Tegenstand plan autovrije markt Middelburg groot TAALCURSUS LIESBETH LIST pcht 20 uur voor haar baby Centrale Stichting Terneuzen vormt 'strategiecommissie' 'Het Geheim van een Surinamer' in vijftien lessen BELEEFT MEE IN BELANGHEBBENDEN ROEREND EENS Geluiddempend tapijt? Zie je het Wolmerk, ben je zeker. Raad Bruinisse kiest voor zoute Grevelingen Fietser (71) na ongeval overleden DINSDAG 27 SEPTEMBER 1983 MIDDELBURG De middenstand en andere belanghebbenden in Middelburg hebben maandagmiddag en bloc geprotesteerd tegen het eventueel autovrij maken van de Markt in Middelburg. Dat gebeurde tijdens een besloten bijeenkomst met het college van burgemees ter en wethouders van de Zeeuwse hoofdstad, die werd gehouden in het Middelburgse stadhuis. Aanleiding tot het overleg was het rapport dat het Centraal Instituut Midden- en Kleinbedrijf (CIMK) in opdracht van b en w heeft opgesteld. B en w hadden opdracht tot deze studie gegeven op verzoek van de Middelburgse gemeenteraad. Die nam geruime tijd geleden een motie van de Partij van de Arbeid aan, waarin b en w werd verzocht de voor- en nadelen van een autovrije Markt op een rijtje te laten zetten. Het CIMK-rapport sprak zich, zoals gemeld, overduidelijk uit vóór het autovrijmaken van de Markt. Slechts twintig parkeerplaatsen zouden daar moeten worden gehandhaafd. De eco nomische gevolgen van een autovrije Markt zijn volgens het CIMK te ver waarlozen. Dat was tegen de zin van alle midden standers - verenigd in de Middelburg se Centrale van Ondernemers (MCO) - die de Kamer van Koophandel Mid den- en Noord-Zeeland verzochten de conclusies van het CIMK-rapport te analyseren. Dit resulteerde in een rapport van het onderzoeksbureau Goudappel en Coffeng, dat geen spaan van het CIMK-onderzoek heel liet. Discussieavond over 'Vijandbeeld en agressie' in Middelburg MIDDELBURG - Humanitas en het Humanistisch Verbond houden don derdag 6 oktober een discussieavond over het thema 'Vijandbeeld en agres sie'. Deze bijeenkomst begint om 20.00 uur en wordt gehouden in het Jacob Roggeveenhuis (ingang Ger- brandylaan, achter de Noordsingel) in Middelburg. Eerst wordt een docu mentaire over het thema vertoond en daarna kan er gediscussieerd worden, tegen de achtergrond van de toene mende agressiviteit in de maatschap pij en tussen dc volkeren. De winkeliers en andere belangheb benden hebben zich maandagmiddag in het overleg met b en w van Middel burg nog eens nadrukkelijk achter het Goudappel cs-rapport geschaard. Zij traden als één 'man naar buiten door één centrale woordvoerder aan te wij zen. Dat was de heer M. van Duin, bedrijfsleider van Trefcenter in Mid delburg Namens de volgende organi saties voerde hij het woord: MCO, VW, Vereniging Marktbelangen, af deling Walcheren van Horeca Neder land. de banken aan de Markt, het filiaal en grootwinkelbedrijf 'FGB' en andere, niet hieronder vallende, be trokkenen aan de Markt Markt in Middelburg. De heer Van Duin herhaalde de kri tiek die ook Goudappel/Coffeng op het CIMK-rapport hebben laten ho ren. Zoals gemeld is Goudappel van mening dat behoud van de volledige parkeercapaciteit van de Markt in het bijzonder en de binnenstad in het geheel absoluut noodzakelijk is. „De Markt mag alleen autovrij worden gemaakt als in de directe omgeving daarvan voldoende vervangende par keergelegenheid wordt gerealiseerd", aldus het Goudappel-rapport. Geeregebied Deze en andere kritiek van het Gou dappel-rapport op dat van het CIMK vulde de heer Van Duin aan met een groot aantal eigen waarnemingen en ervaringen. „De gemeente zegt in het bestemmingsplan voor de Geere. dat daar, als het gebied is volgebouwd, op werkdagen al veertig parkeer plaatsen te weinig zijn en in de weekeinden zelfs negentig. Hoe kan (ADVERTENTIE i het CIMK juist dat Geere-gebied en het nu al overvolle Damplein als alternatief voor de Markt aanwij zen", vroeg hij zich af. Verder gaat het CIMK volgens de tegenstanders van een autovrije Markt voorbij aan de parkeersituatie bij pieken en in het hoogseizoen. Ook pleitten de be langhebbenden voor het onderzoeken van alle mogelijke alternatieven en voor het opstellen van een parkeer- balans, waaruit zou blijken hoe groot de parkeerbehoefte in Middelburg precies is. De tegenstanders van een autovrije Markt menen ook dat het CIMK zich heeft bediend van de onjuiste infor matie van een student, die zonder budget een onderzoek heeft ingesteld op de rustigste week van het jaar - direct na sinterklaas - terwijl in die week bovendien de parkeerautomaat op de Markt defect was. „Middelburg wil zo graag een cen trumgemeente zijn. Dan moet de ge meente ook zorgen voor voldoende parkeerplaatsen om die functie waar te maken", aldus de heer Van Duin. De bijeenkomst van maandag had het karakter van een hoorzitting B en w hebben namelijk zelf nog geen stand punt over de kwestie ingenomen. Wél heeft het college de gesprekspartners toegezegd, dat de zaak zal worden besproken in een vergadering van de commissie Middenstandsoverleg Mid delburg. Wanneer dit gebeurt is nog niet bekend. Gebouw ziekenfonds in Middelburg wordt uitgebreid MIDDELBURG - Het gebouw van het Ziekenfonds Midden Zeeland, gevestigd Achter de Houttuinen in Middelburg, wordt uitgebreid. Sinds begin augustus zijn bouwvakkers in de weer achter het huidige ge bouw dat er in de richting van de brandweerkazerne een nieuwbouw bij krijgt. In de nieuwe huisvesting wordt een deel van het administratieve personeel ondergebracht dat op het ogenblik kampt met een chronisch ruimtegebrek. Volgens een woordvoerder van het ziekenfonds betekent dit waarschijnlijk niet dat er meer personeel zal worden aangetrok ken. „Nee. het is vooral de be doeling dat het personeel in een wat ruimere jas komt te zitten en dat daardoor de belangen van de verzekerden beter kunnen wor den behartigd". Het nieuwbouwgedeelte zal ver rijzen op de huidige parkeer plaats van het ziekenfonds. On der de eerste bouwlaag die op betonnen palen zal staan, wordt de nieuwe parkeergelegenheid gecreéerd en daarboven krijgt het personeel kantoorruimte Het gaat om twee lagen ieder met een oppervlakte van 270 vierkante meter. Het karwei wordt uitgevoerd door het Aannemingsbedrijf Ste- gink BV te Vlissingen, het ont werp is van architectenbureau Rothuizen en 't Hooft te Goes en de kosten bedragen 1.1 miljoen gulden (inclusief BTW). Als alles naar wens verloopt zal het nieu we gedeelte in april worden op geleverd. Wolmerk-tapijt, zacht en dik, zorgt voor een rustige woonomgeving. Kijk daarom altijd naar het Wolmerk dat op de rug van elk Wolmerk-tapijt staat. En vraag naar het Wolmerk Certificaat. Heb je dat in handen, dan heb je Zuiver Scheerwol onder je voeten. BRUINISSE Wat de gemeenteraad van Bruinisse betreft kan het Grcve- lingenmeer zout blijven, maar er moet wel een garantie komen dat de landbouw kan rekenen op voldoende zoet water van goede kwaliteit. Dat was de slotsom van de discussie, maandagavond in de raadsvergade ring te Bruinisse, over de vraag: Grevelingen zout/zoet? Over die con clusie waren de verschillende frac ties het vrij snel eens. Méér discussie leverde een brief op die de gemeenteraad zal sturen aan de minister van landbouw en visserij over deze kwestie. Met name het raadslid dr. W. F. M. Vonk (algemeen belangi zorgde daarvoor. Hij plaatste nogal wat kanttekeningen en kriti sche opmerkingen bij een concept brief van het college van burgemees ter en wethouders. Hij vond dat dat schrijven de visserij van Bruinisse meer kwaad dan goed deed. Verder vond hij het vreemd dat ook de pa lingvissers in de concept-brief vóór een zoute Grevelingen pleiten, terwijl hen een zoet waterbekken beloofd is Wethouder H. Schot (cda) wees hem er in zijn antwoord op dat het voor de palingvissers niets uitmaakt of het water zoet of zout is. Verder stond er in de brief dat enkele particulieren uit Bruinisse zich inspannen om een nieuwe oesterkweekmethode te vin den. maar dat was volgens Vonk niet juist. Hij wees er op dat het juist om een werkloosheidsproject gaat en niet om particulieren. Later bleek dat wet houder Schot een van die particulie ren is. De wethouder had er overigens geen moeite mee om het woord 'parti culieren' in de brief te vervangen door 'werkloosheidsproject' Pijpleiding Na een schorsing besloot het college de concept-brief in te trekken en in overleg met de fractievoorzitters uit de gemeenteraad, een nieuwe brief op te stellen. Daarnaast zal vóór 1 oktober gereageerd worden op de nota van rijkswaterstaat over een zoute of zoete Grevelingen. In die laatste reactie zal staan, zo besloot de raad maandagavond, dat Bruinisse kiest voor een zoute Grevelingen met voldoende waarborgen voor de land bouw. Dat wil volgens de gemeenteraad zeg gen dat er een pijpleiding moet ko men voor de aanvoer van zoet. water. Van verschillende kanten werd be toogd dat de landbouw daar recht op heeft, gezien in het verleden door het rijk gedane beloftes. J. E. Houtekam per (SGPi: „Als er geen garanties komen, dan wordt de landbouw op geofferd aan het blok van paling- en oestervissers en andere schelpdieren cultures". REACTIE OP OPHEFFINGSPLAN Thema-avond van ZCO over besparing energie gemeenten GOES - Het Zeeuws Coördinatieor gaan voor natuur-, landschaps- en milieubescherming (ZCO) houdt van avond (dinsdag) een thema-avond over gemeentelijke mogelijkheden tot energiebesparing en het gebruik van duurzame energiebronnen. Twee inleiders zullen ingaan op de moge lijkheden voor gemeentebesturen, gemeentelijke diensten, bewoners, actiegroepen en energiebedrijven om energiebesparing te bevorderen, als mede dat van het gebruik van zonne- en windenergie en biogas. De bijeenkomst wordt gehouden in de Prins van Oranje in Goes en begint om 20.00 uur. De heer B. den Ouden, medewerker van het Centrum voor Energiebesparing in Delft zal daar een inleiding houden over lokale energie, daarbij puttend uit ervaring met pro jecten in Zutphen, Den Haag, Wijk bij Duurstede en Tilburg. Over planolo gie. stedebouw en energieplanning spreekt vervolgens df ir T. M. de Jong, medewerker van het Adviesbureau Stad en Landschap in Rotterdam. Na de pauze is er gelegenheid tot vragen en discussie. Geslaagd MIDDELBURG Aan de middelba re school voor scheepswerktuigkundi- gen in Middelburg slaagden de vol gende leerlingen voor het voorlopig diploma: W M. van den Berge. Krab- bendijke; P. C. van den Broeke, IJzen- dijke; J. J. Gatsonides, Oost-Souburg; H. W. W Kunst, Arkel; L J. van de Panne, Middelburg; P. M. R J. Ver dunnen en E van der Werf. beiden uit Terneuzen. RETRANCHEMENT - De 71-jarige F. A. Vanhulle uit Zuidzande is maan dagavond in het Sint-Antoniuszie- kenhuis in Oostburg overleden aan de verwondingen die hij maandag middag opliep bij een ongeval in Retranehement. De man liep daarbij een schedelbasisfractuur en een ge broken been op. Het ongeval gebeurde omstreeks tien voor half vijf op de kruising Zwin- straat-Kanaalweg in Retranehement. Het slachoffer reed op zijn fiets over de Kanaalweg en verleende bij het oversteken van de kruising geen voor rang aan een personenauto, bestuurd door C. A. C. uit Brugge. De fietser werd geschept en kwam op de motor kap van de auto terecht. Dokter De Meijer uit Sluis verleende eerste hulp. Het slachoffer werd per ambulance overgebracht naar het Oostburgse ziekenhuis. Hubert Mereë i links van de werkgroep TAS en beroepskracht Harry Been van de stichting Welzijnswerk Surinamers en Antillianetï Zeeland. 99 Het geheim van een Surinamer". Nee, geen spannende televisiese rie, maar de naam van een leerboekje voor de eerste beginselen van de Surinaamse taal, 'Sranan Tongo'. Het 'geheim' wordt ontrafeld door middel van lange reeksen woordjes en zinnen, overzichtelijk opgetast en vergezeld van hun Nederlandse vertaling. Het boekje besluit mild met een overzicht van de voornaamste taalregels, afgesloten met de welgemeende raad die regels vervolgens zo snel mogelijk maar weer te vergeten. Als zijn moedertaal het geheim van 'de Surinamer' herbergt dan biedt de werkgroep TAS in Terneuzen binnenkort iedereen de kans dat geheim te ontsluieren De werk groep wil namelijk beginnen met een taalcursus 'Sranan Tongo', ver deeld over vijftien wekelijkse bij eenkomsten van elk anderhalf uur. Ook de Antilliaanse taal 'Papia mento' staat op het programma. Twintig wekelijkse lessen moeten volstaan om de beginselen van de taal bij te brengen en zodoende al een stukje van het 'geheim' prijs te geven „Het kan voor veel mensen erg nuttig en plezierig zijn de taal van de Surinamers en Antillianen te spreken", legt beroepskracht Harry Been van de Stichting Welzijnswerk Surinamers en Antillianen Zeeland geduldig uit. „Veel Antillianen en Surinamers hebben een relatie met een Nederlandse vrouw. En het om gekeerde komt ook voor. Voor hen. die vaak en intensief met Antillia nen en Surinamers omgaan is het interessant de taal te leren. Want komt er bezoek, wordt er in het 'Sranan Tongo' of 'Papiamento' ge praat en gelachen, dan voelen ze zich toch gauw buitengesloten. Juist die mensen willen het graag leren. En vooral het verstaan van de taal is belangrijk. Niet alleen voor hen trouwens is de cursus leuk, ook degenen die van taal houden zullen er plezier aan beleven" Harry Been kan nog wel een paar bevolkings groepen bedenken die baat hebben bij kennis van het 'Papiamento' of 'Sranan Tongo' „Mensen die op hun werk met Suri namers en Antillianen omgaan, ambtenaren van de gemeente bij voorbeeld, op de sociale dienst, bij de politie noem maar op. Daar is zeker behoefte aan. En voor onder wijsgevenden die Surinaamse en Antilliaanse kinderen in de klas hebben is het belangrijk te weten hoe die talen in elkaar zitten, zodat ze specifieke problemen kunnen be grijpen". Lidwoorden bijvoorbeeld zijn in het Papiamento en Sranan Ton go onbekend, net als allerlei gram maticale regels en vervoegingen van werkwoorden. Kinderen die thuis hun overzeese moedertaal hebben geleerd weten niets van lidwoorden, het is een onbekend verschijnsel voor ze. Om de blinde keuze tussen 'de' en 'het' te omzei len vluchten ze soms in foefjes, zoals het gebruik van verklein woorden die immers altijd 'het' als lidwoord hebben. „En", zegt Harry Been wervend, „het zijn gemakkelijke talen. Papia mento en Sranan Tongo zijn allebei een lingua ffanca'. een contact^ taal. Dat wil zeggen dat ze als spreektaal zijn ontstaan uit de noodzaak van verschillende volke ren om met elkaar in één samenle ving te communiceren. Er zijn dus nauwelijks ingewikkelde grammati caregels. er zijn alleen een paar grondbeginselen". Het 'papiamento' is samengesteld uit hoofdzakelijk Spaans, gekruid met Engels. Afrikaans, Frans en Nederlands. Het 'sranan tongo' heeft Engels als hoofdbestanddeel, met Afrikaanse talen en vooral Ne derlands als ingrediénten. Omdat Papiamento veel Spaanse invloeden heeft is de taal moeilijker dan 'Sranan Tongo'. maar deze Su rinaamse volkstaal wordt door Been als 'zeer gemakkelijk' om schreven. „Na vijftien cursussen spreek je de taal gegarandeerd, als je tenminste je huiswerk leert. Daarna moet er natuurlijk nog wel aan de uitspraak worden bijge schaafd. Alle woorden lijken aan elkaar tc zitten. Het is een typischp spreektaal, met heel korte zinnen, beslist geen moeilijk proza. Er is zelfs geen officiéle spe'lling Het 'geheim' van de Surinamer is dus in vijftien lesjes van 1,5 uur redelijk te ontrafelen, blijkt de ge ruststellende conclusie. De werkgroep 'Temeuzen-Antillia- nen-Surinamers', kortweg 'TAS', heeft nog een handvol deelnemers nodig om tegen een spotprijsje van vijftig gulden inclusief lesboek van start te kunnen in Terneuzen. In overleg met de deelnemers worden de lesavonden vastgesteld. „Surinamers en Antillianen in Zeeuwsch-Vlaanderen willen graag eens onder elkaar zijn. Maar de gemeenschap is hier klein; en ze willen ook wel eens een nieuw ge zicht zien. Daar ontbreekt het wel eens aan", peinst Hubert Mercê, een njzige Antilliaan van de werkgroep TAS. „Momenteel ben ik alles", zegt hij grijnzend. „Voorzitter, secreta ris. enig bestuurslid". TAS stimuleert het onderlinge contact van de ongeveer 350 voormalige 'rijksgenoten' in Zeeuwsch-Vlaanderen. Hubert: „We proberen zoveel mogelijk le integreren, maar toch onze eigen identiteit te behouden. Je kunt je als Antilliaan of Surinamer tóch niet helemaal terugvinden in deze samenleving. Door het organiseren van activiteiten onderling willen we daar iets aan doen". Voor een buitenstaander zijn Antil lianen en Surinamers vaak erg op elkaar gericht. Toch is er een mate van isolement, stelt Hubfert vast, Harry legt uit: „Je zit hier sowieso geïsoleerd als Nederlander, maar méér nog als Antilliaan of Surina mer. De groepjes zijn klein, iedereen kent elkaar. Het blijft een beetje een societeitssfeer. In de randstad is de wereld dichterbij. De feesten zijn groter, je ziet nieuwe gezichten, je kunt er platen kopen die uit het moederland komen. Dat soort din gen mis je hier". De werkgroep werd in 1975 opge richt in café Porgy and Bess. Een van de initiatiefnemers was Frank Koulen, cafébaas en de enige Ter- neuzense Surinamer die 'De Neger' wordt genoemd en dat als koos naam mag opvatten. Hij was dan ook de eerste. „In het begin", zegt Hubert, „waren er veel Temeuzense mensen bij. Blanken. Nu is het net andersom. Bij activiteiten van TAS zijn de meeste aanwezigen Suri naams of Antilliaans. Waarom de Temeuzense bevolking wegblijft? Omdat het nieuwtje eraf is. denk ik". Harry: „De groep is ook veel groter geworden. Als je nu als blanke naar zo'n bijeenkomst toegaat krijg je echt het gevoel van wat moet ik hier. Iedereen praat Papiamento Dan sta je alleen". Toch legt de werkgroep de nadruk van haar bezigheden op het contact met de 'autochtone' bevolking. Hu- bert: „Je kunt hier toch geen aparte gemeenschap vormen. Dus zijn we op zoek naar een éénheid". Op het jonge niveau gaat dat van zelf. „Kinderen spreken vloeiend Nederlands. Het contact met blan ke speelgenootjes verloopt vanzelf. We hebben een groepje kinderen bij elkaar, die aan toneel, zang en dans doen. Het is echt prachtig om te zien dat Nederlandse kinderen An tilliaanse dansen doen. Maar de ouders vinden het vaak moeilijker", zegt Hubert. „Via kinderen moeten we het proberen. Daarvandaan kun je die integratie opbouwen". Degenen die hun kindertijd al ach ter zich hebben krijgen nu met de cursussen Papiamento en Sranan Tongo een nieuwe kans. Dat 'het' werkt bewijst Katrien, sinds negen jaar de vriending van Hubert. „Twee jaar geleden heb ik ook zo'n cursus bij de werkgroep gevolgd", zegt ze. „Ik kan nu een gesprek vrijwel helemaal volgen". John Verhoeven inl ADVERTENTIE TERNEUZEN De Centrale Stich ting voor Sociaal-Cultureel Werk in Terneuzen heeft een 'strategiecom missie' gevormd, die het hoofdbe stuur en de diverse werksoorten moet adviseren over een reactie op de gemeentelijke deelnota voor het club- en buurthuiswerk. Zoals be kend willen b en w de organisatie met ingang van 1985 stapsgewijs 'af bouwen' en eventueel vervangen door een bureau met beperkte man kracht. Daardoor dreigt een nog on bekend aantal medewerkers de stichting telt er zestien, waaronder negen beroepskrachten op straat te staan. Voorzitter ad interim Frans Schoot toonde zich maandagavond, op de algemene ledenvergadering in een af geladen buurthuis 'De Soete Inval', pijnlijk getroffen door het feit dat het hoofdbestuur tot dusvel- alleen een globale samenvatting van de beleids voornemens heeft aangehoord. Verte genwoordigers van kerkelijke groepe ringen in de buurthuisbesturen ble- ui viel eerder stadium wél uitvoerig geïnformeerd. Hij verweet b en w af te zijn gegaan op verouderde indrukken over het func tioneren van de Centrale Stichting „De laatste twee jaar is er duidelijk sprake van een veranderde visie en werkwijze. We staan niet meer achter de bar en wachten af tot zich mensen melden, maar reageren op Initiatieven en stimuleren ze" Dat de stichting zou uitgaan van een eenzijdige ideologie, zoals in de dis cussie rond de plannen van het Ter- neuzense college is gesuggereerd, klopt volgens Schoot evenmin met de feiten. Hervormde en katholieke kerk nemen actief deel aan de diverse besturen. Overigens verwachtte hij, dat 6 oktober de definitieve tekst van de deelnota beschikbaar is. De stich ting krijgt 10 oktober de kans om van zich te laten horen tijdens een in spraakronde Uiteindelijk beslist het hoofdbestuur over de reactie op de gemeentelijke plannen, een unicum in Zeeland. Beroepskrachten en vrijwilligers toonden zich maandagavond niet uit het veld geslagen door de noodlotstij ding. „Ik vind dat we door moeten gaan met onze activiteiten", zei Schoot strijdlustig, na aangekondigd te hebben dat de gemeente wil de stichting bereid zijn tot overleg in ieder geval de kosten van een wacht geldregeling voor zijn rekening moet nemen. Wethouder Van Rooyen (so ciaal-cultureel werk) heeft tijdens een eerste overleg met het bestuur beloofd dat iets dergelijks zal wor den vastgelegd. Op de jaarvergadering werd uitge breid van gedachten gewisseld over het programma voor het komende seizoen Bij de behandeling van het jaarverslag bleek, dat de Centrale Stichting vorig jaar méér bezoekers aan de buurthuizen en een toename van de vrijwilligers boekte. De contac ten met het gemeentebestuur gaven een „verbetering en versoepeling" te zien. al fungeerde de deelnota jaren lang als 'mes op tafel'. Alléén in WEEKBLAD PRIVÉ de allereerste kleurenfoto's van LIESBETH en haar dochter ELISAH. LIESBETH vertelt alles over de (zware bevalling en de imooiste rol van haar leven, een rol waar zij twintig jaar op wachtte... Tranen bij GRACIA's rouwmis in Monaco, Haar broer herdenkt haar in exclusief PRIVÉ-interview. CORRY VONK verlaat het huis van het verdriet. Belasting slaat toe. Moeten ex-LUV'-manager en CISCA PETERS hun droomvilla verkopen? Juli; vu: ,»pL IPILI BEF ïrai Rox

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 12