Levenslang geëist voor
zesvoudige moord Delft
Luther weer Duitse nationale held
Week uitstel levering van
Starfighters aan Turkije
HucWg^,
PZC/b»nnenbuitenland
JU ICIER: MOTIEF WAS GENOEGEN OM TE DODEN
EhiïszssS-rstk
.feei
doorzettende
ichte daling
werkloosheid
Organisaties op de
bres voor Waddenzee
Eigenaars
kerncentrale
Harrisburg
aangeklaagd
Auto-kantelaar
PvdA-campagne om jeugd te winnen
nvat
ABOP akkoord
met beloning
naar functie
Winkels langer
open tijdens
de feestdagen
iENSDAG 9 NOVEMBER 1983
■I -
JEN HAAG (GPD) Tegen de 27-jarige Cevdet Y., die verdacht wordt van de moordpartij in
hit café ,,'t Koetsiertje" in Delft waarbij zes doden en vier gewonden vielen, is dinsdag
fvenslange gevangenisstraf geëist. Officier van justitie mr. H. J. den Osch achtte bewezen
jlt Y. zich schuldig heeft gemaakt aan zesvoudige moord. Volgens de officier was Y. op het
foment van de schietpartij volledig toerekeningsvatbaar.
iverdediger, mevrouw mr. C. L. van lijks enige relatie had, niet typeren ais geven waarom." Dé officier voncf dat
Tputtelaar, hield gisteren geen plei- „doodslag", hoewel geen goed motief deze drang, en niet de twistgesprek-
joi De Haagse rechtbank stemde voor moord aanwezig is. ken, Smits het leven heeft gekost.
ik aangehouden tot 3 januari "lngri Bij doodslag denkt men aan
r^ngteeh?0nderZOetdaar" SS?
reden mensenomhetle^enL lussen ieder schot- W"* welke Y
gen". Hij noemde dit motief „ma- ^egenheid had om verder schieten
to en huiveringwekkend" Den na le laten' "Maar rustlg' beheerst,
ïh was een dergelijk motief tot nu k°e.ldl^diS en zonder emoties schoot
.alleen maar tegengekomen in de hlJ telkens weer- Dat ls Pure Uquida-
IcWedscluyving over de concentra- Wgjg Den °sHch' -Liquidatie is
tamnen in de Tweede Wereldoor- gebaseerd °P een drang tot vemieti-
jkampen in ae iweeae wereiaoor gen zonder duide,Uk aan te kunnen
jags na de schietpartij in 't Koct-
5 april van dit jaar, had Y.
de politie gezegd: „Ik had
doden. Ik werd gedreven
te doden". Aanleiding voor de
fcielpartij was een al langer duren-
- ruzie met Ton Smits, één van de
chtoffers. Deze had hem gezegd:
bent nu wel Nederlander, maar
maakt je nog geen Hollander."
enige verdere aanleiding
jthij Smits neer. Den Osch: „Dat
imoord volgens het boekje. Y. had
lelijk plannen on) Smits, om wie
draaide, te vermoorden." De
cier wilde de dood van de andere
'cafébezoekers, met wie Y. nauwe-
Rapport
Volgens het onderzoek van de psy
chiatrische observatiekliniek Pieter
Baan Centrum in Utrecht was Y. op
het moment van de schietpartij volle
dig toerekeningsvatbaar. Maar de
Haagse rechtbank en de directeur van
het centrum, prof. dr F. Beyaert. zijn
ontevreden over dit rapport. Men
heeft geen goed beeld van de Delfte
naar kunnen krijgen, omdat deze wei
gerde volledig aan de onderzoeken
mee te werken.
Y. is bang dat hij voor gek wordt
verklaard. Dat zou een schande zijn
voor zijn familie. De familie, die even
min wilde meewerken, heeft gezegd de
hulp van de Komngin en Amnesty
International te zullen inroepen, wan
neer Y. ter beschikking wordt gesteld
van de regering (tbri. Ook zou gezegd
zijn dat er slachtoffers zullen vallen,
wanneer Y toch tbr krijgt.
Mr. Van de Puttelaar drong aan op
een nieuw psychiatrisch onderzoek.
Zij zei uitgebreid te hebben gesproken
met Y. en zijn familie en veronderstelt
dat medewerking nu wel verzekerd is
Zowel officier van juslistie Den Osch
als de president van de rechtbank,
mr. S. F. Kootte toonden weinig
vertrouwen in de medewerking van
Y. en de uitkomsten van het nieuwe
onderzoek. Niettemin waren ze be
reid het verzoek van Van de Putte
laar in te willigen.
trtje op 5
tenover d
n om te d
.{roef afschaffen
sollicitatieplicht
oormensen boven 45
ÖXINGEN (ANP) In de gemeen-
Groningen gaat per 1 januari 1984
0 experiment van start met het
(thafTen van de sollicitatieplicht
r werklozen die al langer werk-
s zijn dan een half jaar en die
r zijn dan 45 jaar.
iaat om mensen met een wwv- of
W-uitkering van de gemeentelijke
pale dienst die twee jaar lang,
lang als het project duurt, met
iplicht zijn om te solliciteren. Zij
igen wel naar eigen inzicht activi-
ten ontplooien zonder dat hun uit
ing in gevaar komt. Bovendien
ionina vraagt
tnaat
terken
n 1N HA
I Konii
mee te
aan wet
eeverdieners
HAAG (ANP) Staatssecreta-
Koning van financiën heeft een
toep gedaan op de eerste kamer om
_je te werken aan de behandeling
p het wetsontwerp inzake de twec-
fdieners en van de daarmee ge-
«rd gaande aanpassing van een
Btal andere wetten.
[staatssecretaris deed dit per brief
Ide voorzitter van de vaste com-
isie voor financiën van de eerste
Oer. CDA-fractievoorzitter Chris-
anse Dit naar aanleiding van diens
waar tegen het feit dat de senaat
de behandeling van het wetsont-
rp onder zware tijdsdruk wordt
iet
[hp HAAG (ANP) De lichte daling
de werkloosheid in ons land
-Idt aan. Eind oktober stonden er
*[■600 mensen als werkloos inge
geven bij de arbeidsbureaus, wat
00 minder is dan eind september,
imannen daalde de werkloosheid
d|400, bij vrouwen met 2.300. Dat
n-'jkl uit de dinsdag gepubliceerde
«wlopige werkloosheidscijfers van
rajl ministerie van sociale zaken en
Mgeiegenheid.
84 positieve saldo wordt vooral ver
laakt door de doorzettende daling
de werkloosheid in de bouw en
gets lichtere daling in de metaalin-
^ie, die zich vorige maand reeds
jende, aldus het ministerie in een
rhting. In een aantal andere be
roepen is sprake van een ver-
lande afzwakking van de stij-
Gok de voor seizoensinvloeden
hgeerde werkloosheid daalde.
300 tot 824.900 Bij de mannen
cjsprake van een daling van 1 500,
x de vrouwen van een stijging met
f). Het aantal vacatures daalde
i'*400 t°t 10.700. Gecorrigeerd steeg
tf-yraag met 400 tot 11 000.
m
utobranche
nr'ds mei van dit jaar trekt de werk
eenheid in de autobedrijven weer
Volgens aftredend voorzitter van
luto-afdeling van de Bovag, ir. M.
IRamshorst. is de stijging van het
_^sl banen met 0,4 procent of onge-
za vijfhonderd mensen weliswaar
aéj. maar desondanks opmerkelijk.
;cde jaarvergadering dinsdag heeft
öpamshorst gezegd dat de auto-
sJiche tegen de verwachtingen in
is de economische crisis in hé-
I's te krijgen
DEN HAAG (ANP) - Een groot
aantal milieu-organisaties onder
leiding van de Stichting Green
peace en de Landelijke Vereniging
tot Behoud van de Waddenzee,
heeft dinsdag gezamenlijk stelling
genomen tegen het 'desastreuze'
beleid van de regering ten opzich
te van de Waddenzee.
wordt het regeringsbeleid van de
afgelopen drie jaar uit de doeken
gedaan. De petitie aan Meijer werd
ondertekend door in totaal zestien
milieuverenigingen met een aan
hang van circa 400.000 leden.
De werkgroep Waddenzee heeft
dinsdag de afdeling rechtspraak
Het kabinet wordt verweten natio- van de Raad van State gevraagd de
nale en internationale afspraken
aan zijn laars te lappen ten gunste
van de economische ontginning
van dit voor Europa unieke getijde-
gebied. Het gevolg is dat het na
tuurgebied stelselmatig wordt ver-
opsporingsvergunningen, die de
minister van economische zaken
aan een drietal oliemaatschappijen
heeft verleend, te vernietigen De
milieurisico's van de proefborin
gen, enkele tientallen kilometers
nietigd. zo concluderen de milieu- uit de kust. zijn volgens de milieu
organisaties In een petitie aan W
Meijer, voorzitter van de bijzondere
kamercommissie Waddenzee,
groepering zo groot, dat de vergun
ningen nimmer afgegeven hadden
mogen worden.
DEN HAAG - Terwijl voorzitter W. Meijer van de bijzondere kamercom
missie Waddenzee staat te wachten op de overhandiging van een petitie
door Greenpeace en de Waddenvereniging, wordt er vanuit een door die
twee organisaties opgezettezes meter hoge. boortoren een zak met veren
uitgestrooid over de aanwezigen.
HARRISBURG (RTR/DPAAFP) - De
eigenaars van de kerncentrale Three
Mile Island bij H&rrisburg in de
Amerikaanse staat Pennsylvania,
waar in 1979 door een storing koel
water ontsnapte en verhitting van de
reactor ontstond, zijn maandag door
een federale grand jury aangeklaagd.
Zij worden beschuldigd van het ver
valsen van gegevens over de radio
actieve lekken.
In de aanklacht, die is uitgebracht
tegen de Metropolitan Edison Compa
ny, staat dat dit bedrijf zich in de
periode tussen oktober 1978 en 28
maart 1979 schuldig heeft gemaakt
aan een aantal overtredingen
De federale aanklager David Dart
Queen zei dat de beklaagden, als zij
schuldig worden bevonden, een boete
kunnen krijgen van 85.000 dollar (on
geveer 250 000 gulden Hij wilde niet
zeggen of het ongeluk had kunnen
worden voorkomen als de lekken op
de juiste wijze waren gerapporteerd
Een woordvoerder van Metropolitan
Edison Company wilde geen commen
taar geven voordat de aanklacht is
bestudeerd.
Marinier overleden Bij een ele
mentaire standaardoefening heeft
zich maandag op de Nederlandse An
tillen een ongeval met dodelijke af
loop voorgedaan. De koninklijke ma
rine heeft meegedeeld dat het slacht
offer de Antilliaanse marinier M E
Cox is.
De marinier kreeg moeilijkheden met
zijn conditie tijdens een elementaire
bergmars
NEURENBERG AP'GPDi Deze opvallende uitvinding voor autosleutelaars werd gepresenteerd op de
uitiindersbeurs in Neurenberg in West-Duitsland. Op de foto laten de twee bedenkers van dit buizenframe een
auto met gemak kantelen. Het geheel is bevestigd aan de wielbouten en eenmaal opz'n kant is de hele onderkant
van de auto makkelijk bereikbaar voor reparaties. Dat scheelt een brug of smeerkuil danwel het onhandige
werken op de rug.
Overigens biedt het iemand met veel auto's en weinig ruimte om te parkeren ook direct een fraaie oplossing
MINISTER KOMT KAMER TEGEMOET
DEN HAAG (GPD) Minister Van
den Broek (buitenlandse zaken) is
bereid de levering van 24 oude Star
fighters aan Turkije met een week uit
te stellen als politiek signaal aan de
militaire bewindhebbers om de de
mocratie te bevorderen. Hij kwam
hiermee tegemoet aan bezwaren van
de Tweede Kamer, die met de ver
koop van de gevechtsvliegtuigen wil
de wachten lot duidelijk zou worden
hoe de democratisering in Turkije
zich ontwikkelt.
De Tweede Kamer debatteerde dins
dag over deze zaak nadat vorige week
de kamercommissie voor defensie al
had aangedrongen op uitstel van de
levering Inmiddels zijn in Turkije
verkiezingen gehouden, waarbij de
Moederlandpartij van Ozal een onver
wachte overwinning behaalde.
De minister noemde het een gunstig
teken, dat juist de partij had gewon
nen die niet de steun van de militairen
genoot.
Een eventuele levering aan Turkije
neemt niet weg dat de Nederlandse
regering „kritisch" blijft tegenover de
Turkse militaire junta, aldus de mi
nister.
Calamiteiten
Hij was het wel met Frinking iCDA)
eens. dat de verdere ontwikkelingen
in Turkije afgewacht moeten worden
Maar behoudens „calamiteiten" moet
de levering doorgaan.
In het eerdere debat had Frinking nog
aangedrongen op uitstel totdat er een
burgerregering zou zijn Deze eis
zwakte hij dinsdag af tot het verzoek
om „enige weken" uitstel. Hij ver
klaarde in principe geen bezwaar te
hebben tegen de levering.
De oppositie toonde zich de grootste
tegenstander van levering Van den
Bergh (PvdA) vroeg in een, overigens
kansloze, motie om de levering voor
onbepaalde tijd uit te stellen.
CPN. PSP en PPR vroegen in een
motie om helemaal van de verkoop al
te zien.
DEN HAAG (ANP) De 'permanente campagne' waartoe
de partijraad van de PvdA in januari 1983 besloot, moet
met kracht worden voortgezet. In het 'Werkplan 1983-8H'.
dat het partijbestuur van de PvdA dinsdag heeft gepubli
ceerd, wordt geconstateerd dat de permanente campagne
goede mogelijkheden biedt voor aansluiting van de PvdA
met de kiezers.
Dat is volgens het partijbestuur broodnodig omdat het
beleid van het kabinet Lubbers leidt tot 'ontwrichting van
de samenleving', „verlies van vertrouwen in de politiek"
en een te grote nadruk op „enge belangenbehartiging", zo
wordt in het werkplan gesteld Jongeren en ongeorgani
seerden moeten weer vertrouwen krijgen m het alternatief
dat de PvdA voor het kabinetsbeleid biedt
Belangengroepen van mensen die door het kabinetsbeleid
in de knel komen, zoals ouderen en uitkeringstrekkers,
neigen ertoe zich om te vormen tot politieke partijen. In
de permanente campagne moeten zowel jongeren als
ongeorgamseerden en belangengroepen voor de PvdA
worden gewonnen. Daarbij is een belangrijke rol wegge
legd voor de afdelingen van de PvdA De PvdA-afdelingen
moeten af van de vergadertechneuten die het doorsnee
partijlid onmogelijk maken door de bomen het bos nog te
zien. De afdelingsleden moeten contacten leggen naar
buiten en deelnemen aan een permanente discussie over
de economische crisis, arbeidstijdverkorting en sociale
zekerheid Een sterke vakbeweging is van levensbelang
voor de PvdA. zo wordt opgemerkt. Hetzelfde kan gesteld
worden voor een verzwakte Vara en andere voor progres
sieve bewegingen interessante omroepen.
ADVERTENTIEi
ri.,1 „„.t noe™60'
De NV A is de Nederlandse Vereniging
van Makelaars in Assurantiën en
Assurantie-adviseurs, waarvan uit
sluitend assurantie-kantoren lid zijn,
die zijn toegelaten op hun kwaliteit
van advies en begeleiding.
De NVA is uw verzekering
voor het beste advies.
AMSTERDAM (GPD) De Algemene
Bond van Onderwijzend Personeel
(ABOP) gaat ermee akkoord dat in de
toekomst niet meer het behaalde di
ploma, maar het niveau waarop men
lesgeeft bepalend wordt voor het
salaris van onderwijsgevenden.
Minister Deetman heeft daarmee een
belangrijke medestander gekregen
voor het pnncipe van functie-belo
ning dat centraal staat in zijn voorstel
om de structuur van de onderwijssala-
nssen te herzien
De ABOP stelt als voorwaarde dat de
herstructuering van de salarissen
geen bezuinigingsoperatie wordt.
De door de ABOP voorgestelde scha
len zijn door het ministerie van onder
wijs en wetenschappen doorgerekend
en het blijkt dat ze „met gesloten
beurs" ingevoerd kunnen worden
Onderwijsgevenden in het basison
derwijs. het lager en middelbaar be
roepsonderwijs en de drie laagste
klassen van het algemeen voortgezet
onderwijs gaan er in de ABOP-voor-
stellen in verhouding tol de plannen
van Deetman flink op vooruit
De leraren in de hoogste klassen van
havo en vwo verdienen in de plannen
van de ABOP evenveel als in de
plannen van minister Deetman.
'Van onze correspondent,
WITTENBERG-BONN Kort nadat
de Augustijner monnik en Wittenber-
ger theologieprofessor Martin Luther
zijn beroemde 95 aflaatstellingen aan
de deur van de Schlosskirche in
Wittenberg had genageld, was hij
misschien wel de bekendste man van
Duitsland geworden. Dal was geens
zins in overeenstemming met zijn
wens. Luthers thesen waren aanvan
kelijk slechts bestemd voor een inter
ne academische discussie. De theo
loog wilde destijds helemaal geen
open strijd. Die is hem opgedrongen.
De gebeurtenissen op 31 oktober 1517,
de dag van de aanslag van de stellin
gen, zijn inmiddels tot een legende
geworden. Echter, Luther had zoals
dat nu in universitaire kring genoemd
zou worden slechts een „paper"
gemaakt, in het Latijns, teneinde een
dispuut uit te lokken.
Maar het zogenaamde „eenvoudige
volk" reageerde geestdriftig op de
aflaatstellingen. De monnik schrok
hevig: „Dat was niet de bedoeling
geweest" De reformator Luther wilde
geen oproerkraaier, geen revolutio
nalr. geen Duitse nationale held maar
een door God gedrevene zijn. die er
letterlijk heilig van overtuigd was dat
de onfeilbaarheid van de paus en het
systeem van de aflaten niet waren te
verenigen met de bijbel.
Nu, 500 jaar na zijn geboortedag op 10
november 1483, is Martin Luther we
derom opgeklommen tot de top-10
van bekende persoonlijkheden in
Duitsland: zowel in de Duitse Demo
cratische Republiek als in de Bonds
republiek. Vooral dit jaar zijn overal
herdenkingen gehouden en in die zin
is de reformator ook vandaag een
Duits thema. Of hij dat gewild heeft
of niet, de verhoudingen tussen de
beide Duitse staten hebben dat van
hem gemaakt.
Aanvankelijk leek ..het erop dat er een
kleinzielige strijd was uitgebroken
tussen Oost- en West-Duitsland over
de vraag, van welke staat is Luther de
eigenlijke zoon? Tijdens een reis door
de DDR van in Bonn geaccrediteerde
buitenlandse correspondenten zei een
Oostduitse historicus in een zaaltje
van de Wartburg. waar Luther in
ballingschap het nieuwe testament in
het Duits vertaalde „Ach. dat is
nogal eenvoudig, hij is in de DDR.
namelijk in Eisleben. geboren en ge
storven" Dat antwoord loktp gegrin
nik uit. want hoe zat dat dan met kar]
Marx Deze „grootste zoon", zoals
Marx in de DDR officieel heet. was
toch in het Westduitse Trier geboren
en in Londen gestorven.
Het gepraat over het feit of Luthers
erfenis meer Oost- dan Westduits of
omgekeerd ls, is alleen al onzin omdat
Duitsland pas na de Tweede Wereld
oorlog werd gedeeld in een communis
tische en een kapitalistische staat
Niettemin kan geconstateerd worden
dat het Luther-jaar voor de DDR
meer betekent dan voor de zowel
geestelijk als materieel meer verza
digde Bondsrepubliek Dat uitgere
kend de atheistische socialistische
eenheidspartij van Oost-Duitsland,
met staats- en partijchef Ench Honec-
ker voorop, zoveel werk van de her
denking van de vrome Luther heeft
gemaakt, lijkt paradoxaal
Sommige deskundigen beweren dat
de DDR historische figuren nodig
heeft om zo als het ware haar legiti
miteit te demonstreren. Vooral uiter
aard ten opzichte van de Bondsrepu
bliek, omdat die in tegenstelling tot
zo'n 130 andere staten op de wereld,
de DDR niet officieel heeft erkend.
Daarom zou Honecker persoonlijk
voorzitter van hel staats-Luther-co-
mité zijn geworden, daarom is van de
vroegere „\orstenknecht en verra
der", die tijdens de boerenopstanden
in 1524-1525 uiteindelijk de kant van
de autoriteiten koos, nu in de DDR
een „vroegburgerlijke revolutionair"
gemaakt.
Uiteraard is de geschiedschrijving
van een communistische Duitse staat
anders dan die van de westerse
Bondsrepubliek Natuurlijk denken
marxisten anders over Luther. Frede-
rik (de Grote) van Pruisen. Bismarck.
Schamhorst dan niet-marxisten
De Luther-festiviteiten in het jubi
leumjaar zijn ondanks alle verschillen
in West en Oost toch vooral geken
merkt door een verbindend clement
In Worms, waar dc reformator m 1521
op de Rijksdag weigerde te verklaren
dat- hij zich „vergist" had spraken
onlangs katholieken en protestanten,
kerkelijke hoogwaardigheidsbekle
ders uit de Bondsrepubiek en de
DDR. Lutheranen en woordvoerders
van de oecumene, bondspresident
Carstens en bondskanseiier Kohl.
Martin Luther heeft er 500 jaar na
zijn geboorte toe geleid dat er veel
contacten tussen de beide Duitslan-
den tot stand zijn gekomen, die door
de deelnemers als „een aanmoedi
ging" zijn omschreven.
Zo bezien is de reformator toch weer
een beetje een Duitse nationale held
geworden.
DEN HAAG (ANP) In verband
met dc feestdagen gelden voor
w inkels. straathandel, markt-
handel en handel le water vrij
stellingen van de winkelslui
tingswet. aldus dinsdag het mi
nisterie van economische zaken.
Hierdoor mogen winkels ge
opend zijn op
maandag 28 november, in elk
geval van 18 tot 21 uur en
daarvoor als gebruikelijk
dinsdag 29 november tot en
met vrijdag 29 november tot
21 uur
zaterdag 3 december: tot 17
maandag 5 december: tot 18
woensdag 21 december tot en
met vrijdag 23 december- tot
21 uur.
zaterdag 24 december: tot 17
uur.
dinsdag 27 december tot en
met vrijdag 30 december tot
18 uur
zaterdag 31 december: tot 17
