pomobjectief
KR UIDENTUIN
nostalgie in een
klein hoekje
HET EINDE VAN
VEEL GESLEEP
F—
snijbloemen
en potplanten
top-tien
Foto: Een combinatie
van een aantal kruiden
waaronder bonte peper
munt, kattekruid en ar
temisia.
Laten we eerst eens even een kort
overzicht geven van de geschiedenis
van krulden In de prehistorische tij
den gebruikte mensen al kruiden voor
voedsel en geneesmiddelen. Uit erva
ring leerde men welke kruiden wel en
welke niet geconsumeerd konden
worden. Niet altijd een benijdens
waardige ervaring vooral als bleek dat
een genuttigd kruid giftig was. Oude
Egyptenaren haalden veel van hun
kruiden uit Babylon en India. Deze
werden gebruikt bij het balsemen van
de doden, voor verfstoffen en desinfec
terende middelen, De Grieken breid
den de kruidenkenms uit Tenslotte
brachten de Romeinen deze kennis
over naar onze streken toen zij vrijwel
heel Europa veroverde. Gedurende de
tijd van de Romeinse overheersing
werden veel van die 'geïmporteerde'
kruiden inheems en groeiden hier
later zelfs in het wild.
Met de komst van de kloosters begon
ook de teelt van kruiden in daarvoor
ingerichte tuinen. In het begin werden
deze kruiden alleen in de geneeskun
de gebruikt maar later ook in de
keuken. In deze tijd werden ook de
eerste kruidenboeken gescxhreven
De beclangstelling voor de kweek van
kruiden voor huisgebruik zwakte in
de negentiende eeuw enorm af. Veel
mensen trokken naar de stad om daar
werk te vinden. De industriële revolu
tie begon. In de overvolle steden was
vrijwel geen ruimte voor kruidentuin
tjes.
Een nekslag kreeg de kruidenkweek
toen patentgeneesmiddelen en kant-
en-klare kruidenmengsels op de
markt verschenen. Gedroogde keu
kenkruiden waren overal te koop.
maar de kwaliteit ervan was niet
geweldig.
De dure kruidenindustrie die voor de
industriële revolutie was opgebouwd
verdween toen moderne fabrikage
methoden van kunstmatige smaak-
sotffen hun intrede deden
Toch is er de laatste jaren een duide
lijke opleving in de belangstelling
voor kruidenkweek. Voor veel mensen
zijn de hoeveelheden smaak- en kleur
stoffen. de conserveringsmiddelen en
andere chemische toevoegingen aan
'fabriekskruiden' te veel van het 'goe
de'. Men wil de natuurlijke msaak van
kruiden weer op de tong. En het
gezondheidsaspect speelt daarbij ook
een grote rol. De speurtocht naar
'grootmoeders kruidenboek' is inge
zet en veel van de verloren gegane
kruidenkennis komt langzaam weer
naar boven.
kruidentuin
De aanleg van een kruidentuin ver
eist beslist geen grote tuin. Een zon
nig hoekje bij de keukendeur of een
rand langs het tegelpaadje kan al
voldoende zijn. U moet er rekening
mee houden dat kruiden vaak ge
bruikt worden in de keuken. Een
strooptocht dwars door de tuin heen,
om ergens achter bosjes een paar
stengeltjes bieslook vandaan te ha
len doet u zeker geen tweede keer.
Als het regent wordt de volgende
keer bij het koken wel weer met een
Foto's: Drie opnames
van hetzelfde object met
drie verschillende
brandpuntafstanden,
foto linksboven met de
28 mm groothoeklensi,
foto midden: met de
50 mm istandaardlens),
foto ondermet de
85 mm kleine telelens).
potje gedroogde kruiden gehanteerd.
De kruiden moeten dus makkelijk te
bereiken zijn.
Als u geen tuin bezit kunt u op het
balkon of platte dak kruiden kweken.
Er zijn lichte plastic potten en bakken
in de handel waarin kruiden gezaaid
of geplant kunnen worden. Let er wel
op dat het gewicht van die bakken
een rol speelt op een balkon of dak.
Kijk dus uit met zware stenen of
houten bakken. Een 'lichte' oplossing
is het vullen van plastic potten met
een mengsel van compost en turf
molm, en daarin de gewenste kruiden.
Speelt het gewicht geen rol dan kan
een goede, licht kalkhoudende. bloe-
menaarde gebruikt worden. Grotere
plastic bakken moeten olp een paar
stenen geplaatst worden zodat de
licht er rondomheen kan circuleren.
Let erop dat onder in de pot voldoen
de afwateringsgaten zitten. Deze moe
ten bedekt worden met potscherven
of kiezelstenen om de aarde fris te
houden. Stukjes piepschuim kunnen
daarvoor ook gebruikt worden als op
gewicht bespaard moet worden.
De beste planttijd voor verreweg het
grootste deel van de kruiden is het
voorjaar. De meeste zaden kunnen
direct in de pot of bak gezaaid wor
den. Kleine kruidenplantjes vragen
iets meer zorg. De eerste dagen na het
planten moeten zij op een koel scha
duwrijk plaatsje staan zodat de wor
tels goed kunnen doortrekken. Let
goed op de vochtigheid in de pot. De
planten mogen nooit droog komen te
staan. En zorg ervoor dat onkruid
geen kans krijgt in een 'kruidenpot'.
daarvoor is de ruimte te beperkt.
Kruiden kunnen ook binnenshuis ge
kweekt worden. Zij hebben veel licht
nodig, een plaatsje op een zonnige
vensterbank is noodzakelijk. Be
scherm ze wel tegen overmatige zon
newarmte. Kruiden binnenshuis moe
ten 'bijgevoed' worden met vloeibaar
plantenvoedsel. Verpot de kruiden
ook eens per jaar. De aarde verarmt
binnen sneller. Bovendien moeten de
wortels voldoende ruimte hebben.
sierkruiden
Als u wel in het bezit bent van een
tuin zijn er mogelijkheden te over. U
inmoet zich van te voren wel even
realiseren wat u met de kruiden van
plan bent en daar de inrichting van
uw kruidentuintje op aanpassen. Als
u kruiden wilt planten voor de sier
zijn deze. meerderjarige kruiden be
slist aan te raden: zilvertijm, goud-
marjolein, bergamot, lavendel,
zwaardlelie, zeepkruid en cipresse-
kruid. Kruiden voor keukengebruik
zijn over het algemeen wel bekend.
De meest gangbare daarvan zijn dra
gon, laurier, bieslook, peterselie, sa
lie, rozemarijn en tijm.
Deze kruiden kunnen in potten bij de
keukendeur geplaatst worden, ol
langs een border in de tuin. Een
bloembak onder het keukenraam is
ook ideaal. Let er wel op dat van de
soorten waar veel gebruik van wordt
gemaakt (bieslook, peterselie etc i er
meer dan een plantje gekweekt wordt.
De geneeskrachtige werking van krui
den is ook al eeuwen bekend. Zo is een
afkooksel van basilicum een uitste
kend middel ter bestrijding van
mondontsteking. Bij verkoudheid
brengt snuiven van basilicum verlich
ting. Het vermoeide lijf uitstrekken in
een bad met een afkooksel van linde is
ook een zeer probaat-middel. Voor
kosmetisch gebruik zijn kruiden ook
erg geliefd. De blonderende werking
van kamille zal bij veel mensen wel
bekend zijn maar wist u dat een
aftreksel van kamillebloemen ver
zachtend werkt bij gezwollen of ont
stoken ogen.
Al met al bieden kruiden, een scala
van mogelijkheden. Het zijn makkelij
ke planten en eenvoudige te verzor
gen. Kruiden hebben veel zon nodig,
zet ze daarom in een zonnig hoekje
van uw tuin. Bescherm ze ook tegen te
koude wind met bijvoorbeeld een heg
of plant de grotere soorten achter de
kleine, dan krijgt u vanzelf een na
tuurlijke bescherming. De samenstel
ling van Zeeuwse grond is niet onge
schikt voor kruidenteelt. De grond is
echter te weinig doorlatend is. niet los
genoeg. Dit is makkelijk op te lossen
door er rivierzand over te gooien. Sp-it
de grond wel goed om, de lucht kan er
dan beter in doordringen. Zaai de
kruiden als er geen kans meer is op
nachtvorst- Let er op dat de zaadjes
met te diep 'ondergestopt' worden, ze
zullen dan niet opkomen,
Zoals gezegd is de beste zaaitijd het
voorjaar. Kruidenliefhebbers gebrui
ken het najaar en de winter om hun
kruiden te drogen, er drankjes van te
maken of zelfs in te vriezen zodat van
de werking ervan het hele jaar door
geprofiteerd kan worden.
Naast de verschillende tip- en top-
parades in de platen- en muziekwe
reld kent Nederland ook een top
tien voor snijbloemen en potplan
ten. Deze top-tien wordt samenge
steld aan de hand van omzetcijfers
op de bloemenveilingen in ons land.
Per jaar wordt de veilingomzet be
keken en de plant of bloem die
daarbij het hoogste 'scoort' krijgt
logischerwijs een eerste plaats op
die 'ranglijst'.
De potplanten top-tien ziet er als
volgt uit:
1 Begonia, omzet, 28 ton
2 Ficus, omzet 24 ton
3 Azalea, omzet 21 ton
4 Kaaps viooltje (Saintpaulia), om
zet 19 ton
6 Yuca, omzet 19 ton
7 Dracaena tdrakebloedboom), om
zet 18 ton
8 Dieffenbachia, omzet 17 ton
9Cyclamen, omzet 16 ton.
De snijbloemen top-tien:
1 Roos, omzet 422 miljoen
2 Troschrysant, omzet 283 miljoen
3 Trosanjer, omzet 160 miljoen
4 Tulp, omzet 144 miljoen
5 Freesia. omzet 130 miljoen
6 Gerbera, omzet 128 miljoen
7 Lelie, omzet 104 miljoen
8 Standaardanjer, omzet 65 ton
9 Cymbidium, omzet 6 lton
10 Iris, omzet 45 ton.
najaar '83
WOENSDAG 5 OKTOBER 1983
tuinieren en fotografie
rog steeds maakt het op sommige mensen veel indruk wanneer een al dan niet
1 professionele fotograaf zijn opwachting maakt met een tas vol spullen. En inderdaad,
>n verscheidenheid aan objectieven biedt naast de kans op een lamme arm een breed
!ala aan mogelijkheden. Om zowel de uitjes op een haring bij een viskraampje als een
chelde-panorama te kunnen fotograferen sleept menige liefhebber een set objectieven van
roothoek tot tele mee. Of het er in de praktijk ook werkelijk van komt om er gebruik en
ooral góed gebruik van te maken is een andere zaak. Op dit moment is er een duidelijke
-indens om in plaats van al die objectieven met één zoomlens op stap te gaan.
iassoorten
r zijn speciale glassoorten, nieuwe
0 sntructie technieken en een zeder
act werkend produktieproces voor
idig geweest om veel van de vroege-
- bezwaren tegen zoomobjectieven te
idervangen. De complexe bouw van
ergelijke objectieven plaatste de fa-
fikanten voor veel moeilijkheden,
aar het streven bleef erop gericht
,t zoomobjectieven kwalitatief te
foeteren en toch zo compact moge-
k te houden. Nog altijd is de licht-
èrkte van zoomobjectieven vaak
at minder (nu tussen f4-f4,5) dan bij
1 ijectieven met een vast brandpunt-
L Ustand, maar er is al veel verbeterd.
lede door nieuwe, snellere en betere
Iris met een minder grove korrel-
tructuur zijn veel van de nadelen niet
:ht doorslaggevend meer. De correc-
eproblemen bij de constructie van
§§elenzen zijn door de vindingrijkheid
gP1 de optische constructeurs en de
■puitgang van de techniek onder
wangen. De meeste zoomobjectieven
gullen nog wel iets groter zijn dan hun
Wgenhangers met een vast brand-
Jpunt, maar die verschillen zijn niet zo
r?oot meer.
\oorbeeld
een concreet voorbeeld te geven
fan de mogelijkheden van de nieuwe
W/gneratie zoomobjectieven willen we
'en stil staan bij de ATX-serie van
ikina. Deze fabrikant heeft zich
Specialiseerd in de produktie van
'jectieven voor bijna alle gangbare
Berken camera's en kan als zodanig
"ed als voorbeeld dienen. Natuur-
'is Tokina niet de enige die zoom-
Ijectieven van een dergelijke kwa-
nt of prijs kan leveren.
ATX-serie staat voor Advanced
Technology Serie wat in gewoon
Ll ands betekent dat de fabrikant
a} merung is dat de techniek weer
Kn stapje vooruit gemaakt heeft. De
l'Jeetieven zijn er niet alleen op ge
pakt de kwaliteit van de 'eigen'
Kruiden: in de encyclopedie staan ze omschreven als 'aromatische gewassen, in het wild
voorkomend of gekweekt, gebruikt als geneesmiddel en/of om smaak en geur van spijzen
te verhogen'. De belangstelling voor het zelf kweken van kruiden is de laatste jaren sterk
toegenomen. Men is bewuster gaan leven en let meer op gezondheid en voedsel. Kruiden
maken niet alleen een gerecht smakelijker, de geneeskrachtige werking ervan is ook al
eeuwen bekend. En de aanleg van een klein kruidentuintje hoeft geen erg tijdrovende of zeer
kostbare aangelegenheid te zijn.
de door de mogelijkheid snel en
nakkelijk van objectief te kunnen
sselen is de spiegel-reflexcamera zo
pulair geworden. Fabrikanten en
handel bieden tegenwoordig ech-
vaak een kaal camera-huis (body)
dat nu niet meer 'vanzelf met
standaardobjectief geleverd
rdt, heeft niet zo zeer te maken met
feit dat ook zo'n kale body al een
ke hap kost. Er zijn aanwijzingen
dat een beginner geen genoegen
er neemt met een standaard objec-
maar meteen al wat meer moge-
heden wil hebben, In het telebe-
waren de zoomobjectieven (100-
mmi al geruime tijd populair,
j nu deze objectieven voortdu-
d verbeterd worden zonder dat ze
astiger in het gebruik op worden,
n voor veel meer mensen de voor-
en zwaar wegen.
een zoomobjectief hebben we het
eite over een oejctief-een-'lens'— zo
vilt met een variabele brand-
ïtsafstand. Misschien ten overvloe-
voor een fotografisch objectief
laait de brandpuntsafstand de
otte waarmee een voorwerp op de
wordt afgebeeld.
mlfllm
de smalfilmcamera's is het eigen-
k allemaal begonnen. Tegenwoor-
zijn. de meeste filmers eraan
wend, dat hun smalfilmcamera
ineen zoomobjectief voorzien is. In
fotografie werd de zoomlens een
aie combinatie van Brits en Ne-
Jj irlands taalgebruik trouwens ze-
f r niet meteen voor vol aangezien,
recht hadden kritische gebruikers
nodige aan te merken. De bceld-
falitcit van objectieven met een
ste brandpuntsafstand werd vaak
j lange na niet gehaald. Door de
impliceerde constructie waren
ibjectieven vaak log en zwaar
leden ze over het algemeen wat
[(sterkte betreft nogal wat onder
hun broertjes met een vast
idpunt.
lurlijk hadden ook de vroege
lObjectieven de voordelen van de
(ge. Het is mogelijk ccn groot
la aan onderwerpen met bijbeho-
ïde beelduitsnedes vast te leggen
ider van objectief te wisselen. Het
"resultaat kan als het ware al op
ft moment van opname worden be-
omdat traploos de juiste
andpuntsafstand bij de gekozen
ilduitsnede gekozen kan worden,
oral gelet op het feit dat menigeen
n negatieven laat behandelen in
n centrale geeft dat overduidelijke
ordelen. De speelruimte van een
tomatische printer is niet al te
Mt en zo kan het komen dat de
Iruk niet datgene oplevert wat men
fan verwacht In principe zal het
le negatief afgedrukt worden en wil
in een andere uitsnede dan kost dat
jer tijd en moeite, dus meer geld.
:t een zoomobjectief kan zoiets om-
lld worden. Dat dat vooral bij dia-
inames van groot belang is, spreekt
zich.
halen, maar volgens Tokina moet het
zelfs wat nog wat beter.
Er zijn drie uitvoeringen zoomobjec
tieven in deze serie en elk ervan is
erop gemaakt een aantal andere ob
jectieven te kunnen vervangen. Het
objectief met het grootste zoombereik
loopt van groothoek (31 mm) tot een
telelens van 200 mm. De lengte is
slechts 12,3 cm en het gewicht 690
gram. Het objectief kost wel bijna
negenhonderd gulden en is in feite
geschikt om bijna alles te fotografe
ren. Nummer twee loopt van stan
daard (50 mm) tot vijf maal zoombe
reik (250 mm) en kan als vervanging
van een macro-objectief en twee
zoomobjectieven gelden. Voor dit ob
jectief als voor de andere twee in de
serie geldt dat allen met het zgn.
Close focus system zijn uitgerust. Dit
maakt opnames van zëéer dichtbij
mogelijk. De prijs van dit objectief
loopt tegen de zevenhonderd gulden.
Tenslotte nummer drie: hierbij gaat
het om een objectief dat de mogelijk
heden van een standaardlens over
schrijdt. Het heeft een bereik van een
echte 28 mm groothoek tot een telebe-
reik van 85 mm. Kosten: net iets
boven de zeshonderd gulden.
traploos
Het spreekt voor zich dat menige
fotoliefhebber niet kan en wil vol
staan met één objectief voor alle
gelegenheden. Ondanks alle voorde
len blijven er altijd dingen waar iets
op aan te merken valt. Feit blijft dat
een zoomobjectief veel mogelijkheden
biedt en daardoor ook de creativiteit
van de fotograaf kan vergroten. Het is
geen wondermiddel en het feit of het
bevalt hangt ook vooral samen met
het doel waarvoor het objectief ge
bruikt wordt. In feite geldt dat echter
voor elk soort objectief. Sterkste punt
van de zoomobjectieven is zonder
twijfel het gemak en het grote scala
aan mogelijkheden. Dat de kwalita
tieve achterstand op objectieven met
een vast brandpunt intussen steeds
kleiner wordt zou wel eens voor een"
definitieve doorbraak van de zoombo-
jectieven kunnen gaan zorgen.
