'Als raketten toch komen
gaan we naar Woensdrecht'
Moekoud en hongerig maar met
herinnering aan fantastische dag
Toespraak prinses Irene grote verrassing
PZC/vredesdemonstratie
MIENT JAN FABER OVER NIEUWE ACTIE
rc;:
Rakethoed
Den Haag twaalf uur
vol demonstranten
Meer dan
half miljoen
betogers
MAANDAG 31 OKTOBER 1983
DEN HAAG (GPD) De grote verras
sing van de vredesdemonstratie za
terdag in Den Haag was het korte
optreden van prinses Irene op het
podium in het Zuiderpark. „Ik ben
hier uitgenodigd als gastspreekster,
los van welke mening of organisatie
dan ook", zo begon zij een toespraak
die ongeveer vijf minuten duurde.
Haar optreden was niet tevoren aan
gekondigd en na haar speech ver
dween zij onmiddellijk. IKV-secreta-
ris Mient-Jan Faber zei dat dit vol
gens afspraak met de prinses was
gebeurd om haar „zo min mogelijk
speelbal van publiciteit te laten zijn"
Volgens Faber was de prinses vanwe
ge haar „authentieke eigen geluid"
over de kernwapenkwestie benaderd
door het dagelijks bestuur van het
Komitee Kruisraketten Nee. Voorzit
ster Sieme Strikwerda en bestuurslid
Maarten van Traa i internationaal se
cretaris van de PvdA) hadden vooraf
met de prinses gesproken
Irene is na haar huwelijk met de
Spaanse prins Carlos dp Bourbon
Parma (van wie zij vorig jaar is ge
scheiden) geen lid meer van het Ko-
ninlijk Huis Premier Lubbers ver
klaarde dan ook dat het kabinet geen
verantwoordelijkheid heeft voor haar
optreden „Zij heeft volledig het recht
om op een demonstratie als deze te
spreken
Niettemin heeft prinses Irene volgens
Mlent-Jan Faber haar voornemen om
tijdens de demonstratie het woord te
voeren wel vooraf met het kabinet en
de koninklijke familie doorgesproken
„Ik weet niet of zij toestemming heeft
gekregen, maar uit haar aanwezigheid
hier blijkt dat zij haar eigen conclusie
uit die gesprekken heeft getrokken",
aldus Faber.
Vice-fractievoorzitter Albert Jan
Evenhuis van de VVD-Tweede-Ka-
merfractie noemde het optreden van
prinses Irene een regelrechte verras
sing. „Een uitstekende act van de
organisatie om haar te recruteren
aldus Evenhuis .„Na haar huwelijk is
zij steeds meer in het actiewezen
gegaan en heeft zij de smaak te pak
ken gekregen van het omgaan met
volksmassa's", verklaarde Evenhuis
De toespraak van Irene noemde hij
„een beetje abstract, maar wel door
dacht".
Solidair
Hoewel de prinses in haar toespraak
onderstreepte niet namens een orga
nisatie of een bepaalde mening te
spreken, betekende haar aanwezig
heid in het Zuiderpark wel dat zij
zich solidair verklaarde met hel doel
van de demonstratie: geen plaatsing
van kruisraketten in Nederland.
Mient Jan Faber: „Haar aanwezig
heid hier was voor ons geweldig
belangrijk".
Irene noemde in haar emotionele toe
spraak de nieuwe kernraketten niet
Ze zei dat het haar diepste overtui
ging is. ..dat het mooi is om te leven,
de aarde prachtig is en ieder mens
uniek en zeer de moeite waard". Ze
meende dat wij ons 111 deze maat
schappij voornamelijk richten „op het
bewapen, op het verdedigen, op het
beschermen. We besteden te weinig
aandacht aan ons mens-zijn. aan de
menselijke kant van de samenleving".
Irene nep op tot het weghalen van
maskers en pantsers. „Dan zie je het
mooiste wat er bestaat, de kwetsbare
mens, het kind in de mens. de echt
heid. Waarom verbergen we het oor
spronkelijke? Waar zijn we zo bang
voor? Stel dat allé bloemen maskers
zouden dragen!"
„Door de wapens die we*nu hebben
gemaakt, staan we op de rand van de
afgrond en we kunnen nu geen fout
meer maken. Want dat zou kunnen
betekenen dat de hele wereld, onze
aarde vernietigd wordt"
„De bezorgdheid is groot, en daar
geven we vandaag uiting aan. of het
nu thuis is ol hier. ieder op onze eigen
wijze Maakt het feit dat het nu om
iets definitiefs gaat het ook steeds
moeilijker om uit de angst te stappen,
om jezelf te zijn0 Om te ontwapenen,
ook jezelf van binnenuit?"
Anders denken
Na een pleidooi voor het herwinnen
van eigen kracht, 0111 door zelfaan
vaarding tot aanvaarding van ande
ren te komen, besloot Irene haar
toespraak met: „Zouden we de ga
pende afgrond lussen mensen samen
kunnen overwinnen anders dan langs
wapensystemen? Natuurlijk kan dat.
Alles kan. Als je tenminste bereid
bent je denken te veranderen en dat
kan beginnen in ieder van ons. De
innerlijke kracht van ons mens-zijn
staat op het spel. Laat je niet in de
klem van de angst zetten. Het is
fantastisch om te leven: het gaat om
jouw vrijheid en de vrijheid van
iedere mens".
DEN HAAG Close-up van prinses Irene tijdens haar toespraak tol
demonstranten in het Haagse Zuiderpark
DEN HAAG (GPDl „Vandaag zijn we bezig geweest de kernbewapening te doden. Als de
politici toch besluiten die kruisraketten te plaatsen, dan zullen ze daarmee de democratie
doden". Mient Jan Faber, secretaris van het IKV, stelde zaterdagavond vast dat regering en
parlement onmogelijk om de grootste betoging uit de geschiedenis van ons land heen kunnen.
Wat. er gebeurt als het kabmet toch
tot plaatsing besluit,, voorspelde hij in
een afsluitende toespraak in het
Zuiderpark tot een deel van de ruim
500.000 betogers. Met z'n allen naar
Woensdrecht als de raketten er ko
men, was Fabers centrale boodschap
„De NAVO geeft het toe. er is geen
militaire noodzaak voor die raketten
Alleen een politieke het voorkomen
van gezichtsverlies Hun enige argu
menten zijn 572 Pershings en kruisra
ketten En 48 van die argumenten
gaan ze in Woensdrecht plaatsen. La
ten we elkaar beloven, dat als zij met
hun 48 argumenten naar Woensdrecht
gaan, wij er ook zullen zijn. Onze
argumenten zijn onze ogen, handen
en lijven5'.
Faber oogstte veel bijval. In de menig
te werd luid „actie, actie" geroepen
De voorman van het IKV liet zich
misprijzend uit over de recente aan
kondiging van de NAVO-ministers
van defensie, dat 1400 oude kernkop
pen uit West-Europa worden wegge
haald Dat is het antwoord van de
NAVO op de vredesbéweging. Maar
wij laten ons niet kopen met oude
rotzooi".
Net als anderen uitte Faber niet al
leen op de NAVO, maar ook op de
Sovjet-Unie kritiek in zijn soms wat
cabareteske speech. De aankondiging
van de Russen, dat als antwoord op
de NAVO-wapens nieuwe kernraket
ten in Oost-Duitsland en .Tsjecho-
Slowakije komen te staan, noemde hij
„de slechtste dienst die zij de vredes
beweging hadden kunnen bewijzen"
Grote indruk
Minister-president Lubbers, die de
urenlange optocht vanuit zijn werk
kamer aan het Binnenhof gadesloeg,
zei dat de betoging „een hele grote en
hele goede indruk" op hem maakte.
Hij beschouwde hem als „een stimu
lans om de wapenwedloop zo goed
mogelijk te keren". Maar Lubbers
achtte stappen daartoe alleen verant
woord „in en middels de NAVO".
Onverantwoord noemde de premier
van de bewapeningswedloop aan.
wanneer zij „de komende weken de
plaatsing van Pershings en kruisra
ketten in West-Duitsland en Enge
land laat begaan".
Politiek vertaald kwam Den Uyls plei
dooi voorlopig neer op uitstel. „Ik doe
een beroep op deze regering: als er 21
november in Geneve geen resultaat is
behaald, neem dan het initiatief tot
uitstel".
Den Uyl richtte zich ook tot het
Moskou „Wij geloven uw vredesvoor
stellen niet als u zegt nieuwe kernra
ketten te plaatsen". Deze week zal hij
dat als lid van een parlémentaire
delegatie naar het Kremlin nog eens
zeggen. Net als Faber, kritiseerde Den
Uyl het NAVO-besluit om kernkop
pen weg te halen. „Het afdanken van
oude kernkoppen heeft niets van doen
met het verminderen van de rol van
kernwapens", zei hij.
Soldaten
Op hel Malieveld kreeg Martin Ko
per. voorzitter van de soldatenvak-
bond VV'DM, een massaal applaus.
Hij sprak in uniform, waardoor hem
een straf van veertien dagen ver
zwaard arrest boven het hoofd hangt.
Een groep van enkele tientallen mili
tairen liep in uniform mee. „Wij laten
ons het recht op vrijheid van me
ningsuiting niet ontzeggen", zei Ko
per. „De strijd van de vredesbewe
ging houdt niet bij de kazernepoort
"SK*- V - Sr 1 -i
^'cHflb-FfiCTJS
X. (f - f
|- V.) iu i~
Wim Kok. voorzitter van de vakcen
trale FNV. deed een klemmend be
roep op de politici zich niet van de
bevolking te vervreemden, „Zij moe
ten luisteren naar de radeloze burgers
die vrede en ontspanning willen. Wij
lusten de militaire dreigverhalen
niet", zei Kok
Uit kerkelijke hoek spraken de Breda
se bisschop Ernst en dr. D. C. Mulder,
voorzitter van de Raad van Kerken.
Ernst, die voorziter is van Pax Chnsti
en voor het eerst van zijn leven de
monstreerde. noemde de wapenwed
loop een ramp „Daarom zeggen wij:
halt en terug". Mulder zei: VVe moe
ten de toekomst open houden voor
nieuwe generaties van mensenkinde
ren. daarom zijn we tegen nieuwe
generaties van kernwapens"
Bloemenhulde
I11 de Haagse Grote Kerk werd op een
manifestatie van de CDA-jongerenor-
ganisatie en het IKV de CDA-dissi-
dent. Jan Nico Schol ten met bloemen
en applaus gehuldigd Hij riep de daar
aanwezigen op. de strijd tegen de
kernwapens vol te houden. Tot groot
genoegen van Mient Jan Faber na
men veel CDA-leden en -kiezers aan
de demonstratie deel „De strijd is nog
niet verloren, ook met in die hoek", zei
hij
De meest, radicale taal tijdens de
demonstrate kwam van Flip ten Cate
van het platform van radikale vredes
groepen. Op het Malieveld zei hij:
„Laat, in Nederland de aardbeving
beginnen die het gebouw van dc NA
VO doet instorten. Zo scheppen we
een voorwaarde voor een echte vre
despolitiek. De marsroute van ons
militaire bondgenootschap voert ons
naar de afgrond"
Sienie Strikwerda, voorzitter van
het organiserende Komitee Kruisra
ketten Nee. sprak op mildere toon. Ze
eiste weliswaar dat de regering de
plaatsing van kruisraketten afwijst,
maar richtte zich toch voornamelijk
tot de aanwezige „lieve mensen". ,.L'
bent geweldig in uw hoop en vertrou
wen op een menswaardige toekomst.
Wat er ook gebeurt, wij kunnen el
kaar recht in de ogen kijken. We
hebben ons niet monddood laten ma
ken".
DEN HAAG Kemraket-
ten als hoed tijdens de
demonstratie in Den
Haag.
(Slot van pagina 1>
demonstranten te hebben gemoles
teerd. Ook zou het negental verschil
lende malen de hitlergroet hebben
gebracht. In totaal werden 16 mensen
aangehouden
In de demonstratie hepen volgens de
VVDM 300 Nederlandse soldaten in
uniform mee. Hun wacht mogelijk een
disciplinaire straf. Ook waren vijf
Weslduitse militairen in uniform aan
wezig.
Kopenhagen
Ook Denemarken beleefde zaterdag
de grootste vredesdemonstratie uit
zijn geschiedenis. Hier werd in ver
scheidene plaatsen gedemonstreerd
tegen de voorgenomen plaatsing van
nieuwe kernwapens in Europa. De
grootste massa was op de been in
Kopenhagen waar volgens dc politie
ongeveer zeventigduizend mensen
meeliepen in een demonstratieve
tocht. De belangrijkste sprekers wa
ren sociaal-democraten. Denemarken
zelf zal geen nieuwe kruisraketten
hoeven te plaatsen.
DEN HAAG (GPD) Al op vrijdag
ochtend werd Den Haag warm ge
maakt voor de Vredesdemonstratie
met de komst van de duizenden me
dewerkers van het organiserend co
mité, die aan hun laatste voorberei
dingen begonnen. Dat duurde de hele
dag en nacht en zaterdagochtend
waren ze klaar.
09.00 uur. Het is nog rustig in de
binnenstad van Den Haag, maar lang
zal dat niet duren. De NS meldt dat de
45 extra treinen, buiten de tientallen
normale treinen, in aantocht zijn. Op
de snelwegen naar Den Haag kan hejt
verkeer nog normaal rijden, maar, zo
waarschuwt Driebergen, het wordt nu
steeds drukker. De Haagse politie is
inmiddels begonnen met het wegha
len van verkeerd geparkeerde auto's:
17 zijn er al verwijderd
10.00 uur: De eerste bussen (25) arrive
ren in het Zuiderpark. Het organisa
tiecomité laat weten dat er minimaal
3000 bussen worden verwacht. De
eerste 20.000 treinreizigers komen aan
op Centraal Station en Holland
Spoor. NS meldt problemen op de
perrons van Leiden, Haarlem, en Am
sterdam. Niet iedereen kan mee. Ver
keersstroom richting Den Haag komt
op gang.
10.30 uur: De problemen op de sta
tions nemen toe. De extra treinen uit
het noorden van het land rijden
Utrecht CS binnen. Tienduizenden
proberen daar een plaatsje te be
machtigen. Den Haag begint vol te
lopen. Het wegverkeer raakt in moei
lijkheden. Files bij het verkeersplein
Leidschendam en op de Utrechtse-
baan.
11 00 uur: Inmiddels heeft de NS
60.000 demonstranten naar Den Haag
vervoerd. Onder hen een groep van
dienstplichtige militairen in uniform,
die aan de demonstratie gaan deelne
men. Zo'11 200.000 mensen hebben al
bezit van de stad genomen. Het Malie
veld raakt vol. In het Zuiderpark is
nog volop ruimte. De bussen komen
daar gestaag binnen. Het aantal files
op de weg telt inmiddels een lengte
van 10 kilometer op.
11 30 uur" De NS besluit zeven extra
treinen in te zetten, waarmee het
totaal op 52 komt. Een muziekband
verdrijft op de vluchtstrook tussen
Ypenburg en Leidschendam de verve
ling van het file-wachten. Uit Delft
arriveren 21 schepen met 6000 demon
stranten. Het Malieveld is barstens
vol. Wandelaars, die op CS aankomen,
kunnen het Malieveld al niet meer
bereiken Ook het Korte Voorhout is
helemaal vol. De organisatie roept
het om te roepen dat de kernwapens
onbelangrijk te vimf^n^Dafbegrijpt MASSA KEERT VROLIJK EN TEVREDEN HUISWAARTS
de Sovjet-Unie niet en maakt de we
reld eerder onveiliger dan dat het de
vrede dichterbij brengtLubbers zou
„ontzettend opgelucht zijn ais de Sov
jet-Unie eens een gebaar maakte door
een aantal SS-20's weg te halen om
een doorbraak in de onderhandelin
gen te bereiken" Lubbers zei ook na
de demonstratie ervan overtuigd t,e
zijn dat alleen een minderheid in
Nederland 'plaatsing tegen elke prijs'
afwijst.
Namens de CDA-fractie in de Tweede
Kamer noemde een woordvoerder de
demonstratie „een indrukwekkend
signaal van honderdduizenden men
sen dat de wereld moet ophouden met
de wapenwedloop" Dat moet aan de
onderhandelingstafel in Genève ge
stalte krijgen vindt het CDA De
fractie beschouwt de demonstratie
evenals Lubbers als een aansporing
om door te gaan met het eigen beleid
Ondermijning
Volgens VVD-voorzitter Kamminga
heeft de Haagse demonstratie de Wes
terse onderhandelingspositie onder
mijnd „Het Oostblok krijgt de indruk
dat het Westen wankelt en zal het
been nog meer stijf houden". De vice-
voorzitter van de VVD-fractie in de
Tweede Kamer. Evenhuis. vond het
aantal van ruim 500 000 betogers „ma-
gprGezien de enorme propaganda"
waaraan journalisten uit een stuk
zelfbevrediging hun bijdrage hebben
geleverd" had hij meer mensen ver
wacht
PvdA-leider Den Uyl begon zijn
speech in het Zuiderpark met een
„Dag minderheid volgens Lubbers.
Dag meerderheid volgens mij" Hij
kreeg veel applaus, in tegenstelling
tot zijn partijgenoot Wim Meijer twee
jaar geleden in Amsterdam Die werd
toen op een enorm fluitconcert ont
haald. vanwege het dubbelzinnige be
leid van het toenmalige kabinet waar
de PvdA in zat
Als oppositieleider kon Den Uyl zater
dag alle schroom laten varen „Wij
wensen geen enkele nieuwe raket",
riep hij Hij wreef de regering-Lubbers
medeplichtigheid aan de versnelling
DEN HAAG (GPD) Het was al
donker toen de emoties echt los kwa
men. Sienie Strikwerda, grijze
woordvoerster van het organiserend
comité, krijgt ccn bos rode rozen en
moet even wat wegslikken. Deze
vrouw voor de vrede bekent tegen
journalisten dat ze het een fantasti
sche dag vond en dat ze nu even geen
ander verstandig woord kan beden
ken.
Buiten in het donker proberen de
monstranten hun weg te vinden 's
Ochtends klonk imposant het vredes
lied („We vechten tegen de waanzin")
Nu hoort men nog narden van de
melodie Vermoeid van het lopen,
kijken, luisteren en loom van alle
vrolijke en ernstige indrukken van
deze dag. willen opeens enkele hon
derdduizenden legeink de stad uit En
dat gaat niet Op het Malieveld wordt
nog uren 111 het donker muziek ge
maakt om de wachtende mensen aan
genaam bezig te houden.
Vrolijk
Het mag een wonder heten (lat op het
einde van zo'n drukke emotievolle
dag, de mensen, koud en hongerig,
nog vrolijk blijven, elkaar toezingen,
een plaatsje in de trein wijzen en
volle treinen met luid gejuich laten
vertrekken. Gelach als ccn man ver
twijfeld van deur naar deur loopt.
Hij kan er zelf nog wel bij. maar zijn
rode ballon van twee meter omtrek
blijkt lastiger.
Een tijdens de thuisreis veel bespro
ken verrassing was de toespraak van
prinses Irene. Activistencommentaar
op het podium: „Soft approach, wat
kan je anders venvachten, maar wel
een opsteker" En de verrassing op
het Malieveld waai" een nog bekender
persoon op het, podium trad: Ronald
Reagan, president of the United Sta
tes of America. Het was een Reagan
als schertsfiguur, belachelijk gemaakt
door de Amerikaanse imitator Jim
Morris.
Toch was dit geen demonstratie die
eenzijdig tegen de VS was gericht. De
leuzen richtten zich net zo goed tegen
de Sowjet-Unie.
Luchtgevecht
Het moet de uiterst ontspannen sfeer
zijn geweest die dc mensen ook nau
welijks deed reageren op de overal
(maar wel in geringe mate) aanwezi
ge tegendemonstranten. Voor het po
dium op het Malieveld stond een
twintigtal mensen met spandoeken
waarop „Raketten in het Oosten, Pa
cifisme in het Westen" en „De Navo is
de echte vredesbeweging". Zij wer
den door de andere demonstranten
ongemoeid gelaten.
Hel OSL. het Oud Strijders Legioen,
voerde een waar luchtgevecht boven
de stad met veel verschillende spreuk
en waaronder de bekende „Liever een
raket in de tuin dan een Rus in de
keuken" of de nieuwe .Zet de wodka
maar vast koud"
Ontelbaar waren de variaties in leu
zen. Een losse greep ..Haviken in de
politiek zijn vogels van de dood".
„Nee tegen de legale massamoord
„Geen bommen maar banen". „Zij
heeft ook gekozen. Stiekum" (bij een
portret van Beatrix met Opland-but
ton op haar jurk), ..Is Reagan nu
belubberd of is Lubbers nu berea-
gand", „Ik ga liever gewoon dood":
„Liever onkruit in de tuin dan Mient
Jan Faber in de keuken": „Niets in de
tuin. niets in de keuken"; „Ronald en
Leonid, we motten jullie bommen
met" 1 kennelijk nog een spandoek uit
1981) en „Alle bommen de wereld uit.
behalve sex- en zure". Enkele Drentse
autobussen waren getooid met het
opschrift „Bartje bidt niet voor kern
wapens".
De vredesdemonstratie was ook een
muziekfeest. Niet alleen op Malieveld
en Zuiderpark. maar ook op tientallen
plaatsen langs de route stonden
blaaskapellen, strijkorkestjes en pop
groepen, die vanaf kleine podia carna
valsmuziek, serieuzere werken en ste
vige rock ten gehore brachten. Niet
iedereen wist die muziek te waarde
ren. Een stel opgewekte musici kreeg
op de De La Revweg plots een partij
eieren toegesmeten
Een bijzonder geluid werd ten gehore
gebracht door enkele honderden,
voornamelijk jonge mensen bij het
Westemde-ziekenhuls. Zij waren op de
steigers van een flatcompiex in aan
bouw geklommen en bewerkten ryt-
misch de ijzeren steigerpalen met
hout en stenen Hun 'muziek' werd
door de passerende demonstranten
met handgeklap beantwoord
Vroege start
De drukte overdag was overweldi
gend Rond tien uur begon bet Malie
veld al redelijk vol te stromen. De
druk werd zo groot dat de organisatie
al om half twaalf het startsein „lopen"
moest geven om zo ruimte te maken
voor nieuwe aanvoer uit de treinen.
PvdA-leider Den Uyl leidde de stoet
vanaf hef Malieveld. Een probleempje
ontstond toen kort na de start een
groepje zwart geklede anarchisten z
kort voor hem ging lopen met een
zwart spandoek waarop werd opge
roepen tot „sabotage en actief ver
zet dat liet leek alsof Den Uyl en de
zijnen daar achteraan marcheerden
Hij zette het daarom op een holletje
0111 vijftig meter verderop een nieuwe
kop van de stoet te formeren.
Voor de massa op het Malieveld vorm
de de brug naar de binnenstad een
flessehals zodat velen anderhalf uur
deden over de eerste achthonderd
meter,
Eten
Aan eten en drinken was gedacht.
Overal waren kraampjes met drank
en etenswaren, aan de kant van de
weg of In de middenberm Sommigen
heel professioneel ide horecabedrij
ven langs de route hadden een gouden
dagi. anderen wat amateuristischer.
Een enkeling serveerde vanuit het
huiskamerraam uit de thermoskan
koppen koffie voor een spotprijs.
De prijzen varieerden van een gulden
voor een belegd broodje tot zeven
gulden vijftig voor een Surinaamse
roti met groenten, kerriekip en sam
bal. Heel wat inventieve Hagenaars
pikten zo een slordig centje mee. Vlak
bij hel Malieveld deelden boennnen-
tegen-kernwapens melk uit. Er hing al
spoedig een bordje met 'De melk is
op'.
Al dat eten en drinken moest er ook
weer uit. Voor de mobiele toiletten
vormden zich al vroeg lange rijen. In
de struiken was het een redelijk druk
verkeer van mannen en nog iets ver
der weggedoken de vrouwen. Op het
Malieveld stonk het trouwens al vanaf
de vroege ochtend. Een groep boeren
had eerder deze week een paar ladin
gen gier gestort uit protest tegen de
demonstratie
Het meest in touw waren nog de
ondersteunende diensten. De 1200
man politie bijvoorbeeld die van 's
ochtend zeven tot diep in de nacht in
de weer waren met regelen. De chauf
feurs en al het spoorwegpersoneel.
Iin niet te vergeten, (le schoonma
kers. De mannen die toen iedereen al
weg was, tot laat op de avond en
vroeg op de zondagmorgen, rondlie
pen in het Zuiderpark, op het Malie
veld en langs 12 kilometer route,
papiertjes prikkend, blikken rapend,
spandoeken oprollend en vuiligheid
wegscheppend. Een half miljoen
mensen laat heel wat meer achter
dan alleen een diepe indruk.
demonstranten op alvast te gaan
pen.
12.00 uur: Met de trein zijn nu 107.11,
mensen aangekomen. Hoewel
Zuiderpark nog niet vol is. is de tot i
toch al begonnen. Een aantal Haai j
bussen en trams is uitgevallen, om
ze er niet door kunnen Boven
Malieveld circuleren vliegtuigjes
het Oud Strijders Legioen Op
Toemooiveld lopen demonstrant^
met zwarte vlaggen, die oproepen
sabotage. Ze posteren zich voor Jo
den Uyl, die daardoor niet aan
wandeimars wil beginnen.
12.15 uur: Volkomen onverwacht I
treedt prinses Irene het podium
het Zuiderpark. De demonstrani
reageren enthousiast op haar aan»
zigheid. Nog talloze bussen staan
files op de weg. Antidemonstrani
hebben zich verschanst op het eilai 1
je in de Hofvijver.
12.30 uur: In het Zuiderpark bevind
zich nu 200.000 demonstranten. E
organisatiecomité schat het toti 1
aantal demonstranten op 350.000.
heeft nu 122.000 betogers vervoe:
Talloze bussen staan nog in files opi 1
weg. Het knooppunt Leidschenda
zit muurvast.
13.00 uur: Het treinverkeer rond
station CS wordt stilgelegd wege
een bommelding. De Explosieven 0
ruimings Dienst is onderweg. K
Prins Bemhard-viaduct wordt vo 1
verkeer gesloten. De kop van de stc I
die vanaf het Malieveld is vertrokke
arriveert in het Zuiderpark: 17 deeld I
monstra ties vanuit Haagse wijken;
nveren op het Malieveld Nog talk
bussen staan vast in files. De w
Zoetermeer-Den Haag (12 kilomeu 1
is één grote file.
13.30 uur: Het treinverkeer wordt
twee sporen na hervat: 1000 tot 15
bussen zijn nog steeds niet gear
veerd. Files rond Den Haag hebi)i
nu een totale lengte van 15 kc
waarvan 50 procent bussen. Men»
stappen uit de bussen en lopen verd
naar Den Haag.
14.00 uur: De kring van de demonstj
tie is rond. De hele route van 12 km
vol met mensen. De kop van de stc
van het Malieveld is in het Zuiderps
gearriveerd, terwijl de staart nog v:
het Malieveld moet vertrekken. Bt
sen komen nog steeds gestaag de st-:
binnen. Er blijken ook bussen in Be
gië en West-Duitsland te zijn gehuur
De bom op station CS blijkt nep
zijn.
14.30 uur: Tussen Ypenburg en Lei
schendam staat nog een file van 11
één kilometer. De verwachting is,
de bussen rond drie uur in de s
zullen zijn. De politie meldt zevi
jongeren te hebben gearresteerd,
horend tot een groep van 30 onder?
Volksunieleider Glimmerveen. De i
restanten verhinderden het publk
winkels binnen te gaan. Korte vech
partij op de Plaats, waar leden vant
Centrumpartij in de demonstral
proberen binnen te dringen. Ze \vo
den op rode verf onthaald. De polit
maakt met een korte charge een eint
aan de vechtpartij.
15.00 uur: De laatste bussen arriven
in Den Haag. NS meldt 155.000 me
sen te hebben vervoerd. Na driet
komen nog steeds nieuwe deir.;
stranten op het Malieveld en in
Zuiderpark aan.
15.30 uur" De politie zegt zeker 30
bussen te hebben geteld. Mient-Ja
Faber 1IKV1 schat het aantal demc
stranten op 400.000 tot 600.000.
16.00 uur: De eerste demonstrant
trekken naar de stations voor
terugreis.In de Grote Kerk spreto
Sytze Faber en Jan-Nico Scholt
(CDA) op een gebedsbijeenkomst
CDA-jongeren en IKV. CDA-disside I
Dijkman is afwezig. Hij is in de
gestrand.
16.30 uur: De politie en het organis
tiecomité geven als officieel aanj 1
deelnemers aan de demonstra'
500.000 op. De telling is gebaseerd
treinvervoer (155.000). busvervi
160.000) en eigen vervoer i200.000l
17.15 uur Einde van de vredesdei
stratie Honderdduizenden begin
aan de terugreis. In het Zuiderj
ontstaan wat chaotische toestand*
omdat veel mensen hun bus met me
kunnen vinden. Ze besluiten per
naar huis te gaan.
19 00 uur: Op de afsluitende perse*
ferentie deelt de rijksuniversiteit
Amsterdam mee. dat het aantal
monstranten op 550.000 wordt
schat.
19.30 uur: Alle bussen zijn uit
Haag vertrokken Op de beide st
tions heerst nog een enorme drul
Met in totaal 110 treinen (gewone
extra) worden de reizigers naar ht
vervoerd. De politie deelt mee
aanhoudingen te hebben verrii
20.30 uur: Het merendeel
demonstranten heeft Den Haag
ten. De stad begint weer in
gewone doen te geraken.
van fl
lag verl^
in ha
