erkplaatsen Walcheren
erwachten enorm tekort
lekenhuisbestuur Hulst
schuldig aan problemen
DE RUYTER
het fort dat nooit
werd afgebouwd
BESCHERMING VRIJHEDEN
DESNOODS MET GEWELD
■BEGROTING: RUIM DRIE MILJOEN GULDEN
ewestelijke
ergadering
NCVB in Goes
i 5 i
Commandant OCMA mr. W. Thomson:
VERKGROEP GEZONDHEIDSZORG:
f
1 ESSZITk tegen Duitsland was en gezamen- het water. In he. kader van de
[ATERDAG 5 NOVEMBER 1983
provincie
11
IIDDELBURG - Het dagelijks bestuur van de Werkplaatsen Walcheren in Middelburg gedeeltelijk zijn bezet en die kunnen
erwacht voor 1984 een begrotingstekort van ruim drie miljoen gulden. Het rijk zal in dit wo^den °P?®vuid tot volledige piaat-
J sen", schrijft hel dagelijks bestuur,
ekort ruim twee en een half miljoen bijdragen, waardoor voor rekening van de deelnemende Men heelt ook enkele besparingen in
de begroting doorgevoerd, onder
meer: f 5000,- op kantoorbenodigdhe-
kunnen oplopen tot 500. Maar alleen den en tien mille op vergoeding van
dan, wanneer arbeidstijdverkorting reiskosten. Alles bij elkaar hoopt
nodig is op medische indicatie. men op een besparing van dertigdui-
„Dat worden dan arbeidsplaatsen die zend gulden.
De begroting van de Werkplaatsen
wordt behandeld in de vergadering
van het algemeen bestuur die wordt
gehouden op woensdag 9 november
vanaf half tien 's morgens.
De agenda vermeldt verder de benoe
ming van een lid in het algemeen
OOSTBURG De 'werkdag' van het bestuur in de vacature
emeenten een bedrag van 677.221 overblijft.
et overgrote deel hiervan, 631 410,- ting zegt het dagelijks bestuur van de
™%ioet worden opgehoest door de acht WW dat er m 1984 geen groei van
•meenten op Walcheren. Per inwo- personeelsleden zal zijn, althans wat
komt dit neer op ongeveer zes betreft de mensen die vallen onder de
Wet Sociale Werkvoorziening. Wèl zul-
h de begeleidingsbrief bij de begro-
plitie Middelburg
cesvol tijdens
sloop Rotterdam
len opengevallen plaatsen worden op
gevuld, veronderstelt het bestuur. Het
dagelijks bestuur gaat er daarom ook
van uit dat er geen stijging van de
loonkosten mag plaatsvinden, hetzij
door prijsstijgingen.
Het opvullen van vacatures in de
zogenaamde 'Vak aldelingen ziet het Zeeuws Instituut voor Kunstzinniee bondslid M. van Leeuwen en de ver-
i-i" u, vorming iZJKVi in Oostburg gaat kiezing van een lid van het dagelijks
andaag (zaterdagI niet door wegens bestuur, in. plaats van de onlangs
Werkdag ZIKV
gaat niet door
dagelijks bestuur somber in. Men is
van mening dat de aangeboden werk-
ERDAM - Twee korpsleden nemers dlk,"J!s de vakbekwaamheid gebrek
dr Middelburgse gemeeïlepoli msse" om de °°eneevallen Dlaat.sen
i belangstelling.
e hebbben donderdagmiddag
oed resultaat behaald bij de jaar-
rauiiaai uuianiu UIJ uc jaoi- i i,
wedstrijdloop. georganiseerd PH„
missen om de opengevallen plaatsen Welgeteld één deelnemer meldde zich
te bezetten, het bestuur vindt dat in de afgelopen dagen aan bij Ernst
deze gevallen bij- of omscholing wei- Joachim voor het gipsen.
opgestapte secretaris L. Wouters.
oor de Rotterdamse gemeentepoli-
uur per dag Dit aantal zou wordt gehouden.
- - De ene gips-cursist zal worden door-
Wat de personeelsbezetting in 1984 verwezen naar Terneuzen. waar vol-
betreft. gaat het bestuur uit van 475 gende maand - als alles goed gaat -
jze loop. de Kralingse Bosloop, ging eeJl„die"f!ï?.n wèl een werkdag 'gips' van het ZIKV
Ier een afstand van tien kilometer. actlt
Swint werd bij de veteranen twee-
femet een tijd van 36 minuten en 45
Iconden. H. v. d. Werf werd vijfde
Set een tijd van 40.15, eveneens bij de
Jteranen Bij de senioren werd A.
ferards (rijkspolitie Zierikzee) tiende
pet een tijd van 36.10. A. Hoogerland
i de Vlissingse gemeentepolitie BRUINISSE „Een taris trad. op als ambte- standelijk over te ko-
asferd dertiende met een tijd van 37.16. feestelijke dag, maar
an|r deden in totaal 367 politiemannen 0ok een beslissende
aan deze wedstrijd, die in het een gewichtige"
Deelnemers aan
vredesdemonstratie
bijeen in Cadzand
CADZAND - In het Oecumenisch Vor
mingscentrum Hcdenesse in Cadzand
komen zaterdag 12 november Zeeuw
se deelnemers aan de vredesdemon
stratie van 29 oktober bijeen onder
het motto: 'Terugblik en vooruit
zien'. Het vormingscentrum ver
spreidde een oproep onder de ruim
601) buspassagiers die vanuit
Zeeuwsch-Vlaanderen naar Den
Haag reisden om vooral ook
ingse Bos werd verlopen.
deze woorden kenschet
ste de Bruse gemeente
secretaris B. de Groot
vrijdagmiddag het hu
welijk tussen zijn
Onder grote belangstel
ling van familie, vrien-
bruidspaar
Ilan (22) en de 19-jarige vooral de plichten van
Connie van der Spek. de huwelijkse staat te
onderkennen. Hij ver-
De huwelijksvoltrek- ontsehuldigde zich er-
king vond plaats in de voor als fungerend amb-
raadszaal van het ge- tenaar bij deze gelegen-
meentehuis en de secre- heid mogelijk wat af-
iOES - Het gewest Zeeland van de
uv ederlandse Christen-Vrouwenbond
id CVB) houdt dinsdag 8 november de
westelijke najaarsvergadering in
Oosterkerk aan de Bergweg 88 in
oes. Ds J. Pasveer uit Krimpen aan
IJssel belicht het thema 'baanloos-
id'. Dit thema past in het kader van
t beleidsplan, dat het NCVB-hoofd-
stuur heeft opgesteld. Belangrijk
it in dit plan is het thema 'arbeid'
meest algemene zin. Aandacht-
inten hierin zijn onder meer: 'waar
gt onze verantwoordelijkheid rond-
n werk?', 'wat is werk, wat is
Ijwilligerswerk?' en 'wat zijn de
volgen van baanlooshcid?'.
najaarsvergadering in Goes begint
i tien uur met de ontvangst. De
westelijk presidente, mevrouw H V.
imet-Duvekot opent de bijeen-
mst om half elf. Na een meditatie en
behandeling van de notulen krijgt
Pasveer het woord, waarna bespre-
J tog van het thems volgt. Om half een
3Ü- gint de pauze. Een uur later begint
or- middagprogramma met het zin-
re van het bondslied. De sluiting van
an bijeenkomst wordt omstreeks drie Gemeentesecretaris B de Groot spreekt zijn
geraamd, nadat het agendapunt Connie van der Spek toe.
klein uur NCVB" aan de orde is
to"
men. Want De Groot
verbond met name
woorden vgn bezinning werken aan de vredesbeweging na 29
aan het huwelijk van "ktober.
Han en Connie. ..Het Men kan 12 november terugkijken
den en bekenden nep gaat er immers om het dankzij op video vastgelegde tv-repor-
De Groot het stralende huwelijk ook na van- tages. aangevuld met perscommenta-
toch daag aan te kunnen ren. politieke reacties, ervaringen en
Verwezenlijking van de impressies van de deelnemers. Het
huwelijksbelofte wil zeg- middagprogramma zal voornamelijk
gen het dragen van el- draaien rond de vraag hoe er nu
kaars lasten en tekor- verder moet worden gegaan, welke
ten En vanaf nu zijn nieuwe plannen, acties en dergelijke
jullie voor elkaar verant- ondernomen moeten worden om de
woordelijk" vredesbeweging op gang te houden.
ook m Zeeland. De bijeenkomst is
bestemd voor iedereen die al of niet
vanuit de ervaring van Den Haag wil
meepraten, meedenken en meedoen
aan de voortgaande mars legen kern
bewapening. Het programma in Hede-
nesse begint om 9 30 uur en duurt tot
ongeveer 16.30 uur
Expositie technische
bibliotheek van boek
over Westerschelde
VLISSINGEN - In de technische bi
bliotheek aan de Edisonweg in Vlis-
Singen wordt een expositie ingericht
over het boek 'De Westerschelde bij
storm en mist, scheepsrampen in het
Westerscheldegebied van 1890 -1982'.
De schrijver van het boek. C. Heij-
koop. neemt de inrichting van de
tentoonstelling voor zijn rekening. De
expositie zal opengesteld zijn vanaf
half november tot eind december.
Belangstellenden kunnen daar dan
tefecht tijdens de openingsuren van
Han en schoondochter de bibliotheek, op werkdagen van 8 00
uur tot 17 00 uur en vrijdagavond van
19 00 uur tot 21 00 uur
Ir Op de algemene vergadering van
NCVB is het seizoen '83-'84 daarom
geroepen tot aetiejaar. Gedurende
feestmaand, november '84, worden
schillende jubileumbijeenkomsten
'f louden. De Zeeuwse manifestatie
;lc idt die maand in Vlissingen plaats,
dens een bijeenkomst in de sport-
I Baskensburg in Vlissingen staat
H het thema 'solidariteit' centraal,
.andere twee onderdelen van het
iejaar zijn de fianciële actie SAAM
eun aan Argentijnse Moeders) en
'e actie NCVB-Harten Vrouw,
t streefbedrag voor de actie SAAM
ionderdduizend gulden. Dit geld is
oeld voor het realiseren van een
v ioolopleiding voor kinderen van
de ouders 'verdwenen' zijn.
'n 'solidariteit' moet worden gedacht
het respecteren van eikaars keuze
een tijd waarin grote verandering
1' ltsvinden De actie HartenVrouw
slotte richt zich meer naar de
nenzijde van de NCVB ..Met wie
ak je de NCVB sterk en aan wie
the! ie het NCVB-werk?'. is hiervan
t- devies.
MIDDELBURG - „U gaat een functie
bekleden bij de 'zwaardmacht' van
de overheid. Een macht, die onze
democratische rechten en vrijheden
moet beveiligen, waar nodig met
geweld, met alle gevolgen van dien.
U kunt zich daar niet van distantië
ren wanneer het overheidsbelang in
het geding is". Dit zei de comman
dant van het OCMA in Middelburg,
mr W. Thomson, vrijdag tijdens de
beëdiging van vijf onderofficieren en
twee officieren.
Luitenant-kolonel Thomson vond dat
de beèdigden een niet-aflatende kriti
sche houding moeten aannemen ter.
aanzien hun optreden ..Voortdurend
is hetzelfde motief in het geding:
plichtsvervulling op het ogenblik van
de beslissing zelf wanneer de onmid
dellijke controle ontbreekt en de si
tuatie m onze zwakke handen is ge
legd. De eed of belofte verbindt u tot
activiteit in trouw en gehoorzaam
heid".
Thomson meende dat de beëdigden
zich hebben gebonden aan na leving
van de wetten, maar ook over de
handhaving daarvan, zelfs onder de
meest extreme omstandigheden. Hij
zei ..Het van kracht zijn van de
wetten en van de krijgstucht staat
ook zonder de eed of belofte vast.
Nimmer levert het begaan van een
strafbaar feit of het plegen van een
krijgstuchtelijk vergrijp een 'strafbare
schending' op van de eed. Ook zonder
de eed is aantasting van het konink
lijk gezag strafbaar en is de militair
verplicht zich onder de moeilijkste
omstandigheden volledig in te zetten
of zelfs zijn leven op het spel te
zetten"
De militairen die vrijdag door de
heer Thomson zijn beédigd zijn: de
officieren G. Schellekens en H. Bijloo
en de onderofficieren: A. Minkels, P.
Poels- II. Sweelssen, W. Hendrix en .1.
van De beëdiging was op de binnen
plaats van de Generaal .Majoor Berg-
huijskazerne.
- Het bestuur van het 'Sl.
üina'-ziekenhuis in Hulst heeft
mlang niet of onvoldoende vol-
aan de wettelijke eisen. Dal
jeludeert de werkgroep 'Gezond-
»«>rg Zeeuwsch-Vlaanderen' uit
,e [recente maatregelen die in het
Jstcr ziekenhuis zijn genomen na
Rweede berisping van algemeen
"rg A. Zo wordt een tweede alge-
chirurg aangesteld, zijn de in-
e overlegstructuren tussen medi-
staf en bestuur verbeterd, en
éten opdrachten van chirurgen
- jj verpleegkundigen in de toe-
illfist op schrift gesteld en onderte-
worden.
tc|je berichtgeving over deze zaak in
fZC maakt de werkgroep op dat
ziekenhuisbestuur de afgelopen
irjjaar niet of niet voldoende gevolg
heeft gegeven aan de bepalingen in
het ministeriële Erkenningsbesluit uit
1977 „Met deze wetenschap", zegt de
werkgroep, „valt het te begrijpen dat
het ziekenhuisbestuur snel en daad
krachtig aan de voorgestelde maatre
gelen heeft meegewerkt men heeft
simpelweg, geconfronteerd met de be
vindingen van de geneeskundig in
specteur. eieren voor zijn geld geko
zen". De werkgroep stelt vast dat de
maatregelen grotendeels 'opgelegd
konden worden door de inspect ie voor
de volksgezondheid, omdat ze wette
lijk verplicht zijn „Het heeft in het
Hulster hospitaal jarenlang aan de
meest elementaire vormen van inter
ne communicatie ontbroken", consta
teert de werkgroep.
Secretaris F. E. Francken van hei
ziekenhuisbestuur noemde de medi
sche staf in de PZC 'een staal binnen
een staat'. De werkgroep daarover:
„Hel bestuur schuilt hiermee zijn
eigen competentie af op vermeende
onwil bi j specialisten", en Francken
gaat hier volslagen voorbij aan de
eigen verantwoordelijkheid van hel
bestuur voor het functioneren van
het ziekenhuis".
De werkgroep heeft overigens weinig
vertrouwen in de toekomst De vast
stelling van het bestuur dat patiënten
volgend jaar kunnen kiezen uit drie
specialisten wordt met en korrel zout
genomen. „Ten eerste staat nu vast
dat de zittende chirurg inzake de
behandeling van botbreuken niet bo
ven kritiek verheven is en derhalve
beter van verkeersslachtoffers kan af
blijven, ten tweede is de orthopedisch
chirurg slechts part-time aan het zie
kenhuis verbonden en ten derde na
dert de betrokken algemeen chirurg
dc pensioengerechtigde leeftijd en zal
om die reden niet zo lang meer prak
tijk uitoefenen. De aanstelling van
een tweede chirurg suggereert dus
méér dan het in feite om het lijf heeft'
De werkgroep noemt hel optreden
van de inspecteur voor de Volksge
zondheid dr. S. Lelie méér dan nodig
en zeer gerechtvaardigd". „Wat de
geneeskundig inspecteur aan mis
standen hoven water heeft gehaald
liegt er niet om en reikt verder dan
het functioneren van die ene chi
rurg". De reacties van het Hulster
ziekenhuisbestuur lonen volgens de
werkgroep duidelijk aan dat de vor
ming van Oen Zeeuws-Vlaamse zie
kenhuisorganisatie dringend noodza
kelijk is.
Wie vanaf de Vlissingse buitenhaven over de zeedijk in de richting In juli 1912 - de perscampagne was
Ritthem loopt, ziet aan de linkerkant de restanten van wat eens toen al gestopt - werd de nieuwe
Fort de Ruyter, ook wel Fort Vlissingen genoemd, had moeten worden, begroting voor het kustverdedi
Een belangrijke schakel in de Nederlandse kustverdediging, die. zo gingsoncwerp bekend gemaakt,
oordeelde een staatscommissie in 1903. dringend aan verbetering toe Aanvankelijk waren de ictaalkos-
was. Het fort is echter nooit afgebouwd. Slechts de fundamenten werden ten begroot op ruim 38 miljoen
aangebracht, het uitbreken van dc Eerste Wereldoorlog verhinderde de gulden. In het ontwerp van 1912 was
afbouw. De plannen van de toenmalige Nederlandse regering deden op daar nog maar bijna I miljoen van
internationaal niveau nogal wat stol opwaaien, met name waar het de over. Op tal van zaken was bezui-
houw van Fort de Ruyter betrof. rugd. echter mei op de bouw van het
De uit Middelburg afkomstige en in chen, terwijl anderziids met name 'orc Ip v!isf?"gen Integendeel,.het
Utrecht studerende Aijen Bakker Belgie en Frankrijk de bouw van oorspronkelijk geraamde bedrag
schreef in het kader van zijn studie Fort Vlissingen als een ernstige was met ruim een ton verhoogd en
geschiedenis een scriptie over dit bedreiging zagen In 1839 hadden aaarmee gekomen op ruim 5 3 mil-
onderwerp. waarbij met name België. Groot-Brittannie, Frankrijk. 1 m' Pn n ,"rt'
wordt ingegaan op de politieke be- Rusland, Pruisen en Oostenrijk
sluitvorming en de manier waarop Hongarije namelijk een verdrag ge-
vanult het buitenland geprobeerd sloten waarin de neutraliteit van
werd invloed daarop uit te oefenen. België werd gegarandeerd, Neder-
De regering onder leiding van Abra- land verklaarde in een verdrag met °m foiC' 1?1J V1!ss nge alsnog uit
rip nmnnpn ff» Qf»nrnntiinn maar flip
joën gulden In juni 1913 werd dan
eindelijk de wet op de kustverdedi-
gingswerken aangenomen. Bij de
behandeling van het ontwerp werd
weliswaar nog een motie ingediend
ham Kuyper riep in 1903 een staats
commissie in het leven die de toe
stand waarin de Nederlandse kust
verdediging verkeerde moest onder-
België daarvan 'kennis te nemen'
Dat hield onder meer in dat Neder
land buitenlandse oorlogsschepen
toe moest staan Belgie in geval
zoeken.'Sterk verouderd'luidde de een gewapend conflict te hulp te
conclusie van deze commissie in het schieten. Een fort aan de Wester- tiek alleen maar aan geloofwaardig
heid had gewonnen. Nederland
de plannen te schrappen, maar die
werd verworpen.
„Het resultaat van al deze verwik
kelingen was", aldus Bakker, „dat
Nederlandse neutraliteitspoli-
ln september 1904 uitgebrachte rap- schelde-oever bij Vlissingen zou Ne-
port. Pas in de troonrede van 19Ö9 derland de mogelijkheid bieden het wenste door vast te houden aan de
echter werd een wetsontwerp aan- vaarwater af te sluiten en zo te ,ouw yan F°rt dc Ru>"ter do>d«"*
wetsontwerp
gekondigd waann de plannen voor
verbetering van de kustverdediging
waren vervat
In de tussenliggende jaren was ech
ter wel het nodige gezegd en ge
schreven over de staat van de Ne
derlandse kustverdediging. In de
beginjaren van de twintigste eeuw
was er sprake van een toenemende
spanning tussen de Entente Cordia
le (letterlijk hartelijke verstand-
te maken dat geen inmenging in
binnenlandse aangelegenheden
werd geduld
Het omstreden fort is nooit ge
bruikt. In 1914 waren slechts
de fundamenten gereed en het uit
breken van dc Eerste Wereldoorlog
had tot gevolg dat de wapenleve
rancier. de Duitse firma Krupp. de
handen vol had aan orders v
houding) met Engeland en Frank- verhinderen dat Engelse schepen Duitse leger en daardoor niet toe
rijk enerzijds en de Triple Alliantie naar Antwerpen zouden varen.
kwam aan de levering van de voor
tussen het Duitse Rijk. Oostenrijk In november 1910 begon de interna- 'iet ^ort bestemde kanons aan Ne
en Italië anderzijds Deze spannin- tionale pers zich met de plannen derland. Na de oorlog werd het
gen leidden tot- een bewapenings- voor de kustverdediging bemoeien werk aan het fort niet her
wedloop die - omdatNederland Roland de Marès. hoofdredacteur meidagen van 1940 kreeg het nog
daar niet aan meedeed-uiteindelijk van 'L'Indépendence Beige' en fifi"
tot gevolg had dat de Nederlandse Brussels correspondent
wel een militaire functie. Franse
L,e troepen die Zeeland te hulp waren
verdediging ten opzichte van de Temps', gaf het 'sein voor de aan- gekomen brachten luchtdoelgc-
omringende landen steeds zwakker val' Als reactie hierop volgden ook schut, aan op dc fundamenten. Toen
in Duitse, Franse en Engelse kran-
ten (gekleurde) artikelen over de
,°L".elUrï:te'tspo.""et.d"' Ne?er" bouw van het fort
land voerde vereiste echter een dus
danige bewapening dat het land
het fort op 17 mei 1940 door de
Duitse bezetters in bezit werd ge
nomen, werd het opgenomen in de
verdediging van Walcheren.
Ook in politiek Nederland liepen de
a meningen over de kustverdedi- Sinds enkele maanden is er voor het
n giiigsplaimen uiteen. Arjen Bakker eerst sinds WO II weer sprake van
jen Bakker in zajn scnptie „Men Er6„aren drie groepen te onder
enige activiteit rond het fort. Die
zijn allesbehalve militair, maar heb-
.c.1 wtucii uiie «lutrijcn t,t- uiiuci-
kon met alleen vertrouwen op de schelde„ degenen die altijd tegen
f: na'"a'l'ivtfbet beschikbaar stellen van grotere ucu „ei te maacu met ue „uatveiue-
bezlt van het slrateafsch z£ MaSg bedragen voor militaire doeleinden diging Deze keer met tegen vïjan-
ri„L-Q NwiQ,-i™a' stemden, een groep die principieel delijke moeendherien. maar tegen
tenen een eventuele nanSf» k?,n "jk links dat in de plannen een De.tawerker. wordt de Zeedijk ter
welkome gelegenheid zag de conser- plaatse van Fort de Ruyter ver
tegen een eventuele aanval te kun
nen verweren. Indien men daartoe
niet in staat was - of in de ogen van
één van de mogelijke ooriogsvoe-
renden léék - bestond de mogelijk
heid dat één der partijen zich 'ge
noodzaakt' zou zien een preventieve
oorlog tegen Nederland te voeren
teneinde de tegenstander een slag
voor te zijn. In de praktijk beteken
de dit voor Nederland dat Duits
land de kustverdediging in het oog
hield, terwijl Engeland en Frankrijk
een afdoende verdediging in het
oosten verwachtten". De capacitei
ten van de Nederlandse verdediging
werden in het buitenland niet hoog
aangeslagen. Dit blijkt onder meer
uit een verslag van de Duitse mili
taire attaché dat hij in 1902 schreef
over een oefening van het leger In
Gelderland.
I niet echt serieus genomen, on
danks de heersende ideeën -
schrijft Bakker - over de Neder
landse onbuigzaamheid en de hoog
aangeslagen betekenis van de nieu
we Hollandse waterlinie. Duits
land en Engeland waren er geens
zins van overtuigd dat Nederland
in geval van oorlog neutraal zou
blijven. Die mening werd versterkt
door de houding van Kuyper die
beslist pro-Duits was te noemen.
Ecrste-Kamerlid Van Heeckeren
wakkerde de controverse aan door
gewag te maken van een brief,
waarin de Duitse keizer zou hebben
gedreigd dat. indien Nederland de
kustverdediging niet zou verster
ken, Duitsland dit karwei zelf ter
hand zou nemen.
De situatie was rond 1910 dus zo.
dat Duitsland een sterke Neder
landse kustverdediging zou toejui-
vatieve regering dwars te zitten". In sterkt Een deel van het fort moet
december 1910 werd Coltjn minister daarom het veld ruimen om zo
van oorlog. Dit leverde een vertra- plaats te bieden aan de uitbreiding
ging in de uitvoering van de plan- en verzwaring van de dijkvoet
nen op. omdat Coltjn zich eerst nog
moest inwerken op deze post
Hans Verbeek
Werkzaamheden gort de Ruyter 1983. Luchtfoto: Wim Riemens
