prisma
Familie
Robins
Edward Topoi
'Gouden Ganzeveer'
voor prof. Lievegoed
televisie
van de maand
november
Whodunit?
radio
3
fk
0
k
9
A
li
Xr
Ir
V
201
22
22
27
50
Ir
52
r
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1983
PZC/ radio-tv en kunst
NEDERLAND-1
J
NOS
09.30 Nieuws voor slechthorenden
NOS-NOT
10.00 Sloot en plas. Afl, 1: Het leven op het water
FEDUCO
10.30 Fries Telebord 8. Buter, brea en griene tsiis, afl.7:
bisten en dieren
NOS-NOT
11 00 Brazilië. Afl. 2: Het droge noordoosten
NCRV
11.30-12.00 Hier en Nu voor de scholen, afl. 8
NOS
13.00 Nieuws voor slechthorenden
VARA
16.00 Poldark. Engelse serie Afl.11 De Warleggans zijn
razend als Ross wordt vrijgesproken
16.52 Tarzan. Tekenfilmserie. Afl Sifu
TELEAC
18.25 Innovatie - Kreatief ondernemen. Les 1Innovatie
en het Nederlandse bedrijfsleven
Ton Planken presenteert vanavond de eerste Teleac-
les uit de cursus Innovatie - Creatief Ondernemen.
(Ned. 1. 18.25 uur).
AVRO
18.55 Dr. Snuggles. Tekenfilmserie, (herh.)
19.20 Een paard in de hand. Inleiding op de zevendelige
educatieve serie over de ruitersport
19.25 Blokletters. Spelprogramma. Presentatie Fred Os-
ter
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.28 How the West was won. Amerikaanse serie. Afl.
De onschuldigen. Josh Macahan gaat naar de
Macahan ranch met twee net gevangen hengsten
22.05 Televizier Magazine. Actualiteitenrubriek
22.45 Shogun. Serie naar het op authentieke gegevens
berustende boek van James Clavell. Afl.4. Black
thorn is gevangen genomen en in de kerker van
Citadel opgesloten met vele anderen. Daar leert
hij' de beginselen van de Japanse taal
BELGIE-NED-1
Yoko Shimada als Manko en Richard Cchamberlain
als Blackthome in Shogun.
23 40 Journaal
23.45 Nieuws voor slechthorenden
14.00Schooltelevisie: Moderne veeteelt
14 30 Nederlands: Guido Gezelle.
15.00 Duits: Treffpunkt Deutschland.
15.30 Economie Productiesectoren.
16.50 Teletekst
17.00 Schooltelevisie: De Wind.
.17.25 Milieuspot.
17.30 Wij en Europa. Afl 2 Grenzen.
18.00 Tik Tak. Kleuterserie.
18.05 Reddingsteam. Jeugdserie met Robert Coleby en
Graham Rouse. Afl. 5: „Het gekke meisje".
18.50 Tijdrover. Bridge, stap voor stap (les 20).
19 00 Uitzending door derden. Een programma van de
Socialistische Omroepvereniging.
19.40 Mededelingen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunst-Zaken
20.15 Hoger-Lager. Spelprogramma.
21.00 11.11.11-Actie
21.05 Panorama. Actualiteitenmagazine.
21.55 McKenzie.
22.45 Journaal
Aansluitend: Coda.
19.00 VIP-Info. Nieuws voor en met jongeren.
19.40 Mededelingen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunst-Zaken
20.15 Internationale Tsjaikowsky Wedstrijd.
21.40 Een wereld: wie de stad verkiest, verliest zijn
dorp.
22.40 11.11.11-Actie
22.45 Schooltelevisie: Esthetische Opvoeding: De
Romantiek.
23.15 Technische Opvoeding: Elektronische automati
sering (1).
14.00-15.00 Schooltelevisie
16.45 Mededelingen Onem
17.00 Schooltelevisie.
17.30 Plein jeu.
18 20 Fitness-dance.
18.25 Journaal
18.32 Les invités d'Arlette Vincent.
18.40 Micro-defi. Spelprogramma.
19,00 Allo, plein jeu? Spelprogramma.
19.05 Ce soir.
19.30 Journaal
20 00 Actie 11.11.11
20.05 Autant savoir.
20.30 La fureur sauvage. „The mountain men"
22.10 Le carrousel aux images et Ie monde du cinema.
23.00 Journaal
23.15 Politieke uitzending. De christenen in het sociale
leven
10.00 Journaal
10.03 Bruder Martin (1).
11 25 Tafeltennis.
12.10 Bilanz.
12.55 Persoverzicht
13 00 Journaal
13.15-1330 Teletekst
15.40 Teletekst
16.10 Journaal
16.15 Kraut und Zauber.
17.00 Matt und Jenny.
17 25 Wie geht's?.
17.50 Journaal
NDR
18.00 Die Sportschau
18.35 Zandmannetje
18 40 Kalendergeschichten
19.15 Berichte vom Tage
19.25 Landesprogramme.
20.00 Journaal
20.15 Vor der Freiheit eines Christenmenschen.
21.15 Goldene Europa.
22.45 Journaal
23.15 Die Rache des Kapitan Mitchell.
00.45 Journaal
04.45-06.00 ARD-Sport Extra.
13.00 Nieuws voor slechthorenden
NOS
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Turken
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
KRO
19.12 In goed gezelschap. Duitse tv-film: De zwerfster
(Elisabeth Bergner) wordt uit haar huis gezet en
ontvoerd. Overige hoofdrollen: Lilli Palmer, Va-
dim Glowna, e.a. Regie Ottokar Runze
20.52 Hints. Spelprogramma. Presentatie: Frank Kra
mer
NOS
21 30 Allemaal Rebellen (2). Scenes uit het Amsterdam
van de jaren 19551965, documentaire van Louis
van Gasteren
22.30 Journaal
22.45 Den Haag Vandaag
23.00 Nieuws voor slechthorenden
10 00-13.15 Programma-overname Duitsland 1.
16.00 Journaal
16.04 Es begann vor zwei Millionen Jahren.
16.35 Mickys Trickparade.
17.00 Journaal
17.10 Martin Luther zum 500 Geburtstag. Aansluitend
Journaal
18.20 Mann, halt die Luft an.
18 57 Programma-overzicht
19.00 Journaal
19.30 Die Super-Hitparade der Volksmusik.
21.00 Journaal
21.20 Kennzeichen D. Informatie uit Oost- en West-
Duitsland. Vandaag: De DDR en Luther.
22.05 Pankow '95.
23.35 Journaal
CULTURELE PRIJS BOEKUITGEVERS
AMSTERDAM (ANP) De Gouden Ganzeveer, de culturele prijs van de
boekuitgevers, is de psychotherapeut, sociaal-pedagoog en publicist prof.
drs. B. C. J. Lievegoed (78) toegekend voor diens bijdrage aan de Nederlandse
cultuur en de verspreiding ervan. De onderscheiding wordt 8 december in
het Rijksmuseum in Amsterdam uitgereikt. Harry Mulisch spreekt bij die
gelegenheid over 'Het boek'.
De boekuitgevers zijn verenigd m de
Koninklijke Nederlandse Uitgevers
bond (KNUBi die in '55 bij zijn 75-jarig
bestaan de culturele prijs instelde. De
Gouden Ganzeveer werd al vijf keer
eerder toegekend
Prof. Lievegoed studeerde medicijnen
in Groningen en Amsterdam en richt
te in '31 als huisarts te Zeist in zijn
woonplaats het heilpedagogisch insti
tuut Zonnehuis Veldheim en Stenia
op. waarvan hij tot '54 directeur bleef
In '39 promoveerde hij op 'Maat. rit
me, melodie. Grondslagen voor een
therapeutische gebruik van muzikale
elementen'. Vanaf '48 adviseerde hij
op het gebied van de opleiding van
ongeschoolde fabneksjeugd. In '54
richtte hij het Nederlands Pedagogi
sche Instituut voor het Bedrijfsleven
op. dat later instituut voor organi
satieontwikkeling werd. en waarvan
hij tot '71 directeur was.
Van '54 tot '74 was hij tevens in
Rotterdam buitengewoon hoogleraar
sociale pedagogiek, en van '63 tot '73
ook hoogleraar sociale bedrijfskunde
aan de Technische Hogeschool Twen
te in Enschede. In '71 richtte hij de
Vrije Hogeschol in Driebergen op.
waarvan hij tot vorig jaar rector was.
Daarnaast was prof. Lievegoed be
stuurslid van andere organisaties,
waaronder voorzitter van de Commis
sie Werkende Jongeren, de Antropo
sofische Vereniging in Nederland en
de Commissie Opleiding Rijks Bur
gerlijk Personeel.
Prof Lievegoed
ADVERTENTIE
BIJ DE BOEKHANDEL
VANDAAG
In goed gezelschap
Onder de titel „In goed gezelschap"
brengt de KRO vanavond de West-
duitse tv-film „Feine Gesellschaft, be-
schrankte Haflung" op het scherm. In
de hoofdrollen de actrices Elisabeth
Bergner en Lili Palmer. Bergner
speelt de rol van de recalcitrante
zwerfster Else, die uit een kraakpand
wordt gezeten. Eigenares van het
pand is Elses rijke zuster iLili Pal
men De dakloze Else gaat op zoek
naar haar zuster, maar valt in han
den van twee mislukte garigsters.
iNed. 2. 19.12 uuri.
Allemaal rebellen
In de tweede aflevering van de 3-
delige filmserie van Louis van Gaste
ren over het Amsterdam van de jaren
1955-1965 aandacht voor de experi
menten met drugs. De verhalen van
Robert Jasper Grootveld en van Bart
Huges. die een gaatje in zijn schedel
boorde om zijn bewustzijn te verrui
men. krijgen echter een tegenkant.
Het was niet allemaal vrolijkheid en
onthechting, en de eerste inbraak in
een apotheek was al lang geen artis
tieke happening meer. (NOS, Ned 2,
21 30 uun.
HOOFDPRIJS F5000-
WEDSTRIJD FORMULIER IN HET BOEK
Wie vermoordde
ALLEEN DEZE M
MAAND M J J
HILVERSUM-1
IEDER HEEL UUR NIEUWS NCRV
12.40 Middagpauzedienst 13.06 Hier
en Nu. 13.20 NCRV-Globaal 16 02
Goudenregen Ensemble o.l.v. Ferry
Wienneky. 16.30 Kletsmajoor 16 40
Van Stad en Land. 17 02 Rozegeur en
prikkeldraad. 17.55 Meded. (NOS).
18.06 Hier en nu-Magazine. 19.02 Mu
ziek in vrije tijd. 20.03 Mengpaneel.
21.02 Op de vrije toer. 22.02 NCRV-
Donderdag-Sport. 22.55 In 't voorbij
gaan NOS: 23.02 Met het oog op
morgen. KRO: 0.02 Oogluik. 1.02 Nie
mandsland. '6.05 Het levende woord.)
VRIJDAG
IEDER HEEL UUR NIEUWS. KRO:
7 02 Ontbijtshow. 8 06 Echo 8.16
Scheer je weg. 8.53 Past. A.C Raad-
schelders 9.03 Adres Onbek. 10.03
Muz. op bestelling. 11.03 Ratel. 11.53
Past. A C Raadschelders.
de middag. (OVERH.VOORL.: 12.16
Uitz voor de landbouw. NOS: 12.26
Meded. voor land- en tuinbouw. 12.30
Nws). 13.00 Nws. AVRO: 13.10 De Slag
om Nieuwspoort. (13.30 Nws) 13.57 Per
Saldo RVU 14.00 Nou en? 14.30 Nws.
14 33 Allemans veren. KRO: 15.00
Nws. 15.03 Op reis met Johannes.
15.20 Kruispunt. 15.30 Nws. 15.32 Mis
daad, fantasie en realiteit. 16.00 De
wereld op donderdag (16.30 en 17.30
Nws.) 18 00 Nws. 18.10 Grenzeloos.
P.P.: 18.20 Uitzending van de CDA.
IKON 18 30 Kleur. KRO: 19.00 Tus
sen de regels. 19.10 Sporen in het
achterland. 19.30 Sensus. 20.00 Nws.
20.03 Radio Vitrine. 20.30 Da Capo.
21.20 Ter Overweging. TELEAC: 21.30
Latijn, (les 4) 22.00 Programmeren
met Pascal, les 1. KRO: 22.30 Nws.
22.40 Jongerenliturgie en jongeren
pastoraat. 23.00 Spektakel. 23.55 Nws.
VRIJDAG
VPRO: 7.00 Nws. 7.11 Radionieuws
dienst VPRO. 17.30. 8.00 en 8.30 Nws.»
NOS 9.05 NOS-Sportief. 9.24 Water
standen. 9.30 Nws. VPRO 9.33 De
Blanke Top der duinen. AVRO: 11.00
AVRO's Denksportprogramma.
AVRO-VARA: 11.10 De Nederlandse
Schoolradio. NOS: 11.30 Nws. 11.33
Homonos.
Vrij klein en tenger, krullend
haar. spijkerbroek aan. jasje
met rits los hangend over een pul
lover (bestaan die dingen nog? i. die
weer over een openstaand over
hemd zat: zo kwam Edward Topoi,
45 jaar oud en schrijver van de
veelgeprezen en veelgelezen mis
daadromans „Hel Bjelkin Manus
cript" en „Het Rode Plein" de volle
collegezaal binnen, waar een hon
derdtal studenten en soortgelijk
voetbalvolk bijeen zaten om te ho
ren wat hij over journalistiek in de
Sowjet-Unie te zeggen had.
Hij begon met te vertellen, hoe hij
in New York voor de eerste keer bij
een fotokopieerwinkel iets wilde
laten fotokopiëren. „Ze wisten niet
eens wat erin stond, ze wilden het
ook niet weten, ze kopieerden hel
gewoon." Natuurlijk wist hij wel
dat het zo toeging in het Westen,
maar twintig jaar journalistieke
praktijk in de Sowjet-Unie had hem
geleerd dat zoiets „tegennatuur
lijk" was. Hij vond het toch een
beetje merkwaardig Want hoe
gaat het in de Sowjet-Unie?
Voor alles wat gedrukt moet wor
den is het stempel van goedkeuring
van de Glavlit vereist. Zelfs voor
het prijskaartje dat aan de koffer
hangt die je in de winkel koopt
(Karei van het Reve geeft als voor
beeld altijd het etiket van een jam
potje, dat ook pas gedrukt mag
worden nadat de tekst de censuur
gepasseerd is, en Topoi noemde
naast het prijskaartje ook nog je
eigen visitekaartje met je naam en
adres erop).
Antilopegnoe
Officieel, en volgens de grondwet,
bestaat censuur niet in de Sowjet-
Unie; je zult het woord ook, net
zomin als de lettercombinatie KGB,
ooit in een Sowjet-krant of tijd
schrift vermeld zien, maar intussen
is die censuur er in hoge mate.
Topoi schreef eens een verhaal
waarin een oude krakkemikkige
auto voorkwam, die hij als merk
naam Antilopegnoemeegaf- Een
citaat, omdat in het befaamde ver
haal „De twaalf stoelen" van Ilf en
Petrov ook zo'n oude auto voor
komt die het schrijversduo Ilf en
Petrov de .Antilopegnoe" gedoopt
hadden Je zou het kunnen vergelij
ken met Rinus Ferdinandusse, die
een oude auto in een verhaal „De
Oude Schicht" zou noemen.
Edward Topoi werd bij de censor
geroepen. De man pakte een boek
waarin alle produkten die in de
Sowjet-Unie geproduceerd worden
stonden opgetekend, en ging met
zijn wijsvinger alle automerken na.
„Ik zie hier alleen de Lada, de
Zjigoeli, de Wolga en de Moskvitsj,
maar er wordt nergens gerept over
een Antilopegnoe", zei de censor.
„Een grapje, een citaat", zei Topoi
verduidelijkend, maar dat hielp
niet: de naam stond niet in het
grote boek, dus mocht ze ook niet in
het verhaal worden gebruikt.
Prikkeldraad
Een andere keer beschreef hij voor
de Komsomolskaja Pravda en
winterlandschap, sneemv. zon, ba
men, kleine huisjes, prikkeldraad.,
„Edward, de censor ivü je spre
ken". De censor had het boek ma
produkten uit de metaalindustit
al voor zich liggen. Prikkeldraad,
prikkeldraad, zei hij, dat produce
ren we niet in de Sowjet-Unie, dor
bestaat dus ook niet, dat zul je ens
moeten halen.
Tenvijl alle werkkampen met pri.
keidraad omgeven zijn, zei Topoi
Maar als zo'n woord niet i
boek" staat, mag het ook niet uoi
den gebruikt en afgedrukt.
„Maar betekent dat dan, dat k
censuurboek zelf ook al gecenji
reerd is?", vroeg ik. „Betekent da
dat de censor zelf niet kan beslis
of hij zo'n woord wel of met fa
laat?"
„In die boeken staan alleen d
woorden en begrippen die gebruu
mogen worden", zei Edward Topa
„zo'n woord als prikkeldraad isi
staatsvijandigdus dat wordt
voorbaat al niet in het boek opgf
nomen".
Hooligans
Toen hij een screenplay voor ei
film over jeugdcriminaliteit had gt
schreven (90 procent van de jeugd
ge criminelen in de Soiojet-Un
TRIJFEL
Nico Scheepmaker
komt uit een gezin waarvan ojl
vader of de moeder of de l
ouders alcoholist zijn), werd I,
door de censor, in dit geval ei
vrouw, op het matje geroepen. Va
zijn eigen bestwil, omdat ze hos
wel zeker wist dat het script andc
door een hogere instantie niet s
worden goedgekeurd, ried zij he
aan het aantal van vijf hem
schoppers terug te brengen tot nt
„Vijf choeligam op een bevolk»
van 200.000 inwoners was wel a
beetje erg veel",vond ze.
12-trapsraket
Films en kranten, die een müJ
nenpubliek bereiken (een mei-,
film waarvan niemand nog wee!
hij goed is of slecht, trekt de een
de beste dag als hij over het hi
land in première gaat al meteen
miljoen toeschouwers), hebbeno.
het zwaarst onder censuu
den. Tussen de scriptwriter en i
voltooide film zit een 12-trapsral
van censors, die in opeenvolgen
mate van belangrijkheid in i
algemeen een afnemende maten
gestrengheid vertonen. Want n
mand aan de basis durft iets ga
te keuren, als hij de kans loopt <K
elf hogere bazen hetzelfde afkt
ren. Op kwaliteit wordt daarbijni
gelet, alleen op „discussiabele sn
nes". En in de USSR is iedereScès
discussiabel...
12.03 De Nederlandstalige Top Tien.
13.03 50 Pop of een envelop. 15.03
TROS Top 50. NOS: 18.04 De Avond-
spits TROS: 19.02 Poster. 20.02 Ferry
Maat's Soul Show. 22.02 Sesjun.i23.02
De L.P.-Show.
VRIJDAG
IEDER HEEL UUR NIEUWS. EO:
7.02 Ronduit op 3. 8.03 Tijdsein. 9.03
De muzikale fruitmand. 10.03 Muziek
Motief. NCRV: 10.30 Popstation, (ca
11.45 Weerman Hans de Jong).
leeuwen en Renaussance.) 22 lj!
Nieuw Macedonië.
VRIJDAG
VOO: 7.00 Nws. 7.02 Ochtends
ming. (8.00 Nws.) 9.00 Vera
Meesterwerken (op compact-!
10.30 Muz. voor miljoenen,
klass. muz.
HILVERSUM-5
HILVERSUM-4
NOS 19.02 Bulletin in het 'M
kaans-Arabisch. 19.10 Bulletin»
Berbers. 19.20 Bulletin in het?.
19.30 Bulletin in het Spaans.
HILVERSUM-2
HILVERSUM-3
DONDERDAG
AVRO: 12.00 De AVRO-Klok tussen
IEDER HEEL UUR NIEUWS TROS:
DONDERDAG
12.25 Operette. 13.00 Nws. 13.05 Oskar
Gottlieb Blair speelt orgeltranskrip-
ties. 13.30 Jazz-op-vier Studio. EO:
14.30 Klassieke klankjuwelen. 15.30
Zeggen en schrijven. 16.00 Licht en
uitzicht. 16.40 Theologische verken
ningen. NOS: 20.00 Donderdagavond
Muziekmagazine. (20.00 Europees Ka
mermuziek Podium: Podium: muz.
vobr piano en bariton van Schubert.
20.45 Onder de groene linde. 21.00
Ned. muz. 21.45 Muz. uit de Midde-
PUZZELEN
EXCELLENTIE
Door Carsten Graabak
2
V If
Y
'2
/5"
2/
23
r
53
Y
Horizontaal:
2 wapen; 7 spil; 9 deel v. h. oor. 1
spel; 11 alvorens; 14 bijwoord; 11
Amerika; 18 vrouw, godheid. IS
len, 21 voorzetsel; 27 gemetiq
werkelijk; 30 regelmaat. 31 a
schap: 32 aardr. aanduiding; 33
koor, 35 in; 36 optisch instruiöfj
Verticaal:
1 voldoende gekookt. 3 bijwwi
dieregeluid; 5 lofrede: 6 pl. ml®
land. 8 kasteel; 10 pret. 12 enkels!
ge stof; 13 priester. 15 stoot; Hl
titel: 20 vat; 21 tobbe. 22 plakc!
23 eetpartij. 24 zwelgpartij, 25tw
bezit: 26 kier. 27 onderaardse
29 vers: 34 maanstand
