BOWLING
MARA THON
NEW YORK
twee zeeuwen op de
zuidamerikaanse toer
omer verheye (55):
trainen aan boord
driehonderd kilo nederlandse
bowlingballen naar Venezuela
JATERDAG 15 OKTOBER 1983
Jaren geleden is el eens geconstateerd: het wereldkampioenschap bowling heeft net zo veel
allooi als de wereldtitelstrijd knikkeren of het mondiale kampioenschap boomstamzagen.
En nog altijd heeft bowling zich niet geschaard in de rij 'volwassen' sporten. Een klaagzang
waarvan het einde vermoedelijk nooit bereikt wordt. Een voetbaltoernooi of een wielerwed
strijd zijn vaak goed voor kilometers schrijfmachinelint, krantepapier en film, maar het
wereldkampioenschap bowling wordt afgedaan met een korte mededeling of met de
prullebak. En dat stuit tegen het zere been van de 25.000 sportbowlers in ons land, die
reikhalzend uitkijken naar een dergelijk evenement. Van 19 tot 29 oktober is het weer zover
niet zo maar naast de deur. Plaats van handeling is Caracas, de hoofdstad van Venezuela.
Bowlend Zeeland is in de Zuidamerikaanse metropool vertegenwoordigd door twee man:
jondscoach Chris Mijnsbergen en speler Erwin Groen, beiden uit Goes afkomstig.
Terwijl op de achtergrond tientallen het Goese bowlingcentrum, maakte denk niet dat het in Nederland nog
©vallende kegels het geluid produ- al enige tijd tijd uit van de nationale eens zover komt dat er een keer per
a maand, of een keer per jaar. bowling
te zien zal zijn". Mijnsbergen ..lik
snap ook met dat ze niets doen geen
aandacht besteden aan het Neder-
ziek. Met een arts erbij had je dat
kunnen onderdrukken. De mensen
die nu meegaan zijn bovendien van
top tot teen gekeurd. Een arts is
verder belangrijk in verband met voe
ding. We eten in Venezuela alleen
datgene wat die arts voorschrijft. Hij
bepaalt dat".
vakantiereisje
eren vergelijkbaar met evenzoveel selectie voordat hij in de definitieve
AirSaanse trommels, zetten Chris ploeg gekozen werd. Als speler miste
Jüjnsbergen en Erwin Groen in het Mijnsbergen vier jaar geleden op een
BoVlingcentrum Goes hun beste haar na het WK in Manilla. Er gingen
beentje voor. Andermaal e
omhun sport uit het verdomhoekje te nummer zeven. „Ik ben te laat begon-
s spelers mee en Mijnsbergen was lands kampioenschap Onlangs was
r dan toch een keer bowling op tv te
Internationaal staat Nederland er trainerskant bezig geweest", mijmert
lang niet slecht voor. De dames beho- hij. Erwin Groen speelt nu zo'n jaar
ren bij de Europese top en de heren of zeven. Een jongen, die het in de
behaalden vier jaar geleden tijdens vingers heeft, maar bovendien men-
»n. Bovendien ben ik te veel met de zien. Een uitzending, die hoog scoorde
qua kijkdichtheid en waardering,
maar een vervolg zit er vermoedelijk
met in. ..Laatst waren we ook in
Zutphen en daar maakte een piraten-
bet WK in Manilla brons bij de strijd taal ijzersterk is. Groen traint slechts zender wel opnamen. Die kwamen
voor vijfmansplocgen. „Dat is erg vier a vijf uur in de week, meer heeft
gewoon even langs voor een interview
en zo"
1", vindt de 30-jarige Chris Mijns- hij niet nodig. „Er zijn veel anderen,
bergen. „Vooral als je nagaat, dat die hetzelfde niveau als Erwin kun-
Xederland in vergelijking met ande- nen halen, maar die komen tekort, materiaal
re landen maar weinig sportbowlers Niet qua techniek, maar mentaal. Je
beeft". moet wel gespannen zijn, dat hoort Maar de wereldtitelstrijd in Caracas
erbij, maar je moet positief gespan- zal vermoedelijk weer onopgemerkt
nen zijn. Dan ben je in staat om een voorbij gaan. 's Werelds beste ama-
extra strike (alle kegels met een worp teur-bowlers zullen elkaar in Venezue-
verklaart la individueel, met dubbele, trio's en
vijfmansploegen bekampen. De Ne-
n aan de banen Het atreriaal waar-
èllars
De blik richt zich gelijk op de Verenig- omgooien Te" gooien'
de Staten, het land met de op bow- Chris Mijnsbergen.
ihggebied ongekende mogelijkheden. Erwin Groen is een speler, die niet derlandse ploeg arriveert zo'n dne
Live-reportages op tv en hoe kan snej ten onder gaan in de zenuwenoor- dagen voor het titeltoemooi. Om te
sï ook anders een flink legertje j0g. die tijdens een bowlmgwedstrijd acclimatiseren, maar ook om te
pelers dat zijn geld kan verdienen wej eens kan onstaan. „Bowlen be-
bowling Winst in de grootste staat voor vijftig procent uit mentali-
ïooien levert deze dames en he- teit". zegt hij zelf. Mijnsbergen: „In
2 veertig- tot. vijftigduizend dollar een Amerikaans boek heb ik gelezen
s In een gemiddeld toernooi ligt er dat het zelfs vijfenzestig procent is",
irde wiimaar nog altijd een stapel- Erwin Groen: „Ik heb nu een bepaald
van twintig duizend dollar-biljet- niveau bereikt door op deze manier te
ai klaar. Het totale prijzengeld be- trainen. Ik denk niet dat het me zou
rond de honderdduizend jukken om elke dag gemotiveerd te
trainen. Als ik dat zou doen. dan zou
ik niet veel verbeteren denk ik Qua
koen mijnheer
Êraagt
Het grote verschil met Amerika is,
Jat iedereen er wel eens bowlt", zegt techniek kan ik ook nauwelijks verbe
tens Mijnsbergen. Erwin Groen ver- teren. Ik zit nu al twee jaar op dit
volgt met: „En dat gebeurt allemaal niveau"
E competitieverband". Bowling als
ireatiesport kennen de Amerikanen ,;//y
b veel mindere mate dan Nederlan- SlUCllO SpOVt
ders. die op een zaterdagavond na het Even terug naar de geringe belang-
mttigen van een overvloedige maal- stelling, die de media tonen voor het
ijd terloops besluiten nog even te bowling. „Het is ook geen aantrekke-
gan bowlen. En zoals elke Nederlan- lijke sport voor het grote publiek", hangt van de baan af hoe die c
mee en waarop gespeeld wordt is voor
wedstrijdbowlers van groot belang.
De truc is. dat je je zo snel mogelijk
aanpast", zegt Mijnsbergen. Groen
„Bijna alle Nederlandse spelers en
speelsters nemen vier ballen mee. Je
weet niet welk materiaal ze daar
hebben. Bij elke wedstrijd die je
speelt vraagje van tevoren ook hoe de
banen er bijliggen. Zijn ze droog of
glad". Mijnsbergen: „En je moet bo
vendien weten of ze hoeken of niet. Je
gooit altijd met'een curve en het
„Het wordt echt geen vakantiereisje",
verzekert Erwm Groen. „Dat kan je
ook niet maken ten opzichte van
„Degenen die de reis betalenvult
Mijnsbergen aan. Groen „Ik wil m'n
best doen voor een goed resultaat".
Mijnsbergen: „Daar moet je rustig
naar toe leven". Groen weer „Kijk. ik
heb zoiets nog nooit meegemaakt.
Het lijkt me gewoon erg leuk" En van
zenuwen lijkt Groen nog nooit ge
hoord te hebben. „Nee. ik ben niet
bang voor een off-day. Er zijn altijd
dagen waarop je wel eens minder
gooit. Ik ben niet bang om af te gaan.
Er zit een opbouw in m'n prestaties en
verder heb je bij bowlen alleen met
jezelf te maken. Dat vind ik een
voordeel In het voetbal kun je Cruyff
laten dekken door Ophof, maar hier
ben je gewoon op jezelf aangewezen.
Je bent niet afhankelijk van anderen.
Je moet zelf zorgen datje goed gooit".
Goed gooien behoeft echter niet altijd
winst op te leveren. Groen en Mijns
bergen maken allebei deel uit van
Bowlingcentrum Goes, dat uitkomt in
de Nederlands hoofdklas. vergelijk
baar met de eredivisie in het voetbal.
Van de tien ploegen in die klas staat
Goes qua gemiddelde op de vierde
plaats, maar in de puntenstand ne
men de Zeeuwse bowlers na twee
speeldagen de laatste plaats in. Een
gevolg van het feit dat wisselvallige
tegenstanders juist tegen Goes goed
op dreef waren „Maar als we deze
scores kunnen behouden, dan moeten
we op een gegeven moment punten
gaan pakken. Dat zit er dik in",
oordeelt Mijnsbergen. Dat zal wel snel
moeten gebeuren, want na afloop van
het seizoen degraderen er drie ploe
gen uit de hoofdklas.
ontwikkeling
ós wel een flets in de schuur heeft vindt Groen. En bovendien heb je
taan. heeft een Amerikaan een eigen iemand nodig die zich voor de sport
Nederlandse interesseert. Er komt veel basketbal
fcwlingbal in huis
janbowlers beschikken
loopt"
Om niets aan het toeval over te laten
wordt de Nederlandse equipe in Vene-
eveneens op tv, omdat Mart Smeets bij Studio zuela vergezeld door een arts. Blessu-
3 eigen materiaal. Naast twaalf Sport zit en veel paardenrennen, om- res in de bowlingsport komen eer
Ee'.ers, twee coaches en een arts dat Eysvogel er zit" Mijnsbergen: „De weinig voor. maar volgens Mijnsber-
staat de Nederlandse equipe voor Belgen besteden wel aandacht aan gen is de aanwezigheid van een medi-
ei wereldkampioenschap in Vene- het bowling op tv, al is dat maar twee cus onontbeerlijk. „In Manilla werd
Eeia sjouwen ruwweg zo'n driehon- of drie minuten per keer". Groen: „Ik ook iemand van de Nederlandse ploeg
ferd kilo aan bowlingballen met zich
ïiersterk
Chris Mijnsbergen, leraar lichamelij-
i opvoeding, is al zo'n twee jaar
coach van de Nederlandse heren-
plnfg.Erwin Groen (22), werkzaam in
Voorlopig richten Mijnsbergen en
Groen zich echter op het WK in
Zuid-Amerika, waar waarschijnlijk
weer zal blijken dat het bowling nog
volop in ontwikkeling is „Gerichte
training is pas een jaar of vier geleden
begonnen", verduidelijkt Chris Mijns
bergen „Vroeger werd ook altijd de
gene die het hardst schreeuwde als
coach aangewezen. Dat is nu wel
veranderd". Met schreeuwen zal
Mijnsbergen vermoedelijk weinig be
reiken. „De oude garde bestaat gro
tendeels uit gevoelsbowlers Daar valt
weinig aan bij te spijkeren. Wat ik wel
doe? I Ik kan technische en taktische
aanwijjingen geven. Bijvoorbeeld wel
ke bal ze het best kunnen gebruiken
En verder moet ik proberen het spul
mentaal bij elkaar te houden"
Wim Jeremïasse (linkst tijdens een
van zijn activiteiten op de baan.
De voetstappen op het metalen scheepsdek klinken dof. De man, die met
z'n ellebogen op de reling geleund staat, kijkt verwachtingsvol om, ziet
niets bijzonders en draait zijn hoofd sloom in de richting van de horizon,
terwijl hij een minuscuul 'sjekkie' achteloos van de ene mondhoek naar de
andere laat rollen. Het geluid zwelt echter aan. de man richt zijn blik
opnieuw en ziet van achter een groep containers een in trainingspak
gehuld persoon op hem af komen. „Mögge", hijgt de hardloper in het
voorbijgaan en in een mum van tijd verdwijnt hij achter een deel van de
deklading. „Mesjogge", denkt de man aan de reling, terwijl hij met een
wijsvinger in de richting van zijn voorhoofd wijst.
Het zou het begin van een komische
film kunnen zijn, maar voor Omer
Verheye uit Vlissingen zit er weinig
grappigs aan. Hij is namelijk de man
'in het trainingspak, die zichzelf in
het zweet loopt aan boord van het
schip. Verheye (55) is gezagvoerder
bij Van Ommeren en in zyn vrije tijd
een fanatiek trimmer Aangezien de
vrije tijd van een scheepskapitein
zich voor een flink deel aan boord
afspeelt, traint hij regelmatig aan
dek. „Dat zijn rondjes van bijna
vierhonderd meter", verklaart Ver
heye, die zondag 23 oktober in New
York zijn tweede (en vermoedelijk
laatste) marathon loopt
Ideaal is het natuurlijk met, die
training aan boord. Hier en daar
staan of liggen wat obstakels en
bovendien willen ook die grote sche
pen in zwaar weer nogal wat slinge
ren Daarnaast is een nat scheepsdek
zo glad als een spiegel Daarom is
Omer Verheye in z'n nopjes als zijn
schip weer ergens heeft aangemeerd.
Trainen op een vaste ondergrond en
de wisselende landschappen onder
breken de eentonigheid van het
rondjes draaien aan dek Of het nu in
de hitte van Bangkok is. of in de
koude langs de Hudson-baai in Ca
nada. Verheye trekt er immer op uit
In Akaba (Jordanië.) trainde hij ooit
tijdens de Ramadan (vastenmaand
bij de mohammedanen). Het was al
donker en de Vlissingse kapitein
werd staande gehouden door enkele
lieden, die hem spontaan te eten
uitnodigden.
spanning
„Aan boord keken ze in het begin
wel vreemd op als ik aan hel lopen
was. Zo van: 'Ik word al moe als ik
sta te kijken'. Maar later waren er
toch jongens, die met me mee liepen.
Er is niets mooiers dan te winnen
van de kapitein natuurlijk", glim
lacht Verheye. Negen jaar geleden
legde hij hardlopend zijn eerste
rondjes af aan boord. Zijn schip (een
bulkcarrier) lag een maand lang bij
Duinkerken voor anker en hij vond
bovendien dat het tijd werd om eens
iets aan zijn conditie te doen. „Ik zat
daar maar hele dagen. Als zo'n schip
voor anker ligt. dan is ook de span
ning van het varen weg. Ik ging wat
lopen en op een gegeven moment
merkte ik dat de conditie merkbaar
vooruit ging. Toen ik thuis kwam
heb ik gelijk wat prestatieloopjes
gedaan en ik heb ook m'n schoon
zoon en m'n dochter aangestoken".
Het loop-virus had hem definitief in
zijn greep. Door de jaren heen ver
loor hij twaalf kilo lichaamsgewicht
en twee jaar geleden liep hij zijn
eerste en tot op heden enige
marathon. In Amersfoort realiseerde
hij 3.40 over de 42 kilometer en 195
meter. „Spijt dat ik zo laat met lopen
begonnen ben? Nee, dat geloof ik
niet. Ik had als atleet niets kunnen
bereiken. Ik heb geen lopersfiguur.
Daarvoor ben ik te zwaar: zeventig
kilo bij een lengte van 1 68 Nee. aan
mij is geen talent verluren gegaan",
verzekert de in Sint-Kruis geboren
Verheye. die ooit als voetballer m het
eerste elftal van Hoofdplaat speelde
opgepakt
De marathon van New York moet
voor de Vlissingse kapitein zijn
laatste worden. Als een naamloze
tussen de 16.999 andere deelnemers.
Met de trip naar New York zijn voor
hem ettelijke duizenden guldens
aan reis- en verblijfskosten ge
moeid. Verheye heeft echter bewust
voor de monsterloop aan de Ameri
kaanse oostkust gekozen. Het is
voor hem het summum. „New York
spreekt mij aan. Laat ik er bij
zeggen, dat ik pro-Amerikaans ben.
Het is een land waar alles mag. Ik
ben een keer in Roemeniè geweest
en daar werd ik opgepakt toen ik
aan het trainen was. Ik had geen
pasje bij me. Ik ben daar nog een
paar uur vastgehouden ook. Zo
merk je dat in de landen achter het
IJzeren Gordijn elke stap gevolgd
wordt".
In haar dertienjarige bestaan is de
New York-marathon uitgegroeid tot
het grootste evenement in haar
soort. In 1970 startten er 126 atleten,
waarvan 72 lopers de wedstrijd vol
brachten. Vorig jaar waren er 14.308
inschrijvers en 13.599 finishers, In
1982 kwamen bij de organisatie ove
rigens zo'n 56 000 aanvragen binnen
voor een startnummer, vandaar dat
Verheye eind vorig jaar zijn eerste
brief al schreef aan het adres van de
organisatie met het verzoek om een
inschrijfformulier Volgende week
ontvangt hij zijn startnummer, dat
hij dan koestert als een kostbaar
kleinnood. Een startnummer is goud
waard en in New York schijnen nogal
wat lieden rond te lopen, die op
allerlei duistere manieren trachten
zo'n nummer in handen te krijgen.
Want ook dit jaar werden de orgam-
satoren. die zo'n 17 000 lopers toela
ten tot de wedstrijd, overspoeld met
tapijt
Nog even wat bijzonderheden over
de New York-marathon: er wordt op
twee verschillende plaatsen gestart
om het immens grote deelnemers
veld genoeg ruimte te bieden in de
eerste kilometer; om over de Verre-
zano-brug („daar ben ik vaak onder
door gevaren") te komen moeten de
deelnemers zo'n vijftig meter hoogte
verschil klimmend overbruggen en
later, in Brooklyn, volgt weer een
afdaling van tachtig meter; op de
Queensboro-bridge lopen de deelne
mers voorts over een drie kilometer
lang tapijt i..het langste tapijt ter
wereld"» dat daar is neergelegd om te
voorkomen dat de lopers last onder
vinden van metalen roosters in het
wegdek
„Het is een ontzettende show", reali
seert Verheye zich „Ja. ik kan me
voorstellen dat het geld veel mensen
ervan weerhoudt mee te doen Ik heb
het er voor over. Ik ga ook pas op
vrijdag weg en dinsdag ben ik alweer
thuis" Zaterdag doet hij trouwens al
mee aan de 'ontbijtloop'. De deelne
mers verzamelen zich 's ochtends om
acht uur voor het gebouw van de
Verenigde Naties in New York Van
daaruit gaat liet richting Central
Park, waar de atleten (ieder een vlag
van zijn of haar land meezeulend)
een ontbijt krijgen voorgeschoteld".
Voor de Walcherse trimmer betekent
het, dat hij het tijdsverschil binnen
een wel erg korte tijd moet overbrug
gen Met andere woorden: er is wei
nig tijd om te acclimatiseren ..Dat is
niet prettig natuurlijk, maar in m'n
werk ben ik dat wel gewend Je moet
proberen daar niet aan te denken
Zeelandbrug opgaat". Bovendien
houdt hij rekening met het klimaat
van de Amerikaanse oostkust, dat
sterk kan wisselen. „Ik hoop dat het
een graad of zeventien, achttien is,
maar het kan altijd kouder of war
mer zijn. Het is een landklimaat en
daarom moet je op alles voorbereid
zijn".
Het is de bedoeling dat Verheye 's
morgens om zes uur al in de bus zit.
die richting start voert. Het start
schot valt pas om half elf. „Je moet
nogal lang wachten, daar heb ik wat
m'n kleding betreft rekening mee
gehouden". De Vlissingse veteraan
zal daarom niet alleen atletiekkle-
ding dragen, maar hij zal verder
gekleed gaan in 'oude plunje'. „Kle
ding die ik voor de start gewoon weg
kan gooien Je staat daar tenslotte
met duizenden anderen en dat lijkt
me gewoon het gemakkelijkst".
aan boord
Zoals gezegd: voor Verheye is de
wedstrijd in New York zijn laatste
marathon. Hij vindt het welletjes.
„Je moet er toch toch veel voor doen
en, niet te vergeten, veel voor la
ten". stelt hij. En ondanks de trai
ningen aan boord blijkt de combina
tie met zijn beroep als zeeman niet
ideaal. „Als ik vaar, dan loop ik
maar drie of vier keer in de week.
Per keer een minuut of veertig. Je
conditie gaat toch achteruit, want
als ik net verlof heb en ik weer aan
de wal ben, dan word ik er van alle
kanten uitgelopen".
De laatste keer raakte hij na zyn
thuiskomst zelfs geblesseerd, omdat
hij iets te intensief trainde. Dat
kwam hem op een bezoek aan het
sportmedisch adviescentrum iwaar
hij tevens een keuring onderging) in
Breda te staan. Maar na zijn herstel
pakte hij de oude draad weer op. Aan
de hand van schema's uit het Ameri
kaanse blad Runnersworld werkte
hij aan zijn conditie.
Lid van een atletiekvereniging is hij
nooit geworden. „Als zeeman ben je
toch maar een beperkt deel van het
jaar aan de wal en in verenigingsver
band kan je dan weinig doen" Ver
heye is echter wel lid van de sport
vereniging Sint-Aloy in het Zeeuws-
Vlaamse Graauw, waar 'super-orga
nisator' Remy Mangnus de scepter
zwaait over zijn 'Trimperium'. „Hij
organiseert het goed", verklaart Ver
heye. „Het voordeel is. dat hij alleen
maar tnmmers onder zijn hoede
heeft, terwijl wij bij andere evene
menten vaak op het tweede plan
komen achter de wedstrijdatleten
Het onderling contact in die trimlo-
pen van Mangnus is bovendien uit
stekend. Hij kent ook iedereen. Gis
teren liet hij trouwens nog een trai
ningspak brengen van Sint-Aloy.
speciaal voor de marathon in New
York De plannen bestaan overigens
al om volgend jaar met een groep
van Aloy naar New York te gaan".
beroofd
zeelandbrug
Met betrekking tol de marathon zelf
Iaat Omer Verheye niets aan het
toeval over. Met zijn dochter Anja
trainde hij zelfs op de Zeelandbrug.
„Die hellingen zijn natuurlijk niet
helemaal te vergelijken met wat je
in New York te wachten staat, maar
je weet het wel ongeveer als je de
„Ik hoop voor mezelf nog heel lang
door te gaan. Er zijn wat de leeftijd
betreft natuurlijk grenzen, maar zo
lang het prettig blijft, ga ik door",
zegt de nummer zevenduizend-zo
veel in de New York-marathon 1983.
Wie overigens denkt, dat het lopen
Verheye nooit iets opgebracht heeft,
komt bedrogen uit. Ter illustratie
nog dit verhaal: Verheye liep ooit
met zijn vrouw door het 'straatje
van alles' in Genua (in zeemanster
men ook wel Via di Tutti genoemd,
een straatje in het rosse, maar duis
tere gedeelte van de Italiaanse stad)
toen mevrouw Verheye plotseling
van haar handtas beroofd werd. Dat
betekende voor de Vlissingse kapi
tein het startschot voor een achter
volging. Op basis van een betere
conditie ging de zege in die race
naar Verheye. die de dief achter
haalde en de buit wist te heroveren.
„Het heeft z'n geld wel opgebracht
dus", lacht hij nog.
