Ziekenhuisbestuur Hulst
aan problemen
Werkplaatsen Walcheren
erwachten enorm tekort
DE RUYTER
het fort dat nooit
werd afgebouwd
VADER EN ZOON
BESCHERMING VRIJHEDEN
DESNOODS MET GEWELD
sjewestelijke
irgadering
CVB in Goes
Commandant OCMA mr. W. Thomson:
ERKGROEP GEZONDHEIDSZORG:
f
PZC/ provincie n
BEGROTING: RUIM DRIE MILJOEN GULDEN
DDELBURG - Het dagelijks bestuur van de Werkplaatsen Walcheren in Middelburg
•wacht voor 1984 een begrotingstekort van ruim drie miljoen gulden. Het rijk zal in dit
ort ruim twee en een halt'miljoen bijdragen, waardoor voor rekening van de deelnemende
leenten een bedrag van 677.221 overblijft.
overgrote deel hiervan, 631.410,-
worden opgehoest door de acht
eenten op Walcheren, Per inwo-
komt dit neer op ongeveer zes
begeleidingsbrief bij de begro-
Utie Middelburg
ccesvol tijdens
sloop Rotterdam
STERDAM Twee korpsleden
de Middelburgse gemeentepoli-
ïebbben donderdagmiddag een
resultaat behaald bij de jaar-
e wedstrijdloop. georganiseerd
de Rotterdamse gemeentepoli-
loop. de Kralingse Bosloop, ging
een afstand van tien kilometer,
wint werd bij de veteranen twee-
iet een tijd van 36 minuten en 45
nden. H v. d. Werf werd vijfde
een tijd van 40.15. eveneens bij de
ranen. Bij de senioren werd A.
irds (rijkspolitie Zierikzee) tiende
een tijd van 36.10. A. Hoogerland
de Vlissingse gemeentepolitie
l dertiende met een tijd van 37.16.
eden in totaal 367 politiemannen
aan deze wedstrijd, die in het
Ingse Bos werd verlopen.
!S - Het gewest Zeeland van de
•landse Christen-Vrouwenbond
Hl houdt dinsdag 8 november de
itelijke najaarsvergadering in
iterkerk aan de Bergweg 88 in
Ds J. Pasveer uit Krimpen aan
rjsel belicht het thema 'baanloos-
Dit thema past in het kader van
eleidsplan, dat het NCVB-hoofd-
lur heeft opgesteld. Belangrijk
,'.t in dit plan is het thema 'arbeid'
„meest algemene zin. Aandacht-
jten hierin zijn onder meer: 'waar
onze verantwoordelijkheid rond-
werk?', 'wat is werk, wat is
jwilligerswerk?' en 'wat zijn de
ligen van baanloosheid?'.
I jaarsvergadering in Goes begint
ien uur met de ontvangst. De
itelijk presidente, mevrouw H V.
it-Duvekot opent de bijeen-
om half elf. Na een meditatie en
ïandeling van de notulen krijgt
«veer het woord, waarna bespre-
•an het thems volgt. Om half één
dc pauze. Een uur later begint
iddagprogramma met het zin-
het bondslied. De sluiting van
inkomst wordt omstreeks drie
iraamd, nadat het agendapunt
lein uur NCVB' aan de orde is
!VB bestaat in november '84 65
"Op de algemene vergadering van
CVB is het seizoen '83-'84 daarom
ei roepen tot actiejaar. Gedurende
(jestmaand, november '84, worden
ifilhillende jubileumbijeenkomsten
ishden De Zeeuwse manifestatie
II die maand in Vlissingen plaats,
ïiins een bijeenkomst in de sport-
Baskensburg in Vlissingen staat
oihet thema 'solidariteit' centraal.
indere twee onderdelen van het
aar zijn de Fianciële actie SAAM
n aan Argentijnse Moeders) en
tie NCVB-Harten Vrouw,
treefbedrag voor de actie SAAM
iderdduizend gulden. Dit geld is
éld voor het realiseren van een
I topleiding voor kinderen van
e ouders 'verdwenen' zijn.
i„ ilidariteit' moet worden gedacht
ariet respecteren van eikaars keuze
n tijd waarin grote verandering
^winden'. De actie HartenVrouw
a-otte richt zich meer naar de
.Tarzijde van de NCVB ..Met wie
je de NCVB sterk en aan wie
je het NCVB-werk?'. is hiervan
ting zegt het dagelijks bestuur van de
WW dat er in 1984 geen groei van
personeelsleden zal zijn, althans wat
betreft de mensen die vallen onder de
Wet Sociale Werkvoorziening. Wél zul
len opengevallen plaatsen worden op
gevuld. veronderstelt het bestuur. Het
dagelijks bestuur gaat er daarom ook
van uit dat er geen stijging van de
loonkosten mag plaatsvinden, hetzij
door prijsstijgingen.
Het opvullen van vacatures in de
zogenaamde 'Vak'afdelingen ziet het
dagelijks bestuur somber In Men is
van mening dat de aangeboden werk
nemers dikwijls de vakbekwaamheid
missen om de opengevallen plaatsen
te bezetten het bestuur vindt dat in
deze gevallen bij- of omscholing wei
nig perspectieven biedt.
Wat de personeelsbezetting in 1984
betreft, gaat het bestuur uit van 475
personen met een dienstverband van
acht uur per dag. Dit aantal zou
kunnen oplopen tot 500. Maar alleen
dan, wanneer arbeidstijdverkorting
nodig is op medische indicatie.
„Dat worden dan arbeidsplaatsen die
Werkdag ZIKV
gaat niet door
OOSTBURG Dc 'werkdag' van het
Zeeuws Instituut voor Kunstzinnige
Vorming (ZIKV) in Oostburg gaat
vandaag (zaterdag) niet door wegens
gebrek aan belangstelling.
Welgeteld een deelnemer meldde zich
de afgelopen dagen aan bij Ernst
Joachim voor het gipsen.
De ene gips-cursisl zal worden door
verwezen naar Terneuzen, waar vol
gende maand - als alles goed gaat -
wél een werkdag 'gips' van het ZIKV
wordt gehouden.
gedeeltelijk zijn bezet en die kunnen
worden opgevuld tot volledige plaat
sen", schrijft het dagelijks bestuur.
Men heef! ook enkele besparingen in
de begroting doorgevoerd, onder
meer: 5000,- op kantoorbenodigdhe
den en tien mille op vergoeding van
reiskosten. Alles bij elkaar hoopt
men op een besparing van dertigdui
zend gulden.
De begroting van de Werkplaatsen
wordt behandeld in de vergadering
van het algemeen bestuur die wordt
gehouden op woensdag 9 november
vanaf half tien 's morgens.
De agenda vermeldt verder de benoe
ming van een lid in het algemeen
bestuur in de vacature van vak
bondslid M. van Leeuwen en de ver
kiezing van een lid van het dagelijks
bestuur, in plaats van de onlangs
opgestapte secretaris L. Wouters.
BRUINISSE „Een
feestelijke dag, maar
ook een beslissende en
een gewichtige". Met
deze woorden kenschet
ste de Bruse gemeente
secretaris B. de Groot
vrijdagmiddag het hu
welijk tussen zijn zoon
Han (22) en de 19-jarige
Connie van der Spek.
De huwelijksvoltrek
king vond plaats in de
raadszaal van het ge
meentehuis en de secre
taris trad op als ambte
naar van de burgerlijke
stand.
Onder grote belangstel
ling van familie, vrien
den en bekenden riep
De Groot het stralende
bruidspaar op toch
vooral de plichten van
de huwelijkse staat te
onderkennen. Hij ver
ontschuldigde zich er
voor als fungerend amb
tenaar bij deze gelegen
heid mogelijk wat af
standelijk over te ko
men. Want De Groot
verbond met name
woorden van bezinning
aan het huwelijk van
Han en Connie. „Het
gaat er immers om het
huwelijk ook na van
daag aan te kunnen.
Verwezenlijking .van de
huwelijksbelofte wil zeg
gen het dragen van el-
kaars lasten en tekor
ten. En vanaf nu zijn
jullie voor elkaar verant
woordelijk".
Gemeentesecrelans B de Groot spreekt zipi zoon Han en schoondochter
Connie van der Spek toe.
Deelnemers aan
vredesdemonstratie
bijeen in Cadzand
CADZAND - In het Oecumenisch Vor
mingscentrum Hedenesse in Cadzand
komen zaterdag 12 november Zeeuw
se deelnemers aan dc vredesdemon
stratie van 29 oktober bijeen onder
het motto: 'Terugblik en vooruit
zien'. Het vormingscentrum ver
spreidde een oproep onder de ruim
600 buspassagiers die vanuit
Zeeuwsch-Vlaanderen naar Den
Haag reisden om vooral ook mee te
werken aan de vredesbeweging na 29
oktober.
Men kan 12 november terugkijken
dankzij op video vastgelegde tv-repor-
tages. aangevuld met perscommenta
ren. politieke reacties, ervanngen en
impressies van de deelnemers. Het
middagprogramma zal voornamelijk
draaien rond de vraag hoe er nu
verder moet worden gegaan, welke
nieuwe plannen, acties en dergelijke
ondernomen moeten worden om de
vredesbeweging op gang te houden
ook in Zeeland De bijeenkomst is
bestemd voor iedereen die al of niet
vanuit de ervaring van Den Haag wil
meepraten, meedenken en meedoen
aan de voortgaande mars tegen kern
bewapening Het programma in Hede
nesse begint om 9 30 uur en duurt tot
ongeveer 16.30 uur
Expositie technische
bibliotheek van boek
over Westerse helde
VLISSINGEN - Tn de technische bi
bliotheek aan de Edisonweg in Vlis
singen wordt een expositie ingericht
over het boek 'Dé Westerschelde bij
storm en mist, scheepsrampen in het
Westerscheldegebied van 1890 -1982'.
De schrijver van het boek. C Heij-
koop. neemt de inrichting van de
tentoonstelling voor zijn rekening. De
expositie zal opengesteld zijn vanaf
half november tot eind december
Belangstellenden kunnen daar dan
terecht tijdens de openingsuren van
de bibliotheek, op werkdagen van 8.00
uur tot 17.00 uur en vrijdagavond van
19.00 uur tot 21.00 uur.
MIDDELBURG - „U gaat een functie-
bekleden bij dc 'zwaardmacht' van
de overheid. Een macht, die onze
democratische rechten en vrijheden
moet beveiligen, waar nodig met
geweld, met alle gevolgen van dien.
U kunt zich daar niet van distantië
ren wanneer het overheidsbelang in
het geding is". Dit zei de comman
dant van het OCMA in Middelburg,
mr W. Thomson, vrijdag tijdens de
beëdiging van vijf onderofficieren en
twee officieren.
Luitenant-kolonel Thomson vond dat
de boedigden een niet-aflatende kriti
sche houding moeten aannemen ten
aanzien hun optreden. ..Voortdurend
is hetzelfde motief m het geding:
plichtsvervulling op het ogenblik van
de beslissing zelf wanneer de onmid
dellijke controle ontbreekt en de si
tuatie ih onze zwakke handen is ge
legd De eed of belofte verbindt u tot
activiteit in trouw en gehoorzaam
heid".
Thomson meende dat de beëdigden
zich hebben gebonden aan na leving
van de wetten maar ook over de
handhaving daarvan, zelfs onder de
meest extreme omstandigheden. Hij
zei „Het van kracht zijn van de
wetten en van de krijgstucht staat
ook zonder de eed of belofte vast
Nimmer levprt het begaan van een
strafbaar feit of het plegen van een
krijgstuchtelijk vergrijp een 'strafbare
schending' op van de eed. Ook zonder
de eed is aantasting van het konink
lijk gezag strafbaar en is de militair
verplicht zich onder de moeilijkste
omstandigheden volledig In te zetten
of zelfs zijn leven op het spel te
zetten"
De militairen die vrijdag door de
lieer Thomson zijn beëdigd zijn: de
officieren G. Schellekens en H. Bijloo
en de onderofficieren: A. Minkels. P.
Poels- H. Swcelssen. \V. Hendrix en J.
van Dc beëdiging was op de binnen
plaats van de Generaal Majoor Berg-
huijskazerne.
ST Het bestuur van het 'St.
^ttaa'-ziekenhuis in Hulst heeft
niet of onvoldoende vol
de wettelijke eisen. Dat
ideert de werkgroep. 'Gezond-
Zeeuwsch-Vlaanderen' uit
leente maatregelen die in het
dier ziekenhuis zijn genomen na
i-peede berisping van algemeen
A. Zo wordt een tweede alge-
zJ chirurg aangesteld, zijn de in-
r Overlegstructuren tussen medi-
diptaf en bestuur verbeterd, en
n*n opdrachten van chirurgen
rufverpleegkundigen in de toe-
at* op schrift gesteld en onderte-
al Oorden.
t (berichtgeving over deze zaak in
irïC maakt de werkgroep op dat
etlekenhuisbestuur de afgelopen
r niet of niet voldoende gevolg
heeft gegeven aan de bepalingen in
het ministeriele Erkenningsbesluit uit
1977. „Met deze wetenschap' zegt de
werkgroep, „valt het te begrijpen dat
het ziekenhuisbestuur snel en daad
krachtig aan de voorgestelde maatre
gelen heeft meegewerkt men heeft
simpelweg, geconfronteerd met de be
vindingen van de geneeskundig in
specteur. eieren voor zijn geld geko
zen". De werkgroep stelt vast dat de
maatregelen grotendeels 'opgelegd'
konden worden door de inspectie voor
de volksgezondheid, omdat ze wette
lijk verplicht zijn. „Het heeft in het
Hulster hospitaal jarenlang aan de
meest elementaire vormen van inter
ne communicatie ontbroken", consta
teert de werkgroep.
Secretaris F. E. Francken van Iicl
ziekenhuisbestuur noemde de medi
sche staf in de PZC 'een slaat binnen
een staat'. De werkgroep daarover:
„Het bestuur schuift hiermee zijn
eigen competentie af op vermeende
onwil bij specialisten", en „Francken
gaat hier volslagen voorbij aan de
eigen verantwoordelijkheid van het
bestuur voor het functioneren van
het ziekenhuis".
De werkgroep heeft overigens weinig
vertrouwen m de toekomst De vast
stelling van het bestuur dat patiënten
volgend jaar kunnen kiezen uit drie
specialisten wordt met en korrel zout
genomen „Ten eerste staat nu vast
dat de zittende chirurg inzake de
behandeling van botbreuken niet bo
ven kritiek verheven is en derhalve
beter van verkeersslachtoffers kan af
blijven, ten tweede is de orthopedisch
chirurg slechts part-time aan het zie
kenhuis verbonden en ten derde na
dert de betrokken algemeen chirurg
dc pensioengerechtigde leeftijd en zal
om die reden met zo lang meer prak
tijk uitoefenen De aanstelling van
een tweede chirurg suggereert dus
méér dan hel in feite om het lijf hééft'
Dc werkgroep noemt het optreden
van de inspecteur voor de Volksge
zondheid dr. S. Lelie méér dan nodig
en zeer gerechtvaardigd". „Wat de
geneeskundig inspecteur aan mis
standen boven water heeft gehaald
liegt er niet om en reikt verder dan
hel functioneren van die ene chi
rurg". De reacties van het Hulster
ziekenhuisbestuur tonen volgens de
werkgroep duidelijk aan dat de vor
ming van één Zeeuws-VIaamse zie
kenhuisorganisatie dringend noodza
kelijk is.
TtERDAQ 5 NOVEMBER 1983
rs
In juli 1912 - de perscampagne was
toen al gestopt - werd de nieuwe
begroting voor het kustverdedi-
gingsontwerp bekend gemaakt
Aanvankelijk waren de totaaikos-
ten begroot op ruim 38 miljoen
gulden. In het ontwerp van 1912 was
daar nog maar bijna 11 miljoen van
over. Op tal van zaken was bezui
nigd. echter niet op de bouw van het
fort in Vlissingen Integendeel, het
oorspronkelijk geraamde bedrag
was met ruim een ton verhoogd en
daarmee gekomen op ruim 5.3 mil
joen gulden. In juni 1913 werd dan
eindelijk de wet op de kustverdedi-
gingswerken aangenomen. Bij de
behandeling van het ontwerp werd
weliswaar nog een motie ingediend
om het fort bij Vlissingen alsnog uit
de plannen te schrappen, maar die
werd verworpen,
„Het resultaat van al deze verwik
kelingen was", aldus Bakker, „dat
de Nederlandse neutraliteitspoli
tiek alleen maar aan geloofwaardig
heid had gewonnen. Nederland
wenste door vast te houden aan de
bouw van Fort de Ruyter duidelijk
te maken dat geen inmenging in
binnenlandse aangelegenheden
werd geduld".
Het omstreden fort is nooit ge
bruikt. In 1914 waren slechts
de fundamenten gereed en het uit
breken van de Eerste Wereldoorlog
had tot gevolg dat dc wapenleve
rancier. de Duitse firma Krupp. de
handen vol had aan orders voor het
Duitse leger en daardoor niet toe
kwam aan de levering van de voor
het fort bestemde kanons aan Ne
derland. Na de oorlog werd het
werk aan het fort niet hervat. In de
meidagen van 1940 kreeg het nog
wel een militaire functie. Franse
troepen die Zeeland tc hulp waren
gekomen brachten luchtdoelge
schut aan op de fundamenten. Toen
het fort op 17 mei 1940 door de
Duitse bezetters in bezit werd ge
nomen, werd het opgenomen in de
verdediging van Walcheren.
Sinds enkele maanden is er voor het
eerst sinds WO II weer sprake van
enige activiteit rond het fort. Die
zijn allesbehalve militair, maar heb
ben wel te maken met de kustverde
diging Deze keer niet tegen vijan
delijke mogendheden, maar tegen
het water. In hev kader van de
Deltawerken wordt de zeedijk ter
plaatse van Fort de Ruyter ver
sterkt. Een deel van het fort moet
daarom het veld ruimen om zo
plaats te bieden aan de uitbreiding
en verzwaring van de dijkvoet.
Hans Verbeek
chen, terwijl anderzijds met name
Belgie en Frankrijk de bouw van
Fort Vlissingen als een ernstige
bedreiging zagen. In 1839 hadden
België. Groot-Brittanme. Frankrijk,
Rusland. Pruisen en Oostenrijk-
Hongarije namelijk een verdrag ge
sloten waarin de neutraliteit van
België werd gegarandeerd Neder
land verklaarde in een verdrag met
België daarvan 'kennis te nemen'.
Dat hield onder meer in dat Neder
land buitenlandse oorlogsschepen
toe moest staan België in geval van
een gewapend conflict te hulp te
schieten. Een fort aan de Wester-
schelde-oever bij Vlissingen zou Ne
derland de mogelijkheid bieden het
vaarwater af te sluiten en zo te
verhinderen dat Engelse schepen
naar Antwerpen zouden varen
In november 1910 begon de interna
tionale pers zich met de plannen
voor de kustverdediging bemoeien.
Roland de Marës, hoofdredacteur
van 'L'Indépendence Beige' en
Brussels correspondent van 'Le
Temps', gaf het 'sein voor de aan
val'. Als reactie hierop volgden ook
in Duitse. Franse en Engelse kran
ten (gekleurde) artikelen over de
bouw van het fort
Ook in politiek Nederland liepen de
meningen over de kustverdedi
gingsplannen uiteen Arjen Bakker:
„Er waren dne groepen te onder
scheiden- degenen die altijd tegen
het beschikbaar stellen van grotere
bedragen voor militaire doeleinden
stemden, een groep die principieel
tegen Duitsland was en gezamen
lijk links', dat in de plannen een
welkome gelegenheid zag de conser
vatieve regering dwars te zitten". In
december 1910 werd Colijn minister
van oorlog Dit leverde een vertra
ging in dp uitvoering van de plan
nen op. omdat Colijn zich eerst nog
moest inwerken op deze post
Wie vanaf de Vlissingse buitenhaven over de zeedijk in de richting
Ritthem loopt, ziet aan de linkerkant de restanten van wat eens
Fort de Ruyter. ook wel Fort Vlissingen genoemd, had moeten worden.
Een belangrijke schakel in de Nederlandse kustverdediging, die, zo
oordeelde een staatscommissie in 1903, dringend aan verbetering toe
was. Het fort is echter nooit afgebouwd. Slechts de fundamenten werden
aangebracht, het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog verhinderde de
afbouw. De plannen van de toenmalige Nederlandse regering deden op
internationaal niveau nogal wat stof opwaaien, met name waar het de
bouw van Fort de Ruyter betrof.
De uit Middelburg afkomstige en in
Utrecht studerende Arjen Bakker
schreef in het kader van zijn studie
geschiedenis een scriptie over dit
onderwerp, waarbij met name
wordt ingegaan op de politieke be
sluitvorming en de manier waarop
vanuit het buitenland geprobeerd
werd invloed daarop uit te oefenen.
De regering onder leiding van Abra
ham Kuyper riep in 1903 een staats
commissie in het leven die de toe
stand waarin de Nederlandse kust
verdediging verkeerde moest onder
zoeken 'Sterk verouderd' luidde de
conclusie van deze commissie in het
in september 1904 uitgebrachte rap
port. Pas in de troonrede van 1909
echter werd een wetsontwerp aan
gekondigd waarin de plannen voor
verbetering van de kustverdediging
waren vervat.
In de tussenliggende jaren was ech
ter wel het nodige gezegd en ge
schreven over de staat van de Ne
derlandse kustverdediging. In de
beginjaren van de twintigste eeuw
was er sprake van een toenemende
spanning tussen de Entente Cordia
le letterlijk: hartelijke verstand
houding) met Engeland en Frank
rijk enerzijds en de Triple Alliantie
tussen het Duitse Rijk, Oostenrijk
en Italië anderzijds. Deze spannin
gen leidden tot een bewapenings
wedloop die - omdat Nederland
daar met aan meedeed - uiteindelijk
tot gevolg had dat de Nederlandse
verdediging ten opzichte van de
omringende landen steeds zwakker
werd
De neutraliteitspolitiek die Neder
land voerde vereiste echter een dus
danige bewapening dat het land
tegen aanvallen was beschermd. Ar
jen Bakker in zijn scriptie „Men
kon niet alleen vertrouwen op de
rivaliteit tussen met name Enge
land en Duitsland die elkaar het
bezit van het strategisch zo belang
rijke Nederland niet zouden gun
nen Nederland werd geacht zich
tegen een eventuele aanval te kun
nen verweren Indien men daartoe
niet in staat was - of in de ogen van
één van de mogelijke oorlogsvoe
renden léék - bestond de mogelijk
heid dat één dei partijen zich 'ge
noodzaakt' zou zien een preventieve
oorlog tegen Nederland te voeren
teneinde de tegenstander een slag
voor te zijn. In de praktijk beteken
de dit voor Nederland dat Duits
land de kustverdediging in het oog
hield, terwijl Engeland en Frankrijk
een afdoende verdediging in het
oosten verwachtten". De capacitei
ten van de Nederlandse verdediging
werden in het buitenland niet hoog
aangeslagen. Dit blijkt onder meer
uit een verslag van de Duitse mili
taire attaché dat hij in 1902 schreef
over een oefening van het leger in
Gelderland.
Nederland werd als krijgsmacht
niet echt serieus genomen, on
danks de heersende ideeën -
schrijft Bakker - over de Neder
landse onbuigzaamheid en dc hoog
aangeslagen betekenis van de nieu
we Hollandse waterlinie. Duits
land en Engeland waren er geens
zins van overtuigd dat Nederland
in geval van oorlog neutraal zou
blijven. Die mening werd versterkt
door de houding van Kuyper die
beslist pro-Duits was te noemen.
Eerste-Kamerlid Van Heeckeren
wakkerde de controverse aan door
gewag te maken van een brief,
waarin de Duitse keizer zou hebben
gedreigd dat. indien Nederland de
kustverdediging niet zou verster
ken, Duitsland dit karwei zelf ter
hand zou nemen.
De situatie was rond 1910 dus zo,
dat Duitsland een sterke Neder
landse kustverdediging zou toejui-
Werlizaamheden fort de Ruyter 1983. Luchtfoto: Wim Riemens.
