jt
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Invasiemacht V S bezet
ilandstaat Grenada
K-
Reacties op inval Grenada
zijn overwegend negatief
Ne
Deel bonden is tegen
onderbreken acties bij
NS voor vredesmars
auto adria
Nederland wil bemiddelen in Golfoorlog
SYMBOLISCHE STEUN ZES CARAIBISCHE LANDEN
e jaargang no. 251
loensdag 26 oktober 1983
Jfen toe zon
Droog weer en af en toe zon Middag-
temperatuur ongeveer twaalf graden
tlalige zuidwestenwind, in het Wad-
iengebied nu en dan krachtige wind
freéidwagmi:
dom lee
3 ijk 150 4463 AE goes 01100 20440
Van onze correspondent een voortijdig bekend worden van de inhoud van de resolutie het Nederlands
ASHINGTON Nederland bereidt in de Veiligheidsraad een resolutie initiatief kan doen mislukken
iordie een opstap moet zijn naar beëindiging van de golfoorlog tussen Iran Een werktekst van een resolutie, die evenwichtig beoogt te zijn. ook al vergt
Irak. zo wordt in goedingelichte kringen vernomen. dat van beide direct betrokkenen concessies, is eerst met de vaste leden van de
[consultaties zijn volgens diplomaten nog in een zo delicaat stadium, dat zij Veiligheidsraad en vervolgens met alle andere landen besproken Iran en Irak
geen verdere mededelingen over willen doen vanwege de mogelijkheid dat zijn op de hoogte gesteld
iVan onze correspondent!
iASHINGTON Een Amerikaanse strijdmacht van 500 mariniers en 1000 parachutisten is
iet symbolische steun van 300 soldaten uit zes Caraibische landen, dinsdag bij het
inbreken van de dag de kleine eilandstaat Grenada binnengevallen. VS-troepen zijn daarbij
iet Cubaanse militairen in gevecht geraakt. Onbevestigde berichten zeggen dat ook
lussische militaire adviseurs op de landingstroepen hebben geschoten.
President Reagan zei dat de actie ten veroverden in het zuid-westen het zouden met Castro's militairen per
in Grenada waar radicaal- vliegveld Point Salines, waar enkele Cubaans schip, voor anker in de ha-
sksë militaire leiders een week gele- honderden Cubaanse arbeiders bezig ven ter plaatse, mogen terugkeren
te een bloedige staatsgreep pleeg- waren de startbaan te verlengen. Zij naar hun eigen eiland
orde en democratie te herstel-
si en tevens levens van buitenlan-
te beschermen. De Sowjet Unie
:Cuba werden bij het begin van de
rx op de hoogte gesteld,
k invasie wordt ondersteund met
er. amfibische landingsgroep van vijf
ihepen en met 1800 mariniers aan
oord in het noorden en een gevechts-
poep van 15 schepen rond het vlieg-
1 iekschip 'Independence', met 90 ge
tob tsvliegtuigen. die in het zuiden
s jositie heeft gekozen. De voorzitter
un de Amerikaanse chefs van staven,
pieraal John Vessey. heeft tegenover
tagresleden verklaard dat de strijd-
BChten van de VS 'over een week, zo
«geluk' Grenada zouden moeten
erlaten
Politiemacht
Minister van buitenlandse zaken
hultz zei tijdens een persconfercn-
dat de Caraibische staten die bij
actie betrokken zijn een politie-
rucht zullen vormen, die in Grenada
Kn regering moet herstellen en ver-
ir toezicht zullen houden op hand
ling van wet en openbare orde,
ktdat de bevolking zelf zijn keuze
maken. De Amerikanen gaan
rtg, wanneer geen gevaar meer be-
)or een terugkeer naar een
(vaarli.jk politiek vacuum.
de eerste fase van de operatie zijn
ine Amerikanen volgens officiële me
edelingen mededelingen gesneuveld
53 gewond geraakt tijdens zwaar-
fre strijd dan het Pentagon had
leiwacht. Drie burgers zouden even-
ftns zijn gedood Twee helikopters
Bilde zijn neergestort. Voorts zouden
12Cubanen zijn omgekomen.
Dertig Russische raadgevers zijn, zo
'•ra te Washington gezegd, als alle
)--gers van derde landen, vrij te
Strekken. Aanvankelijke berichten
SS de Amerikanen de Russische ad-
iseurs onder bewaking hadden ge
werden later ontkend Volgens
anister van buitenlandse zaken
Shultz 'wordt er op hen gelet'.
500 mariniers zijn per helikopter
(land op Pearls Airport, aan de
mord-oostelijke kust; de parachutis-
WASHINGTON - Samen met de premier van Domenica, Eugenia Charles tr.)
gaf president Ronald Reagan dinsdag een persconferentie naar aanleiding
van de invasie van Grenada.
GRENADA
ANTIGUA
GUADELOUPE
DOMINICA
"W. ce
MARTINIQUE «-•
/-
St. LUCIA
'JA.;-'"?'--" -
VINCENT-
ANTILLEN
CARAIBISCHE ZEE
Cf)
TRINIDAD
Venezuela
Op ruim drie kilometer van Point
Salines, ligt de .Medische Universi
teit van de hoofdstad St George's, die
zo'n t>00 Amerikaanse studenten
heeft. De parachutisten hebben eerst
de versperringen op de landingsbaan
opgeruimd. De rest van de strijd
krachten, die op Barbados klaar
stonden, is vervolgens in transport
vliegtuigen geland. Zij hebben het
universiteitscomplex bezet en het
plaatselijke radiostation. Een wat te
Washington wordt genoemd 'deta
chement voor psychologische oorlog
voering' begon met een eigen radio
station onmiddellijk uitzendingen
om de bevolking van de gebeurtenis
sen te verwittigen en zond ter ver
strooiing muziek uit van de 'Bcach
Boys'.
Hoe het staat met andere buitenlan
ders op het in totaal 110 000 inwoners
tellen Grenada was nog onbekend
omdat over het verloop van de ge
vechtshandelingen in Washington
niet veel werd meegedeeld. De mari
niers zouden de noordelijke helft van
het toeristeneiland innemen de
Rangers' elitetroepen van vervaarlij
ke reputatie, het zuidelijke stuk De
landlngspunten liggen In vogelvlucht
omstreeks 16 kilometer uit elkaar Op
diverse plaatsen zou dinsdagmiddag
in de hoofdstad St George's nog gewa
pend verzet worden gepleegd. Grena
da telt een dunnetjes bewapend leger
tje van 1500 man en een volksmilitie
van enkele duizenden. Het vervaar-
lijkste wapen is één SAM 7 luchtaf-
weerraket. waarmee Moskou ooit
Maurice Bishop begiftigde
NIEUWEGEIN Met hun pnvê-auto's blokkeerden chauffeurs van het
streekvervoer sbedrijf West-Nederland in Nieuwegein dinsdagmorgen de
toegang tot het bedrijfsterrein, waar ten gevolge van de 24-uursstaking
de autobussen werkeloos bleven staan
Verzoek
Een grimmige Reagan verscheen in
de perskamer van het Witte Huis met
aan zijn zijde Eugenia Charles, eerste
minister van de minimale staat Domi
nica, die tot dezelfde eilandengroep
behoort als Grenada De Amerikaan
se president verklaarde zondag een
dringend verzoek om steun te hebben
gekregen van de vijf naties die teza
men de Organisatie van Oostelijk
Caraibische Staten vormen. Antigua,
Barbados. St Lucia. St Vincent en
Dominica Ook Jamaica heeft troepen
bijgedragen ..Vroeg deze morgen zijn
strijdkrachten van zes Caraibische
democratieën en de Verenigde Staten
landingen begonnen op het eiland
Grenada aldus de president
Een Sowjet-diplomaat heeft op de
Amerikaanse ambassade in Moskou
geeist dat de Amerikaanse troepen
onmiddellijk worden teruggetrok
ken.
DEN HAAG Uit protest tegen de
aangekondigde verlaging van de
ambtenarensalarissen gingen giste
ren de stiptheidsacties bij de spoor
wegen door. Onzeker bleef het onder
tussen of er zaterdag extra treinen
zullen rijden naar de vredesdemon
stratie in Den Haag.
Het is nog niet duidelijk wanneer en
hoe lang de Nederlandse televisie
programma's door onderbrekingen
worden getroffen. Het gaat in ieder
geval om stiptheidsacties in de vorm
van nauwgezet onderhoud, metingen
en controles aan zendinstallaties.
verbindingen en dergelijke.
De acties onder het PTT-personeel
zullen verder niet alleen de post,
maar ook de telefoon treffen.
In verschillende delen van het land
lag het busvervoer gisteren geheel of
goeddeels stil Alleen in het gebied
van de Fnese busonderneming Fram
mislukte de actie. Daar bleven de
meeste bussen rijden als gevolg van
onenigheid tussen de bondsleden.
De spoorwegactiezal vooralsnog
voortduren. De Vervoersbond van het
CNV en de Federatieve Spoorweg
Vakvereniging hebben laten weten
dat zij de acties ook niet zullen onder
breken voor de vredesmars die zater
dag in Den Haag wordt gehouden. Ze
verwijten FNV-voorzitter Kok dat hij
zijn pet van mede-organisator van de
mars heeft opgezet, toen hij eerder
deze week het spoorwegpersoneel op
riep mee te werken aan het laten
rijden van extra tremen naar Den
Haag
FSV en CNV zijn bang dat onderbre
king van de stiptheidsacties funest
kan uitwerken. De bonden zullen van
daag met de NS-directle overleg ple
gen over het vervoer zaterdag Van
extra treinen zal geen sprake kunnen
zijn Daarvoor is nodig dat alle bon
den de acties vrijdag onderbreken
CFO
De ombouw van de Maasvlak
tecentrale levert 'De Schelde'
2000 manjaren aan werk op.
(PAGINA 11)
Chirurg
Mede onder druk van de in
spectie voor de volksgezond
heid zal het St Liduinazieken-
huis in Hulst een tweede alge
meen chirurg aantrekken
(PAGINA 11)
Plezienmrt
De pleziervaart in Nederland
groeit nog steeds Vooral in
het Deltagebied is de toename
^onzienlijk.
(PAGINA 13)
Radio en televisie, kunst:
2.
Binnen- en buitenland: 3
ril 5.
Opinie, achtergrond: 4.
Financiën, economie: 7.
Provincie: 11, 13. 15 en 17.
Sport: 19.
ACTIE MOGELIJK SCHENDING HANDVEST VN
ln een vergadering in Nijkerk heeft
de ledenraad van de CFO, de CNV-
boud voor ambtenaren en mensen in
de gezondheidszorg en het welzijns
werk. gisteren vastgelegd dat niet tot
staking zal worden opgeroepen.
Stiptheids- en modelacties zijn wel
aanvaardbaar en brengen al genoeg
effect teweeg, zo meent de raad.
CFO-leden kunnen wel op ondersteu
ning van de 'stakingskas' bij de CFO
het beschermingsfonds") rekenen,
wanneer zij als gevolg van eventuele
stakingen door leden van andere bon
den in de knel raken.
Vandaag overlegt het Nationaal Actie
Comité, bestaande uit de toppen van
alle ambtenarencentrales. over de
verdere gang van zaken Na afloop
van het beraad zal worden bekend
gemaakt op welke sectoren de acties
zich in het bijzonder zullen richten
Het openbaar vervoer en de PTT-
bedrijven zullen daar in elk geval bij
zijn. Aeties worden inmiddels ook
voorbereid bij de douane, onder meer
aan de grenzen en op de luchthaven
Schiphol In een dertigtal plaatsen
zullen de komende tijd de gemeente
huizen enige tijd voor het publiek
gesloten zijn wegens protestvergade
ringen van het personeel.
Soortgelijke acties zullen ook worden
gevoerd in provinciehuizen.
FNV-voorzitter Kok deed gisteren
„een laatste oproep" aan het kabinet
om terug te komen van het voorne
men tot verlaging van de ambtena
rensalarissen en de sociale uitkerin
gen. Hij deed dat in het FN V-congres
in Amersfoort dat gewijd was aan de
FNV-voorstellen tol herziening van
het stelsel van de sociale zekerheid.
Volgende week woensdag hebben de
ambtenarencentrales het, waar
schijnlijk beslissende, overleg met
minister Rietkerk over de arbeids
voorwaarden voor de ambtenaren in
1984.
DEN HAAG (GPD) De Nederlandse
regering heeft ernstige twijfels of de
Amerikaans-Caraibische interventie
op het eiland Grenada niet in strijd is
met de beginselen van het Handvest
der Verenigde Naties. Een woord
voerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken zei gisteravond dat
de ontwikkelingen van de laatste
uren de regering aanleiding gaven
tot ernstige bezorgdheid. De Neder
landse regering betreurt de slachtof
fers die in de actie zijn gevallen.
Nederland is niet vooraf op de hoogte
gesteld van de komende invasie.
De oppositie in de Tweede Kamer
heeft bij monde van Relus ter Beek
(PvdA) voor aanstaande donderdag
een mondeling overleg met minister
Van den Broek (buitenlandse zaken)
aangevraagd. Ter Beek zei dinsdag
voor de Vara-televisie dat Nederland
in dit geval niet zwijgzaam aan de
kant kan blijven zitten. Zeker niet als
lid van de Veiligheidsraad der Ver
enigde Naties.
De secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Javier Perez de Cuel-
lar.heeft dinsdag verklaard ..bijzon
der bezorgd" te zijn dat de spanning
in het Caraibisch gebied na de inter
ventie op Grenada zal toenemen. Hij
nep de betrokken partijen op uiterste
zelfbeheersing te betrachten.
Volgens de Nederlandse consul in
Port of Spain Trinidad i zitten mo
menteel tussen de twintig en dertig
Nederlanders op het bezette eiland.
Consul Jan Meijer zei desgevraagd
door de telefoon dat ,.er niets de hand
is met de Nederlanders" Geen van
hen heeft de wens te kennen gegeven
om te worden geëvacueerd aldus
Meijer
In Amsterdam hebben dinsdagavond
zo'n duizend mensen gedemonstreerd
tegen de invasie op Grenada.
Verlegenheid
De Britse regering is met de Ameri
kaanse inval in ernstige verlegen
heid gebracht. De regering-Thatcher
mag zich graag afschilderen als de
trouwste bondgenoot die de VS heb
ben. maar aan de andere kant is
Grenada een voormalige Britse kolo
nie, lid van het Gemenebest, met de
Britse koningin als staatshoofd.
De inval leidde gistermiddag tot bit
tere scènes in het Britse Lagerhuis
Minister Howe ibuitenlandse zaken»
en premier Thatcher deden hun uiter
ste best de VS niet te veroordelen,
maar lieten niettemin merken de
Amerikaanse actie niet goed te keu
ren
De Britse regering is niet van tevoren
geraadpleegd, maar werd pas maan
dagavond op de hoogte gebracht van
de Amerikaanse plannen, zo bleek
gisteren. Mevrouw Thatcher voerde
later die avond zo vertelde ze het
Lagerhuis nog een telefoongesprek
met president Reagan waarin ze hem
vertelde zeer aanzienlijke twijfels
over de wijsheid van de inval te
hebben
Dal verslag was voor de oppositie
onvoldoende. Vandaag zal het Lager
huis een spoeddebat aan de inval op
Grenada wijden.
Veiligheidsraad
Libic en Nicaragua hebben om een
spoedzitting van de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties gevraagd
vanwege de invasie op Grenada. Vol
gens de sandinisten lapt president
Reagan met die invasie opnieuw alle
internationale normen aan zijn laars,
iets wat hij volgens hen ook met
betrekking tot Nicaragua zou doen.
Onderwijl zou de Cubaanse leider
Fidel Castro zich volgens sommige
geruchten dinsdag m spoedzitting
hebben verenigd met zijn belangrijk
ste militaire adviseurs.
Op verschillende Caribische eilanden
is de invasie inmiddels als ..een ge
vaarlijk precedent bestempeld. Als
Reagan ziet dat hij ongestraft Ameri
kaanse troepen op revolutionaire re
geringen in de regio kan afvuren dan
zijn wellicht morgen Cuba en Nicara
gua aan de beurt, zo heet het in
progressieve kringen En dergelijke
analyses doen de vrees voor eventuele
Cubaanse wraakacties toenemen
Een van de kernvragen blijft voorlo
pig of Reagan zijn geallieerden in de
Caraibische Zee, met name Jamaica,
Barbados en Dominica, heeft be
speeld of dat het initiatief voor de
interventie bij de Caribische regeer
ders zelf is geboren. Wat dat betreft
wijzen verschillende waarnemers erop
(Slot zie pag. 3 kol. 4>
Kernwapendebat
in België
BRUSSEL (ANP) - De Belgi
sche kamer van volksverte
genwoordigers heeft dinsdag
besloten op 8 november een
debat te houden over de ra-
kettenkwestie.
Tot nu toe heeft de Belgische
regering zich op het standpunt
gesteld dat alleen zij kan be
sluiten over het al dan niet
plaatsen van nieuwe nucleaire
raketten op Belgisch grondge
bied Hei parlement moet zich
dan daarna uitspreken over de
juistheid van een besluit. Dat
standpunt handhaaft de rege
ring nog steeds. Maar nu al
vaststaat dat het debat op 8
november op de eerste plaats
zal gaan over wie nu eigenlijk
grondwettelijk de beslissings
bevoegdheid heeft, de regering
of het parlement
Zware wissel van
spoorweg-acties
T"Vlaatste week van voor"
Vil 1 EJbereiding op de grote
Vredesdemonstratie in Den
- Haag <op zaterdag aan-
■- staande) is bezig een chaoti
sche te worden. En dat komt doordat
Nederlands grootste vakcentrale, de
FNV. zichzelf dreigt klem te rijden
tussen twee activiteiten die (wat ken
nelijk niemand tijdig heeft voorzien)
in de praktijk strijdig met elkaar
lijken te worden Sinds begin dit jaar
heeft de FNV als deelneemster aan de
organisatie van de demonstratie te-
ger. de modernisering van kernwa
pens haar leden opgeroepen om mas
saal op te trekken naar Den Haag De
grote protestmanifestatie twee jaar
geleden in Amsterdam en optochten
van de vele honderdduizenden afgelo
pen weekeinde in andere Europese
hoofdsteden hebben geleerd wat er
allemaal komt kijken om het vervoer
naar en terug van de plaats van
handeling van zo'n gebeurtenis zon
der problemen te laten verlopen. Al
leen met een krachtproef van het
openbaar vervoer is iets dergelijks te
realiseren. Op papier en in de plan
ning was het allemaal voor elkaar
Vele honderden bussen zijn voor za
terdag gereserveerd en de Nederland-
sche Spoorwegen hadden er rekening
mee gehouden dat 90 extra tremen
richting Den Haag zouden worden
ingezet Alleen was één handicap bij
de opzet van de Vredesdemonstratie
met ingecalculeerd dat er bij de
Spoorwegen volgens het actiedraai
boek van bonden, bij dezelfde FNV
aangesloten, ook op de bewuste da
tum 'stipt' behoort te worden ge
werkt En Nederland heeft intussen
gemerkt dat een alternatieve dienst
regeling in die sfeer op z'n zuinigst 90
treinen minder per dag oplevert
De FNV zit er duchtig mee in de
knoei Temeer omdat het aller
minst eenvoudig blijkt alle spoorweg
personeel ervan te overtuigen dat de
stiptheidsacties voor een goed ver
loop van zaken op 29 oktober ln Den
Haag zeker twee dagen moeten wor
den onderbroken. Op rumoerige ver
gaderingen van georganiseerd spoor
wegpersoneel (van CNV en FNV) zijn
verwarrende beslissingen genomen
Een deel wilde wel meewerken, een
ander deel met. De directie van NS
kon - zo bleek uit overleg - alleen een
garantie voor geolied vervoer naar
Den Haag gevet: wanneer óok aan
staande vrijdag niet stipt, maar ge
woon zou worden gewerkt Spoorweg
mensen voelden zich daarmee weer
onder druk gezet. Alles bij elkaar een
intern conflict van botsende belangen
dat met alleen een bar slechte indruk
maakt, maar ook - als het niet snel is
opgelost - bij de vele duizenden die
zich hadden voorgenomen naar Den
Haag te gaan een nare smaak zal
nalaten. Immers de organisatie van
de 'mars door Den Haag' beoogde
perfect te zijn Als het aan de organi
satoren ligt zal de demonstratie een
even waardig karakter hebber, als die
in het najaar var. 1981 op het Amster
damse Museumplein. Voorwaarde
voor een dergelijk resultaat is natuur
lijk wel dat bij de aanvoer en de
terugreis van zoveel mensen zo weinig
mogelijk aan het toeval wordt overge
laten. De inzet van de Spoorwegen
was daartoe van sluitende betekenis.
In een vroeg stadium werd die trou
wens gegarandeerd. Op grote schaal
zijn daarom treinkaartjes in de voor
verkoop gegeven, ook al om tijdig te
kunnen bezien hoeveel materieel er
die dag op de rails zou moeten worden
gezet Wanneer zou blijken dat een
belangrijk stuk van de organisatie -
het vervoer - door stiptheidsacties bij
NS wordt ontregeld staat nu al vast
dat geweldige kater het gevolg zal
zijn.
FNV-voorzitter Kok heeft dat ge
vaar toch te laat ingezien En zal
veel moeite hebben het nog tijdig te
keren Maar dat is kennelijk het inge
bouwde risico bij acties, die al snel tot
een soort wetmatigheid worden en
daarna de neiging hebben voor nog
maar weinig andere belangen te kun
nen wijken Gebleken is maar weer
eens dat ze heel gemakkelijk op gang
te brengen zijn, maar dat het een hels
moeilijk karwei is om ze af te remmen
of te onderbreken. Vandaar de hart
stochtelijke oproepen van Kok giste
ren aan het adres van het spoorweg
personeel om 'hand in hand' te gaan
voor belangen op twee fronten, vrede
en sociale gerechtigheid. Toch staat
het samen solidair' in dit geval onder
bijzonder sterke druk. De afwijzende
reacties van de Vervoersbond CNV en
i cie categorale spoorwegvakbond FSV
duiden er sinds gisteravond nog met
I op dat het allemaal vlot op tijd voor
elkaar komt Dal geeft te denker, over
de belangenafweging in deze organi-
I saties Het laat bovendien zien dat het
J samenwerkingsverband tussen de
I bonden op toch vrij principiële pun-
ten als hier aan de orde minder hecht
is dan op andere momenten naar
buiten wordt gesuggereerd. Op prak-
I tische gronden is het bovendien te
veroordelen dat organisatoren en
I 'mogelijke' deelnemers aan de de-
I monstratie in Den Haag tot op het
I allerlaatste moment in het ongewisse
worden gelaten over wat ze op weg
I naar Den Haag kunnen verwachten.
I De stiptheidsacties bij NS trekken
I een zware wissel op de Vredesdemon-
I stratie van 29 oktober en een min-
I stens zo zware op de vakbeweging
I zelf.
vdM
Polen vluchten - Vijf Polen, vier
I mannen en een kind. zijn dinsdag met
I een privé-vliegtuigje naar West-Ber-
9 lijn gevlucht, zo heeft de politie in
I deze stad meegedeeld.