Men heeft onvoldoende naar ons geluisterd CENTR UMPAR TIJ VER VIER VOUDIGD Weinig schot onderhandelingen toekomst Hongkong DE VRIES Ook de PvdA op winst PZC/°Pinie en achtergrond PZC -enquête WOENSDAG 19 OKTOBER 1983 (Door Hans de Bruijn en Louis Burgers) Slechts zelden heeft een kabinetsbeleid zoveel weerstand opgeroepen als de eerste Miljoenennota van het kabinet-Lubbers. En zelden eerder heeft de CDA-fractie met zoveel instemming het beleid omarmd. Dat is het CDA op veel kritiek komen te staan. Onder meer CNV-voorzitter Harm van der Meulen en CDA-staatsman De Gaay Fortman sr. veegden het CDA de mantel uit. Enkele (oud-)CNV-bestuurders zegden uit teleurstelling hun lidmaatschap van het CDA op. Terwijl het gesprek van het kabinet met werkgevers en werknemers zojuist mislukt is, verdedigt CDA-fractieleider De Vries de maatregelen nog voor de volle honderd procent. Hoewel het overleg nog niet definitief afgebroken is en het kabinet wellicht binnenkort opnieuw met de sociale partners gaat praten, „valt aan de hoofdlijnen weinig meer te veranderen". Toch kan het kabinet op steun van het CDA rekenen als het erin slaagt samen met werkgevers en werkne mers tot bijstellingen te komen Dat geldt k voor de korting van 3,5 pro cent op ambtenarensalarissen en uit keringen. Maar elke beperking van de korting op de ambtenareninkomens zal ook moeten doorwerken in de uitkeringen „Die mogen niet het slachtoffer wor den van de onderhandelingen met de .ambtenaren," stelt De Vries. De mo gelijkheden voor wijzigingen blijven echter beperkt, omdat volgens de CDA-fractieleider het overheidstekort niet mag toenemen. Terugtreden De kern van het betoog van De Vries is de noodzaak voor de overheid om 'terug te treden'. Dat is niet alleen een harde financiële noodzaak, het is ook nodig om de maatschappij econo misch en sociaal weer gezond te maken. Voor de begroting voor 1984 gaat het volgens De Vries uiteindelijk om de keuze lussen hel behoud van werkge legenheid bij de overheid en het op peil houden van de inkomens van ambtenaren en uitkeringstrekkers. De Vries: ..Wij hebben gekozen voor het op peil houden van de werkgele genheid" Een keuze waar met name CNV- voorzitter Van der Meulen fel op heeft gereageerd? „Dat klopt. Maar vergeet niet dat Van der Meulen onder grote druk staat van zijn achterban". ...die voor een belangrijk deel ook de achterban van het CDA is? „Dat is inderdaad een probleem, maar wat kun je eraan doen? De vakbewe ging behartigt nu eenmaal haar be langen. Wij, hier in de Kamer, hebben veel meer een nationale verantwoor- delijkheid".fDe Vries wijst erop dat ook in de PvdA en de vakbeweging langzaam de gedachte terrein wint dat het gezondmaken van het be drijfsleven een belangrijke voorwaar de voor herstel is. ..Maar een consen sus is er nog niet. Ik zie Den Uyl. of de FNV-federatieraad, dit nu misschien niet zeggen, maar dat komt nog wel. Bepaalde zaken die nu wèl bespreek baar zijn, waren dat drie jaar geleden ook niet. De mensen hebben door de harde feiten meer realiteitszin gekre gen". Volgens De Vries maakt dat het ge wenst dat kabinet, werkgevers en werknemers hun opvattingen 'oprek ken', dat ze alsnog alles op alles zetten om overeenstemming te berei ken. Daarom vestigt hij zijn hoop op een mogelijke nieuwe onderhande lingsronde, later deze herfst. „Het gesprek is vandaag niet echt mislukt. Je had ook een onverbeterlij ke optimist moeten zijn om na de debatten van vorige week te denken dat ze het nu al eens zouden worden Ik hoop nog steeds op méêrjarige inkomensafspraken met werknemers en werkgevers. Alleen zo kunnen we enig uitzicht bieden op een meer gelijk opgaan van ambtenarensalaris sen, uitkeringen en de andere inko mens". Die meerjarige afspraken hoeven vol gens De Vries de ruimte voor het kabinet om in te spelen op nieuwe tegenvallers niet te beperken. „Verge lijk het maar met een meerjarige cac in een bedrijf Ook die kan opengebro ken worden als het ineens erg slecht gaat. Maar belangrijk is dat de over heid klare Wijn schenkt". Grote haast VVD en CDA waren het vonge week hartroerend eens over het te voeren beleid. Nogal wat critici vegen daarom nu CDA en VVD op één hoop Het CDA-standpunt week immers slechts op details van dat van de VVD af- De Vries: „Het is de vraag of dat aan het CDA ligt. Bijna alle initiatieven kwamen vorige week toch van ons. waarna de VVD zich daar in grote haast bij aansloot. Zo hebben wij voorstellen gedaan over de woonlas ten. voor een beter overleg met de sociale partners en voor een grotere tegemoetkoming in de bijstandskos ten van de gemeenten". ..Maar de VVD heeft dat politiek- tactisch natuurlijk voortreffelijk ge speeld- Als wij ons fors tegen het beleid hadden afgezet, had de VVD gezegd: zie je wel, wij zijn de enige echte steunpilaren van het kabinet De CDA-ministers hebben zich laten inpakken, het CDA is weer de onbe trouwbare partij. En nu wij het beleid steunen zeggen ze zie je wel. het CDA doet nu volstrekt wat wij willen. De dodelijke omarming dus". „Het CDA doet het natuurlijk altijd verkeerd. Toen het kabinet-Van Agt met Bestek '81 kwam en het CDA dat lek schoot, zei men ook: het CDA staat niet voor het beleid van de mensen die het zelf in het kabinet zet". VVD-beleid Feit is dat het CDA nu een beleid steunt (sterk bezuinigen, ontkoppe ling) dat jarenlang door de VVD is bepleit. Dan is het toch geen vreemde conclusie dat het CDA dichter naar de WD is gekropen?. „Maar dat komt niet alleen door de VVD. Dit beleid is afgewongen door de barre economische werkelijkheid, die de laatste jaren steeds slechter is geworden. Niemand zei in de jaren '50 en '60, toen CDA en PvdA samen de verzorgingsstaat uitbouwden, dat het CDA te dicht bij de PvdA zat". „Nu zijn we door de economische omstandigheden gedwongen tot het afslanken van die verzorgingsstaat. Dat kon niet met de PvdA. Dat heb ben we geprobeerd in 1981 en dat is mislukt, vooral omdat de spanning tussen de fractie van de PvdA en haar achterban geweldig groot werd. Kijk maar naai' wat er gebeurde met het ziekengeld". ..En dan is er een coalitie met de VVD en daarin lukt het wel Dat betekent echter met dat het CDA zich nu heeft bekeerd tot de VVD-ideeên. Als die barre werkelijkheid er niet was, dan zouden wij nog pleiten voor een terug treden van de overheid, maar wel op een wat andere manier. Met een min der sterk accent op de financiële sanering". Maar dat het zo slecht ging wist u vorig jaar ook. Toch pleitte het CDA toen in tegenstelling tot de VVD voor hel handhaven van de koppelin gen. Heeft het CDA de kiezers daar mee niet voor de gek gehouden? „Nee. We hebben vorig jaar de mensen nadrukkelijk voorgehouden dat er pijnlijke, moeilijk te verteren maatre gelen zouden komen. Vergeet ook niet dat zich sinds 1982 heel wat tegenval lers hebben voorgedaan, een miljard of veertien tot 1986. Zelfs de PvdA vindt nu dat het bedrijfsleven niet langer voorop hoeft te lopen. Dat is toch ook een ontkoppeling, alleen een halfjaar later. Ook daar zijn de opvat tingen dus veranderd" Niet geluisterd Speelt in de kritiek van bijvoor beeld Van der Meulen niet een belang rijke rol dat men déze steun voor dit beleid van het CDA niet verwacht had? „Dat kan zijn, maar dan heeft men onvoldoende naar ons geluisterd, ons onvoldoende serieus genomen. Wij hebben al bij de totstandkoming van het kabinet en bij de discussie over de Voorjaarsnota gezegd dat de begro ting 1984 geen gemakkelijke zaak zou zijn. Dat wij er de voorkeur aan gaven nu in één keer een hard beleid voor een heel jaar op de rails te zetten, liever dan bij de Vooijaarsnota weer geconfronteerd te worden met tegen vallers". ..Het heeft ook te maken met onze politieke positie. Als we regeren met de VVD dan roept de PvdA dat we verraad plegen aan onze idealen. En als we regeren met de PvdA dan zegt de VVD dat we onszelf ontrouw zijn en ons laten inpakken door de PvcÏA". Uitkeringen Men vindt het niet sociaal dat het CDA instemt met een forse korting op de uitkeringen. Dat zou legen het karakter van het CDA ingaan. „We praten al jaren over een herzie ning van ons sociale zekerheidsstel sel Een aantal punten, zoals de verla ging van de uitkeringspercentages, wordt nu overgenomen. Ik vind na drukkelijk dat de korting van 3.5 procent in dat licht moet worden gezien". „Maar wij vinden ook dat als die wijzigingen achter de rug zijn, er weer uitzicht moet zijn op een meer gélijke ontwikkeling Géén volautomatische koppeling, daar zijn we in het verle den mee foutgelopen. Maar we laten de uitkcringstrekkers niet in de steek" „Er is nu sprake van een zekere trendbreuk. Je moet je aanpassen, overschakelen naar een lager niveau, en dat doet pijn. Maar vanaf dat niveau kan je niet tegen de mensen zeggen: we hebben het stelsel aange past en nu laten we jullie nog verder wegzinken" „Stel nu dat die uitkeringspercenta ges Volgend jaar op 70 procent komen te liggen. Dan moet je niet later weer zeggen we verlagen het mininmum- niveau naar 65 procent. Dan is wat mij betreft de kous af'. Door Jan Harren) De coalitie van CDA en VVD zou geen meerderheid meer halen in de Tweede Kamer, wanneer nu verkiezingen zouden worden gehouden. De Centrumpartij is inmiddels in aanhang meer dan verviervoudigd en zou In grootte de vierde partij van ons land worden. Een en ander blijkt uit de eerste resultaten van de grootscheepse enquête die de PZC en een aantal andere regionale dagbladen, aangesloten bij de Gemeenschappelij ke Pers Dienst, onlangs hebben gehouden in samenwerking met het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Publieke Sector van de Rijksuniversiteit van Leiden. De PvdA haalt het grootste deel va haar winst trouwens ook uit de grog die vorige keer niet stemde (5H procent van de mensen die nu fe keus op de sociaal-democraten zen den laten vallen). Ruim vijf proc« van de PvdA-stemmers komt «j het CDA. Ook de Politieke Partij Radical (PPR) haalt winst uit de groepm-: stemmers van de vorige keer procent), even veel als er van he, CDA zouden overkomen. In total zou de PPR licht winst boeken vaj 1,65 procent in september vorig jaa De uitkomsten van het stemgedrag moeilijk te voorspellen, niet in de naar procent nu (drie zetels), van 8750 mensen mogen, door herwe- laatste plaats door de herkomst van HefcGpv blijkt in de enquête vand; ging van een aantal gegevens, repre- de kiezers. Van de mensen die lieten GPD-bladen de trouwste aanhangt* sentatief worden geacht voor het weten dat zij nu op de CP zouden hebben. Van de kiezers die nu opha gedrag van de Nederlandse kiezers, stemmen, heeft niet minder dan 32 GpV zouden^stemmen, heeft 98,43 Na verwerking van nog duizenden procent de vorige keer niet gestemd procent dat de vorige keer ook gt ingezonden enquêteformulieren zal De grote partijen leveren overigens daan. Groot is ook de trouw in het resultaat nog verfijnder worden gelijkelijk aan de Centrumpartij in. ^PF (95.02 procent) en de SC-? en zal vrij veel bekend worden over Van degenen die zeggen dat hun '91.69). de achtergronden van de mensen die keus nu op de CP zou vallen, heeft de **et CDA scoort in dit opzicht aj op de verschillende partijen stem- vorige keer 12.8 procent op het CDA n0S hoog met 90.04 procent. Bij g men De enquête werd kort voor het gestemd, 14,88 procent op de VVD en VVD bgt het percentage al weeras uitkomen van de Miljoenennota, 15,7 procent op de PvdA Uit het 'ager- 82,27 De PvdA scoort 80,11 toen al veel bekend was van de kamp van D'66 komt 1.43 procent en procent en D cc kabinetsplannen, gehouden. van de Communistische Partij Ne- komt aan 71,8 procent. Van degenen die nu opé Het verlies van de coalitie komt derland 2.62 procent. Van de PPR pSp zouden stemmen, heeft 5831 grotendeels voor rekening van het CDA. De christen-democraten vallen terug naar 25,1 procent; bij de verkie zingen voor de Tweede Kamer in september vorig jaar haalden zij nog 29,34 procent van de uitgebrachte stemmen. Zij duikelen daarmee ver der dan tot dusver uit andere onder zoeken is gebleken. De VVD gaat slechts achteruit: van 23,07 naar 22.97 procent. Samen halen CDA en VVD echter met langer de vijftig procent. Ze stranden op 48,07 procent, waar ze vorig jaar september nog 52,41 pro cent scoorden. In de Tweede Kamer zouden de twee door het binnenha len van wat zogenoemde 'rest-zetels' wellicht nog aan 75 zetels kunnen komen. Meer lijkt er echlêi niet in te zitten. Op het ogenblik bezetten CDA en VVD samen 81 van de 150 Tweede-kamerzetels. De Partij van de Arbeid groeit in de GPD-enquète naar 33.32 procent (was 30.38 procent). De PvdA zou op grond daarvan op om en nabij 52 I zetels in de Tweede Kamer mogen I rekenen inu 47). D'66 zakt verder terug en komt op een percentage dat nog onder dat van de PSP ligt. De Democraten dalen van 4,32 procent naar 2,56, de Pacifistisch-Socialisten stijgen van 2,27 procent naar 2.86. Beide zouden daarmee op vier zetels uitkomen. Winst Zij worden ondertussen voorbijge streefd door de Centrumpartij. Bij de Kamerverkiezingen van septem ber vorig jaar scoorde de CP nog slechts 0,83 procent, wat overigens goed was voor één zetel in het parlement. De stijging die zich in andere peilingen al aftekende en zichtbaar werd in de verkiezingen voor de gemeenteraad van Almere, blijkt zich voort te zetten, In de GPD-enquête komt de partij op 3,51 procent (vijf zetels). Hoe zeker het resultaat vopr de Centrumpartij is, valt op dit moment procent dat vorig jaar ook gedaai De EVP boekt wat dat betreft es percentage van 54,41 procent en a PPR van 54,37. Van de aanhangen van de Centrumpartij stemde 1831 procent de vorige keer ook al opa Anderen Ongeveer tegelijk met de GPD-bli den liet het Vara-radioprogramoi 'In de Rooie Haan' een enquêii houden. Daaruit kwam de PvdAmcl 54 Tweede-kamerzetels tevoor schijn. Het CDA zou vijf zetels ver liezen en op 40 uitkomen en de TO zou twee zetels winst (naar 38) boe ken. Een enquête die tezelfdertijd bij dé Tros (Nipo) openbaar werd gemaafe voorspelde voor de PvdA echter ee verlies van twee zetels (naar 45) Ooi het CDA zou er twee zetels bij in schieten en de WD zou gelijk bij- ven. Beide enquètebureau winst zitten voor de Centrumpai^. Bij de Tros zou de CP al drie halen Partij Nu verkiezing '82 PvdA 33.32 pet. 30.38 pet CDA 25.10 pet. 29.34 pet VVD 22.97 pet. 23.07 pet Centrumpartij 3.51 pet. 0.83 pet PSP 2.86 pet. 2.27 pet D'66 2.56 pet. 4.32 pet PPR 2.04 pet. 1.65 pet SGP 1.92 pet. 1.90 pet CPN 1.41 pet. 1.79 pet RPF 1.38 pet. 1.50 pc: EVP 0.78 pet. 0.68 pel GPV 0.64 pet. 0.81 pet Overig 1.51 pet. 1.46 pet Bijna 20.5 procent van de mensen liet weten niet at n de verkiezingen t' zullen deelnemen. Door Ruud Kreulzer) Er zit weinig schol in de onderhan delingen tussen Groot-Brittannië cn China over de toekomst van Hong kong. Het voorspel tot een nieuwe ronde besprekingen, die vandaag, woensdag en morgen in Peking plaatsvinden, kenmerkte zich door openlijke verwijten over cn weer, ondanks de plechtige belofte om de onderhandelingen strikt geheim te houden. De Chinees-Britse onderhandelingen zijn nu een jaar aan de gang en gaan over de vraag op welke wijze het bestuur van Hongkong aan China moet worden overgedragen. In 1997 loopt het pachtcontract af tussen Chi na en Engeland voor het grootste deel van Hongkong, de zogenaamde New Territories. Vóór die tijd moeten de diplomaten een oplossing uitdokteren voor de Britse kroonkolonie. Hoewel 1997 nog ver weg is. moet er snel duidelijkheid komen omdat beslissin gen over investeringen en bouwpro jecten nu eenmaal voor langere ter mijn worden genomen. De huidige onzekere situatie, ver sterkt door de onverzoenlijke stand punten van beide partijen in de onder handelingen, heeft de Hongkong-dol lar al hevig doen schommelen. Afgelo pen weekend zag het Britse bestuur in Hongkong zich genoodzaakt de munt eenheid gedeeltelijk te koppelen aan de Amerikaanse dollar, om een ver dere daling van de Hongkong-dollar en paniek op de geldmarkt te keren. In de Britse visie is dit alles het gevolg van een gebrek aan vertrouwen in de toekomst onder de zakenlieden in Hongkong. Peking houdt echter vol. dat er ëen „samenzwering" tussen sommige financiers en Britse bestuur ders aan het werk is. De economie in Hongkong laat een merkwaardig beeld zien De export van Hongkong is in de loop van dit jaar zeer sterk opgelopen (niet in de laatste plaats naar China t; de ver wachte stijging op jaarbasis is rond 16 procent. Ook de beurs is herstellende van de instorting eind vorig jaar Allemaal gegevens die de zakenmen sen m Hongkong goed moeten doen. Toch is er tegelijkertijd een paniekeri ge sfeer op de geldmarkt en wordt elke tegenvaller op economisch ge bied onmiddellijk toegeschreven aan het „1997-syndroom". De wereldwijde economische recessie, het toenémen- de protectionisme in importerende landen en een uit de hand gelopen onroerend-goedmarkt zijn minstens zo belangrijk om de financiële span ningen in Hongkong te verklaren. herfst van vorig jaar heeft de Britse premier mevrouw Thatcher met veel bravoure haar uitgangspositie uitge tekend. Londen gaat uit van de ver dragen die bijna honderd jaar gele den zijn gesloten, waarbij het huidi ge centrum van Hongkong voor „eeu wig" aan Engeland werd afgestaan. Peking heeft steeds gesteld dat de Hongkong-verdragen geen enkele waarde hebben omdat ze met militai re middelen werden afgedwongen en beschouwt Hongkong als Chinees grondgebied dat tijdelijk onder vreemd bestuur valt. Voor China is dit een principiële kwestie waar niet aan te tornen valt en de irritatie is dan ook telkens zeer groot als Londen op dit Slecht begin De Chinees-Brrtse besprekingen zijn nog niet veel verder dan een jaar geleden en de schaduw van het slech te begin hangt nog altijd boven de onderhandelingstafel. Tijdens haar bezoek aan China cn Hongkong in de punt een tegengesteld geluid laat ho ren. Een recente losse opmerking van premier Thatcher, dat Hongkong al lang onafhankelijk zou zijn geweest als,die verdragen er niét waren, leidt dan ook tot (voorspelbare) felle tegen werpingen vttnuit China, De harde lijn van Thatcher haar handelsmerk in de binnenlandse politiek heeft in de kwestie-Hongkong duidelijk de ave rechtse uitwerking op de bereidheid China om over gedetailleerde en praktische plannen te praten; en dat is wat nodig is om de zakenwereld in Hongkong gerust te stellen. Belangen 1AAN GROOT-BRITTANNIE [m AAN GROOT-BRITTANNIË AFGESTAAN China heeft er alle belang bij dat Hongkong blijft functioneren zoals het nu doet, als een hoogontwikkeld handelscentrum en een fijnmazige verbinding met de kapitalistische wereld. Peking heeft steeds gezegd dat er na 1997 geen ingrijpende ver anderingen zullen plaatsvinden en dat Hongkong een speciale bcstuurs- zone kan vormen met een eigen munteenheid, lokaal bestuur, vrij reisverkeer en meer zaken die in China zelf ontbreken. Tussen Hong kong en de rest van China in is al een speciale bufferzone gecreëerd, waar buitenlandse investeerders minder worden gehinderd door een socialis tisch keurslijf. Niemand twijfelt eraan dat China's sterke man, Deng Xiaoping, werkelijk wil dat Hongkong blijft wat het is. Omdat het een niet geringe bijdrage levert aan de modernisering van Chi na's economie. Maar dat neemt een aantal onzekerheden niet weg. Wat gebeurt er na de dood van Deng? Blijft China dezelfde pragmatische koers volgen? De meeste waarnemers menen van wel, maar het blijft een gok. Een andere onzekerheid is de vraag of China Hongkong wel kan besturen op een zelfde wijze als de Britten dat nu doen. Dat is de .kern van het probleem in de onderhandelingen.' De Britten menen niet zonder chauvinisme dat Hongkong ten dode is opgeschreven zonder hun bijdrage aan hel bestuur. Dat miskent het feit dat Hongkong voor 97 procent door Chinezen wordt bestuurd en het overwegend Chinees kapitaal is geweest dat de kroonkolo nie heeft groot gemaakt. Londen beoogt een constructie die de Chinese soevereiniteit erkent, maar waarbij garanties worden ingebouwd voor be paalde vrijheden, liefst in combinatie met een blijvende Britse verantwoor delijkheid voor het overheidsbestuur Maar voor China is dat onaanvaard baar. omdat op die wijze het l?egrip soevereiniteit geheel wordt uitge kleed Soevereiniteit en bestuur zijn onlosmakelijk verbonden, is Pekings slagzin, waarbij verontwaardiging be staat over de Britse opzet om de soevereiniteit te ruilen" tegen be paalde garanties. Als stok achter de deur heeft Ji Pes fei, directeur van het Chinese Hf ringsbureau voor Hongkong en M:- cao, er al mee gedreigd dat. China c de loop van volgend jaar met cs eenzijdige verklaring zal komen ove de toekomstige status van Hongkoflf als de'onderhandelingen met Lor.de dan nog niets hebben opgeleverd China voelt zich in zijn harde steilte* name ongetwijfeld gesterkt dooreen serie schandalen en faillissementen die de laatste weken Hongkong opschudding brachten en die gee: reclame zijn voor de Britse wijze*" besturen. De goede bedoelingen van China nS in twijfel trekkend, vragen veel onder nemers in Hongkong zich toch af, China wel voldoende beseft wate allemaal komt kijken bij het reilen e zeilen in een van 's werelds belangrijk; ste financiële centra. In elk neemt China nu al de gelegenheid K baat om in Hongkong de zegening» van de vrije markteconomie uit de eerste hand te leren kennen. De onzekerheid die Hongkong kenmerkt, is al zo oud als de comB* nistische machtsovername in Chi01 in 1949. „Mensen die hier lang zittel- vragen zich hardop af, of het 5, W' 15 jaar zal duren vóór deze hapkin brok zal worden opgeslokt doorCt* na". Dit had in de krant van gistere kunnen staan, maar het komt uitee" vergeeld nummer van de Wall Street Journal, gedateerd 17 mei 1957.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 4