wibo en de ingeramde leugens
TIEN JAAR TROS-AKTUA
bels dat wij met films zouden manipu
leren En ik wil met verhelen dat ik
daar dan toch in het geheel met goed
van word, omdat ik weet hoe het
allemaal tot stand is gekomen. Maar
ja, men schijnt er behoefte aan te
hebben"
de zweep
Een van de kenmerken van Aktua
TV is het sterk benadrukken van
bepaalde zaken. Ik vind dat bij jullie
regelmatig ontaarden in het opdrin
gen van een visie. Neem die reportage
over de actiegroep Onkruit, die pro
testeerde tegen de NAVO-oefening At
lantic Lion Beeld en geluid spraken
boekdelen, maar toch ging er in het
ondersteunende commentaar de
zweep nog eens overheen. Een goed
journalistiek produkt heeft dat niet
nodig, denk ik dan.
„Het meeste tekstwerk schrijt ik per
soonlijk. Deze ook. Jij noemt het de
zweep er over heen. Uiteraard krij
gen dc twee makers van de reportage
die tekst eerst te lezen. Ik heb het in
dit geval ook nog verder rondgereikt
aan enkele mensen op onze redactie
en gevraagd wat ze ervan vonden. Ik
vertel je dit om aan te geven dat zo'n
tekst niet zomaar wordt uitge
kraamd. Er is wel degelijk een denk
proces aan vooraf gegaan. Wat jij
zegt dat wil ik wel toegeven
Aktua heeft inderdaad de naam dat
het zich met name over onze westerse
veiligheid keihard opstelt. Ja. een
zeker herhalingseffect daarbij schu
wen wij niet. Maar wat is daar op
tegen? Ik vind dat goed".
Een collega van mij zei naar aan
leiding van dat Onkruil-onderwerp
Aktua doet eigenlijk mee aan de Kou
de Oorlog.
Na enige aarzeling ..Nou. Ik vind van
met. Ik onderstreep alleen maar dat
ik mensen die zo optreden, blind en
doof vind Je moet duidelijk maken
waar je staat. Ik heb daar op de
School voor de Journalistiek óók over
gepraat. Daar vroeg men zich af of je
dat commentaar niet duidelijker
moet scheiden van de reportage zelf.
Wij praten bij Aktua zelf ook wel over
de vraag of dat misschien met geleide
lijk aan zou moeten gebeuren Maar ik
heb er wat moeite mee om mijzelf nu
in een soort Hiltermann-situatie te
lanceren. Dan kom ik alleen nog maar
de uitzending binnen om commentaar
te geven".
stemminkjes
Je hebt je opvallend neutraal opge
steld in de affaire met de Zuidkore-
aanse Boeing. Als je er dan zo van
overtuigd bent dat de Russen niet te
vertrouwen zijn. dan was dit toch een
uitgelezen kans om genadeloos uit te
halen.
,,Ik heb er inderdaad niks over gezegd
omdat ik er flink mee worstelde. Me
nigeen zal gedacht hebben, nou zal
Wibo wel eens flink gaan uithalen.
Maar ik vond, datje zo'n indicent niet
nodig moet hebben om dan pas te
zeggen: zie je wel, die Russen zijn toch
schurken".
Jij zegt dan arrogant: dat roep ik
toch al jaren
„Nee. dat zeg ik helemaal niet. Ik
kwam er gewoon niet uit. Het is toch
helemaal met arrogant om ergens
eens een keertje met uit te komen?
Dus dacht ik in dit geval dan zeg ik
maar niks".
Maar wel pure reclame voor ae
eigen club dus
..Ja. dat is waar Maar het is ook
service aan de kijkers"
bedreiging
dick versteeg
Maar je kunt toch moeilijk ontken
nen dat de benadering van bepaalde
onderwerpen dicht tegen stemming
makerij aanzit.
„Daar zou het in kunnen ontaarden,
ma&r ik vind absoluut niet dat wij
dat doen. Menigeen, zoals jij zal het
van harte met mij oneens zijn. Ik tob
er niet mee. maar het verbaast mij
weieens dat er altijd maar in kriti
sche zin over Aktua gesproken
wordt. Er zijn toch talloze mogelijk
heden in Nederland om een ander
geluid te horen. Ik ben echt niet
behept, maar ziels overtuigd van
bepaalde zaken. Waar ik maar een
heel klein steentje kan bijdragen om
mensen te waarschuwen voor het
Sowjetrussische gevaar, zal ik dat
niet nalaten".
Maar het is wel een bevestiging wat
met name TROS Aktua al jarenlang
predikt
„Nou ja. inderdaad. Het is ons stok
paardje".
reclame
Een stokpaardje van de TROS is
ook flink reclame maken voor de
eigen club. Laatst maakte je in Aktua
uitgebreid reclame voor het nieuwe
TROS-seizoen op Hilversum 3. Dan
denk ik. wat heeft dat in vredesnaam
met actualiteiten te maken?
„Dat heeft te maken met de manier
waarop wij hier bij de TROS met
elkaar omgaan. Raymond Haverlag
was al een tijdje bezig met het maken
van opnamen, die uiteindelijk moeten
uitmonden in spotjes over Hilversum
3 voor het komende seizoen Nou. toen
belde Raymond mij op en vertelde
dat-ie zulk leuk materiaal had Voel je
er iets voor om er iets in Aktua mee te
doen-? Nou ik vond dat gewoon aardig.
Bovendien was er toch wel een goeie
aanleiding voorm Kort vóór die uit
zending zou er een belangrijke wisse
ling in de TROS-programmering op
Hilversum 3 plaatsvinden Ik Vind het
erg leuk om. waar mogelijk, aandacht
te besteden aan een stuk werk van
mijn zeer gewaardeerde radio-colle
ga's".
Er staan tal van nieuwe ontwikke
lingen voor de deur. Abonnee-televisie
bijvoorbeeld. Houden dat soort zaken
je bezig? Voel je het als een bedrei
ging?
„Wat heb ik eraan om het als een
bedreiging te zien? Ik denk dat het
heel simpel is. YViê gewenst is blijft
aan de bak. Als je programma's blijft
maken waar de mensen trek in heb
ben, dan overleef je. Er staan natuur
lijk grote veranderingen te wachten
in het omroepbestel. Ongeacht welke
kant het opgaat, zal het voor iedere
omroepvereniging betekenen, dat er
flink aangepoot zal moeten worden
om in de markt te blijven. En dan
denk ik niet alleen aan Tros Aktua.
maar vooral aan het amusement.
Gelukkig is er bij de TROS nog
strijdvaardigheid en daar voel ik mij
heel wel bij".
„Het grote voordeel hier is dat er
weinig tijd is voor geouwehoer. Dat is
onverantwoord. Je zult mij overigens
echt niet zien grijnzen over wat er bij
de VARA allemaal gebeurt. Kijk, we
hebben er met z'n allen geen donder
aan dat er moeilijkheden zijn bij
„Achter het Nieuws" Ik vind het
belangrijk dat je een paar spetters
van rubrieken hebt, die tegen elkaar
opknokken om de beste te worden
Toen ik tussen Televizier en Aktua
die baan bij de Verenigde Naties
kreeg, zeiden twee collega's van ande
re omroepen openlijk tegen mij: „Nou,
we zijn toch wel behoorlijk opgelucht
dat jij vertrekt". Echt waar Het is
historisch. Ik zat een biertje met die
twee te drinken en dacht, ach laat
maar Zo'n uitspraak zou je echter bij
mij nooit over de lippen krijgen".
„Ik ben mij rot geschrokken van de
hartproblemen van Jaap van Meek-
ren. Maar als die man z'n werk aan de
wilgen hangt en men neemt bij de
AVRO niet snel maatregelen, dan zal
dat ongetwijfeld consequenties heb
ben voor Televizier Magazine. Ik zou
dat enorm betreuren. Ik leef bij dat
soort gezonde concurrentie-overwe-
gingen. Over één ding kan ik mij
altijd heel nijdig maken. Als mensen
bij Aktua grijnzen als er bij Brand
punt een storing is"
timmert, daarmee geconfronteerd
wordt. Je steekt je nek uit Hoge
bomen vangen veel wind. Ik heb nooit
problemen met een eerlijke kritische
aanpak. Ik heb natuurlijk veelvuldig
tegenover collega's gezeten, die mij
scherp aan de tand voelden, maar dat
was zelden of nooit vooringenomen.
Neem Joop van Tijn Ik vind dat een
zeer geachte collega. Daar komen dan
verhalen uit waarvan ik kan zeggen
daar leer ik wat van. In die verhalen
staan bepaalde conclusies, waarvan
ik zeg verdorie, dat zet mij aan het
denken. Maar ik heb ook te maken
met kwaadaardige vertellingen Fa
Tros-Aktua: aan het hoofd de man die tien jaar geleden de rubriek opzette: Wibo van de Linde. Een reus die van
aanpakken weet maar die in de loop der tijd wagonladingen kritiek over zich heen heeft moeten laten komen.
Kritiek? „Ja, maar je steekt nu eenmaal met zo'n programma je nek uit". Dat er met films zou worden
pmanipuleerd? „Fabels!", vindt de chef. Dat hij de kijkers een visie opdringt, zoals laatst in zijn benadering van de
Wie Onkruit tegen de NAVO-oefening Atlantic Lion? „Wij stellen ons keihard op voor de Westerse veiligheid", aldus
Kibo. „Maar van stemmingmakerij is absoluut geen sprake".
- Deze maand begin je aan je tiende
Karbijde TROS. Ben je in die tijd veel
umnderd?
Je mag hopen dat ieder mens in zo'n
«riode wat leert. Wat de menselijke
beïnvloeding op je werk betreft, ver
ader je natuurlijk. Maar technisch-
operationeel. qua aanpak van je ru-
bnek, de keuze, de ideeën, ben ik niet
veel veranderd. Dat komt ook omdat
Ut voor een dergelijk programma nog
een betere formule voorhanden
sb".
Even terug naar de tijd bij AVRO's
tlevizier. Ik herinner mij jou als een
mlaggever die de zaken toen dege-
aanpakte. Recht-toe-recht-aan-
ftimalistiek. Geen soeza er omheen.
In dat opzicht ben je toch wel veran
derd
Jtet jij dat erin ziet is jouw goed
recht Dat moet jij dan maar doen.
&jn werkopvatting is echter precies
«zelfde als toen ik bij de AVRO
*e:kte. Het enige verschil is dat ik bij
tótuaTV een wat duidelijker mening
«er bepaalde zaken laat horen. Maar
«je mening had ik bij Televizier óók
Jl Het heeft met de structuur te
maken. De AVRO heeft een neutraler
Welling en de TROS heeft een
toht. Het gaat erom wat een be-
wlde omroepvereniging van je ver-
Meneer Van de Linde heeft de
jMdmachtiging niet in zijn zak. Het
"RöS-bestuur bepaalt de lijn".
- Waaraan moeten mensen bij Aktua
Mldoen'
»Het moeten actieve mensen zijn, die
tod willen werken. En dan bedoel ik
f-en slavenarbeid, maar zelf ideeën
todragen, je bezinnen p wat er
T%nde week gedaan kan worden,
frlijkheid betekent voor mij: be
bouwbaar werk afleveren. Mijn men-
02 moeten hun onderwerpen zo ma-
dat ze niet alleen zichzelf ermee
j®useren. Het moet interessant zijn
woreen groot publiek. En ik denk dat
«laatste het moeilijkste is van ons
Jfc Ons wordt vaak verweten dat we
"Paalde dingen teveel populariseren.
we de dingen te gemakkelijk
ouden verkopen. Daar praat ik graag
Ik heb er onlangs nog met 150
man op de School voor de Journalis
tiek in*Utrecht over zitten discussië
ren. Over het illustreren van de onder
werpen. En we kwamen toch tot de
gezamenlijke conclusie dat je bij ver
mijding van illustraties al heel gauw
uitkomt op droge gesprekken achter
de tafel".
ruim mandaat
De Aktua-formule. Is dat jouw ei
gen inbreng of was het gewoon een
opdracht?
„Ik denk dat ik mij gelukkig mag
prijzen met een uitermate ruim man
daat. Toen ik hier in de markt was
heeft de TROS-leiding gezegd: wij
willen graag een actualiteitenru
briek zoals je die bij de AVRO maak
te en daarbij heb je de ruimte om wat
duidelijker stelling te nemen. Dat
sprak mij aan. Vervolgens mocht ik
de rubriek naar eigen idee gaan in
vullen. Uiteraard in samenspraak
met de redactie. Bovendien zou even
tuele controle altijd pas achteraf
plaatsvinden. Ik werk overigens zelf
volgens het principe: bij twijfel niet
inhalen. Als ik zelf denk: nu kom ik in
vaarwater, waar ik advies nodig heb,
dan kan ik dat ook vragen aan direc
tie of zelfs aan de voorzitter. Dat gaat
dan in de geest van: lijkt je dit
verstandig, enzovoorts".
Uit vrees voor ledenverlies?
„Nee, nee, dat bedoel ik niet zozeer. Er
zijn soms zaken die jouw omroep in
een proces kunnen verwikkelen.
Neem die Menten-affaire. Dat was
toch een vrij risicodragende zaak.
maar dat heeft men toch helemaal
aan mij overgelaten. Dus het werkt
goed. Ik heb een hele grote vrijheid en
ik draag die vrijheid ook uit op de
mensen, waarmee ik werk. Ik ben niet
het soort baas dat over iemands
schouder toopt mee te kijken Hoewel
dat soort dingen veelvuldig over mij
zordt geroepen. Maar ja. zoals je weet
worden over mij allerlei fabels ver
teld".
Ik weet nog zo net niet of dat altijd
wel fabels zijn. In elk geval sta je bloot
aan nogal wat kritiek. Dat moet toch
een oorzaak hebben.
„Ik denk dat iedereen die aan de weg
ZATERDAG 15 OKTOBER 1983
