drempel goed aan te Voor het gebruik van het wervelwiel
laten sluiten op de funderingsmat- is een off-shore werkschip gehuurd,
ten. de Dragon Fly. Op het achterdek
Om dit zandprobleem op te lossen van dit schip is een container ge-
is het wervelwiel bedacht. Het be- plaatst met de dieselmotoren die de
staat uit twee grote horizontaal hydraulische pompen voor de aan
draaiende schoepenwielen in een drijving van de schoepenwielen.
ongeveer 7 m brede en 3 m lange Het wervelwiel zelf hangt aan de
achterzijde van het schip in het
water. Het geheel kan in een luttel
aantal minufen van boord worden
getild, zodat het schip ook nog voor
andere doeleinden, zoals ankerbe
handeling bruikbaar is. De ontwik
keling van het wervelwiel heeft on
geveer anderhalf miljoen gekost.
Kokerwormen
Het nieuwe stuk gereedschap kan
niet overal het zand weghalen. In
de strook tussen de pijlervoet en de
grindwiepenmat (ruim 50 m lang
en ongeveer 1 m breed) blijken zich
namelijk kokerwormen op het bo-
vendoek van de funderingsmatten
te hebben vastgezet. Deze diertjes
hebben hetzelfde effect als helm
gras in duingebieden: ze houden
het zand vast. Naar het zich nu laat
aanzien zal het zand op deze plaats
door duikers moeten worden weg
gehaald met behulp van een zoge
naamde air-lift. Dat is een pijp,
waarin aan de onderkant lucht
wordt gebracht. De opstijgende
luchtbellen nemen water mee en
zuigen zo ook zand weg.
STEUN EN FILTER VOOR STORMVLOEDKERING
BURGHSLUIS In de stroomgeul Hammen is begonnen met de aanleg
van de drempel voor de stormvloedkering. Het gaat in de eerste fase
om het aanbrengen van de onderste laag van de drempel, die wordt
gevormd door staalslakken. Die laag moet in februari 1984 in de hele
stroomgeul zijn aangebracht, gevolgd door een tweede laag van
stortsteen, die er halverwege volgend jaar moet liggen. Het afbouwen
van de drempel volgt in een later stadium van het pijlerdamproject.
Voor het maken van de drempel is door de aannemerscombinatie
Dosbouw een apart drempelbedrijf gevormd, met de nodige speciale
vaar- en werktuigen (onder meer toplaagstorter Trias, trilplaatponton
Manus, de Dragonfly met wervelwiel, diverse steenstorters en splijtbak-
ken).
De drempel heeft in het geheel van
de stormvloedkering diverse func
ties. legt C. Schippers, projectleider
drempel en steenaanvoer van de
Deltadienst, uit Zo worden de pij
lers en dorpelbalken van de kering
met behulp van stortsteen ingebed
in de drempel, waardoor die steun
geeft. De drempel moet ook dienen
als filter Het water moet er door
heen kunnen, maar het fijne zand
van de Oosterscheldebodem en de
erop liggende lagen van de funde
ring van de kering, mogen niet
weggezogen worden En uiteraard
maakt de drempel deel uit van de
totale waterkering, zoals die in de
Oosterscheldemonding aan het ont
staan is.
Het ontwerp van de drempel gaat
ervan uit dat grote hoeveelheden
steen van verschillende soorten-en
formaten moeten worden aange
bracht (totaal ongeveer 5 miljoen
ton). Om dat verantwoord te kun
nen doen. moeten verschillende
technieken worden toegepast. Voor
een belangrijk deel kunnen steen
storters en splijtbakken worden in
gezet. Het aanbrengen van de uit
zware steen bestaande toplaag
moei gebeuren met behulp van een
toplaagstorter. om beschadigingen
aan pijlers en dorpelbalken te voor
komen. en om zeker te zijn van een
goed aansluitende bovenste laag.
iMgerilijk begint het maken van de
drempel al zo snel mogelijk na het
plaatsen van een pijler Om de
funderingsmatten te beschermen,
brengen steenstorters en splijtbak
ken een steenlaag aan. die stroom-
bestendig moet zijn. De laag be
staat uil verscliillende soorten
steen, opklimmend van fijn naar
grof. Wat later volgt de onderste
drempellaag (waaraan nu in de
Hammen gewerkt wordt) van
staalslakken (afmetingen tussen 40
en 160 mm) Daar gaat een tweede
laag van stortsteen overheen (ge
wicht van 10 tot 60 kg)
Trilplaat
Na het aanbrengen van de tweede
drempellaag wordt een beperkt ge
bied rondom de pijler verdicht. Dat
gebeurt met behulp van een spe
ciaal ontwikkelde trilplaat aan
boord van de ponton Manus. Be
doeling van die activiteit is de
funderingsmat onder de twee
drempcllagen goed te laten aan
sluiten op de Oosterscheldebodem.
Vervolgens komt de opbouw van
de kern van de drempel aan de
orde. Die kern bestaat uit steen van
10 tot 60 kg en - op sommige
plaatsen - van 60 tot 300 kg. Daarna
komt de toplaagstorter Trias in
actie. Die moet onder meer rondom
de pijlers een beschermlaag van
asfaltzakken aanbrengen. Daar
voor is een asfalthaakconstruclie
gemaakt. Een bak voert de asfalt
zakken (12 stuks a 25 ton per keer)
aan. Er zijn 2 tot 300 zakken nodig.
De Trias is ook belast met het
neervleien van de stroombestendi-
ge toplaag, bovenop de kern van de
drempel. Aan de zeezijde komt
stortsteen van 300 tot 1.000 kg. Aan
de Oosterscheldezijde. waar de
meeste stroom overheengaat, ko
men stenen die variëren van 1000
tot 3000 kg. 3000 tot 6000 kg: 6000
tot 10.000 kg. Bij de keuze voor de
zwaarte van de stenen in de toplaag
is er rekening mee gehouden dat
onverhoopt een schuif niet dicht
gaat. De stenen moeten dan toch
een storm kunnen weerstaan. Hal
verwege het aanleggen van de
drempel wordt er als het ware even
een pas op de plaats gemaakt Als
de kern en een deel van de toplaag
zijn aangebracht, worden de 8 me
ter hoge dorpelbalken geplaatst.
Tenslotte wordt de toplaag afge
maakt met aanstortingen. om de
dorpelbalken helemaal in te pak
ken.
De constructie van de drempel is
uitvoerig beproefd in het waterloop
kundig laboratorium. Bedrijfsleider
D von Eugen van Dosbouw zegt dat
de aanleg van de drempel in feite
niets nieuws is „Er zijn in het
verleden meer van dergelijke con
structies zij het klemere ge
maakt".
Hij erkent dat er enige mate van
onzekerheid is over de ontwikke
ling van de stroomsnelheden in de
Oosterschelde. „Dat wordt steeds
in de galen gehouden en zonodig
kunnen we planning en bouwfases
aanpassen", aldus Von Eugen. Hij
voegt eraan toe dat de opzet van de
drempel zodanig flexibel is. dat
staande het werk en hangende de
situatie, wijzigingen mogelijk zijn.
