Artsen praten over 'grens'
lij behandeling bejaarde
'Systeem van de bejaardenzorg
maakt de mensen
MSsm
GOED VOORBEELD
Zeeuws Steunpunt haalt toneel
naar de middelbare scholen
CEsaa
PZC/ provincie
IEEUWS SYMPOSIUM IN MIDDELBURG
STIPTE
SECRETARESSE
ZOEKT
NONCHALANTE
COMBINATIE.
GESCHIEDSCHRIJVER
ZOEKT HEDENDAAGS JASJE.
Middelburgse
ouderen
vormen
vriendenkring
Vliegtuigongeval nagespeeld in Vlissingen
SUPER INTELLECT ZOEKT SUPERWASH TRUI.
lONDERDAG 27 OKTOBER 1983
17
lOES De artsen in Zeeland en op Goeree-Overflakkee gaan zich bezig houden met de mensen Het uitwisselen van ervarin-
perkingen en grenzen bij de behandeling van bejaarde patiënten. Dat gebeurt tijdens het fehouwn'd? ™gSaW?enCS de
esde Zeeuwse Symposium, op zaterdag 29 oktober aanstaande (aanvang 10.00 uur in de voornaamste uitgangspunten van de
chouwburg in Middelburg). Huisartsen, specialisten, verpleeghuisartsen en apothekers bijeenkomst
aan dan nadenken en praten over de vraag in hoeverre diagnostiek en therapie bij de oudere ^devr°tnre^ daTresïïtatón ran het
latiënten moeten worden doorgevoerd. Zeeuws Symposium met van de ene
hoever mag en moet ie gaan met zaak dat op diverse fronten de laatste ervan uit dat de'zelfdoding'wel ter dag op de andere daadwerkelijk te
j-i,.„..,„„.4 .4rt vol l« nnlinln iitI,'itliit- hpRrtPiippn '/.iin in rlp nrakt.uk van
tmand aandoen. Wat is verantwoord, bejaarde patiént.
is in zijn belang", zo vat dr J. van
ier Feen. lid van de organisatie TZnEophipflpn
leeuws Symposium, de kern van de V UKgCUlCUVH
yeenkomst samen. De vakgebieden
iet thema - en dan met name de
iperkingen en grenzen - wordt zowel den gesteld zijn: interne geneeskun- nen kiezen uit vier onderwerpen (zoals melden dit en dat is bereikt en veran-
evakgebied als in het algemeen aan de- orthopedie, psychiatrie, genees- bijvoorbeeld: schildklierziekten, slij- derd". betoogt Van der Feen Aan het
orde gesteld Er zijn ongeveer 25 middelentoepassing. heelkunde, tage van het heupgewricht, depressie slot van de bijeenkomst, omstreeks
•eiders (verdeeld over acht specialis- hartkunde, urologie en neurologie, en geneesmiddelentoepassing bij 14.50 uur. houdt de Hilversumse inter
en) Per onderwerp komen een huis- IIct onderwerp euthanasie staat niet hartzwakte). Er wordt in het bijzonder nist dr C. van Proosdij een slotvoor-
is en een specialist aan het woord, afzonderlijk in het programma ver- aandacht besteed aan veel voorko- dracht over het thema van het
ïun inleidingen worden vervolgens meld. Harting en Van der Feen gaan mende ziekten/gebreken bij bejaarde Zeeuws Symposium 1983.
an commentaar voorzien door colle-
[a's. In totaal heeft de organisatie
üeuws Symposium (naast Van der
feen bestaande uit de apotheker J.
iarting en de internisten H, Kettner
B D. Zanen) circa 80 inleiders en
smmentaar-koppels ingeschakeld.
>e medici die medewerking verlenen,
afkomstig uit verschillende
ieuwse regio's. De organisatie heeft
r.oor gezord dat alle regio's verte-
aaruit
schillende ziekten aan de orde
gen dan wel commentaren daarop, hulsarts, specialist, verpleeghuisarts
De organisatie Zeeuws Symposium en apotheker. ..Resultaten zie je pas
heeft bewust gekozen voor een opzet op langere termijn. We hopen dat de
waarbij veel mensen actief betrokken mensen van de besprekingen wat
zijn. Er zijn totaal vier inleidingen- meepikken Met dit soort zaken is het
reeksen, waarbij de deelnemers kun- nu eenmaal zo datje niet meteen kunt
Hiwoordigd zijn. „Het is zodanig
pgezet dat mensen uit verschillende
(bieden elkaar voortdurend ontmoe-
in", aldus Van der Feen.
Ie organisatoren maken duidelijk dat
jet zonder gronden gekozen is voor
et thema 'beperkingen en grenzen
lan diagnostiek en therapie bij de
gaarde patiënt'. Dr Vah der Feen
rijst erop dat het aantal ouderen in
[eeland gestaag groeit. Zowel huls
els als specialist (en ook de verpleeg-
ülsartsi worden in toenemende mate
(confronteerd met problemen. „De
::g voor de ouderen wordt steeds
dangnjkermeent dokter Van der
:«en. Hij vindt het dan ook een goede
OOK BUITENLANDSE VOORSTELLINGEN
MIDDELBURG - Het Zeeuws Steun
punt voor kunstzinnige vorming en
volwasseneneducatie heeft de afgelo
pen maanden bemiddeld tussen thea
terbureaus. groepen en middelbare
scholen. Het resultaat is een groot
aantal voorstellingen op middelbare
scholen in de provincie Zeeland. Er
worden ook enkele buitenlandstalige
voorstellingen gegeven.
Deze beginnen '22 november in de
Middelburgse Schouwburg. Dan
treedt heCLondense toneelgezelschap
'Lambda' op met het stuk 'Oh what a
lovely war'. Dit is een musical waarin
ïennisclub Vogelwaarde
\oudt een feestavond
fOGELWAARDE De tennisclub
Vogelvlucht' in Vogelwaarde houdt
Bterdag 5 november een feestavond
ncafe 'Het Karrewiel' Tijdens deze
jestavond worden de clubkampioe-
en gehuldigd. De aanvang is 20.00
IADVERTENTIEI
ZIE |E HET WOLMERK, BEN |E ZEKER.
de spelers de waanzin van oorlog
blootleggen. De voorstelling, alleen
bestemd voor leerlingen van de
Christelijke en de Stedelijke Scholen
gemeenschap in Middelburg, begint
om 14 uur
'Lambda' komt 21 december weer
naar de Middelburgse Schouwburg
met hetzelfde stuk. voor genoemde
scholen Dit keer begint de musical
om 13.30 uur De leerlingen van beide
scholengemeenschappen kunnen op 4
januari wederom naar de 'Schouw
burg. Dan wordt voor hen 'Draussen
vor der Tur' gespeeld door de 'Kam-
merspiele Dortmund'. Het stuk begint
om 14 uur.
Eind november komt het gezelschap
'Mevrouw Smit' afkomstig uit
Utrecht, voor een aantal voorstellin
gen naar Zeeland 'Mevrouw Smit' is
voortgekomen uit de kindercabaret
groep 'Potverdrie' en speelt het stuk
'Geheime Vrienden'. Dat gebeurt op
28 november in 'Britannia' in Vlissin-
gen, aanvang 10 30 en 14 uur, op 29
november in de Middelburgse
Schouwburg om 10.30 en 14 uur en op
30 november in het Goes Lyceum om
13.30 uur.
Heijermans
In de maand december brengt de
Haarlemse toneelgroep 'Het Volk'
een bezoek aan Zeeland. Met 'Brand
in de jonge Jan' van Herman Heijer-
mans wordt op 12 december begon
nen in de Middelburgse Schouwburg,
aanvang 11 en 14 uur. Op 13 december
speelt 'Het Volk' in de Christelijke
Scholengemeenschap in de Zeeuwse
hoofdstad een voorstelling van
'Dwaallicht', de aanvangstijd is nog
niet bekend.
'Het Volk' brengt vervolgens 'Brand
in de jonge Jan' op 14 december in
scholengemeenschap St Eloy in
Oostburg. aanvang 11 uur, op 15
december in de Christelijke Mavo in
Vlissingen, aanvang 9.30 uur en 's
middags om 13 30 uur in De Halle in
Axel. Op 16 december in het Christe
lijk Lyceum in Goes, aanvang 11 en 14
uur.
Een woordvoerder van het Zeeuws
Steunpunt benadrukte woensdag dat
de voorstellingen alleen bestemd zijn
voor leerlingen van het voortgezet
onderwijs. Er zijn ook nog plannen om
de volgende evenementen naar Zee
land te halen: Theatergroep Slinks,
toneelgroep Centrum, het Scapino-
ballet. het popmuzikale programma
'Enso en de D M Peter Faber. het
Internationale Folkloristische Dans
theater. hel English Speaking Thea
tre Amsterdam en enkele volksmu-
ziekgroepen Het is nog met bekend
waar en wanneer deze voorstellingen
worden gegeven
ADVERTENTIEi
Scene uit het toneelstuk Draussen
vor der Tur' door Kammerspiele Dus-
seldorf
Zit |E HET WOLMERK, BEN |E ZEKER.
ïOESE HUISARTS S. BUIJS
KJES „Het volledig onzelfstandig
naken van de mens". Zo omschrijft
Goese huisarts S. Buijs - secreta-
penningmeester van de Landclij-
Huisartsen Vereniging, LHV de
manier waarop in Nederland wordt
zorgd voor de bejaarden,
vindt dat er sprake is van vérgaan-
betutteling en onmondig maken
de ouderen in de samenleving,
stelt dat beslissingen over de
denzorg ook het liefst worden
Itnomen zonder de ouderen erbij te
Strekken. Zeker in een tijd van be-
ailnigingen komen de manco's van
an beleid onbarmhartig aan het
tóit. aldus de Goese arts. Hij acht het
Je hoogste tijd dat de bakens dras-
'ich worden verzet,
Dokter Buijs pleit ervoor dat de zoge
naamde zelfzorg, thuiszorg en mantel-
»rg (vaktaal, waarmee niets anders
ledoeld wordt dan de mens zo lang
Hogelijk zelfstandig te laten wonen)
méér aandacht en mogelijkheden krij-
,Zorg voor aangepaste voorzie
ningen. Schakel meer vrijwilligers en
lamilie in - hoe dan ook, doe er iets
i", betoogt Buijs. Het is hem een
ruwel dat in vele fraaie rapporten
wistandig uitgelegd wordt dat de
btjaarden méér zichzelf moeten red-
l«n, terwijl tegelijkertijd allerlei
tripmiddelen' daartoe worden afge
sroken (zoals bijvoorbeeld bezuinigen
:pde gezinsverzorging en bejaarden
hulp).
Volgens de Goese huisarts is men met
de wijze waarop uitvoering wordt ge-
leven aan de bejaardenzorg niet op de
joede weg. „Het is als het ware het
ontgroeien van de maatschappij aan
de bejaarde. Die komt daardoor een
beetje buiten de samenleving te
Haan", meent Buijs Hij signaleert
'-at het om een typisch Nederlands
sociaal patroon gaat „In het overgro-
jt deel van de wereld is het anders,
(ar is veel meer sprake van een
niliepatroon. zoals in Nederland
'tor de tweede wereldoorlog ook het
«val was". Een erg nadelig gevolg
an de gegroeide situatie is. zo heeft
dokter Buijs ervaren, een groot een
zaamheidsprobleem onder bejaarden.
„Die eenzaamheid is bijzonder groot'
Het is ontstellend, eigenlijk. Het komt
vooral door de systematiek van op
bergen in hokjes en camoufleren". Hij
zegt dat de huisarts, samen met de
andere voorzieningen in de 'eerste
lijns gezondheidszorg' (kruiswerk,
maatschappelijke dienstverlening),
aan de problematiek wel wat kan
doen. "maar ze kunnen het systeem
op eigen houtje met veranderen".
Buijs gelooft dat het voor al een
kwestie van mentaliteit is. In de eer
ste plaats moeten zijns inziens de
mensen minder ver van de eigen zelf
zorg afraken. In de tweede plaats zal
de familiezorg meer aandacht moeten
krijgen „We moeten wat dat betreft
de mensen moraliteitsbesef bij probe
ren te brengen. Zelf probeer ik dat als
huisarts wel steeds te doen".
Jammer
Tijdens het komende Zeeuws sympo
sium over de behandeling van oude
ren (Buijs houdt er een inleiding over
dijbeenhalsbreuken) staat de ethi
sche zijde van diagnostiek en behan
deling niet nadrukkelijk ter discus
sie. De Goese huisarts vindt dal wel
jammer Hij heeft er zelf duidelijk
omlijnde denkbeelden over. Buijs
wijst er op dat formeel geen grenzen
bestaan aan de therapie. Iedere huis
arts kan net zolang doorgaan met
behandeling als hij wil.
Primair vind ik dat de bejaarde zelf
kenbaar moet kunnen maken wat hij
van zijn eigen lichaam wil en ver
wacht. Dat moet een zwaarwegend
advieslïignaal zijn voor de huisarts".
Dokter Buijs maakt duidelijk dat
daaruit voortvloeit dat de bejaarde
patiënt (en ln feite elke patient die
daartoe in staat is) zélf gelegenheid
moet hebben om te bepalen hoever
een therapie moet gaan
Euthanasie
Een dergelijk uitgangspunt hoeft
naar de mening van Buijs er niet
automatisch toe te leiden dat eutha
nasie een gevestigd, wettelijk vastge
legd verschijnsel wordt. Op zo'n rege
ling staat hij niet vol ongeduld te
wachten, temeer omdat dan onge
twijfeld, net als met abortus, de
politiek zich meester gaat maken van
een onderwerp dat in handen van
politici niet thuishoort.
„En trouwens, hoe meer regeltjes er
komen, hoe moeilijker het werken
wordt in ons vak beweert Buijs Hij
beklemtoont dat een huisarts méér
gedragscodes hanteert dan aan de
buitenkant altijd zichtbaar is De op
winding die er over euthanasie heerst,
is naar zijn overtuiging overdreven.
Buijs „In hoeverre zal de huisarts nu
al in vele gevallen een vorm van
euthanasie bedrijven? Bijvoorbeeld
het toedienen van pijnstillers aan een
kankerpatiënt kan eronder vallen
Euthanasie is geen kwestie van r. u
prikje en dan ben je dood. Ik vind
stervensbegeleiding ook een veel be
ter woord. Die bege leiding begint
soms al in een vroeg stadium Daarom
is misschien een nog betere omschrij
ving begeleiding van ongeneeslijk
zieken Het hoort bij de Nederlandse
huisarts zo te zijn dat iedere patient
het recht heeft én de vrijheid, bepaal
de dingen kenbaar te maken als hij
ziek is. De wens van de patient zal
héél zwaarwegend moeten zijn
nnW*
A-.y.
Ï^N, j
De heer J H. Groeneiveg en mevrouw N van Liere bij het beeld m de tuin
van het Roggeveenhuis in Middelburg.
Geruisloos en zonder gebruik te maken van gemeenschapsgeld zijn
negen Middelburgse ouderen al drie jaar bezig met een activiteit die
nergens elders in het land wordt aangetroffen. Het gaat om de
vriendenkring 'Senioren voor Senioren'Deze naam laat al direct raden
dal het hier om ouderen gaat die iets doen voor leeftijdgenoten en dat is
ook zo. Senioren voor Senioren houdt zich namelijk bezig met het
rondleiden van ouderen van elders die een bezoek aan Middelburg
komen brengen.
Volgens coordinator J H Groene-
weg is de zaak vier jaar geleden
eigenlijk spontaan ontstaan met
medewerking van de plaatselijke
Stichting Welzijn voor Ouderen.
Groeneweg zelf zag, toen hij nog in
een kantoorpand aan de Dam werk
zaam was. regelmatig bussen oude
re mensen leegstromen die op de
landelijke bladen van ouderen-
organisaties. Reageert er iemand
dan wordt vooraf besproken wat
de wensen zijn. Is een groep van
bijvoorbeeld veertig personen in
Middelburg aangekomen, dan
wordt er meestal eerst gezamenlijk
koffie gedronken. Vervolgens
bonnefooi de Zeeuwse hoofdstad wordt zo'n grote groep
met hun aanwezigheid vereerden delen gesplitst. Elk tiental bezoe-
Dat leidde tot het Idee om deze kers krijgt twee mensen van Senio-
bezoekers gericht wegwijs te maken
Gaat het in Nederland tnogi om een
enige zaak. de Zuiderburen hakken
al veel langer met het bijltje Daar
bestaat de Academie voor de derde
leeftijd. Die is er verantwoordelijk
voor dat in steden als Brussel. Brug
ge en Gent regelmatig oudere men
sen ln groepen worden opgevangen.
Waarna ze door anderen van de
derde leeftijd (de vriendelijke
Vlaamse benaming voor de bevol-
kinsgroep die hier te lande meest
met bejaarden en ouderen wordt
aangeduidi worden rondgeleid
De Middelburgse initiatiefnemers
zijn drie jaar geleden eerst zelf eens
in Brussel gaan kijken Ze werden
daar ontvangen door de Academie
van de derde leeftijd en daar de
nodige ter zake doende kennis bij
gebracht Gevolg was dat er in de
provinciehoofdstad een groep van
negen mensen ontstond die van
maart tot en met dktober (soms ook
buiten het seizoen) regelmatig men
sen laat zien wat Middelburg alle
maal aan historische schoonheid te
bieden heeft.
Uit de woorden van coordinator
Groeneweg blijkt dat Senioren voor
Senioren daarbij niet over één
nacht ijs gaat De groep wil voorbe
reid zijn op de meest onverwachte
vragen van het publiek. Nu zijn de
leden, op Groeneweg na die er overi
gens ook al 20 jaar woont, allemaal
geboren en getogen Middelburgers.
Niettemin frissen zij hun kennis
over de oude stad regelmatig op
Dat gebeurt door bezoeken aan het
plaatselijk gemeente-archief, de
Provinciale Bibliotheek. het
Zeeuws Documentatiecentrum, ge
meente-voorlichting en het Zeeuws
Museum.
In het begin is er sprake geweest
van geringe financiële ondersteu
ning van de Stichting Welzijn voor
Ouderen. Senioren voor Senioren
bedruipt zich nu geheel zelf. De
vriendenkring vraagt van bezoe
kende groepen een gulden per per
soon Daarvan moet alles betaald
worden, zoals foldermateriaal, tele
foon. porti-kosten en andere lasten.
.•oor Senioren mee. Eén voor
het echte gidswerk, de andere als
tweede vrouw of man, ingeval zich
plotseling iets voor doet. „We gaan
met ouderen om. dus de kans is
aanwezig dat er onderweg wat
voorvalt" aldus de heer Groene
weg.
Na een rondwandeling volgt er bij
na altijd een koffiemaaltijd Op ver
zoek kan in aansluiting daarop nog
van alles gedaan worden. Winkelen,
museumbezoek, rondrit met paar
dentram voor mensen die slecht ter
been zijn of wat men maar wenst
Mevrouw N. van Liere, één van de
negen van Senioren voor Senioren,
benadrukt in een gesprek dat wel
gekeken wordt hoe de groepen zijn
samengesteld. Voor mensen die
moeilijk te interesseren zijn zal geen
ingewikkeld verhaal met jaartallen
en gedetailleerde historische voor
vallen worden verteld, voor anderen
weer wel In ieder geval gaat het
gemoedelijk toe Mevrouw Van Lie
re zelf moest de uitleg in het prach
tige Kuiperspoortcomplex aan een
groep dames uit de Randstad bij
voorbeeld onderbreken vanwege
het aanwezige straatgroen. dat in
Middelburg welig tiert. Een flink
deel van het gezelschap zag daarin
namelijk een prachtige gelegenheid
om de voorraad voer voor de thuis
achtergebleven konijnen uit te brei
den
Na afloop van zo'n gebeuren wordt
vaak nog neergestreken op een ter
ras en gezellig nagebabbeld Vol
gens de heer Groeneweg zal het
Middelburgse initiatief spoedig na
volging krijgen in andere delen van
het land en hij ziet dat ook graag
gebeuren Onlangs hebben geïnte
resseerden uit Goes een bezoek ge
bracht en daar gaan ook stemmen
op om met zo'n groep te starten.
Ook een groep uit Oosterbeek die
onlangs in de Zeeuwse hoofdstad
werd rondgeleid komt binnenkort
weer eens praten om te kijken hoe
in eigen omgeving iets dergelijks
begonnen kan worden
Senioren voor Senioren, zo zegt
Groeneweg. wil overigens geen pro
fessionele organisatie worden, in die
zin dat ze zich elke dag met rondlei
dingen bezig gaat houden Gemid
deld twee keer per maand wordt
leuk gevonden, met veel meer want
het moet wel aardig blijven en voor
de leden zelf ook een uitje zijn.
Middelburg is het volgens de vrien
denkring volledig waard om op al
lerlei manieren 'gepromoot' te wor
den Daarbij wil men overigens niet
de plaatselijke WV voor de voeten
lopen Vandaar dat alleen met men
sen van de derde leeftijd wordt
rondgewandeld Afstand en tempo
kan ook geheel aan de wensen van
de ouderen worden aangepast.
Niet alleen op mensen van bui
ten de stad wil Senioren voor
Senioren zich richten. Onalngs nog
werd met een groep mensen uit het
Roggeveenhuis (Noordsingel) een
rondrit met de paardentram door
Middelburg gemaakt. „Stadsgeno
ten reageren vaak opgetogen nadat
ze eerst gezegd hebben dat ze lang
zamerhand echt wel weten wat
Middelburg te bicden heeft. On
langs maakte ik het nog mee dat
een hier geboortige oudere, die
verklaarde zo'n beetje alles te we
ten niet kon vertellen waar er in
het stadscentrum nog houten huis
gevels zijn" aldus mevrouw Van
Liere. Deze en andere details zijn
bij de vriendenkring gesneden
koek.
Voor mede-Middelburgers wordt
dinsdag 15 november vanaf 14 uur
een open middag gehouden in het
Jacob Roggeveenhuis Gemeente
archivaris Peter Sijnke zal dan aan
de hand van een diaserie een beeld
geven var. Middelburg voor 1940.
tijdens de Tweede Wereldoorlog en
bij de bevrijding Tegelijkertijd zal
een groot aantal ansichtkaarten en
ander fotomateriaal over sta3 wor
den tentoongesteld Een flink deel
van de kaarten is afkomstig uit de
omvangrijke verzameling van me
vrouw Van Liere. Alle Middelbur
gers van de derde leeftijd zijn wel
kom tijdens die open middag. In
middels worden er al contacten
gelegd om dergelijke bijeenkom
sten ook in andere plaatselijke be
jaardenoorden te houden
Al met al zit er nog veel organisa-
liewerk aan vast. Financieel wor
den de mensen van Senioren voor
Senioren er geen cent wijzer van en
moeten ze er eerder op toeleggen.
„Maar het is wel dankbaar werk"
zegt mevrouw Van Liere. en dat
vergoedt alles weer.
Willem Staat
VLISSINGEN-OOST - De brandweer
commandanten van Vlissingen en
Borsele en van de bedrijfsbrand
weerkorpsen van Hoechst. De Schel
de. Pcchiney, de PZEM, Eurogas, To
tal en M and T hebben w oensdagmid-
dag een zeer succesvolle oefening
gehouden bij M and T in Vlissingen-
Oost. Het was een stafoefening, w aar
bij de tactiek en verbindingen wer
den getest, door een ongeval na te
bootsen met een vliegtuig, dat op een
van de produktieafdclingcn zou zijn
gestort.
Et zijn volgens commandant W P
van Leersum van de Vlissingse brand
weer. die de leiding over deze oefening
in handen had wel enige problemen
geconstateerd op het gebied van de
verbindingen en op tactisch vlak.
.Maar het was ook de bedoeling van
deze oefening om daarvan op de hoog
te te geraken", verklaarde hij na af
loop. De ambtenaren rampbestrijding
van de gemeenten Borsele en Vlissin
gen waren ook bij de oefening betrok
ken De commandanten van de ver
schillende brandweerkorpsen werden
geconfronteerd met een ramp. die
bestond uit drie oncieiuelen. Als eer
ste stortte het vliegtuig neer. waar
door een explosie en brand ontstond
in een van de produktieafdelmgen. die
zich uitbreidde naar het tankpark
waardoor ook een deel van de blusin
stallatie werd vernield Als gevolg
daarvan moesten verschillende voer
tuigen worden ingeschakeld, om wa
ter te halen uit de Van Cittershaven
Dit betekende dat de activiteiten van
meer dan tien voertuigen moesten
worden gecoördineerd. „Het is eer
zeer leerzame oefening geweest", al
dus de heer Van Leersum.
ADVERTENTIEi
Zuiver scheerwollen truien met het Superwash label hoeft u
niet op de hand te wassen. Zo in de wasmachine (40°).
