VREEMDELINGEN
POLITIE
ZURE REGEN
zieke bomen kijken
in het zwarte woud
ja, zo noem ik dat
dan: uitsodemieteren
fTve man was zestig. Zijn echtgenote ongeveer even oud. In '78 kwamen ze vanuit
USuriname naar Nederland. Keurig net gezin, helemaal niets op aan te merken. De man
"reeg drie maanden de tijd om werk te vinden. Maar dat lukte natuurlijk niet. Want welke
o'erkgever neemt er nog een zestigjarige in dienst? De zaak werd voorgelegd aan het
ministerie van justitie. Een half jaar, misschien ook wel een jaar later kwam het antwoord:
$en pardon, ze moesten het land verlaten. Een herzieningsverzoek ingediend. Ook daar
%g weer de nodige tijd overheen. Wederom een negatieve beslissing. Nu is het wachten op
$n uitspraak van de Raad van State. Inmiddels zijn er in totaal zo'n vijf jaar verstreken.
-Sn kun je dan nu nog met goed fatsoen zo'n familie - die intussen helemaal gesetteld is,
^ant je kunt van hen toch niet verwachten dat ze vijf jaar lang op een sinaasappelkistje
njijven zitten? - het land uitsodemieteren? Ja, zo noem ik dat: uitsodemieterendit is geen
[zetten meer".
adjudant maakt zich spinnijdig se. dat er een vreemdelingenwetge- hebben, de illegalen dus. Ze kwamen
•ie het verhaal vertelt. Want zeg ving was. Maar op een gegeven mo- meestal via de niet bewaakte zuid-
zo ga je toch met met mensen ment hebben de advocaten kennelijk grens ons land binnen. Als toerist.
En het voorbeeld dat hij aan- ingezien dat er brood voor hen in zat. Om hier als zwartwerker te blijven
lt, staat niet op zich zelf. Hij heeft Als je nu een beslissing neemt in een hangen. Werkgevers genoeg, die er
;r dan eens meegemaakt hoe bui- vreemdelingenzaak, moet die echt.' wel wat in zagen om een handvol en
jüanders het slachtoffer werden goed gefundeerd en beargumenteerd soms meer illegalen in dienst te ne-
n veel te traag draaiende ambtelij-
machinerieën.
0 kan er zich m
Zegt: „We kennen ze allemaal:
zijn, want de advocatuur hangt zo men. Lekker goedkoop toch? Want
aan je deur". Waarmee De Nooijer en voor die illegalen worden geen pre-
lateloos over opwin- Kooi maar willen zeggen: eigenlijk is mies en andere onaangenaamheden
het onverantwoord om de jongste betaald. En makkelijk ook, zo'n ille-
j kerk-Marokkanen. de christen- bediende van een afdeling bevolking, gaal, die stelt niet van die hoge eisen,
"rken, de zigeuners, noem maar op. die in feite van toeten noch blazen wie herinnert zich de verhalen niet
Itenlanders die aan de weg timme- weet, op te zadelen met de uitvoering over illegale gastarbeiders die door
op een zielige manier in een kerk van de vreemdelingenwet. De mate- hun werkgever onder de meest abo-
lipen, hongerstakingen en dat rie is zo veel omvattend, zo ingewik- minabele omstandigheden in broei-
toestanden: terecht of niet te- keld en aan zo veel veranderingen kassen werden gehuisvest? En als het
jiht, er zijn altijd wel een paar onderhevig - daar heb je deskundigen hen niet aanstond opdonderen dan
!Cilegroepen die zich hun lot aan- voor nodig die de vreemdelingenwet- maar. Want illegalen zijn volstrekt
ilikken. Maar de individuele vreem- geving nagenoeg uit hun hoofd kun- rechteloos. Zij kunnen bij geen enke-
d'r is niemand die hem helpt, nen opdreunen, die op de hoogte zijn le officiële instantie om hulp aanklop-
halen hier allerlei figuren naar van het waarom van al die buitenlan- pen. ze hebben immers geen vergun-
Chilenen, Koreanen, Vietname- ders om naar Nederland te komen, ning. Ze hebben slechts de keus uit
-diekomeneollee- die begrip kunnen opbrengen voor twee mogelijkheden over zich heen
uitnodiging van onze regering hun specifieke problemen, die thuis laten lopen, óf het land uit. Zo simpel
t land binnen, krijgen politiek zijn in de vergunningen. ligt dat.
lel. En hoe gaat dat dan: d'r wordt In Vlissingen staan zo'n achttienhon- „Vooral in de bollenstreek en zo. daar
n zeer summier onderzoek inge- derd namen van buitenlanders in de is het nogal uit de pan gelopen zegt
lid naar de achtergrond van die kaartenbak. En dat aantal blijft vrij De Nooijer. Schamper: ..Logisch ook,
insen - zitten d'r criminelen tussen, stabiel. Nederland laat nog nauwe- als je zag wat voor straffen er soms
ten d'r ik weet niet wat bij; daar lijks buitenlanders toe. Terecht, zegt werden gegeven aan werkgevers die
•rdt nauwelijks aandacht aan be- De Nooijer. dat het vreemdelingenbe- met illegalen werden betrapt. Dat
1. Maar de individuele vreemde- leid er de laatste jaren op gericht is was eigenlijk belachelijk. Als je dit
die van_een schip afstapt, die die mensen buiten de deur te houden, soort misstanden wilt bestrijden, dan
moet je behoorlijke poffen uitdelen"
Nee, De Nooijer en Kooi zouden het
niet kunnen zeggen ze durven geen
schatting te maken van het aantal
illegalen dat momenteel in Vlissin-
Wie niet strikt in Nederland moet gen en omgeving verblijft, laat staan
itieke overtuiging. Dat is wat me zijn, krijgt gewoon geen verblijfsver- dat ze er enig idee van hebben hoe-
zit: er is nooit een uniform gunning. Ik vind: als je vreemdelin- veel het er in Zeeland zijn. „Ik
gevoerd". gen hier naar toe haalt, o.k., maar je
het eind van de gang, laatste moet hen minstens een behoorlijke
jinks: de vreemdelingendienst toekomst kunnen bieden. En dat
kunnen we niet meer"
fat alleen. Die moet de hele ambte-
e weg wèl langs, moet soms jaren
pachten of-ie een verblijfsvergun-
g krijgt. Die moet aantonen dat-ie
n politiek vluchteling is, dat-ie ver-
Igd wordt om z'n ras, z'n geloof, z'n
w. j. van dam
J de Vlissingse gemeentepolitie.
de keurig opgeruimde bureaus de
mbordjes: adjudant J. de Nooijer
irigadier J. J. H. Kooi. De vreem-
Ingenpolitie.
veldwerk
De vreemdelingenpolitie geeft
gunningen af. noteert verhuizingen,
riwonen in ons land meer dan een registreert wijzigingen van persoon-
i# miljoen buitenlanders. De ma- lijke gegevens. Daarnaast is de
■T waarop het toezicht op al die vreemdelingenpolitie belast met de
tdelingen geregeld is. is nogal opsporing van illegalen. Maar aan
'erzichtelijk. Er zijn gemeenten dat laatste komt de vreemdelingen
een eigen vreemdelingenpolitie, politie in Vlissingen niet of nauwe-
idere gemeenten heeft de korps- lijks toe.
van de plaatselijke politie voor De vreemdelingendienst van de Vlis-
vreemdelingenwerk een burger- singse gemeentepolitie wordt ge-
mtenaar aangesteld. In weer ande- vormd door De Nooijer en Kooi plus
"meenten is het de rijkspolitie die een part-time medewerker. „En die dat niet zo was. zou blijken dat alleen
ïmdelingenzaken behartigt. En bezetting is dermate dat het admini- Nederlanders een criminele inslag
lotte zijn er ook nog (meest klei- stratieve gedeelte van onze werk- hebben. Je komt nog wel 's wat
"imeenten waar dat werk er even zaamheden in de praktijk de boven- jeugdcriminaliteit tegen bij kinderen
gemeentesecretarie tussendoor toon voert", zegt Kooi. „Er komt zo'n van buitenlanders Maar dat zijn ex
it gedaan. papierwinkel op ons af, dat we nau- cessen. Want over het- algemeen: de
je dit werk goed wilt doen, moet welijks tijd hebben om veldwerk te criminaliteit van de doorsnee-Turk.
dagelijks mee bezig zijn. Tien, doen" van de doorsnee-Marokkaan is be
ien jaar geleden, toen wist geen Veldwerk het opsporen van buiten- slist niet groter dan die van de gemid-
landers die geen verblijfsvergunning delde Nederlander".
denk", zegt Kooi, „dat het nu i
meevalt. Er zullen ongetwijfeld nog
wel illegalen zijn. In de gouden jaren
toen er nog volop werk was - de
bouw van Total, Hoechst, Pechiney,
toen De Schelde nog floreerde, de
Chinese restaurants als een trein
liepen, in die tijd waren er hepl wat.
Maar er is geen werk meer, laat
staan voor illegalen".
criminaliteit
Misschien verstandig om meteen met
een schier onuitroeibaar vooroordeel
af te rekenen Adjudant De Nooijer:
„Natuurlijk zitten er tussen al die
vreemdelingen criminelen. Gelukkig
ik bijna zeggen, want als
iele advocaat, zeker in het Zeeuw-
feer dan een half miljoen buitenlanders in ons land. Het toezicht op de „De Marokkaan, die hier tien, vijftien jaar geleden naar toe kwam. die was
buitenlanders is een taak van de vreemdelingenpolitie. De vreemdelin- doodsbenauwd voor alles wat overheid is. Die kwam hier trillend het bureau
npolitie geeft vergunningen af, noteert verhuizingen, registreert wijzigin- binnen en ging buigend, het handje aan het hart. de kamer weer uit".
i van persoonlijke gegevens. Daarnaast is de vreemdelingenpolitie belast De vreemdelingenpolitie. Daarover gaat de tweede aflevering van de
de opsporing van illegalen.
serie verhalen over buitenlanders in Zeeland.
|ATERDAG 5 NOVEMBER 1983
Controleren of de huisvesting vol
doende is. wanneer een buitenlander
zijn vrouw en kinderen wil laten
overkomen. Ook dat behoort tot de
taak van de vreemdelingenpolitie. De
Nooijer „Hier in deze omgeving is
woonruimte genoeg. Die mensen wo
nen over het algemeen in vrij comfor
tabele woningen. In het begin, de
meeste gastarbeiders zaten toen in
beroepspensions. En dan dacht je wel
's bij je zelf: hoe kunnen die mensen
zo leven. Maar echte wantoestanden
zoals in de grote steden, waar buiten
landers uitgebuit werden, die zijn we
hier nooit tegengekomen".
De Nooijer begint er zelf over. „Er is
de laatste jaren nogal wat kritiek
geweest op de handel en wandel van
de vreemdelingenpolitie. Vooral in de
grote steden - verhalen van buiten
landers die 's morgens al om zes uur
in de rij op de stoep van het bureau
stonden, verhalen over discrimine
rend gedrag van de politie".
Discriminerend gedrag van de poli
tie, Het zal misschien eens voorko
men, zegt Kooi, maar het wordt vaak
schromelijk overdreven. „We hebben
daar 's met een Surinamer over zitten
praten. Die zei: 'd'r wordt hier nogal
gauw gediscrimineerd, ook door de
politie'. Waarop wij: 'nou, jullie ma
ken het daar ook wel eens naar. Want
als je als politieman een Surinamer
staande houdt, krijg je een waffel van
hier tot gunter, begint-ie gelijk over
discriminatie te schreeuwen. En dat
wekt wrevel op bij zo'n politieman'
Zegt die Surinamer: 'ja. moet je 's
luisteren, dat is jullie eigen schuld.
Als je in Suriname een grote mond
oppn trekt tegen een diender dan
krijg je rammels, dan slaan ze je
gewoon in mekaar. En hier niet. Dus
wat gebeurt er: net als een klein kind
dat vroeger helemaal niks mocht en
opeens alles mag, begint zo'n Surina
mer in Nederland de politie lekker uit
te kafferen".
Discriminatie - om nog even bij dat
onderwerp te blijven. Ik vertel De
Nooijer en Kooi het verhaal (zoals in
de vorige aflevering van deze serie
beschreven) van de vergeefse pogin
gen van een paar Turkse werknemers
om enkele Middelburgse nachtbars
binnen te komen. En dit soort uitin
gen van discriminatie komen natuur
lijk ook in andere steden voor. Of
over dit soort zaken wel eens klach
ten bij de Vlissingse politie zijn bin
nen gekomen, Nee, zeggen De Nooijer
en Kooi. Maar dat wil helemaal niet
zeggen dat er in Vlissingen niet gedis
crimineerd wordt. Alleen, buitenlan
ders lopen doorgaans niet zo snel
naar het politiebureau om daar hun
beklag tc doen. Verklaarbaar De
Nooijer: „De Marokkaan, die hier
tien. vijftien jaar geleden naar toe
kwam. die was doodsbenauwd voor
alles wat overheid is Die kwam hier
trillend het bureau binnen en ging
buigend, het handje aan het hart. de
kamer weer uit. Die had weinig ver
trouwen in de politie. Want hij ging
uit van de situatie in z'n geboorte
land De politie, dal is iets in Marok
ko. daar moet je je van je levensdagen
niet laten zien, öf je moet een hele
boel geld meebrengen, anders doen
ze niks voor je. En ik denk dat de
meeste vreemdelingen nog steeds een
zekere schroom voor de politie heb
ben, omdat de politie in hun eigen
land niet deugt".
PZC/ weekendkrant
19
Op initiatief van het in atmosferisch onderzoek gespe
cialiseerde bedrijf Geosens uit Rotterdam en met
medewerking van het ministerie van binnenlandse zaken
van de Westduitse deelstaat Baden-Wiirttemberg gaan
regelmatig groepjes Nederlanders in het Zwarte Woud
kijken naar de desastreuze gevolgen van de luchtveront-
Het ogenschijnlijk zo gezonde woud is doodziek Waar
eens de folders lagen met de superlatieven over het bos.
liggen nu waarschuwingen met „ons woud sterft".
Geel en bruin-kleurige bossen zijn niet het gevolg van tie
ingetreden herfst, maar een teken dat het mis is. En goed
ook. Een reportage
Het Zwarte Woud ligt er prachtig bij. Uitvoerig steekt het groepje
Nederlanders de loftrompet. Ze zijn speciaal naar het tussen Freiburg
en Basel gelegen Munstertal getogen om met eigen ogen de gevolgen van de
zure regen te zien. „Het bos sterft", zo luidden alarmerende krantenkoppen.
„Over twintig jaar is er geen Zwarte Woud meer", zo voorspelden
deskundigen somber. De regering van de Westduitse deelstaat Baden-
Wurttemberg waarin hel Munstertal ligt luidde de noodklok en
kondigde een omvangrijk actieprogramma aan om het bos te redden.
Hoewel het zicht soms vertroebeld discussie. Vooral wanneer het gaat
wordt door voorbijgüjdende mistban- om het vinden van oplossingen en de
ken, constateert het groepje dat het vraag wie dat gaat betalen Wanneer
woud er gezond uit ziet. De herfst in de loop van de dag dan ook nog
heeft voor de prachtigste kleuren blijkt dat insekten, zoals de denne-
gezorgd. Overal lopen wandelaars boktor (ook wel boekdrukkever ge-
zich goed te doen aan de gezonde noemd), een met onbelangrijke rol
bossen. spelen in de vernietiging van het
De Nederlanders worden wat lache- woud krijgt de discussie het karakter
rig. „Het valt allemaal nogal mee. zo 'van een voortdurende verzuchting:
te zien". Het groepje bestaat onder „Hoe is dat in hemelsnaam op te
meer uit het hoofd milieuzaken van lossen".
de provincie Drenthe, een inspecteur Aan de hand van twee dwarsdoorsne-
van de regionale inspectie volksge- den van zilversparren laat Baungart
zondheid en milieuhygiëne Utrecht zien wat er met een zieke boom
en medewerkers van de Shell. Hoewel gebeurt. De jaarringen die iedere
zij allemaal op een of andere manier boom vormt lopen plotseling niet
het milieu in hun portefeuille hebben, meer gelijk. De zieke boom is tussen
zijn zij geen bosdeskundigen Hun 1960 en 1980 nauwelijks meer ge-
uitlatingen moeten dan ook als le- groeid. „Vanaf 1960 is er dus al iets
kenpraat worden gekwalificeerd, met die boom aan de hand", zo
Even later blijkt dat het zelfs klet- constateren de Nederlanders. „Hoe
spraat is. Het Zwarte Woud bestaat komt het dan dat er nu pas alarm
immers voornamelijk uit naaldbo- wordt geslagen?" Baungart geeft toe
men en die horen in de herfst niet te dat er ook door de boswachters pas
verkleuren. laat. en in feite tè laat. gereageerd is.
In het rustiek gelegen hotelletje Hal- „In 1970 werd voor het eerst gecon-
denhof wacht ïr. Baungart Hij is stateerd dat er iets met de zilverspar-
verbonden aan het Instituut voor ren aan de hand was. Daar werd
bosonderzoek in Freiburg, een instel- echter weinig aandacht aan besteed
ling van het. Baden-Wurttembergse omdat er wel vaker ziekte onder die
ministerie voor landbouw en milieu.
Koel en zakelijk legt hij uit wat er aan
de hand is.
ernstig ziek
In de Bondsrepubliek is naar schat
ting 562.000 hectare bos licht tot zeer
ernstig ziek. De situatie is het ern
stigst in Baden-Wurttemberg dat
met 38 procent van het totale opper
vlak het grootste bosarreaal van de
Bondsrepubliek heeft. De bossen in
deze zuidelijke deelstaat bestaan
voornamelijk uit zilversparren en
fijnsparren. Van de zilversparren
bleek in 1982 nog maar één procent
gezond te zijn, bij de fijnsparren gaat
t om zes procent.
De bossen zijn aangetast door de
luchtverontreiniging. Bij het publiek
is die bekend geworden als 'zure
regen', regen met een hoge concen
tratie zwaveldioxide en stikstofoxide.
Die twee afvalstoffen komen vrij bij
verbrandingsprocessen Zwaveldioxi-
is voornamelijk afkomstig uit met
kolen gestookte elektriciteitscentra
les. uit oliestook en uit raffinaderijen.
Stikstofoxide wordt met name door
auto's de lucht in gestoten, hoewel
ook hier weer elektriciteitscentrales
en de industrie hun partij-mee blazen.
Zure regen alleen is echter een te
gemakkelijke benadering van het
probleem. De oorzaken van de lucht
vervuiling zijn complexer. Niet alleen
zwaveldioxide en stikstofoxide spe
len een rol, maar ook zware metalen,
fluor en foto-oxidanten (die het groei
proces negatief beïnvloeden) als
ozon.
De rest van de dag blijven de ver
schillende oorzaken van de lucht
verontreiniging een rol spelen in de
rian van kuppenveld
bomen voorkwafn. Met name na een
periode van droogte was er nog wel
eens schade, maar de zilversparren
herstelden zich altijd vanzelf'
onderzoek
In 1975 begon het Instituut voor
Bosonderzoek met doelgericht on
derzoek naar de naaldbossen. Er
werden 50 proefvelden van 250 vier
kante meter uitgezet. Het Zwarte
Woud werd algemeen gezien als de
ideale plaats voor zilver- en fijnspar
ren. In 1976 heerste er weer grote
droogte in het Zwarte Woud. maar in
tegenstelling tot vorige droogtepe
riodes herstelden de zilversparren
zich na afloop niet. In 1978 werden er
speciale zilverspar-observatieplek-
ken ingesteld. Er werd gekeken of
zo'n boom ziek was. Een zieke zilver-
spar krijgt aanvankelijk gele naal
den. daarna gaan de naalden van
onder naar boven uitvallen. Het bo
venste stukje van de kroon blijft een
tijdlang goed maar wordt op den
duur steeds doorzichtiger. In de len
te komen er ook geen nieuwe naal
den bij.
Terwijl Baungart aan de Nederlan
ders schokkende cijfers voorlegt, keu
velen om ons heen vergenoegde wan
delaars. Zo op het eerste gezicht
beroert het hen niet dat in de herfst
van 1980 66 procent van de zilverspar
ren nog gezond was en twee jaar laten
nog slechts één procent. Voor de
fynspar zijn die cijfers respectievelijk
honderd en zes procent Toch kunnen
ook de wandelaars niet om het feit
- -•
-lÉfe"S -"<& -SW
heen dat het in 1990. als het zo door
gaat. gedaan is met de zilver- en de
fijnspar.
ernst
Baungart neemt het groepje Neder
landers mee het bos in. Aanschouwe
lijk onderwijs is toch het beste. Pas
in het bos. kijkend naar iedere boom
afzonderlijk, dringt de ernst van de
situatie door. Het Zwarte Woud ligt
er helemaal niet prachtig bij. Aan
vrijwel iedere boom is wel wat. Bij
de één is de onderkant helemaal
kaal, bij de ander is de kruin door
zichtig, de derde laat zijn takken
mistroostig hangen. De euforie van
het begin slaat over in het tegen
overgestelde.
Het hoofd milieuzaken van de provin
cie Drenthe, H. Brand, verwondert,
zich over de grote hoeveelheden
korstmos die nog op duidelijk zicht
baar zieke bomen zitten. In Neder
land is het verdwijnen van de korst
mossen het eerste signaal geweest
dat er iets grondig mis is Maar in
hoeverre de Nederlandse bossen aan
getast zijn zal pas in december blij
ken. wanneer de resultaten van een
groot onderzoek dat onder auspiciën
van Staatsbosbeheer is gehouden,
bekend worden.
De heer Dorgelo, hoofd milieu van
Shell in Pemis. is buitengewoon geïn
teresseerd in het verschijnsel boek
drukkever. Vaststaat dat de lucht
verontreiniging schadeveroorzaker
nummer een is. Daardoor raakt de
boom verzwakt, waarna de paddes
toelen en insecten het klusje zeer
grondig afmaken. Een insect dat de
bosdeskundigen de meeste zorgen
baart is die boekdrukkever. Hij legt
eitjes In een verzwakte boom (de
kever graaft een rond gaatje in de
schors van een boom, bij gezonde
bomen is de schors te hard) achter de
schors. De larven zijn dan de grote
boosdoeners, die vreten zich een weg
tussen de schors en de stam. iets wat
dodelijk voor de boom is.
Dorgelo's interesse komt voorname
lijk voort uit zijn verlangen precies te
weten wat de oorzaken zijn van de
sterfte van de bossen. Maar al te
gemakkelijk wordt naar zijn mening
de vinger gewezen naar de industrie.
„Wij zijn best bereid investeringen
ten gunste van het milieu te doen.
maar ik voel er niets voor me allerlei
kosten op de hals te halen voordat
exact bekend is wat de oorzaken
zijn".
In Duitsland wordt gesproken over
het verplicht stellen van ontzwave
lingsinstallaties. Die zouden de uit
stoot van zwaveldioxide moeten te
rugbrengen tot vijf procent van het
huidige niveau. Zo'n installatie komt
de industrie wel te staan op een
investering van 150itot 200 miljoen.
luchtstromen
Een probleem bij luchtverontreini
ging is dat er weinig bekend is over
de aard van luchtstromen. Men kan
ze moeilijk traceren. Iemand die zich
daarin gespecialiseerd heeft is A.
Blommers. Hij is directeur van Geo
sens BV., dat gevestigd is op Zestien
hoven. Het elf man sterke bedrijfje
heeft zich in de drie jaar vanzijn
bestaan gespecialiseerd in atmosfe
risch onderzoek vanuit de lucht. Met
drie vliegtuigjes voert hij opdrach
ten uit voor de KEMA, het RIV, het
KNMI, het Energie Centrum Neder
land, het ministerie voor Volksge
zondheid en TNO.
Blommers zal nu m opdracht van het
ministerie van binnenlandse zaken
van Baden-Wurttemberg en met sub
sidie van de EG zes vluchten boven
het Zwarte Woud uitvoeren om de
transporten van wolken te bestude
ren. Door het in kaart brengen van
luchtmassa's waarin schadelijke ele
menten voorkomen wil Blommers de
relatie vinden tussen de bronnen van
vervuiling en de plaatsen waar de
vervuiling neerslaat. Blommers on
derzoek wordt gecombineerd met het
bodemonderzoek dat het Instituut
voor bosonderzoek in het Zwarte
Woud uitvoert. Op de proefvelden
staan grote bakken waarin afvallen
de naalden worden opgevangen. Die
naalden worden onderzocht, inmid
dels is gebleken dat bij zieke bomen
een magnesium en calcium-gebrek
heerst. Ook wordt regenwater en
dauw opgevangen om de zuurgraad
te meten. De verzuring van de bodeïn
wordt onderzocht, enzovoort
Het is de vraag of het tn in Baden-
Wurttemberg nog kan worden ge
keerd Voor oplossingen is onderzoek
nodig en dat staat nog in de kinder
schoenen. Nu al zijn de gevolgen van
de woudsterfte desastreus. In 1982
werd in Baden-Wurttemberg de eco
nomische schade geschat op 200 mil
joen mark per jaar. Die schatting is
inmiddels ver achterhaald. De bos-
bouwondememingen worden ernstig
bedreigd en alleen daar vinden
250.000 mensen werk Als het bos
verdwijnt, verdwijnen ook de toeris
ten. Het hele eco-systeem dreigt ver
stoord te worden, De bescherming
van het grondwater, het vasthouden
van neerslag, de reiniging van lucht
en het tegengaan van erosie; daar
voor zijn de bossen onontbeerlijk
