HET GEBROKEN GEWEERTJE
Naar een volwassen konijnenhouder ij
Nederland was neutraal maar
niet altijd zo pacifistisch
IÉ" "1
Argentinië bankroet,
maar het volk
verwacht wonderen
WOENSDAG 26 OKTOBER 1983
PZC/°P'n'e en achtergrond
Door Harry Kuiper)
De demonstratie tegen (nog meer) kernwapens in Europa, komende zaterdag in Den Haag,
roept hier en daar gedachten op aan het gebroken geweertje; symbool uit de jaren
twintig en dertig tegen militaire dienst en bewapening voor landsverdediging. Ofschoon een
vergelijking met toenmalige omstandigheden uiteindelijk mank zou gaan. is het zinvol de
enorme adhesiebetuiging van bijna 2,5 miljoen handtekeningen in herinnering te roepen
wegens de grote vredesconferentie van 1932 in Genève. Heeft Nederland een pacifistische
traditie en wat was het gebroken geweertje?
Tweehonderd zevenentwintig jaar
lang. van de Vrede van Utrecht in 1713
tot Hitiers inval in 1940, heeft Neder
land een vrije strikte politiek van
neutraliteit nagestreefd. Dat wil zeg
gen. binnen Europa, met als voor
naamste oogmerk bevordering van de
handel. Buiten Europa was Nederland
allesbehalve neutraal. In Azië, Afrika
en Amerika werd een koloniaal impe
rium opgebouwd - daar kwam de
..handel" vandaan - waar ook de bbnt-
ten U tegen zeiden.
Het gevolg van de Europese neutrali
teitspolitiek was wel dat Nederland
weinig had in te brengen wanneer het
werd bedreigd Napoleon heeft Neder
land moeiteloos onder de voet gelo
pen (waarna de Britten prompt bezit
namen van Malakka, Ceylon, Zuid-
Afrika en Guyana) De veldtocht van
1831 tegen de opstandige Belgen werd
door Franse tegenstand al na tien
dagen beëindigd. De acties na 1945 In
Indonesië en Nieuw-Guinea werden
op last van de VS en de Verenigde
Naties gestaakt.
Intussen hadden autochtonen die het
Nederlandse gezag met voor zoete
koek wensten te slikken, uiterst
krachtdadig met de Hollandse houw
degen van doen gekregen Te denken
valt aan het optreden van Van Heutz
in Atjeh. En ook na 1945: aan de
„politionele" acties in Indonesië, aan
Joseph Luns inzake Nieuw-Guinea.
Wellicht, de tijd zal 't leren, op dit
moment opnieuw nu Nederland van
Surinaamse zijde een kolonialistische
politiek wordt verweten ten koste van
de SLM en ten behoeve van de KLM.
Te veronderstellen dat Nederland
zo'n beetje voorop gelopen zou heb
ben in het streven naar vrede op
aarde of verzet tegen oorlog is der
halve een lichte overschatting. Maar
Nederlands neutraliteit was tegelijk
een vorm van afzijdigheid. Vrijwel
geen militair verwierf roem en eer
wanneer Nederland in gevaar was,
want het vaderland was maar zelden
in gevaar.
beschrijvingen van verwondingen,
slachtoffers en doodsoorzaken
(slechts een achtste kwam om door
oorlogshandelingen; het leeuwedeel
stierf aan cholera en door weersom
standigheden), veroorzaakten in
Groot-Brittannic stormen van ver
ontwaardiging.
De schaal van een oorlog bleek bij
nadere beschouwing niets heroïeks,
zelfs niets menselijks te bevatten en
dat maakte ook duidelijk wie de
werkelijke slachtoffers zijn van het
oorlogsbedrijf: zelden de bekende
kopstukken, altijd duizenden malen
Jan met de Pet. zijn vrouw, zijn
kinderen, zijn rijtjeshuis.
Het forse aantal oorlogen dat m de
vorige eeuw in het reeds van bloed
doordrenkte Europa werd gestreden
was voldoende om te verhmderen dat
de beelden van de Krimoorlog ver
vaagden met. het uitsterven van een
generatie. Vooral in het laatste decen
nium van de vorige eeuw ontstond
verzet tegen het gemak waarmee
staatshoofden elkaar met oorlog
plachten te bedreigen, daartoe mede
aangespoord door het indringende
boek Die Waffën nieder van de Oos
tenrijkse Bertha von Suttner.
Afgaande op tie documentatie die
zich in de bibliotheek van het Vredes
paleis in Den Haag bevindt, over
heerst de indruk dat vredesbewegin
gen het meest actief werden in Duits
land, Groot-Rrittannié en dp Verenig
de Staten. In mindere mate in Frank
rijk. Italië en Scandinavië, zonder
intussen Leo Tolstoi over het hoofd
te zien.
Meer of minder teruggrijpend op de
geschriften van de staatsrechtgeleer
de Hugo de Groot, die van 1583 tot
1645 leefde zodat van een traditie niet
kan worden gesproken, maakte de
Nederlandse afzijdigheid van het
voortdurend wisselende politieke lot
in Europa in diezelfde tijd plaats voor
een enigszins bewuste, maar met gro
te voorzichtigheid gevoerde neutrali
teitspolitiek. Het leidde ertoe dat
twee grote Europese vredesconferen
ties. die van 1899 en 1907, in Neder
land (Den Haag) werden gehouden.
Waarnemers
Zij waren geen Nederlands initiatief -
het plan was gelanceerd door tsaar
Nicolaas II - en zelfs nam Nederland
geen actief deel aan die vergaderin
gen. De conferentie van 1899 had voor
Nederland wel een aangenaam ge
volg. de vestiging van het in 1913
voltooide, grotendeels door de Ameri
kaanse miljonair Carnegie betaalde
Vredespaleis.
Pas toen na afloop van de eerste
wereldoorlog ook in Nederland steeds
meer bijzonderheden bekend werden
over wat zich in die jaren vooral in
België en Frankrijk had voltrokken
nam de afschuw van het oorlogsbe
drijf vergelijkbare vormen aan als in
de landen die de oorlog hadden ge
voerd - en bij de bevolking die eronder
had geleden
Geen man, geen cent
Nederlanders gingen toen nog een
stap verder want. schrijven generaal-
majoor b d B Koning en Joep But-
tinghausen in de brochure 'Nederland
en de valse hoop ..Wie dacht er na de
Duitse nederlaag in 1918 nog aan de
mogelijkheid van een nieuwe oorlog?
In ons land zeker niemand Was im
mers Duitsland niet door het Verdrag
van Versailles volkomen machteloos
gemaakt: was er nu niet een Volken-
bond die in de toekomst elke oorlog
zou voorkomen9"
Het was. schrijven zij. „de tijd van de
speldjes met het gebroken geweertje
op de jasrevers. Het blad Kerk en
Vrede, dat in de jaren twintig en
dertig 'in kerkelijke milieus veel werd
gelezen, pleitte onverholen voor
dienstweigering. Anarchisten, revolu
tionair-socialisten en communisten"
(en dus niet alleen de SDAP. voorlo
per van de PvdA) „stonden eensge
zind achter de leus 'Geen man en geen
cent voor het militarisme
Er bestond een Anti-oorlogsgroep van
verplegenden: een Vredeskring van
Nederland (te Meppel). een Algemee-
ne Nederlandsche Vredesactie. om en
kele namen te noemen die in de
bibliotheek van het Vredespaleis een
laatste rustplaats gevonden hebben,
evenals trouwens de geschriften van
de aktiegroep Onkruit. Opmerkelijk
is het intussen dat, afgezien van dat
ene citaat in 'Nederland en de valse
hoop', in het Vredespaleis niets te
vinden blijkt te zijn over de herkomst
van het gebroken geweertje.
Anderzijds was er in Nederland na
tuurlijk ook omvangrijk verzet tegen
de anti-militaire stemming, die zoals
aangegeven geen prerogatief van so
cialisten was. Niet zelden ook kregen
de kranten de schuld van de gebro
ken-geweertjesmentaliteit.
Een opmerkelijk, tot dat moment
niet vertoond en sindsdien niet her
haald initiatief werd in 1931 geno
men door Robert Peereboom, hoofd
redacteur van het Haarlems Dagblad
en (samen met zijn broer) directeur
Den Maag-, 29 okTobeK
Goedkoop
Militairen met hun merkwaardige
voorliefde voor houterige eenheids
worst hebben in Nederland bijgevolg
nooit het respect kunnen afdwingen
dat zij in Duitsland (Pruisen), Frank
rijk en Engeland per traditie kregen.
Planters en reders stonden in Neder
land in hoger aanzien dan generaals.
Bovendien bleek het voordelig te zijn
er een klein leger op na te houden;
helemaal geen leger is trouwens nog
goedkoper.
Ben van Kaam van de VU in Amster
dam en prof. mr. dr. M. Rooy. vroeger
hoofdredacteur van de NRC. wijzen
op de Russjsch-Turkse Krimoorlog
(1853 tot 1856) als mogelijk begin van
anti-oorlogsstromingen in Europa; op
de Zwitser Henri Dunant en de Britse
verpleegster Florence Nightingale die
de grondslag legden voor het Interna
tionale Rode Kruis. Wjüü*-
De Krimoorlog was een Russische
poging tot gigantische gebiedsuitbrei- 'p.'-
ding. De opzet was heel Turkije als- ;.w
mede het grootste deel van Irak, Syrië -•
en Saoedi-Arabie bij Rusland te trek- j
ken. Engeland en Frankrijk kwamen
de Turken te hulp om de Russische .j
expansiedrift vroegtijdig in te dam-
'«en Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog van I860 tot 1865 voegde defotoverslaggeving aan het macabere oorlogsbednir
Uet was de eerste oorlog waar (Brit- een nieuwe, indringende dimensie toe. Fotografen als Alexander Gardner. Timothy O'Sullivan en vooral Malhew
se) bladen verslaggevers heen zon- Brady lieten zien welke afzichtelijke tonelen zich op de slagvelden voordeden. De foto i van Gardner) toont gesneuvelde
den. Hun reportages, hun ongeremde soldaten in een van de grote confrontaties: De slag bij Antietam. Maryland, in september 1862
- -•
van uitgeverij Laurens Coster. In zijn
functie van uitgever was Robert Pee
reboom tevens lid van de Nederland
se Dagblad Pers, de club van dagbla
duitgevers.
In 1932 zou dcVolkenbond in Genève
bijeenkomen om, zo vertelt prof. M.
Rooy. te spreken over de verdere
uitvoering van het Verdrag van Ver
sailles. Tot dan was Duitsland ge
machtigd geweest een klein leger in
stand te houden. De opzet van de
conferentie was om Duitsland geheel
te ontwapenen en. zo dat lukte, een
ontwerp te maken voor een totale,
algemene ontwapening. Het plan
kreeg bij het publiek in Europa enorm
veel bijval.
Op 1 december aanstaande verschijnt
het boek 'De krant in bedrijf. 75 jaar
samenwerking en samenleving' (we
gens het 75-jarig bestaan van de
NDP.i. De NDP stelde over het initia
tief van Peereboo"m enkele passages
van het manuscript beschikbaar. In
mei 1931, aldus auteur dr. Joan He
mels ontvouwde Robert Peereboom
tegenover het bestuur van de NDP
een plan voor een actie voor interna
tionale ontwapening, naar het voor
beeld van de Londense News Chroni
cle.
De formule waar Peereboom (in 1955
overleden) op doelde was een formu
lier waarop ieder van 18 jaar en ouder
zijn handtekening kon zetten, als
sluitstuk van een redactioneel bericht
over de wenselijkheid van ontwape
ning. Het NDP-bestuur steunde het
plan en talrijke landelijke en regiona
le bladen plaatsten de oproep.
De resultaten waren overweldigend.
Op een bevolking van 4,5 miljoen
vanaf 18 jaar kwamen 2.438.908 on
dertekende formulieren bij de kran
ten binnen. Schrijver Joan Hemels
tekent hierbij aan: „De verschillen in
levensbeschouwing en maatschap
pijvisie konden kennelijk even weg
vallen. „Ontwapening en neutraliteit
werden kennelijk in onderling ver
band gezien. Door de toegenomen
politieke spanningen en maatschap
pelijke tegenstellingen zou zo'n actie
later in de jaren dertig niet meer
gevoerd kunnen worden".
In september 1931 trok een NDP-
delegatie van drie man i Peereboom,
directeur J W. Henny van het Leidsch
Dagblad en algemeen secretaris W. G
J. Veenhoven) naar Geneve om het
petitionnement aan te bieden. Niet
240 dozen met meer dan tienduizend
handtekeningen in elke doos, maar
„een fraaie oorkonde" waarin de ont
wapeningsconferentie die in februari
1932 zou beginnen, werd verzocht in
naam van de mensheid de noodzake
lijke maatregelen te nemen die tot
ontwapening van de naties zouden
leiden.
Geen resultaat
In die tijd werd ook het gebroken
geweertje volop gedragen. Per slot
was het een uiting van beschouwing,
terwijl de handtekeningenactie niet
gepaard was gegaan met een voor
anderen herkenbaar symbool. Prof.
Rooy en anderen spreken de veron
derstelling uit dat het gebroken ge
weertje voortkomt „uit SDAP-krin-
gen", want het was er al, maar tegelijk
wijst prof. Rooy erop dat de handteke
ningenactie „heel nadrukkelijk los
van elke anti-militaristische bewe
ging moest blijven".
Het heeft niet mogen baten. Prof.
Rooy: „De conferentie van 1932 lever
de geen enkel resultaat op en de
handtekeningenactie dus evenmin.
Daarmee waren de kansen verkeken.
In januari 1933 kwam Hitier aan de
macht en in november datzelfde jaar
stapte Hitier, Duitsland, uit de Vol
kenbond. Dat was de aanzet voor een
nieuwe bewapeningsronde".
Konijnen houden is een bezigheid
die door bijna iedereen van ons
geassocieerd wordt met liefhebberij
en hobby. Terecht, want er zijn vele
duizenden Nederlanders die konij
nen houden, meestal in geringe aan
tallen voor de sport en het plezier.
Dat er een tak van agrarische, dus
beroepsmatige konijnenhouderij is
in ons land. is vrijwel geheel onbe
kend. Eigenlijk moet ik zeggen: er is
een klein bestand aan boeren die
zich geheel of gedeeltelijk op de
konijnenteelt richt. Het is een sek-
tor in opkomst. Zoals we al lang in
de varkenshouderij, de pluimvee
teelt en de kalvermesterij het pro
ces hebben meegemaakt dat die sek
toren zich vrij snel hebben ontwik
keld tot volwassen en aparte takken
van de (intensieve) veehouderij,
zoiets kan wellicht ook gaan gebeu
ren met de konijnenhouderij.
Sterker gesteld: ln feite is de konij
nenteelt in Nederland al bedrijfsfna-
tig bezig. In zeer bescheiden opzet
overigens. Zo'n 150 bedrijven hebben
zich vrijwel volledig op de konijnen
gericht. Is die constatering van enig
belang en vraagt dat om nadere
aandacht? Zeker wel naar mijn me
ning. Eén van de kernproblemen van
onze akkerbouw en veehouderij is
het niet beschikken over voldoende
mogelijkheden om het. bedrijf verder
uit te bouwen of te diversifiëren. De
akkerbouw worstelt met een te eng'
bouwplan Er zijn in feite te weinig
mogelijkheden met. de conventionele
teelt Omdat de bedrijven vaak aan
de kleine kant zijn. kan er vaak met
genoeg efficiënt arbeid ingezet wor
den. Anders gezegd: men zou er
eigenlijk wat bij moeten doen. Vee
houderij idem dito. De grote vlucht
ln de jaren 60 en 70 van de varkens-
en pluimveehouderij is in feite te
danken geweest aan het optimalise
ren van de arbeidsinbreng van vele
boeren op te kleine of te weinig
mogelijkheden biedende bedrijven
Met dit alles voor ogen is het van
terzake
belang de ontwikkelingen in een
ontluikende nieuwe sector te belich
ten en zo nodig te stimuleren. Neder
landers zijn (tot nu toe) geen grote
eters van konijnevlees. Toch eten we
jaarlijks met z'n allen 8.5 miljoen kilo
konijneboutjes op. Meer dan de helft
van al het vlees wordt echter geïm
porteerd Bijna alles komt uit het
Oosten. Een beetje uit Hongarije en
Polen maar het overgrote deel uit
China. Wij eten dus voornamelijk
communistische konijnen. Wat voor
ons geldt, gaat ruwweg gezegd ook
op voor West-Europa. In de EG
wordt jaarlijks ongeveer 80 miljoen
kilo konijnevlees geïmporteerd. Ook
hier weer allemaal marxistisch vlees.
Zoals gezegd, we zijn geen grote
konijneneters (hoewel de consump
tie zeer gestaag toeneemt) maar in
België en Frankrijk wordt des te
meer genoten van smakelijk konijne
gebraad.
Begeleiding
Met de voorgaande cijfers voor ogen,
met de voornoemde knelpunten van
onze akkerbouw en veehouderij in
gedachten, is het wellicht duidelijk
dat nieuwe mogelijkheden zoals de
konijnenhouderij duchtig de aan
dacht verdienen Wat de Chinezen
kunnen, moeten wij minstens kun
nen evenaren. Liefst eerder en beter
dan andere boeren in West-Europa
en elders. De nog weinige beroeps
matige konijnenhouders zijn inmid
dels al georganiseerd in een tech
nisch samenwerkingsverband - de
Nederlandse organisatie van Konij
nenhouders (NOK). Het ministerie
van landbouw heeft een funktionaris
in dienst die zich speciaal met voor
lichting over konijnenhouderij bezig
houdt, Diverse bedrijven die zich
richten op de voerindustne en spe
ciaal op konijnevoer. hebben al ge
specialiseerde mensen in dienst om
voorlichting te geven. Met andere
woorden, het raamwerk voor opzet
en begeleiding van de (toekomstige)
telers is voor een deel aanwezig.
Problemen
Is er echt toekomst voor de konijnen
houderij in Nederland? Of is het met
een bekende term uit de landbouw-
wereld in feite trekken aan een
beetje dood paard? Persoonlijk ge
loof ik zeker dat er mogelijkheden
zijn. Echter niet onbeperkt, zeker
niet in dc naaste toekomst. Maar
met geluk, goed beleid en verder
onderzoek moet deze sektor toch
nogal wat uit te bouwen zijn. Er zijn
overigens nog meer dan genoeg hin
derpalen en problemen op te lossen
er wordt te veel Oosters vlees
gedumpt op onze markt. Mogelijk is
daar in EG-verband iets aan te doen.
onze bescheiden afzet is vrijwel
alleen op de Belgische markt gericht.
Het zegt genoeg dat de prijs van ons
konijnevlees in Belgische franken
wordt betaald. Die eenzijdigheid
moet doorbroken worden;
de konijnenhouderij vertoont in
technisch opzicht de bekende kin
derziekten
Er is te veel uitval en ziekte, er
zouden meer eu u.ugi oeic.v. tussen
moeten komen, meer en vooral meer
gespecialiseerde kennis bij dieren
artsen over konijnen is nodig, de
voederconversie kan beter enzo
voort. Met andere woorden: er is veel
meer onderzoek, studie en ervaring
nodig om deze nieuwe tak echt van
de grond te krijgen.
De mogelijkheden gebundeld: - ko
nijnevlees is 'in'. Het is niet vet, licht
verteerbaar, het heeft lage gehaltes
aan calorieën en cholesterol. De con
sumptie bij ons is laag maar neemt
toe. Er is een markt in West-Europa
aanwezig maar die wordt gevoed
door voornamelijk Chinezen.
Het voortplantingsgedrag van ko
nijnen is spreekwoordelijk bekend
Eén voedster kan thans per jaar voor
30 slachlkonijnen zorgen. Door on
derzoek e.d. kan dit getal nog flink
stijgen
konijnen groeien ontstellend
snel. Binnen drie maanden na hun
geboorte zijn ze al geslachtsrijp.
Konijnen voeden zich vooral met
voedsel dat rijk aan ruwvezel is. Ze
zijn dus geen concurrenten met de
voeding van de mens.
Alles bijeengenomen en afwegende,
kan de conclusie zijn dat op grond
van de huidige stand van zaken de
balans positief uitvalt voor de ko
nijnenhouderij. Het zal van de ont
wikkelingen in de naaste toekomst
afhangen hoe bescheiden of onstui
mig die balans verder uitslaat. De
ervaring heeft echter geleerd dat je
via een stimuleringsbeleid nogal
wal invloed op die balans kan uitoe
fenen.
Mr Gerard W. Smallegange
Tfomende zondag mag het Argentijnse kiezersvolk uitmaken wie
li de leiding van het land op zich zal nemen: de peronistische
rechtsgeleerde Italo Luder, of de besnorde Raul Alfonsin van de
radicale Burgerunie. Maar of de democratie deze keer van langduri
ge aard zal zijnHel leger houdt zich verdacht rustig
Tienduizend doden, meer dan 30.000 vermisten, een half miljoen
ballingen, en toch mogen peronisten, socialisten en marxisten
meedoen aan de stembusslag. „De militairen zijn verslagen", zo
verklaarden Argentijnse politici dat fenomeen. Alsof niet de Britten,
maar zij persoonlijk daarvoor verantwoordelijk zijn.
Onze correspondent in Latijns-Amerika, Rob Sprenkels, ging naar
Argentinië en geeft een indruk van de economische malaise die de
militairen achterlaten.
Door Rob Sprenkels)
Het is een bonte bedoening in de straten van de
Argentijnse hoofdstad Buenos Aires. Alles is v<
plakt met politieke pamfletten. Om drie, vier uur 's nachts
zijn honderden, duizenden militanten van de verschillende
partijen in de weer. De peronistische jeugd bekladt een
serie plakkaten van Alfonsin met de verfkwast. „We komen
terug voor het hele land", zo staat er even later. Maar de jj
peronisten zijn de hoek nog niet om of de radicale
plakbrigade arriveert. Weldra beheerst opnieuw Alfonsin1
het straatbeeld.
Een stukje verderop, aan de over- jard dollar schuld van andere Argfï
kant, staan zo'n tachtig mensen in
de rij, ze schenken weinig aandacht
tijnse bedrijven, waarover nog
derhandeld moest worden. Iniasi
aan het schouwspel. Het ruikt er dels Is de beslissing van recito
Pinto Kramer al herroepen, maard
internationale bankiers vinden hs
verstandiger, met nieuwe kreóiele jj
te wachten totdat duidelijk is wata j
komende burgerregering
ochtends om half vijf altijd de mis- voor plannen heeft.
De radicale presidentskandida
Raul Alfonsin heeft wat dat betrd
aangekondigd dat hij bereid is es*
betalingsverplichtingen met
naar vers brood. „Is brood
schaars?", zo waag ik verwonderd
aan een van de wachtenden. „Nee
meneer, niet als je het kunt betalen
Maar wij zijn arm en hier worden 's
ochtends om
baksels uitgedeeld, en ook wat
van gisteren is overgebleven".
De economische malaise ligt in Ar
gentinië op straat voor het oprapen.
Dit Zuidamerikaanse land, dat zich buitenland na te komen, maar öa( j.
in de jaren '50 kon meten met West- hij een .juiste behandeling" eiste a
europese maatstaven, is totaal ver- zal onderzoeken welke schuld res E
pauperd. Bedelende kinderen in het is en welke niet. Alfonsin doeltdaar: jj
centrum van Buenos Aires. Ambu- bij met name op (vaak ook buita
lante verkopers proberen kauwgum, landse) speculatiebedrijven. die a
pleisters, kammetjes en sokken aan het buitenland dollars leenden e
de man te brengen. Meisjes en jonge dat geld vrijwel onmiddellijk ore
vrouwen bieden zich aan voor een maakten naar pnvé-rekeningen i
tiental dollars De taxi's worden elk Zwitserland, leningen waarvoord
jaar ouder. Particuliere auto's ster- militairen de staat garant hebbf
ven uit; zelfs voor welgestelden is gesteld. Het zou daarbij om in te'**
een nieuwe automobiel een luxe.
Het normale volk begint zo onder
hand uitgehongerd te raken. Meer Italo Luder. de peronistische voet
dan twee miljoen mensen zijn tij- man, heeft het er vooralsnog q
dens de militaire dictatuur hun werk gehouden, dat er over de getost
kwijt geraakt. Over koopkracht kan buitenlandse schuld opnieuw
niet meer worden gesproken. Het moeten worden onderhandeld. „Ht1
minimumloon van 1600 pesos per is van vitaal belang dat Argentinil
maand (nog geen 300 gulden) is de meest gunstige voorwaard^ jj
amper genoeg voor elke dag droog weet te bedingen", zo vindt h|
brood. Volgens officiële berekenin- daarbij insinuerend dat de milita
gen zou een gemiddeld gezin per ren tot nu toe akkoord zijn gegaa j
maand 3800 pesos nodig hebben om met voor het land nadelige vos
aan de goede kant van de armoede- waarden,
grens te kunnen bij ven. De socialis
tische volkspartij, een van de linkse Woïlderetl
splintergroeperingen, beweert dat
daar wel 6000 pesos voor nodig zou
zijn.
meer dan vijf miljard dollar van
Argentijnse schuld gaan.
Onderwijl wacht een uitgehonjw j
volk wonderen. De overtuigingdil
alles beter zal gaan zodra de miii jj
tairen zijn verdwenen, zit bij k
meeste mensen reeds diep gevrof
Nullen geschrapt
Inflatie, hyperinflatie, de bankbil- teld. Desalniettemin blijvei
jetten /.eggen genoeg. Er zijn nog de radicalen als de peronisten ui h
briefjes van één miljoen pesos i
omloop, maar ze zijn op het ogen
blik nog maar 100 pesos waard.
Deze zomer besloot het Argentijnse dens de militaire dictatuur in feilt
bewind namelijk vier nullen te is vernietigd, nieuw leven i"
schrappen. Dit jaar dreigen i
inflatierecords te worden gebroken.
Het officiële inflatiecijfer i
augustus van dit jaar (gemeten met
terst vaag in hun economische pn) n
gramma's. Ze zijn het erover
dat de nationale industrie, die llji g
worden ingeblazen en dat daarvo#
bescherming nodig is tegen dcc»
currentie met buitenlandse bedri;
ven. Dc pragmaticus Luder bt^
augustus 1982) 353 procent. Het het verder over een strenge beznfe
werkelijke cijfer
volgens som- gingspolitiek. en zegt lieve)
mige politici zelfs al boven de 600 dingen te beloven die hij niet vviï
proeent liggen. kan maken.
Ondertussen is het land zo goed als Alfonsi doet dgt daarentegen tè
bankroet. De buitenlandse schuld Een reeel minimumloon. Licht, ga
schommelt tegen de 45 miljard dol- en belastingen omlaag. Werk#
lar aan. De schatkist is leeg en genheid. Volkswoningen. Gratisito
Argentinië kan zijn rentebetalingen dische hulp. Meer scholen. Het is
en aflossingen niet nakomen nu de slechts een greep uit de radical
westerse banken hebben besloten beloften. Hoe Alfonsi dat alleman
voorlopig alle kredieten op te schor- waar denkt te maken? Hij heeftM
ten. Dat gebeurde naar aanleiding over het inkrimpen van de milit&i
van een incident waarvoor de fede- uitgaven, die de afgelopen jarenee
rale rechter Frederico Pinto Kramer kwart van de begroting opslokte
verantwoordelijk was. Maar uitgewerkte cijfers en planr
Eind vorige maand verklaarde de blijven achterwege. En dat doet
rechter het herftnancieringsakkoord plotseling herinneren dat in Arge©
inzake de schuld van de nationale me de radicalen de „witte-b<
luchtvaartmaatschappij ongeldig, partij" vormen, en dat de per.
een akkoord dat volgens de interna- op de arbeiders steunen, hoewel to"
tionale bankiers als voorbeeld linkse peronisme door de militaite
moest dienen voor de bijna zes mil- in feite is uitgemoord,
