nsmr
Roald Dahl
&TDK
■TDK VIDEOCASSETTES»
0i
"I1'
1 1
is_J
Van Kooten en De Bie
slaan nieuwe wegen in
televisie
DUIK IN COMMERCIE'
radio
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1983
_PZC/ radio-tv en kunst
NEDERLAND-1
Kirk Douglas speelt een rol in 'De dodenlijst van A
21.30 Beeldspraak: De mens is van nature hoekig.
Documentairefilm over de vriendschap tussen de
gebroeders Thijs en Evert Rinsema (Theo van
Doesburg en Kurt Schwitters). Een vergeten
hoofdstuk uit de geschiedenis van de Stijlbewe
ging en het Dadaïsme.
22 30 Journaal.
22.45 Den Haag Vandaag.
23.00 Nieuws voor slechthorenden.
NOS
09.30 Nieuws voor slechthorenden.
NOS-NOT
10.00 Het tel- en taalverhaal, afl. 1
FEDUCO
10.30 Buter, brea en griene tsiis. Fries programma via
het Teleschoolbord.
NOS-NOT
11,00 Waarnemen, hoe doe je dat, afl. 1.
NOS-NOT
11.30 Hier en nu voor de scholen, afl. 2.
NOS
13.00 Nieuws voor slechthorenden.
TROS
16.00 De Bomenman Nieuwzeelandse documentaire
over Richard St. Barbe Baker, die zich inzette voor
het behoud van bomen.
16 25 De dolfijn. Documentairefilm over de geschiede
nis van dit dier door de eeuwen heen (herh.).
17.10 Hoogtepunten uit de wereldmuziekliteratuur. Afl.
9: pianoconcert opus 16 van Grieg.
NCRV
18.55 De Roze Panter. Tekenfilmserie
19.00 De schat van "De Gouden Valk". Australische
jeugdserie. Afl. 5: Het wordt hoog tijd, dat het
wrak van De Gouden Valk gevonden wordt,
anders zal het rif worden opgeblazen.
19.25 Wild-west op z'n Best. Komische avonturen in het
Wilde Westen. Afl. 5: Sheriff Sam Best heeft niet
kunnen bewijzen dat Parker Tillman onschuldig is
aan veediefstal.
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.28 Kessler. Engelse serie over de jacht op ex-nazi
Kessler. Afl. 5 Ergens in de woestijn van Para
guay ontmoet Kessler Dr. Mengele.
21,20 Hier en Nu. Actualiteitenrubriek.
22.00 Maarten Luther. Dcumentaire-serie. Afl.: 2: Lu
ther op Wartburg. Luther verborg zich voor zijn
vijanden op de Wartburg en vertaalde hier het
Nieuwe Testament in de Duitse taal.
22.30 Hill Street Blues. Amerikaanse politieserie. Van
daag: Een rechercheur van de narcoticabrigade
heeft een zwarte ongewapende jongen dooge-
schoten.
NOS
2325 Journaal
23.30 Nieuws voor slechthorenden.
BELGIE-NED-1
NOS
13.00 Nieuws voor slechthorenden.
FEDUCO
17.45 Medelanders Nederlanders. Turks programma
over voeding (Nederlandse ondertiteling).
NOS
18.15 Nieuws voor slechthorenden.
18.20 Paspoort voor Turken.
18.30 Sesamstraat.
18.45 Jeugdjournaal.
19.00 Journaal.
KRO
19.12 Tom en Jerry. Tekenfilm.
19.20 Het kind van de rekening. Filmportret van de
vrijwilliger Chris Pyke en zijn weesjongens op het
eiland Dominica.
19.55 Dodenlijst van A.M Messinger. (List of Adrian
Messinger), Amerikaanse thriller uit 1963. Een
mooderdenaar is systematisch bezig een elftal
mensen uit de weg te ruimen. Adrian Messenger
(John Marivale) is hem op het spoor maar komt
zelf bij een vliegtuigongeluk om (foto).
16 50 Teletekst voor iedereen. Informatief programma
over teletekst.
17.00 Schooltelevisie: Op de markt.
17.30 Biologie: Op zoek naar zuiver water (1).
18.00 Bollie en Billie. Kleuterserie.
18.05 Galactica 1980. 10-delige Amerikaanse science-
fictionserie met Lome Greene, Kent McCord,
Robyn Douglas, Barry Van Dyke en Robbie Rist.
Afl 10: „Starbucks laatste reis". Dr. Zee heeft een
droom waarin hij ziet hes de ruimtesoldaat It.
Starbuck op een verlaten planeet neerstort. Ada-
ma vertelt Dr. Zee dat Starbuck verdween tijdens
een grote aanval van de Silonen, nu 10 jaar
geleden. De droom vertelt over het lot van
Starbuck.
18.50 Tijdrover. Bridge - stap voor stap (les 14).
19.00 Uitzending door derden. Een programma van de
Christen-Democratische Omroep.
19.40 Mededelingen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunst-Zaken
20.15 Hoger-Lager. Spelprogramma. Presentatie: Wal
ter Capiau en Marisa Pauwels.
20.55 Panorama. Actualiteitenmagazine.
21.45 McKenzie. Twaalfdelige series met Jack Galloway
en Richard Marner. Afl. 4. „Huwelijksbanden".
Diana vertelt Kovacs dat zij zwanger is en drukt
hem op het hart niets aan McKenzie te zeggen
omdat zij zich wil laten aborteren. Kovacs ver
breekt zijn belofte. McKenzie staat er op dat het
kind geboren wordt en vraagt Diana ten huwelijk.
Maar Jean wil niet van McKenzie scheiden...
22 35 Journaal. Aansluitend Coda: „Berceuses du chat"
van Igor Stravinsky door Lucia Meeuwsen, zang;
Raymond Dilsen, Ivo Lybert, klarinet en Jan Guns,
basklarinet.
19.00 Drakendagen. Tekenfilmserie.
19.15 VIP. Magazine voor jongeren tussen 12 en 15
„Mijn school heeft ezelsoren" (deel 2).
19.40 Mededelingen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20 10 Kunst-Zaken
20.15 Ster zonder hemel. „Stern ohne Himmel".iDuitse
film (1980) met Manfred Gliwe, Randolf Kronberg
en Gisela Dreyer: Duitsland, april 1945. Vier
scholieren hebben een plekje gevonden waar ze
voor het oorlogsgeweld en de wereld van de
volwassenen veilig zijn: een verlaten levensmid
delendepot in een gebombardeerd deel van de
stad. Hier komen ze samen, en het geheim van
hun schuilplaats delen ze alleen met Ruth, het
vriendinnetje van de leider van het groepje, Antek.
Toch worden de jonge mensen geconfronteerd
met de grauwe realiteit: in de kelder van het depot
treffen ze de jonge joodse vluchteling Abiram
aan...
21.35 Schooltelevisie. Biologie en Frans
10.00 Journaal
10 23 Kaiserliche Hoheit. Film naar André Castelot met
Bernard Verley, Marianne Koch en Sabine Sinje.
12.10 ZDF magazin.
12 55 Persoverzicht.
13.00 Journaal.
13.15 Teletekst.
16.00 Journaal.
1615 Schrott, Elisabeth u. Co. OHG. (Of: Die drei
ungleichen Schwestern). Reportage over drie
zusters die al meer dan zestig jaar bij samenwo
nen en -werken.
17.00 Matt und Jenny. Jeugdserie.
17.25 lm Schatten des Hekla. Programma voor de jeugd
over het leven aan de rand van een der meest
actieve vulkanen ter wereld: de Hekla in IJsland.
17.50 Journaal
NDR
18.00 Die Sportschau.
18.35 Zandmannetje.
18.40 Koberle kommt. Serie.
19.15 Berichte vom Tage.
19.25 Landesprugramme.
20.00 Journaal. Aansluitend: verkeerstips.
20.18 lm Brennpunkt. Vanavond is de uitzending geheel
gewijd aan de autotentoonstelling in Frankfurt.
21.00 Bei Bio. Gesprekken en muziek, met Alfred Biolek.
Gasten: Harry Belafonte, Robert Kreis e.v.a.
22.00 Crazy Blues. In deze uitzending maakt de groep
„Rolls Noise" op een vermakelijke wijze muziek,
gebruikmakend van alle mogelijke onconventio
nele instrumenten.
22.30 Journaal
23.00 Alles ist Traum. De dichter als componist. Portret
van Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (177Y-
1822), een der meest veelzijdige figuren van de
Duitse romantiek. Hij werkte als dichter en compo
nist, dirigent, criticus en tekenaar.
24.00 Journaal
ADVERTENTIE
L-7501
1 Bal
«TDK Sr
1 HIGH OUTPUT-HIGH HESaiUIION nVa
L-750
WINNAAR IN
DE GROTE TEST
van hel tijdschrift
"Video Uit Thuis"
Nieuw: Extra High Grade in VHS en Beta.
Met TDK is en blijft uw beeld altijd perfekt!
HILVERSUM (ANP) Kees van K ooten en YVim de Bie zullen de komende
winter geheel in de geest van technische ontwikkelingen en medianota hun
werkterrein verleggen van het Simplisties Verbond naar commerciële
audiovisuele bezigheden. Het produkliebedrijf 'Van Kooten and De Bie' zal
in opdracht van overheid, omroepen, ideële instellingen en bedrijfsleven
voorlichlings- en bedrijfsfilms, hoogwaardige documentaires en informatie
ve programma's gaan vervaardigen.
Het 'Kreateam voor multimediale attitude-deformatie' gaat zich ook storten
op satellietuitzendingen, abonneetelevisie en de videocassettemarkt, aldus
een bekendmaking van de VPRO. Met het produktiebedrijf komt een einde
aan de satirisch-komische activiteiten van Van Kooten en De Bie. zo hebben
beide heren laten weten. Ervaring en technische know how zullen worden
aangewend om 'communicatieve probleemstellingen in audio-visuele termen
te vertalen' Het produktiebedrfjf is een divisie van Krul-electronics. worldwi
de specialists in audiovisual overwhelming'.
De VPRO vertoont als eerste opdrachtgever op 19 oktober de Van Kooten and
De Bie-documentaire 'Gas met een Luchtje', een film over een experiment in
Oost-Groningen waar bejaarden worden ingeschakeld bij het doen van
proefboringen naar aardgas. Een woordvoerder van de VPRO verzekerde
overigens dat het duo ondanks de commerciële aanpak het gehele wintersei
zoen op de VPRO-televisie zal verschijnen.
'De mens is van
nature hoekig'
HILVERSUM „Het ideaal van de
menigte is iets groots beleven; het
ideaal van de enkeling iets groots
doen", zo luidt een van de aforismen
van de Friese schoenmaker Evert
Rinsema. Het is terug te vinden in
het werkje 'Verzamelde volzinnen'
van dezelfde Rinsema. dat in de jaren
'20 door de Stijlgroep werd uitgege
ven. Een overblijfsel van een opmer
kelijke vriendschap van de inspira
tor van de Sijlbcweging Theo van
Doesburg en de Duitse dadaist Kurt
Schwitters met de gebroeders Thijs
en Evert Rinsema, schoenmakers uit
Drachten.
In samenwerking met de NOS en de
rijksuniversiteit van Groningen
maakten vier Groningse studenten de
documentaire 'De mens is van nature
hoekig', die deze vriendschap recon
strueert. De NOS zendt de film van
avond uit.
Deze vriendschap en wat daarvan
overbleef (ondermeer werk van Thijs
Rinsema) worden in de documentaire
van uitleg voorzien door de zoon van
Thijs, een oude vriend van de twee
broers en andere ooggetuigen. Daar
mee ontstaat een fraai beeld van twee
artistiek begaafde schoenmakers, die
in een periode van hun leven via de
Stijl en Dada geroken hebben aan de
wereld van de kunst, maar uiteinde
lijk zijn gebleven wat ze waren,
iNederland 2. 21.30 uuri
Chris Pyke
HILVERSUM (GPD) Onder de titel
„Kind van de rekening" zendt de
KRO vanavond een gefilmd portret
uit over Chris Pyke.
Chns Pyke is oprichter van „Youth
Quake", een vrijwilligers-organisatie
up liet eiland Dominica (onderdeel
van de Kleine Antillen in het Cari-
bisch gebied), die probeert tegen de
linquentie aanleunende jongeren op
het rechte spoor te houden.
Youth Quake wordt gesteund door de
Nederlandse organisatie „Mensen in
Nood" iKatholieke Nationale Stich
ting voor Bijzondere Noden en Hulp
verlening)
(Ned 2. 19.20 uur).
TDoald Dahl, van de grote men-
LVsenverhalen „Kiss Kiss" enzo
voort en de kinderverhalen „Sjakie
en de chocoladefabriek" enzovoort
heeft in Engeland opschudding
veroorzaakt door zijn recensie in
„Literary Review" van Tony Clif
ton's boek God Cried", waarin
over de Israëlische aanval op Bei
roet in 1982 wordt verhaald. In de
Spectator noemde Paul Johnson de
recensie „een belediging voor het
fatsoen" en hij riep op tot een
boycot van de Literary Review".
Nu had Roald Dahl blijkbaar nog
gebofl. want in zinsneden als „in
juni 1982 begonnen we allemaal de
joden te hatenen in zijn voorspel
ling dat we na lezing van het boek
allemaal „heftig anti-joods zouden
worden" schijnt men Ier redactie
Joden" en anti-joodsnog bijtijds
te hebben veranderd m Israëli's
en „anti-Israëlisch Dat scheelde.
Maar zijn vergelijking van Begin
en Sjaron met Hitier en Goering
bleef toch staan...
Ingezonden
Roald Dahl heeft nu op de kritiek
gereageerd met een ingezonden
stuk in The Times dat ik voor u
vertaal.
„Mijnheer, zojuist teruggekeerd uit
het buitenland merk ik dat er een
stormpje is opgestoken rond een
recensie die ik schreef over Tony
Cliftons boek „God Cried", waarin
de Israëlische aanval op Beiroet in
1982 wordt beschreven. Paul John-
TRIJFEL
Nico Scheepmaker
son heeft in de Spectator blijkbaar
een beroep gedaan op alle .fat
soenlijke schnjers" voortaan de
Literary Review te boycotten,
waarin mijn artikel is verschenen.
Een van uw redactieleden. Frank
Johnson, en ook Peter Hillmore
van The Observer, staan blijkens
uw dagboekschrijver op 8 septem
ber sympathiek tegenover Paul
Johnsons verlokkingen. De New
Statesman heeft zich ook bij deze
jachtpartij aangesloten, bovendien
heb ik een groot aantal schunnige
brieven en telefoontjes gekregen
van Britse joden en joodse instellin
gen. die me allemaal van grof anti
semitisme beschuldigen.
Mij antisemiet te noemen is even
dwaas als mij anti-Arahisch te noe
men. simpelweg omdat ik de acties
van kolonel Gadaffi kritiseer. Ik
ben niet antisemitisch. Ik ben anti-
Israél. Ik placht dat niet te zijn.
Maar de oorlog in Libanon en het
doden van 24.000 burgers alleen al
in Beiroet hebben mij van gedachte
doen veranderen
Dit verschrikkelijke cijfer heeft
weinig publiciteit gekregen. Tij
dens het grote Duitse luchtbombar
dement op Coventry in de Tweede
Wereldoorlog werden ongeveer JM
burgers gedood. Tijdens de afgrij
selijke RAF-aanval op Dresda
werden misschien 5000 mensen jt-1
dood, maar ik ben niet zeker vanat
exacte cijfers. In Beiroet, en ik mi
dit herhalen, waren het er 24.0000
Antisemitisch zijn is met hetzelfii
als anti-Israel-zijn. Het eerste m
een etiket dat zeer terecht op Hitic
en de nazi's werd geplakt, maar
ongelukkig genoeg wordt het tan
daag-de-dag nog bij iedereen opgt
plakt die de huidige Israëlische
regering durft te kritiseren Ikbc.
op het ogenblik anh-Israël omdat
ik anti-doden ben, en in de afgela
pen jaren hebben de Israeli's men
mensen gedood dan enig ander
land ter wereld, met uizonderirn)
misschien van Indonesië en Car,
bodja.
Ik heb, in vergelijking met Paul
Johnson, het voordeel dat ihdj
actief was in de Hitler-oorlog, en
daarbij heb ik voor mijn hele leien
genoeg zien doden. Sindsdien htb
ik voortdurend het weinige dat v
kon doen gedaan om slachtpartij
en tussen naties te veroordelen.
Israël, dat zonder twijfel het garni
zoen van de Verenigde Staten
het Midden-Oosten is ongeveer
miljoen dollar per dag steum, moe
leren zichzelf netjes te gedragen In
een wereld waarin zij nog steeds
een zeer jong kind is. en haar
kinderjuffrouw, de Verenigde Sla
ten. zou haar beter manieren moe
ten leren.
Misschien interesseert het mijn
joodse critici te weten dat er aardig
wat pintjes joods bloed door mijn
aderen vloeien, dank zij mijn Noor
se grootmoeder, Hesselberg, a
mijn over-over-grootvader du
Preuss heette".
Slordig
Tot zover Roald Dahl. Geen al U
sterk verhaal. De laatste alinea ol
helemaal niet, maar ook zijn verge
lijkingen mankeert het aan accura
tesse. Volgens het „Handboek van
de Tweede Wereldoorlog" werda
in Coventry 544 mensen gedood, er.
in Dresden naar schatting 160.000
200.000. Dat scheelt nogal met 5000
Het „misschien" bij Indonesië hall
miljoen communisten in 1965 ver
moord' en Cambodja schattinger
van 1 tot 3 miljoen i had hij vergeit
ken met die 24.000 doden ook ire!
weg kunnen laten. De Iran-Irak-
oorlog heeft tot nog toe zo'n 150.0PI)
mensen hel leven gekost. Ethiopië
Eritrea zo'n 80 000. Afghanistan
meer dan 100 000 de cijfers kreeg
ik via het Polemologisch Instituut
in Groningeni. De burgeroorlog m
1975-197Y in Libanon, waar Israel
weinig mee van doen had, kostte
trouwens ook al tussen de 60 000er.
80 000 doden Roald Dahl schnjfi
beter dan hij vergelijkt...
toer 22.02 NCRV-Donderdag-Sport.
22.55 Eerlijk gezegd. NOS 23.00
Nieuws en meded. 23.07 Met het oog
op morgen KRO: 0.02 Oogluik. 1.02
Niemandsland. 6.02 Ontbijtshow.
(6.50 Het levende Woord).
VRIJDAG
Voor 18 uur ieder heel uur nieuws.
KRO: 7 02 Ontbijtscho, verv. (7.02
Echo.) 8.06 Echo. 8.16 Muz. om op te
schieten, een kwestie van accent. 8.53
Past. A C. Raadschelders. 9.03 Adres
Onbek. 10.03 Muz. op bestelling. 11.03
Ratel. 11.53 Past. A.C. Raadschelders
Nws. 22 40 Liturgie rond de vredes-
week 23.00 Hoorspelweek 1983: Tot
horen en zien, hoorsp. 23.35 Gram.
muz. 23.45 Ter overweging. 23.55 Nws.
VRIJDAG
VPRO. 7.00 Nws. 7 10 Ochtendgymn.
7.20 Radionieuwsdienst VPRO i7.30.
8.00 en 8.30 Nws i NOS: 9.05 Gymn.
voor de vrouw 9.15 Werkbank 9.24
Waterstanden. 9.30 Nws. VPRO: 9.33
1958. Ber. uit een benauwde tijd.
AVRO: 1100 Lichte gram muz. VA
RA: 1110 Schoolradio. NOS: 1130
Nws. 11.33 Homonos.
HILVERSUM-2
HILVERSUM-3
KM n
7.00 u
99.8 MHz. kanaal 13
en tenor: Operettemelod. 13.05
ning van het slotconcert van hel 5
dirigentenconcours der Herbert ra
Karajan-Stichting in okt. 1982.
14.30 Orgelbespeling, 15.00 Klassiek!
klankjuwelen 16.00 Licht en uitzicht
16 40 Theologische verkenningc
NOS: 20.00 Donderdagavond M'jzh
magazine: Van het Nederlands cat
certpodium: klass. pianomuz. 21.®
Onder de groene linde. 21.15 Nedcii
muziek. 22.00 Muziek uit Middelen
wen en Renaissance 22.30 Horizon
VRIJDAG
VOO: 7.00 Nws. 7.02 Ochtendstem
ming. (8.00 Nws.) 9.00 Veronlcai
Meesterwerken (op compact-disci
10.30 Muz. voor miljoenen, lictft
klass. muz
HILVERSUM-1
DONDERDAG 22 SEPT.
NOS: Nieuws op elk heel uur.
12.40 Middagpauzedienst. 13.06 Hiel
en Nu 13.20 NCRV-Globaal. 16.02
Goudenregen Ensemble o.l.v. Ferry
Wienneke 16 30 Kletsmajoor. 16.40
Van stad en land 17.02 Stappen in de
Jungle. 17.55 Meded. (NOS). NCRV:
18.06 Hier en nu. 19.02 Muziek in vrije
tijd. 20.03 Vierkant 21.02 Op de vrije
DONDERDAG 22 SEPT.
NOS: Nieuws op elk heel uur.
12.00 De AVRO-Kluk tussen de mid
dag. (OVERH.VOORL. 12.16 Uitz.
voor de landbouw. NOS: 12.26 Meded.
voor land- en tuinbouw. 12.30 en 13.00
Nws AVRO: 13.57 Per Saldo). RVU:
14.00 Ik verbind u door.. 14.30 Nws.
14.33 Allemans veren. KRO: 15.00
Nws. 15.03 Tekens van vrede 15.20
Kruispunt. 15.30 Nws. 15.32 1 voor 1.
De wereld op donderdag. (16.30 en
17.30 Nws.). KRO: 18.00 Nws. 18.10
Grenzeloos. P.P. 18.20 Uitzending
van de PvdA. IKON: 18.30 Kleur
KRO: 19 00 Agenda. 19.15 De radio
makers van morgen 20 00 Nws. 20.03
Radio Vitrine. 20 30 Het platenanti-
quariaat. TELEAC: 21 30 Kantoorin
novatie (herh. 17) 22.00 De Antieke
Wereld: Rome IV. (herh.) KRO: 22.30
12.03 De Neder
landstalige Top Tien. 13.03 50 Pop ol
een envelop. 15.03 TROS Top 50.
NOS. 18.04 De Avondspits. TROS:
19.02 Poster. 20.02 Soul Show. 22.02
Sesjun. 23.02 De L.P.-Sliow.
VRIJDAG
Ieder heel uur nieuws. EO: 7.02 Rond
uit op 3. 8.03 Tijdsein. 9.03 De muzika
le fruitmand. 10.03 Muziek Motief
NCRV: 10.30 Popstation, (ca 11.45
Weerman Hans de Jong).
PUZZELEN
HILVERSUM-4
KM 99.8 MHz.
DONDERDAG 22 SEPT.
NOS: Nieuws op elk heel uur.
12.25 Promenade Orkest m.m.v. sopr.
PANDA EN DE 'VIDEO-VAL'
Toonder studio's
«BBIMIEE» I
agngjUHgnrsi:
IIU"!"!!»
aasa
SM^BBBBJÜ
Horizontaal: 1 rondhout. 2 noodsein.
6 deel v. d. bqbel; 9 voertuig; IJ
Europeaan; 13 goedertierenheid; )S
onwetend: 16 loflied; 18 kloosterling
19 uitroep. 20 boom; 21 lengtemaat.^
briefaanhef; 24 pers vnw.; 25 voecse
26 het Romeinese Rijk; 28 voorzet#!
30 noot; 31 vlaktemaat; 32 tennis-
term; 34 bestemming; 36 insekt: 3'
slaginstrument. 38 rustteken, 39 broe
der. 41 gewicht. 42 omlijsting. (3
hetzelfde
Verticaal: 1 openhartig, 3 maanstand
4 karakter; 5 regerings-reglement: j
doorzichtig. 8 drinkgerei; 10 boom,!;
zintuig. 14 zandheuvel; 16 rund, i
maanstand. '20 bevel. 22 maand; •-
Europeaan. 29 oude lengtemaat,
heilige. 31 vestibule, 33 speelgoed.^
plaats; 36 duinvallei; 39 noot, 40aarts
bisschop.
Oplossing vorige puzzel:
Copynghl (5 les Editions ALBERT RENE GOSCINNY-UDERZO 1983
