Artsen praten over 'grens'
)ij behandeling bejaarde
'Systeem van de bejaardenzorg
maakt de mensen onzelfstandig'
GOED VOORBEELD
Zeeuws Steunpunt haalt toneel
naar de middelbare scholen
I
O
r
IEEUWS SYMPOSIUM IN MIDDELBURG
STIPTE
SECRETARESSE
ZOEKT
NONCHALANTE
COMBINATIE.
GESCHIEDSCHRIJVER
ZOEKT HEDENDAAGS JASJE.
Middelburgse
ouderen
vormen
vriendenkring
Vliegtuigongeval nagespeeld inVlissingen
SUPER INTELLECT ZOEKT SUPERWASH TRUI. a
iNDERDAG 27 OKTOBER 1983
17
OES De artsen in Zeeland en op Goeree-Overflakkee gaan zich bezig houden met de mensen. Het uitwisselen van ervann-
.perkingen en grenzen bij de behandeling van bejaarde patiënten. Dat gebeurt tijdens het het teggen ^«nuctm bdee
^de Zeeuwse Symposium, op zaterdag 29 oktober aanstaande (aanvang 10.00 uur in de voornaamste uitgangspunten van de
chouwburg in Middelburg). Huisartsen, specialisten, verpleeghuisartsen en apothekers bijeenkomst
ian dan nadenken en praten over de vraag in hoeverre diagnostiek en therapie bij de oudere DrVan der feen e" drs Harting
ia onderstrepen dat resultaten van het
atiënten moeten worden doorgevoerd.
Zeeuws Symposium niet van de
Tot hoever mag en moet je gaan met zaak dat op diverse fronten de laatste ervan uit dat de'zelfdoding'wel ter dag op de andere daadwerkelijk te
behandeling. Wat mag en moet je tijd aandacht wordt besteed aan de sprake zal komen in enkele inleidin- bespeuren zijn in de praktijk van
mand aandoen. Wat is verantwoord; bejaarde patiënt. gen dan wel commentaren daarop, huisarts, specialist, verpleeghuisarts
at is in zijn belang", zo vat dr J van De organisatie Zeeuws Symposium en apotheker. „Resultaten zie je pas
•r Feen, lid van de organisatie Vnkophiv/Ipn heeft bewust gekozen voor een opzet op langere termijn. We hopen dat de
«uws Symposium, de kern van de waarbij veel mensen actief betrokken mensen van de besprekingen wat
eenkomst samen. De vakgebieden van waaruit ver- zijn. Er zijn totaal vier inleidingen- meepikken Met dit soort zaken is het
k thema - en dan met name de schillende ziekten aan de orde wor- reeksen, waarbij de deelnemers kun- nu eenmaal zo dat je niet meteen kunt
ïoerkingen en grenzen 1 wordt zowel den gesteld zijn: interne geneeskun- nen kiezen uit vier onderwerpen izoals melden dit en dat is bereikt en veran-
ivakgebied als in het algemeen aan de- orthopedie, psychiatrie, genees- bijvoorbeeld schildklierziekten, slij- derdbetoogt Van der Feen. Aan het
orde gesteld. Er zijn ongeveer 25 middelentoepassing, heelkunde, tage van het heupgewricht, depressie slot van de bijeenkomst, omstreeks
leiders (verdeeld over achtspecialis- hartkunde, urologie en neurologie, en geneesmiddelentoepassing by 14.50 uur houdt de Hilversumse inter
im). Per onderwerp komen een huis- Het onderwerp euthanasie staat niet hartzwakte! Er wordt in het bijzonder nist dr C. van Proosdij een slotvoor-
15 en een specialist aan het woord, afzonderlijk in het programma ver- aandacht besteed aan veel voorko- dracht over het thema van het
un inleidingen worden vervolgens meld. Harting en Van der Feen gaan mende ziekten/gebreken bij bejaarde Zeeuws Symposium 1983
in commentaar voorzien door colle-
Its. In totaal heeft de organisatie
mws Symposium (naast Van der
en bestaande uit de apotheker J.
rting en de internisten H. Kettner
D. Zanen) circa 80 inleiders en
jmmentaar-koppels ingeschakeld,
medici die medewerking verlenen,
i afkomstig uit verschillende
«uwse regio's. De organisatie heeft
voor gezord dat alle regio's verte-
nwoordigd zyn. ,,Het is zodanig
sezet dat mensen uit verschillende
ibieden elkaar voortdurend ontmoe-
aldus Van der Feen
organisatoren maken duidelijk dat
iet zonder gronden gekozen is voor
!t thema 'beperkingen en grenzen
m diagnostiek en therapie bij de
ijaarde patiënt'. Dr Van der Feen
ijst erop dat het aantal ouderen in
«land gestaag groeit. Zowel huis-
is als specialist (en ook de verpleeg-
ilsartsi worden in toenemende mate
tconfronteerd met problemen. „De
re voor de ouderen wordt steeds
iangrijkermeent dokter Van der
■en. Hij vindt het dan ook een goede
OOK BUITENLANDSE VOORSTELLINGEN
MIDDELBURG - Het Zeeuws Steun
punt voor kunstzinnige vorming en
volwasseneneducatie heeft de afgelo
pen maanden bemiddeld tussen thea
terbureaus, groepen en middelbare
scholen. Het resultaat is een groot
aantal voorstellingen op middelbare
scholen in de provincie Zeeland. Er
worden ook enkele buitenlandstalige
voorstellingen gegeven.
Deze beginnen 22 november in de
Middelburgse Schouwburg Dan
treedt het Londense toneelgezelschap
Lambda' op met het stuk 'Oh what a
lovely war'. Dit is een musical waarin
nnisclub Vogelwaarde
udt een feestavond
OGELWAARDE De tennisclub
'ogelvlucht' in Vogelwaarde houdt
iterdag 5 november een feestavond
icafé 'Het Karrewiel'. Tijdens deze
sstavond worden de clubkampioe-
m gehuldigd. De aanvang is 20.00
ADVERTENTIEI
ZIE |E HETWOLMLRK. BEN |E ZEKER.
de spelers de waanzin van oorlog
blootleggen De voorstelling, alleen
bestemd voor leerlingen van de
Christelijke en de Stedelijke Scholen
gemeenschap in Middelburg, begint
om 14 uur
'Lambda' komt 21 december weer
naar de Middelburgse Schouwburg
met hetzelfde stuk, voor genoemde
scholen Dit keer begint de musical
om 13.30 uur. De leerlingen van beide
scholengemeenschappen kunnen op 4
januari wederom naar de Schouw
burg. Dan wordt voor hen 'Draussen
vor der Tur' gespeeld door de 'Kam-
merspiele Dortmund". Het stuk begint
om 14 uur.
Eind november komt het gezelschap
'Mevrouw Smit' afkomstig uit
Utrecht, voor een aantal voorstellin
gen naar Zeeland 'Mevrouw Smit' is
voortgekomen uit de kindercabaret
groep 'Potverdne' en speelt het stuk
'Geheime Vrienden'. Dat gebeurt op
28 november in 'Britannia' in Vlissin-
gen, aanvang 10.30 en 14 uur, op 29
november in de Middelburgse
Schouwburg om 10.30 en 14 uur en op
30 november in het Goes Lyceum om
13.30 uur.
Heijermans
In de maand december brengt de
Haarlemse toneelgroep 'Het Volk'
een bezoek aan Zeeland. Met 'Brand
in de jonge Jan' van Herman Heijer
mans wordt op 12 december begon
nen in de Middelburgse Schouwburg,
aanvang 11 en 14 uur. Op 13 december
speelt 'Het Volk' in de Christelijke
Scholengemeenschap in de Zeeuwse
hoofdstad een voorstelling van
'Dwaallicht', de aanvangstijd is nog
niet bekend.
'Het Volk' brengt vervolgens 'Brand
in de jonge Jan' op 14 december in
scholengemeenschap St. Eloy in
Oostburg, aanvang 11 uur op 15
december'in de Christelijke Mavo in
Vlissmgen. aanvang 9 30 uur en 's
middags om 13 30 uur in De Halle in
Axel, Op 16 december in het Christe
lijk Lyceum In Goes, aanvang 11 en 14
uur
Een woordvoerder van het Zeeuws
Steunpunt benadrukte woensdag dat
de voorstellingen alleen bestemd zijn
voor leerlingen van het. voortgezet
onderwijs. Er zijn ook nog plannen om
de volgende evenementen naar Zee
land te halen; Theatergroep Slinks,
toneelgroep Centrum, het Scapino-
ballet. het popmuzikale programma
'Enso en de D M Peter Faber, het
Internationale Folkloristische Dans
theater. het English Speaking Thea
tre Amsterdam en enkele volksmu
ziekgroepen. Het is nog niet bekend
waar en wanneer deze voorstellingen
worden gegeven
(ADVERTENTIE i
Scene uit het toneelstuk 'Draussen
vor der Tur' door Kammerspiele Dus-
seldorf
Zit |E HET WOLMERK, BEN |E ZEKER.
Zuiver Scheerwol g
iOESE HUISARTS S. BUIJS
iOES „Het volledig onzelfstandig
uken van de mens". Zo omschrijft
I» Goese huisarts S. Buijs - secreta-
ivpenningmeester van de Landelij-
Huisartsen Vereniging, LHV de
«snier waarop in Nederland wordt
worgd voor de bejaarden.
31) vindt dat er sprake is van vérgaan-
e betutteling en onmondig maken
an de ouderen in de samenleving,
ioijs stelt dat beslissingen over de
e)aardenzorg ook het liefst worden
fnomen zonder de ouderen erbij te
«trekken Zeker in een tijd van be-
mnigingen komen de manco's van
Inn beleid onbarmhartig aan het
kht. aldus de Goese arts. Hij acht het
li hoogste tijd dat de bakens dras-
vorden verzet.
Dokter Buijs pleit ervoor dat de zoge-
:zamde zelfzorg, thuiszorg en mantel-
®rg (vaktaal, waarmee niets anders
«doeld wordt dan de mens zo lang
Hogelijk zelfstandig te laten wonen)
néér aandacht en mogelijkheden krij-
„Zorg voor aangepaste voorzie
ingen. Schakel meer vrijwilligers en
lunilie in - hoe dan ook, doe er iets
betoogt Buijs Het is hem een
ruwel dat in vele fraaie rapporten
Bistandig uitgelegd wordt dat de
«jaarden méér zichzelf moeten red-
terwijl tegelijkertijd allerlei
hulpmiddelen' daartoe worden afge
raken (zoals bijvoorbeeld bezuinigen
9 de gezinsverzorging en bejaarden
hulp).
folgens de Goese huisarts is men met
wijze waarop uitvoering wordt ge-
ïven aan de bejaardenzorg niet op de
weg. „Het is als het ware het
uitgroeien van de maatschappij aan
if bejaarde Die komt daardoor een
ketje buiten de samenleving te
taan", meent Buijs. Hij signaleert
kt het om een typisch Nederlands
J Ociaal patroon gaat: „In het overgro-
deel van de wereld is het anders
kar is veel meer sprake van een
uniliepatroon, zoals in Nederland
Mr de tweede wereldoorlog ook het
eval was". Een erg nadelig gevolg
*n de gegroeide situatie is. zo heeft
dokter Buijs ervaren, een groot een
zaamheidsprobleem onder bejaarden
„Die eenzaamheid is bijzonder groot'
Het is ontstellend, eigenlijk. Het komt
vooral door de systematiek van op
bergen in hokjes en camoufleren" Hij
zegt dat de huisarts, samen met de
andere voorzieningen in de 'eerste
lijns gezondheidszorg' (kruiswerk,
maatschappelijke dienstverlening),
aan de problematiek wel wat kan
doen. "maar ze kunnen het systeem
op eigen houtje niet veranderen".
Buijs gelooft dat het voor ai een
kwestie van mentaliteit is In de eer
ste plaats moeten zijns inziens de
mensen minder ver van de eigen zelf
zorg afraken In de tweede plaats zal
de familiezorg meer aandacht moeten
krijgen ,.We moeten wat dat betreft
de mensen moraliteitsbesef bij probe
ren te brengen Zelf probeer ik dat als
huisarts wel steeds te doen".
lammer
Tijdens het komende Zeeuws sympo
sium over de behandeling van oude
ren (Buijs houdt er een inleiding over
dijbeenhalsbreuken) staat de ethi
sche zijde van diagnostiek en behan
deling niet nadrukkelijk ter discus
sie. De Goese huisarts vindt dat wel
jammer Hij heeft er zelf duidelijk
omlijnde denkbeelden over. Buijs
wijst er op dat formeel geen grenzen
bestaan aan de therapie. Iedere huis
arts kan net zolang doorgaan met
behandeling als hij wil.
„Primair vind ik dat de bejaarde zelf
kenbaar moet kunnen maken wat hij
van zijn eigen lichaam wil en ver
wacht Dat moet een zwaarwegend
adviesöignaal zijn voor de huisarts'
Dokter Buijs maakt duidelijk dat
daaruit voortvloeit dat de bejaarde
patiënt (en in feite elke patient die
daartoe in staat is) zélf gelegenheid
moet hebben om te bepalen hoever
een therapie moet gaan
Euthanasie
Een dergelijk uitgangspunt hoeft
naar de mening van Buijs er niet
automatisch toe te leiden dat eutha
nasie een gevestigd, wettelijk vastge
legd verschijnsel wordt. Op zo'n rege
ling staat hij niet vol ongeduld te
wachten, temeer omdat dan onge
twijfeld, net als met abortus, de
politiek zich meester gaat maken van
een onderwerp dat in handen van
politici niet thuishoort.
„En trouwens, hoe meer regeltjes er
komen, hoe moeilijker hel werken
wordt in ons vak beweert Buijs. Hij
beklemtoont dat een huisarts méér
gedragscodes hanteert dan aan de
buitenkant altijd zichtbaar is De op
winding die er over euthanasie heerst
is naar zijn overtuiging overdreven
Buijs: „In hoeverre zal de huisarts nu
al in vele gevallen een vorm van
euthanasie bedrijven? Bijvoorbeeld
het toedienen van pijnstillers aan een
kankerpatiënt kan eronder vallen.
Euthanasie is geen kwestie van ivn
prikje en dan ben je dood Ik vind
stervensbegeleiding ook een veel be
ter woord. Die bege leiding begint
soms al in een vroeg stadium. Daarom
is misschien een nog betere omschrij
ving begeleiding van ongeneeslijk
zieken. Het hoort bij de Nederlandse
huisarts zo te zijn dat iedere patient
het recht heeft en de vrijheid, bepaal
de dingen kenbaar te maken als hij
ziek is. De wens van de patient zal
héél zwaarwegend moeten zijn"
De heerJ H. Groeneweg en mevrouw N. van Liere bij het beeld in de tuin
van het Roggeveenhuis in Middelburg.
Geruisloos en zonder gebruik te maken van gemeenschapsgeld zijn
negen Middelburgse ouderen al drie jaar bezig met een activiteit die
nergens elders in het land wordt aangetroffen. Het gaat om de
vriendenkring 'Senioren voor Senioren' Deze naam laat al direct raden
dat het hier om ouderen gaat die iets doen voor leeftijdgenoten en dat is
ook zo. Senioren voor Senioren houdt zich namelijk bezig met het
rondleiden van ouderen van elders die een bezoek aan Middelburg
komen brengen.
Volgens coördinator J. H Groene-
weg is de zaak vier jaar geleden
eigenlijk spontaan ontstaan met
medewerking van de plaatselijke
Stichting Welzijn voor Ouderen.
Groeneweg zelf zag, toen hij nog in
een kantoorpand aan de Dam werk
zaam was, regelmatig bussen oude
re mensen leegstromen die op de
bonnefooi de Zeeuwse hoofdstad
met hun aanwezigheid vereerden
Dat leidde tot het idee om deze kers krijgt twee mensen van Senio-
bezoekers gericht wegwijs te maken ren voor Senioren mee. Eén
De groep timmert aan de weg via
landelijke bladen van ouderen-
organisaties. Reageert er iemand
dan wordt vooraf besproken wat
de wensen zijn. Is een groep van
bijvoorbeeld veertig personen in
Middelburg aangekomen, dan
wordt er meestal eerst gezamenlijk
koffie gedronken. Vervolgens
wordt zo'n grote groep in vier
delen gesplitst. Elk tiental bezoe-
Gaat het in Nederland inogi om een
enige zaak. de Zuiderburen hakken
al veel langer met het bijltje Daar
bestaat de Academie voor de derde
leeftijd. Die is er verantwoordelijk
voor dat. in steden als Brussel, Brug
ge en Gent regelmatig oudere men
sen in groepen worden opgevangen.
Waarna ze door anderen van de
derde leeftijd tde vriendelijke
Vlaamse benaming voor de bevol-
kinsgroep die hier te lande meest
met bejaarden en ouderen wordt
aangeduid! worden rondgeleid.
De Middelburgse initiatiefnemers
zijn drie jaar geleden eerst zelf eens
in Brussel gaan kijken Ze werden
daar ontvangen door de Academie
van de derde leeftijd en daar de
nodige ter zake doende kennis bij
gebracht Gevolg was dat er in de
provinciehoofdstad een groep van
negen mensen, ontstond die van
maart tot en met oktober (soms ook
buiten het seizoen) regelmatig men
sen laat zien wat Middelburg alle
maal aan historische schoonheid te
bieden heeft,
Uit de woorden van coordinator
Groeneweg blijkt dat Senioren voor
Senioren daarbij niet over één
nacht ijs gaat De groep wil voorbe
reid zijn op de meest onverwachte
vragen van het publiek. Nu zijn de
leden, op Groeneweg na die er overi
gens ook al 20 jaar woont, allemaal
geboren en getogen Middelburgers
Niettemin frissen zij hun kennis
over de oude stad regelmatig op.
Dat gebeurt door bezoeken aan het
plaatselijk gemeente-archief, de
Provinciale Bibliotheek. het
Zeeuws Documentatiecentrum, ge
meente-voorlichting en het Zeeuws
Museum
In het begin is er sprake geweest
van geringe financiële ondersteu
ning van de Stichting Welzijn voor
Ouderen. Senioren voor Semoren
bedruipt zich nu geheel zelf De
vriendenkring vraagt van bezoe
kende groepen een gulden per per
soon. Daarvan moet alles betaald
worden, zoals foldermateriaal, tele
foon. porti-kosten en andere lasten.
hel echte gidswerk, de andere als
tweede vrouw of man. ingeval zich
plotseling iets voor doet. „We gaan
met ouderen om, dus de kans is
aanwezig dat er onderweg wat
voorvalt" aldus de heer Groene
weg.
Na een rondwandeling volgt er bij
na altijd een koffiemaaltijd Op ver
zoek kan in aansluiting daarop nog
van alles gedaan worden Winkelen,
museumbezoek. rondrit met paar
dentram voor mensen die slecht ter
been zijn of wat men maar wenst
Mevrouw N van Liere. een van de
negen van Senioren voor Senioren,
benadrukt in een gesprek dat wel
gekeken wordt hoe de groepen zijn
samengesteld Voor mensen die
moeilijk te interesseren zijn zal geen
ingewikkeld verhaal met jaartallen
en gedetailleerde historische voor
vallen worden verteld, voor anderen
weer wel. In ieder geval gaat het
gemoedelijk toe. Mevrouw Van Lie
re zelf moest de uitleg in het prach
tige Kuiperspoortcomplex aan een
groep dames uit de Randstad bij
voorbeeld onderbreken vanwege
het aanwezige straatgroen, dat in
Middelburg welig tiert. Een flink
deel van het gezelschap zag daarin
namelijk een prachtige gelegenheid
om de voorraad voer voor de thuis
achtergebleven konijnen uit te brei
den
Na afloop van zo'n gebeuren wordt
vaak nog neergestreken op een ter
ras en gezellig nagebabbeld Vol
gens de heer Groeneweg zal het
Middelburgse initiatief spoedig na
volging krijgen in andere delen van
hel land en hij ziet dat ook graag
gebeuren Onlangs hebben geïnte
resseerden uit Goes een bezoek ge
bracht en daar gaan ook stemmen
op om met zo'n groep te starten
Ook een groep uit Oosterbeek die
onlangs in de Zeeuwse hoofdstad
werd rondgeleid komt binnenkort
weer eens praten om te kijken hoe
in eigen omgeving iets dergelijks
begonnen kan worden.
Senioren voor Senioren, zo zegt
Groeneweg. wil overigens geen pro
fessionele organisatie worden, in die
zin dat ze zich elke dag met rondlei
dingen bezig gaat houden. Gemid
deld twee keer per maand wordt
leuk gevonden, niet veel meer want
het moet wel aardig blijven en voor
de leden zelf ook een uitje zijn.
Middelburg is het volgens de vrien
denkring volledig waard om op al
lerlei manieren 'gepromoot' te wor
den Daarbij wil men overigens met
de plaatselijke WV voor de voeten
lopen. Vandaar dat alleen met men
sen van de derde leeftijd wordt
rondgewandeld Afstand en tempo
kan ook geheel aan de wensen van
de ouderen worden aangepast.
Niet alleen op mensen van bui
ten de stad wil Senioren voor
Senioren zich richten. Onalngs nog
werd met een groep mensen uit het
Roggeveenhuis (Noordsingel) een
rondrit met de paardentram door
Middelburg gemaakt. „Stadsgeno
ten reageren vaak opgetogen nadat
ze eerst gezegd hebben dat ze lang
zamerhand echt wel weten wat
Middelburg te bieden heeft. On
langs maakte ik het nog mee dal
een hier geboortige oudere, die
verklaarde zo'n beetje alles te we
ten niet kon vertellen waar er in
het stadscentrum nog houten huis
gevels zijn" aldus mevrouw Van
Liere. Deze en andere details zijn
bij de vriendenkring gesneden
koek.
Voor mede-Middelburgers wordt"
dinsdag 15 november vanaf 14 uur"
een open middag gehouden in het
Jacob Roggeveenhuis. Gemeente
archivaris Peter Sijnke zal dan aan
de hand van eer. diaserie een beeld
geven van Middelburg voor 1940.
tijdens de Tweede Wereldoorlog en
bij de bevrijding Tegelijkertijd zal
een groot aantal ansichtkaarten en
ander fotomateriaal over stad wor
den tentoongesteld Een flink deel
van de kaarten is afkomstig uit de
omvangrijke verzameling van me
vrouw Van Liere Alle Middelbur
gers van de derde leeftijd zijn wel
kom tijdens die open middag. In
middels worden er al contacten
gelegd om dergelijke bijeenkom
sten ook in andere plaatselijke be
jaardenoorden te houden.
Al met al zit er nog \cel organisa-
tiewerk aan vast. Financieel wor
den de mensen van Senioren voor
Senioren er geen cent wijzer van en
moeten ze er eerder op toeleggen.
.„Maar het is wel dankbaar werk"
zegt mevrouw Van Liere. en dat-
vergoedt alles weer.
Willem Staat
VLISSINGEN-OOST - I)c brandweer
commandanten van Vlissingen en
Borsele en van de bedrijfsbrand
weerkorpsen van Hoechst. De Schel
de. Pechiney. de PZEM, Eurogas, To
tal en M and T hebben woensdagmid
dag een zeer succesvolle oefening
gehouden bij M and T in Vlissingen-
Oost. Het w as een stafoefening, waar
bij de tactiek en verbindingen wer
den getest, door een ongeval na te
bootsen met een vliegtuig, dal op een
van de produktieafdelingen zou zijn
gestort.
Er zijn volgens commandant W P
van Leersum van de Vllssingse brand
weer. die de leiding over deze oefening
in handen had. wel enige problemen
geconstateerd op het gebied van de
verbindingen en op tactisch vlak
Maai het was ook de bedoeling van
deze oefening om daarvan op de hoog
te te geraken", verklaarde hij na af
loop De ambtenaren rampbestrijding
van de gemeenten Borsele en Vlissin
gen waren ook bij de oefening betrok
ken De commandanten van de ver
schillende brandweerkorpsen werden
geconfronteerd met een ramp. die
bestond uit drie onueruelen. Ais eer
ste stortte hel vliegtuig neer. waar
door een explosie en brand Ontstond
in een van de produktieafdelingen. die
zich uitbreidde naar het tankpark
waardoor ook een deel van de blusin
stallatie werd vernield -Als gevolg
daarvan moesten verschillende voer
tuigen worden ingeschakeld, om wa
ter te halen uit de Van Cittershaven
Dit betekende dat de activiteiten van
meer dan tien 'voertuigen moester
worden gecoördineerd „Het is eer;
zeer leerzame oefening geweest".-al
dus de heer Van Leersum
ADVERTENTIE
Zuiver scheerwollen truien met het Superwash label hoeft u _J
met op de hand te wassen. Zo in de wasmachine (40°). ca
