\rtsen praten over 'grens'
)ij behandeling bejaarde
Systeem van de bejaardenzorg
maakt de mensen onzelfstandig
GOED VOORBEELD
Zeeuws Steunpunt haalt toneel
naar de middelbare scholen
IEEUWS SYMPOSIUM IN MIDDELBURG
STIPTE
SECRETARESSE
ZOEKT
NONCHALANTE
COMBINATIE.
GESCHIEDSCHRIJVER
ZOEKT HEDENDAAGS JASJE.
Middelburgse
ouderen
vormen
vriendenkring
Vliegtuigongeval nagespeeld inVlissingen
SUPER INTELLECT ZOEKT SUPERWASH TRUI.
-ONDERDAG 27 OKTOBER 1983
17
OESDe artsen in Zeeland en op Goeree-Overflakkee gaan zich bezig houden met de mensen Het uitwisselen van ervarin-
iperkingen cn grenzen bij de behandeling van bejaarde patiënten. Dat gebeurt tijdens het f™0™eh„et gateen0*" "de
sde Zeeuwse Symposium, op zaterdag 29 oktober aanstaande (aanvang 10.00 uur in de voornaamste uitgangspunten van de
chouwburg in Middelburg). Huisartsen, specialisten, verpleeghuisartsen en apothekers bijeenkomst
ian dan nadenken en praten over de vraag in hoeverre diagnostiek en therapie bij de oudere Dr,Va,n der Feen en drs Hartmg
onderstrepen dat resultaten van net
jtiënten moeten worden doorgevoerd. Zeeuws Symposium niet van de ene
rothoever mag en moetje gaan met zaak dat op diverse fronten de laatste ervan uit dat de'zelfdoding'wel ter dag op de andere daadwerkelijk te
behandeling. Wat mag en moet je tijd aandacht wordt besteed aan de sprake zal komen in enkele inleidin- bespeuren zijn in de praktijk van
•mand aandoen, Wat is verantwoord: bejaarde patiënt gen dan wel commentaren daarop, huisarts, specialist, verpleeghuisarts
it is in zijn belang" zovatdr J van T)e organisatie Zeeuws Symposium en apothekei. ..Resultaten zie je pas
-r Feen, lid van de organisatie VnkophiPrlptl heeft bewust gekozen voor een opzet op langere termijn. We hopen dat de
ieuws Symposium de kern van de UHgCUlCUCn waarbij veel mensen actief betrokken mensen van de besprekingen wat
inkomst samen. De vakgebieden van waaruit ver- zijn. Er zijn totaal vier inleidingen- meepikken Met dit soort zaken is het
thema - en dan met name de schillende ziekten aan de orde wor- reeksen, waarbij de deelnemers kun- nu eenmaal zo datje niet meteen kunt
iperkingen en grenzen - wordt zowel den gesteld zijn: interne geneeskun- nen kiezen uit vier onderwerpen izoals melden: dit en dat is bereikt en veran-
f vakgebied als in het algemeen aan - 1
orde gesteld Er zijn ongeveer 25
Elders verdeeld over acht specialis-
enl. Per onderwerp komen een huis-
ts en een specialist aan het woord,
un inleidingen worden vervolgens
in commentaar voorzien door colle-
i's. In totaal heeft de organisatie
ieuws Symposium (naast Van der
ten bestaande uit de apotheker J.
torting en de internisten H. Kettner
3 D. Zanen) circa 80 inleiders en
jmmentaar-koppels ingeschakeld,
medici die medewerking verlenen,
i afkomstig uit verschillende
•uwse regio's De organisatie heeft
ïoor gezord dat alle regio's verte-
.woordigd zijn. ..Het is zodanig
gezet dat mensen uit verschillende MIDDELBURG - Het Zeeuws Steun- de spelers de waanzin van oorlog
neden elkaar voortdurend ontmoe- punt voor kunstzinnige vorming en blootleggen. De voorstelling, alleen
aldus Van der Feen. volwasseneneducatie heeft de afgelo- bestemd voor leerlingen van
de, orthopedie, psychiatrie, genees- bijvoorbeeld schildklierziekten, slij- derd betoogt Van der Feen Aan het
middelentoepassing, heelkunde, tage van het heupgewricht, depressie slot van de bijeenkomst, omstreeks
hartkunde, urologie en neurologie, en geneesmiddelentoepassing bij 14.50 uur. houdt de Hilversumse inter-
Het onderwerp euthanasie staat niet hartzwaktei Er wordt in het bijzonder rust dr C. van Proosdij een slotvoor-
afzonderlijk in het programma yer- aandacht besteed aan veel voorko- dracht over het thema van het
meld. Harting en Van der Feen gaan mende ziekten gebreken bij bejaarde Zeeuws Symposium 1983.
OOK BUITENLANDSE VOORSTELLINGEN
'organisatoren maken duidelijk dat pen maanden bemiddeld tussen thea- Christelijke en de Stedelijke Scholen
iet zonder gronden gekozen is voor terbureaus, groepen en middelbare gemeenschap
thema 'beperkingen en grenzen scholen. Het resultaat is een groot om 14 uur.
in de jonge Jan' van Herman Heijer-
mans wordt op 12 december begon
nen in de Middelburgse Schouwburg,
aanvang 11 en 14 uur. Op 13 december
Middelburg, begint speelt 'Het Volk' in de Christelijke
Scholengemeenschap in de Zeeuwse
m diagnostiek en therapie bij de aantal voorstellingen op middelbare Lambda' komt 21 december weer hoofdstad een voorstelling
yaarde patiënt'. Dr Van der Feen scholen in de provincie Zeeland. Er naar de Middelburgse Schouwburg
nist erop dat het aantal ouderen in worden ook enkele buitenlandstalige met hetzelfde stuk, voor genoemde
ïeland gestaag groeit. Zowel huis- voorstellingen gegeven. scholen. Dit keer begint de musical
ts als specialist (en ook de verpleeg- Deze beginnen 22 november in de om 13.30 uur. De leerlingen van beide
lisarts) worden in toenemende mate Middelburgse Schouwburg Dan scholengemeenschappen kunnen op 4
-"infronteerd met problemen. ,,De treedt het Londense toneelgezelschap januari wederom naar de-Schouw-
voor de ouderen wordt steeds 'Lambda' op met het stuk 'Oh what a burg. Dan wordt voor hen 'Draussen
ngrijker meent dokter Van der lovely war' Dit is een musical waarin vor der Tur' gespeeld door de 'Kam-
sn. Hij vindt het dan ook een goede
'Het Volk' brengt vervolgens 'Brand
in de jonge Jan' op 14 december in
scholengemeenschap St Eloy in
Oostburg, aanvang 11 uur. op 15
december in de Christelijke Mavo in
'etinisclub Vogelwaarde
oudt een feestavond
OGELWAARDE De tennisclub
'ogelvlucht' in Vogelwaarde houdt
iterdag 5 november een feestavond
icafè 'Het Karrewiel'. Tijdens deze
sstavond worden de clubkampioe-
m gehuldigd. De aanvang is 20.00
r.
i ADVERTENTIE l
merspiele Dortmund' Het stuk begint Vlissmgen aanvang 9
om 14 uur.
Eind november komt het gezelschap
middags om 13.30 uur in De Halle in
Axel. Op 16 december in het Christe-
'Mevrouw Smit afkomstig uit lijk Lyceum in Goes, aanvang 11 en 14
Utrecht, voor een aantal voorstellin- uur
gen naar Zeeland. 'Mevrouw Smit'
voortgekomen uit de kindercabatet-
Een woordvoerder van het Zeeuws
Steunpunt benadrukte woensdag dat
groep 'Potverdne' en speelt het stuk de voorstellingen alleen bestemd zijn
'Geheime Vrienden'. Dat gebeurt op voor leerlingen van het voortgezet
onderwijs. Er zijn ook nog plannen om
de volgende evenementen naar Zee
land te halen Theatergroep Slinks,
toneelgroep Centrum, het Scapino-
28 november in 'Britannia' in Vlissin-
gen. aanvang 10 30 en 14 uur. op 29
november in de Middelburgse
Schouwburg om 10.30 en 14 uur
30 november in het Goes Lyceum om ballet, het popmuzikale programma
13.30 uur
Heijennans
In de maand december brengt de
Haarlemse toneelgroep 'Het Volk'
een bezoek aan Zeeland. Met 'Brand
'Enso en de D.M.'. Peter Faber het
Internationale Folkloristische Dans
theater, het English Speaking Thea
tre Amsterdam en enkele volksmu-
ziekgroepen. Het is nog niet bekend
waar en wanneer deze voorstellingen
worden gegeven.
(ADVERTENTIEi
ZIE |E HET WOLMERK. BEN JE ZEKER.
Scène uit het toneelstuk 'Draussen
vor der Tur' door Kammerspiele Dus-
seldorf
ZIE |E HET WOLMERK, BEN |E ZEKER.
iOESE HUISARTS S. BUIJS
iOES „Het volledig onzelfstandig
laken van de mens". Zo omschrijft
Goese huisarts S. Buijs - secreta-
is penningmeester van de Landelij-
t Huisartsen Vereniging, LHV de
Banier waarop in Nederland wordt
norgd voor de bejaarden.
Bij vindt dat er sprake is van vérgaan-
!e betutteling en onmondig maken
de ouderen in de samenleving.
Buijs stelt dat beslissingen over de
ejaardenzorg ook het liefst worden
ttnomen zonder de ouderen erbij te
Strekken Zeker in een tijd van be-
Binigingen komen de manco's van
B'n beleid onbarmhartig aan het
cht. aldus de Goese arts. Hij acht het
fe hoogste tijd dat de bakens dras-
sch worden verzet,
lokter Buijs pleit ervoor dat de zoge-
aamde zelfzorg, thuiszorg en mantel-
irg (vaktaal, waarmee niets anders
Jedoeld wordt dan de mens zo lang
Hogelijk zelfstandig te laten wonen)
méér aandacht en mogelijkheden knj-
ïen. „Zorg voor aangepaste voorzie-
ungen. Schakel meer vrijwilligers en
taille in - hoe dan ook, doe er iets
tón", betoogt Buijs. Het is hem een
puwel dat in vele fraaie rapporten
anstandig uitgelegd wordt dat de
Bejaarden méér zichzelf moeten red-
ten, terwijl tegelijkertijd allerlei
'hulpmiddelen' daartoe worden afge
broken (zoals bijvoorbeeld bezuinigen
c? de gezinsverzorging en bejaarden
hulp).
Volgens de Goese huisarts is men met
de wijze waarop uitvoering wordt ge
leven aan de bejaardenzorg niet op de
?oede weg. „Het is als het ware het
ontgroeien van de maatschappij aan
de bejaarde. Die komt daardoor een
beetje buiten de samenleving te
üaan". meent Buijs. Hij signaleert
dat het om een typisch Nederlands
bciaal patroon gaat. „In het overgro
te deel van de wereld is het anders
is veel meer sprake van een
taillepatroon, zoals in Nederland
Uór de tweede wereldoorlog ook het
ïeval was". Een erg nadelig gevolg
'an de gegroeide situatie is. zo heeft
dokter Buijs ervaren, een groot een
zaamheidsprobleem onder bejaarden.
„Die eenzaamheid is bijzonder groot'
Het is ontstellend, eigenlijk Het komt
vooral door de systematiek van op
bergen in hokjes en camoufleren" Hij f/itfi tript"
zegt dat de huisarts, samen met de J
andere voorzieningen in de 'eerste
lijns gezondheidszorg' (kruiswerk,
maatschappelijke dienstverlening),
aan de problematiek wel wat kan
doen. "maar ze kunnen het systeem
op eigen houtje niet veranderen
krijgen. „We moeten wat dat betreft
de mensen moraliteitsbesef bij probe
ren te brengen. Zelf probeer ik dat als
huisarts wel steeds te doen".
Buijs gelooft dat het voor al een
kwestie van mentaliteit is In de eer
ste plaats moeten zijns inziens de
mensen minder ver van de eigen zelf
zorg afraken. In de tweede plaats zal
de familiezorg meer aandacht moeten
Tijdens het komende Zeeuws sympo
sium over de behandeling van oude
ren (Buijs houdt er een inleiding over
dijbeenhalsbreuken) staat de ethi
sche zijde van diagnostiek en behan
deling niet nadrukkelijk ter discus
sie. De Goese huisarts vindt dat wel
jammer Hij heeft er zelf duidelijk
omlijnde denkbeelden over. Buijs
wijst er op dat formeel geen grenzen
bestaan aan de therapie. Iedere huis
arts kan net zolang doorgaan met
behandeling als hij wil.
„Primair vind ik dat de bejaarde zelf
kenbaar moet kunnen maken wat hij
van zijn eigen lichaam wil en ver
wacht Dat moet een zwaarwegend
adviesBignaal zijn voor de huisarts"
Dokter Buijs maakt duidelijk dat
daaruit voortvloeit dat de bejaarde
patiënt (en in feite elke patient die
daartoe in staat is) zélf gelegenheid
moet hebben om te bepalen hoever
een therapie moet gaan
Euthanasie
Een dergelijk uitgangspunt hoeft
naar de mening van Buijs er niet
automatisch toe te leiden dal eutha
nasie een gevestigd, wettelijk vastge
legd verschijnsel wordt. Op zo'n rege
ling staat hij niet vol ongeduld te
wachten, temeer omdat dan onge
twijfeld, net als met abortus, dc
politiek zich meester gaat maken van
een onderwerp dat in handen van
politici niet thuishoort.
„En trouwens, hoe meer regeltjes er
komen, hoe moeilijker het werken
wordt in ons vak", beweert Buijs Hij
beklemtoont dat een huisarts méér
gedragscodes hanteert dan aan de
buitenkant altijd zichtbaar is De op
winding die er over euthanasie heerst,
is naar zijn overtuiging overdreven
Buijs In hoeverre zal de huisarts nu
al in vele gevallen een vorm van
euthanasie bedrijven1 Bijvoorbeeld
het toedienen van pijnstillers aan een
kankerpatiënt kan eronder vallen
Euthanasie is geen kwe.st.ic van .vu
prikje en dan ben je dood Ik vind
stervensbegeleiding ook een veel be
ter woord. Die bege leiding begint
soms al in een vroeg stadium Daarom
is misschien een nog betere omschrij
ving begeleiding van ongeneeslijk
zieken Het hoort bij de Nederlandse
huisarts zo te zijn dat iedere patient
het recht heeft en de vrijheid, bepaal
de dingen kenbaar te maken als hij
ziek is De wens van de patient zal
héél zwaarwegend moeten zijn
De heer J H. Groeneweg en mevrouw N. van Liere bij het beeld in de tuin
van het Roggeveenhuis in Middelburg
Geruisloos en zonder gebruik te maken van gemeenschapsgeld zijn
negen Middelburgse ouderen al drie jaar bezig met een activiteit die
nergens elders in het land wordt aangetroffen. Het gaat om de
vriendenkring 'Senioren voor Senioren'Deze naam laat al direct raden
dat het hier om ouderen gaat die iets doen voor leeftijdgenoten en dat is
ook zo. Senioren voor Senioren houdt zich namelijk bezig met het
rondleiden van ouderen van elders die een bezoek aan Middelburg
komen brengen.
Volgens coordinator J H Groene
weg is de zaak vier jaar geleden
eigenlijk spontaan ontstaan met
medewerking van de plaatselijke
Stichting Welzijn voor Ouderen
Groeneweg zelf zag. toen hij nog in
een kantoorpand aan de Dam werk
zaam was. regelmatig bussen oude
re mensen leegstromen die op de
bonnefooi de Zeeuwse hoofdstad
met hun aanwezigheid vereerden.
Dat leidde tot het idee om deze
bezoekers gericht wegwijs te maken ren i
landelijke bladen van ouderen-
organisaties. Reageert er iemand
dan wordt vooraf besproken wat
de wensen zijn. Is een groep van
bijvoorbeeld veertig personen in
Middelburg aangekomen, dan
wordt er meestal eerst gezamenlijk
koffie gedronken. Vervolgens
wordt zo'n grote groep in vier
delen gesplitst. Elk tiental bezoe
kers krijgt twee mensen van Senio-
oor Senioren mee. Eén
•chte gidswerk, de andere als
Gaat hei in Nederland mogi om een tweede vrouw of man. ingeval zich
enige zaak. de Zuiderburen hakken
al veel langer met het bijltje Daar
bestaat de Academie voor de derde
leeftijd Die is er verantwoordelijk
voor dat in steden als Brussel, Brug
ge en Gent regelmatig oudere men
sen in groepen worden opgevangen
Waarna ze door anderen van de
derde leeftijd (de vriendelijke
vlaamse benaming voor de bevol-
kinsgroep die hier te lande meest
met bejaarden en ouderen wordt
aangeduidi worden rondgeleid.
De Middelburgse initiatiefnemers
zijn drie jaar geleden eerst zelf eens
in Brussel gaan kijken. Ze werden
daar ontvangen door de Academie
van de derde leeftijd en daar de
nodige ter zake doende kennis bij
gebracht Gevolg was dat er in de
provinciehoofdstad een groep van
negen mensen ontstond die van
maart tot en met oktober (soms ook
buiten het seizoen) regelmatig men
sen laat zien wat Middelburg alle
maal aan historische schoonheid te
bieden heeft
Uit de woorden van coordinator
Groeneweg blijkt dat Senioren voor
Senioren daarbij niet over één
nacht ijs gaat De groep wil voorbe
reid zijn op de meest onverwachte
vragen van het publiek Nu zijn de
leden, op Groeneweg na die er overi
gens ook al 20 jaar woont, allemaal
geboren en getogen Middelburgers
Niettemin frissen zij hun kennis
over de oude stad regelmatig op.
Dat gebeurt door bezoeken aan het
plaatselijk gemeente-archief, de
Provinciale Bibliotheek, het
Zeeuws Documentatiecentrum, ge
meente-voorlichting en het Zeeuws
Museum
In het begin is er sprake geweest
van geringe financiële ondersteu
ning van de Stichting Welzijn voor
Ouderen Senioren voor Senioren
bedruipt zich nu geheel zelf. De
vriendenkring vraagt van bezoe
kende groepen een gulden per per
soon Daarvan moet alles betaald
worden, zoals foldermateriaal, tele
foon, porti-kosten en andere lasten.
plotseling iets voor doet. „We gaan
met ouderen om, dus de kans is
aanwezig dat er onderweg wat
voorvalt" aldus de heer Groene
weg.
Na een rondwandeling volgt er bij
na altijd een koffiemaaltijd Op ver
zoek kan in aansluiting daarop nog
van alles gedaan worden. Winkelen,
museumbezoek. rondrit met paar
dentram voor mensen die slecht ter
been zijn of wat men maar wenst.
Mevrouw N. van Liere, een van de
negen van Senioren voor Senioren,
benadrukt in een gesprek dat wel
gekeken wordt hoe de groepen zijn
samengesteld Voor mensen die
moeilijk te interesseren zijn zal geen
ingewikkeld verhaal met jaartallen
en gedetailleerde historische voor
vallen worden verteld, voor anderen
weer wel. In ieder geval gaat het
gemoedelijk toe Mevrouw Van Lie
re zelf moest de uitleg in het prach
tige Kuiperspoortcomplex aan een
groep dames uit de Randstad bij
voorbeeld onderbreken vanwege
het aanwezige straatgroen, dat in
Middelburg welig tiert. Een flink
deel van het gezelschap zag daarin
namelijk een prachtige gelegenheid
om de voorraad voer voor de thuis
achtergebleven konijnen uit te brei
den.
Na afloop van zo'n gebeuren wordt
vaak nog neergestreken op een ter
ras en gezellig nagebabbeld Vol
gens de heer Groeneweg zal het
Middelburgse initiatief spoedig na
volging krijgen in andere delen van
het land en hij ziet dat ook graag
gebeuren Onlangs hebben geïnte
resseerden uit Goes een bezoek ge
bracht en daar gaan ook stemmen
op om met zo'n groep te starten
Ook een groep uit Oosterbeek die
onlangs in de Zeeuwse hoofdstad
werd rondgeleid komt binnenkort
weer eens praten om te kijken hoe
in eigen omgeving iets dergelijks
begonnen kan worden
Senioren voor Senioren, zo zegt
Groeneweg. wal overigens geen pro
fessionele organisatie worden, in die
zin dat ze zich elke dag met rondlei
dingen bezig gaat houden. Gemid
deld twee keer per maand wordt
leuk gevonden, niet veel meer want
het moet wel aardig blijven en voor
de leden zelf ook een uitje zijn.
Middelburg is het volgens de vrien
denkring volledig waard om op al
lerlei manieren 'gepromoot' te wor
den Daarbij wil men overigens niet
de plaatselijke WV voor de voeten
lopen Vandaar dat alleen met men
sen van de derde leeftijd wordt
rondgewandeld. Afstand en tempo
kan ook geheel aan de wensen van
de ouderen worden aangepast
Niet alleen op mensen van bui
ten de stad wil Senioren voor
Senioren zich richten. Onalngs nog
werd met een groep mensen uit het
Roggeveenhuis (Noordsingel) een
rondrit met de paardentram door
Middelburg gemaakt. „Stadsgeno
ten reageren vaak opgetogen nadat
ze eerst gezegd hebben dat ze lang
zamerhand echt wel weten wat
Middelburg te bieden heeft. On
langs maakte ik het nog mee dat
een hier geboortige oudere, die
verklaarde zo'n beetje alles te we
ten niet kon vertellen waar er in
het stadscentrum nog houten huis
gevels zijn" aldus mevrouw Van
Liere. Deze en andere details zijn
bij de vriendenkring gesneden
koek.
Voor mede-Middelburgers wordt
dinsdag 15 november vanaf 14 uur
een open middag gehouden in het
Jacob Roggeveenhuis. Gemeente
archivaris Peter Sijnke zal dan aan
de hand van een diaserie een beeld
geven van Middelburg voor 1940.
tijdens de Tweede Wereldoorlog en
bij de bevrijding Tegelijkertijd zal
een groot aantal ansichtkaarten en
ander fotomateriaal over stad wor
den tentoongesteld Een flink deel
van de kaarten is afkomstig uit de
omvangrijke verzameling van me
vrouw Van Liere Alle Middelbur
gers van de derde leeftijd zijn wel
kom tijdens die open middag In
middels worden er al contacten
gelegd om dergelijke bijeenkom
sten ook in andere plaatselijke be
iaardenoorden te houden
Al met al zit er nog veel organisa
ties erk aan vast. Financieel wor
den de mensen van Senioren voor
Senioren er geen cent wijzer van en
moeten ze er eerder op toeleggen.
„Maar het is wel dankbaar werk"
zegt mevrouw Van Liere. en dat
vergoedt alles weer.
Willem Staat
VLISSINGEN-OOST - De brands. i
commandanten van Vlissingen cn
Borsele en van de bedrijfsbrand
weerkorpsen \an Hoechst. De Schel
de. Peeliniesde PZEM. Eurugas. To
tal en M and T hebben woensdagmid
dag een zeer succesvolle oefening
gehouden bij M and T in Vlissmgen-
Oost. Het was een stafoefening, w aar
bij de tactiek cn verbindingen wer
den getest, door een ongeval na te
bootsen mot een vliegtuig, dat op een
van de produkticafdclingen zou zijn
gestort.
Er zijn volgens commandant W. P
van Leersum van de Vlissmgse brand
weer. die de leiding over deze oefening
in handen had. wel enige problemen
geconstateerd op het gebied van de
verbindingen en op tactisch vlak
Maar het was ook de bedoeling van
deze oefening om daarvan op de hoog
te te geraken verklaarde hij na af
loop De ambtenaren rampbestrijding
van de gemeenten Borsele en Vlissin
gen waren ook bij de oefening betrok
ken. De commandanten van de ver
schillende brandweerkorpsen werden
geconfronteerd met een ramp. die
bestond uit drie onueiueien Ais eer
ste stortte het vliegtuig neer waar
door een explosie cn brand ontstond
in een van de produktieafdelingen, die
zich uitbreidde naar het tankpark
waardoor ook een deel van de biusin
stallatie werd vernield Als gevolg
daarvan moesten velschillende voer
tulgen worden ingeschakeld, om wa
ter te halen uit de Van Cittershaven
Dit betekende dat de activiteiten van
meer dan tien voertuigen moesten
worden gecoördineerd. „Het is eer
zeer leerzame oefening geweest", al
dus de heer Van Leersum.
iADVERTENTIE
Zuiver scheerwollen truien met het Superwash label hoeft u
met op de hand te wassen. Zo in de wasmachine (40°).
