Aardgasprijs en uitkeringen
wrijfpunten binnen coalitie
Waardering bedrijfsleven voor
beleid haaks op kritiek bonden
Ambtenaar en uitkeringstrekker
moeten het meest inleveren
OPPOSITIE KRAAKT KABINETSBELEID
De Graaf werkt aan
beperking ziekengeld
Binnenkort acties
bij de spoorwegen en
in streekvervoer
PZC/°Pinie en achtergrond
Daling van
inkomens
boeren niet
uitgesloten
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1983
iDoor Gijs Korevaar en Chiel Eversi
De verhoging van de aardgasprijs met drie cent en de verlaging van de uitkeringspercenta
ges WW, WWV en WAO per 1 juli 198R worden in de Tweede Kamer de belangrijkste
wrijfpunten binnen de coalitie bij de behandeling van de Miljoenennota. Het CDA laat zich
over die twee punten kritisch uit. Voor het overige is het CDA, net als de VVD, vol lof voor het
kabinet.
cijnzen) met leiden tot een stijging
van de collectieve lastendruk als ge
heel Het enige punt van kritiek is de
verhoging van de BTW liever had de
VVD alleen het lage tarief verhoogd
gezien.
De regering bezuinigt 11 miljard gul
den zonder zich om de gevolgen te
De grootste oppositiepartij, de PvdA,
heelt geen goed woord over voor de
Miljoenennota. Het is een begroting,
waarin wordt gekozen voor een „een
zijdig inkrimpingsbeleid. dat geen uit
zicht opent op een werkelijk terug
dringen van de werkloosheid aldus
de PvdA.
Het CDA daarentegen ziet in de Mil
joenennota „voorboden van een prille
lente", terwijl de VVD de ingediende
begroting als „een historisch keer
punt ziet". Beide regeringsfracties
stellen verheugd vast, dat volgend
jaar zowel de collectieve lastendruk
als het financieringstekort iets om
laag gaan.
Voor een gezondmaking van de eco
nomie is het nodig dit beleid een paar
jaar voort te zetten, zeggen beide
regeringspartijen. Daaraan voegt de
VVD als waarschuwing aan het CDA
toe, dat beide coalitiepartners zich
volledig achter het voorgestelde om
buigingspakket moeten opstellen.
Verschillend interpreteren de rege
ringsfracties de ontwikkeling van de
lonen en uitkeringen. De VVD consta
teert „dat de koppeling op afstand
tussen lonen en uitkeringstrekkers nu
een feit is", omdat op de uitkeringen
meer wordt bezuinigd Maar het CDA
is verheugd, dat het kabinet „de gelij
ke inkomensontwikkeling tussen uit-
keringen en ambtenaren zo veel mo
gelijk wil handhaven".
Aardgas
De christen-democraten vragen zich
af, of de gasprijsverhoging met drie
cent in de eerlijke lastenverdeling
past. Ze vrezen voor „een ongewenste
opeenstapeling van lastenverzwarin
gen bij de laagste inkomens". Ook het
plan om per 1 juli 1984 de uitkerings
percentages WW. WWV en WAO te
verlagen tot 70 procent, zint het CDA
niet. De fractie vindt dat alternatie
ven bespreekbaar moeten zijn.
De werkgelegenheidsnota bewijst vol
gens het CDA. dat het 't kabinet ernst
is met het aanpakken van de werk
loosheid. Maar de fractie verlangt
meer concrete voorstellen voor een
versterking van de industrie, een ac
tieplan voor het scheppen van deel
tijdbanen bij de overheid en uitbrei-
(Door Cees Keizer)
Minister Braks van landbouw
sluit een tijdelijke inkomensda
ling voor boeren volgend jaar niet
uit. Hij wil die tijdelijke inkomens
daling wel aanvaarden mits deze
daling uiteindelijk leidt tot betere
vooruitzichten voor land- en tuin
bouw op de langere termijn, zei hij in
een toelichting op zijn begroting. De
minister meent dat land en tuin
bouw door de inkomensdaling niet in
liquiditeitsproblemen mogen komen.
Volgens de minister kunnen boeren
die wel in de problemen komen in
eerste instantie worden opgevangen
i door ons stelsel van sociale zekerheid.
Hij wil voorlopig niet denken aan
nationale steunmaatregelen, omdat
daardoor de andere lidstaten van de
Europese Gemeenschap aangemoe
digd kunnen worden hetzelfde te gaan,
doen. Als dat gaat gebeuren, zal dit
nadelig werken op onze agrarische
exoort zo zeet de minister
ding van het aantal werkgelegen
heidsprojecten na 1984
De VVD vraagt spoedige wetgeving
om de lastenverlichting voor het mid
den- en kleinbedrijf te verwezenlijken.
Tevreden stelt de VVD vast, dat de
belastingverhogingen (BTW en ac-
Staatssecretaris De Graaf van so
ciale zaken en werkgelegenheid is
van plan om in de loop van 1984 een
beperking van het ziekengeld in te
voeren. Volgens De Graaf wordt het
een zeer beperkte operatie in verge
lijking met de ziektewetplannen die
Den Uyl en Dales enkele jaren gele
den hebben voorgesteld en waarover
de vakbeweging te hoop liep. Een
forse bezuiniging wordt het ditmaal
niet, zo meent De Graaf
Het is zijn bedoeling om premies te
gaan heffen over het uit te betalen
ziekengeld, op voorwaarde dat de
werkgevers niet de rekening gepre
senteerd krijgen. Er zal dus sprake
zijn van een verschuiving van lasten
van de werkgevers naar de werkne
mers. Op het ministerie wordt thans
gewerkt aan de uitvoering van de
plannen. De Graaf verwacht dat ze op
zijn vroegst halverwege volgend jaar
kunnen worden ingevoerd.
bekommeren, aldus de PvdA. Terwijl
er overal sprake is van een opleving
van de economie, verminderen door
het regeringsbeleid in ons land de
overheidsinvesteringen en de beste
dingen. „Het is wrang, dat in deze
situatie onverkort wordt vastgehou
den aan een reële stijging van de
defensieuitgaven met 2 procent".
De werkgelegenheidsnota van het ka
binet is een „leeg stuk" geworden,
menen de socialisten. Het werken met
behoud van uitkering krijgt nauwe
lijks een kans en „elke vaart en over
tuiging ten aanzien van de herverde
ling van werk is verdwenen", aldus de
PvdA Verlaging van de vennoot
schapsbelasting is een maatregel die
alleen die bedrijven helpt, die toch al
winst maken, vindt de fractie.
Hel inkomensbeleid van de regering
kwalificeert de PvdA als „immoreel".
Het kabinet kiest volgens de socialis
ten „onverholen voor een tweede
ling", waarbij actie ven en niet-actie-
ven tegen elkaar worden uitgespeeld.
De PvdA bepleit alschaffing van de
inflatiecorrectie, invoering van inko
mensafhankelijke kinderbijslag en
verhoging van de premie-grenzen
D'66 heeft waardering voor de „niet
geringe prestatie" van het kabinet:
hel terugdringen van het financie
ringstekort en het verminderen van
de lastendruk. Maar de Democraten
hekelen de „willekeurige, niet nader
beargumenteerde korting op uitke
ringen en ambtenarensalarissen en
vinden een verdere verlaging van de
uitkering aan de gemeenten „onaan
vaardbaar"
Vastberaden
Koningin Beatrix tijdens het uitspreken van de troonrede met r
van haar prins Claus.
Het regeringsbeleid maakt een vast
beraden indruk, stelt Schutte iGPVi
De geringe inkomensdaling in het
bedrijfsleven mag het kabinet echter
niet accepteren nu de uitkeringen en
ambtenaren zoveel moeten inleveren.
De RPF heeft, „grote moeite" met de
verlaging van de uitkeringen per 1 juli
volgend jaar Hiermee is slechts één
element uit de voorstellen tot herzie
ning van de sociale zekerheid gehaald
en bovendien worden door het kabi
net „wederom kostwinners en met-
kostwinners over één kam gescho
ren", aldus de RPF-fractie. In het
gehele koopkrachtbeleid van de rege
ring mist de RPF elke aandacht voor
de positie van kostwinners
„De reactionaire beleidsvoornemens
van het kabinet kunnen niet anders
doen dan maatschappelijk verzet op
roepen", aldus de reactie van de PSP.
Er wordt volgens de PSP gekoerst
naar een ..vechtmaatschappij' dooi
de afbraak van voorzieningen die
emancipatie van mensen bevordert,
zoals gratis rechtshulp, kinderop
vang, sociaal-cultureel werk.
Een vermindering van de collectieve
lastendruk en een kleine reductie van
het financieringstekort zijn volgens
de PPR „onder geen beding de prijs
waard die wordt gevraagd het hoog
ste aantal werklozen van heel Europa
en directe armoede voor steeds meer
Nederlanders"
Mevrouw Ubels (EVP) meent dat het
kabinetsbeleid is gericht op het ster
ker maken van de sterken. Ze stelt
vast dat weikgelegenheid wordt afge
broken en dat uitkeringstrekkers het
zwaarst worden getroffen
De CPN noemt de Miljoenennota van
het kabinet „rampzalig" voor de
werkgelegenheid en de koopkracht
van de mensen. De communisten ge
loven dat niet het schrikbeeld van de
massale werkloosheid en de nationa
le verarming centraal in de nota
staan, maar dc financiële positie van
grote ondernemers en de overheid
zelf.
Minister Ruding van financiën arriveert met zijn miljoenenkoffertje b\j
het gebouw van de tweede kamer.
(Door Fons Burgers)
Minister Ruding (financien) vindt dat alleen het bedrijfsleven kan
zorgen voor het gewenste economisch herstel. De bewindsman zei
dit gistermiddag in de Tweede Kamer tijdens de aanbieding van dt
Miljoenennota en de Rijksbegroting voor 1984. Het bedrijfsleven zal
ook, met behulp van nieuwe investeringen, voldoende werkgelegenheid
moeten scheppen om de werkloosheid terug te dringen.
De herverdeling van arbeid via korter werken biedt volgens de bewinds
man te weinig soelaas voor het herstel van de arbeidsmarkt. Vandaar dat
het kabinet besloten heeft de lasten voor het bedrijfsleven aanzienlijk te
verlichten Deze maatregelen gelden evenzeer voor het midden- en
kleinbedrijf.
Staten-Genemal
onder leiding
van Steenkamp
Piet Steenkamp icdai de pas geko
zen voorzitter van de eerste kamer
dinsdag in de Ridderzaal, kort voor
het uitspraken van de troonrede
door koningin Beatrix Steenkamp
zat tijdens de plechtigheid de geza
menlijke zitting van de eerste en
tweede kamer (de Staten Gene
raal.l voor
(Slot van pagina l i
ke afwijking van het trendbeleid" te
willen volgen mochten werknemers
in het bedrijfsleven een extra loons
verhoging krijgen, dan zal dit de amb
tenaren het komend jaar worden ont
houden.
De minister denkt erover volgend jaar
vrijkomende arbeidsplaatsen voor
slechts 25 procent opnieuw te bezet
ten. Daarna wil hij proberen om deze
herbezeting op 80 procent te krijgen,
als het hem tenminste lukt om ook
volgend jaar de ambtenaren geen
prijscompensatie te geven Inmiddels
heeft de Christelijke Ambtenarencen-
trale daartegen uuujit., o.„..D
kend.
Ook houdt Rietkerk vast aan de ver
mindering van het njkspersoneel met
ieder jaar 2 procent Hij wil deze
maatregel zelfs gaan uitbreiden naar
de Staatsdrukkerij en de staf van de
PTT Maar ook de VVSW. de sociale
werkvoorziening, zal de komende drie
jaren in totaal 6 procent aan arbeids
plaatsen moeten inleveren
Over het vakantiegeld schrijft Riet
kerk dat hij dit definitief w il brengen
op 7,5 procent. De vloer van f 2190,96
wil hij optrekken tot f2371,96. Bo
vendien wil hij voor de hogere amb
tenaren het vakantiegeld niet meer
aftoppen.
(Slot van pagina 1)
de helft (1,2 procent) het gevolg van
maatregelen van het kabinet.
Vooral de verhoging van beide BTW-
tarieven met 1 procent zal leiden tot
een aanzienlijke stijging van de prijs
index Ook wordt het aardgas weer
duurder: drie cent per kubieke meter
plus 19 procent BTW. totaal 3,57 cent.
Nadat op 1 juli de benzine-accijns al
fors verhoogd is. volgt op 1 januari de
accijns op jenever, bier en tabaksarti
kelen Daarmee wal het kabinet f 400
miljoen binnenhalen De accijns op
sterke drank gaat 15 procent omhoog,
die op bier 8 procent en tabak en
sigaretten worden 40 cent per pakje
duurder.
Daarnaast stelt het kabinet voor een
aantal directe belastingen te verho
gen en aftrekposten te verminderen.
De inflatiecorrectie wordt echter vol
ledig verwerkt. De laagste inkomens
worden verder tegemoetgekomen
door een verlaging van de laagste
belastingschijf tot 16 (nu 17i procent.
De "echte minima' kunnen opnieuw
rekenen op een eenmalige uitkering,
waarvoor het kabinet f 450 miljoen
wil uittrekken. Voor hogere ambte
naren (die de afgelopen jaren aan
zienlijk hebben ingeleverd) wil het
kabinet de aftopping van het vakan
tiegeld ongedaan maken.
Deze maatregelen leiden tot een inko
mensbeeld waarbij werknemers in be
drijven moeten rekenen op een koop
kracht-daling met 1 procent (net bo
ven het minimum», 0.5 procent (inko
mens tussen f35.000 en f75.000) en 2
tot 2.5 procent voor de hoogste inko
mens De vergelijkbare cijfers voor
ambtenaren, trendvolgers en uitke
ringstrekkers zijn 3,5 procent (mini
mum), 3 tot 3,5 procent (modaal) en 3
procent voor vier keer modaal.
Bezuinigingen
Het kabinet komt met voor f 10.6
miljard aan bezuinigingsvoorstellen.
Dat bedrag is bereikt door bezuinigin
gen op de: sociale zekerheid- 1' 3.4
miljard, inkomens collectieve sector
f 3 miljard, beperking opbouw vakan
tiedagen f 0,1 miljard, volksgezond
heid: 1 1.2 miljard; departementale be
grotingen: f2,9 miljard
Een deel van de ombuigingen wordt
pas in de loop van 1984 gerealiseerd.
Op jaarbasis levert dit pakket f 11,7
miljard op.
Het kabinet komt op deze wijze op
extra bezuinigingen van f'5 miljard
bovenop de f7 miljard, die in het
regeerakkoord zijn afgesproken. Dat
is volgens minister Ruding nodig om
dat de recessie langer duurde dan
voorzien was. de werkloosheid verder
steeg en de aardgasopbrengsten ster
ker daalden. Ook namen de begro
tingsoverschrijdingen sterk toe.
Het kabinet wil de lasten van het
bedrijfsleven met 1.3 miljard vermin
deren in 1984. Een deel van de voor
stellen zal echter pas in 1985 effect
hebben, zodat de lastenverlichting op
'transactiebasis' f 2 miljard bedraagt.
Dolman opnieuw
Kamervoorzitter
Het PvdA-tweede-kamerlid Dol
man is dinsdag opnieuw gekozen
tot voorzitter van de tweede kamer.
Van de 126 geldige stemmen werden
er 122 op Dolman uitgebracht. De
kamerleden Cornelissen (cdal en Van
Kemenade (pvda) kregen elk twee
stemmen.
Dolman waarschuwde het kabinet
niet te lichtvaardig af te wijken van de
raming van de uitgaven die de tweede
kamer in juni voor zichzelf voor vol
gend jaar heeft vastgesteld. In die
raming is de kamer al uitgegaan van
de noodzaak om te bezuinigen en het
is niet aannemelijk dat de kamer nu
akkoord zou gaan met nog verder
gaande bezuinigingen op het werk
van de tweede kamer, aldus Dolman
Door Cees Keizer)
De werkgevers zijn tevre
den over het kabinetsbe
leid, de vakbeweging daaren
tegen niet. Het Verbond van
Nederlandse Ondernemingen
zegt vertrouwen te hebben in
het kabinetsbeleid voor 1984;
het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond (NCW')
merkt op dat het kabinet goed
uit de startblokken komt
voor het herstel van econo
mie en werkgelegenheid en de
Algemene Werkgevers Ver
eniging (AWV) constateert
een herstel op kousevoeten
dat zich begint af te tekenen.
Ook de organisaties voor het
midden- en kleinbedrijf heb
ben waardering voor de ma
nier waarop het kabinet de
marktsector wil versterken.
De vakcentrales wijzen op de oneven
redige koopkrachtinlevenng die
wordt verlangd van enerzijds de werk
nemers in het bedrijfsleven en ander
zijds dc ambtenaren, trendvolgers en
uitkeringstrekkers. De vakcentrales
waarschuwen dat dit eenzijdige beleid
van de regering bedreigend is voor de
solidariteit tussen groepen mensen in
onze samenleving
„Het kabinetsbeleid is sociaal on
rechtvaardig en draagt onvoldoende
bij tot economisch herstel", zegt de
FNV Deze vakcentrale meent dat. het
kabinet groeikansen laat liggen door
een overmaat aan bezuinigingen,
waardoor volgend jaar de binnenland
se bestedingen over de gehele linie
zullen teruglopen. De geringe vermin
dering van het tekort van de overheid
wordt volgens de FNV duur betaald
met een verdere afbraak van produk-
tie en werkgelegenheid
I)c FNV meent dat met deze Miljoe
nennota niet veel overblijft van het
dricsporenbeleid van het kabinet.
Met kracht moet volgens de FNV
w orden gewerkt aan de herbezetting
van arbeidsplaatsen in de markt- en
collectieve sector. De FNV kondigt
aan voor de gepresenteerde werkge
legenheidsnota een alternatief te zul
len bieden.
Ook het CNV vindt het aangekondig
de driesporenbeleid wemig zichtbaar
omdat de regenng teveel de nadruk
legt op bezuinigen en te weinig op
bevordering van de werkgelegenheid
Het CNV had grotere impulsen ver
wacht voor de bouwnijverheid, ener
giebesparing en het in uitvoering ne
men van grotere projecten
Wat de sociale zekerheid betreft, be
kritiseert het CNV het permanent
vooruit lopen op discussies in de SER
over de stelselherziening „Bezuini
gingen in de sociale zekerheid en
premieverhogingen mogen alleen ten
dienste staan van de financiering van
een nieuwe werkloosheidsverzeke
ring De voorgestelde korting van 3,5
procent en daling van het uitkerings-
mvau zijn daarmee in strijd", aldus
het CNV
De MHP. vakcentrale van middelbaar
en hoger personeel, constateert voor
het eerst dat de middeninkomens niet
direct worden aangetast Toch pleegt
het kabinet volgens de MHP opnieuw
een aanslag op de koopkracht, door
aan te kondigen dal schoolgeldbelas-
ting moet worden betaald en dat de
premiegrenzen voor de volksverzeke
ringen omhoog zullen gaan.
VNO
Dc grootste werkgeversorganisatie,
VNO, is zeer te spreken over de
kabinetsplannen. Volgens het VNO
blijkt uit de Miljoenennota duidelijk
dat dit beleid het minimum is dat ons
land nodig heeft. De vermindering
van bel financieringstekort en de
verlaging van de collectieve lasten
staan in de visie van het VNO in een
aanvaardbare verhouding. Wel heeft
het VNO bezwaren tegen de verho
ging van de loon- en inkomstenbelas
ting.
Het NCW zegt dat het beleid wat nu Is
uitgestippeld positieve verwachtin
gen wekt. In de komende jaren moet
de zelfwerkzaamheid van het bedrijfs
leven centraal staan, zo meent het
NCW. dat vraagtekens zet achter de
voortgang van de deregulering
Evenals het VNO acht het NCW de
verscherpte progressie in de loon- en
inkomstenbelasting telerstenend.
De onderw ijsorganisties zeggen in
hun reactie op de begroting dat „het
zonder enige onderw ijskundige afwe
ging aankondigen van maatregelen
een verdere kaalslag en onverant
woord kwaliteitsverlies van liet on
derwijs tot gevolg heeft". Volgens de
organisaties is het hypocriet om zon
der extra financiële middelen ter
beschikking te stellen van onderwijs
gevenden te verlangen dat zij belag-
rijke ontwikkelingen en vernieuw in-
gen in het onderwijs stimulern. Ver
der gaat minister Dectman volgens
de bonden volledig voorbij aan de
spanningen als gevolg van het, ook
door deze begroting veroorzaakte
verlies aan arbeidsplaatsen.
De helft van dit bedrag wordt uitge
keerd via belastingmaatregelen. De
belangrijkste post hierbij is een verla
ging van de vennootschapsbelasting
van 48 naar 43 procent. In 1985 gaal
deze belasting nog eens omlaag tot«
procent.
Verder zullen de sociale premies voor
het bedrijfsleven met 400 miljoen ver
laagd worden. Ook geldt de beperking
van de opbouw van vakantiedagen bij
ziekte (opbrengst 200 miljoen) als een
lastenverlichting voor het bedrijfsle
ven Nadrukkelijk schrijft Ruding
echter dat de sociale partners hier
over zelf tot een besluit moeten ko
men.
De voorgenomen verlaging van de
sociale uitkeringen maakt het niet
alleen mogelijk om de premies voorde
werkgevers te verlagen, ook de werï
nemers springen er dit jaar gunstig
uit Dat komt ook omdat het kabinet
in tegenstelling tot vroegere kabinet
ten, niet streeft naar een verbetering
van de positie van de sociale fondsen
In totaal dalen de werknemerspre-
mies met 1.2 procent. Hier staan
belastingverhogingen van totaal (3
miljard tegenover zodat het voordeel
gedeeltelijk wordt 'teruggesluisd
naar de schatkist.
De voorstellervhandhaverï verhoging
loon- en inkomstenbelasting: f575
miljoen: inkorting laagste schijf met
f50: f 25 miljoen; verhoging hogere
schijven met 1 procent f 170 miljoen
beperking aftrek buitengewone fei
ten f345 miljoen; tweede fase twee
verdieners: f 180 miljoen: accijnsver
hoging: f400 mihoen. BTW-verhogmg
(beide tarieven met 1 procent): f 1605
miljoen.
Het voorstel om de 17 procent-schlj
in de 'inkomstenbelasting met ee
procent te verlagen, kost de schatkist
daarentegen f345 miljoen.
Spiraal
Volgens Ruding leiden de voorstellen
niet tot een 'neerwaartse spiraal of
vermindering van de vraag Ook md-'
afgelopen jaren is de totale vraag
peil gebleven en zelfs nog iets geste
gen. zei hij op zijn persconferentie.
De maatregelen hebben tot doel de
investeringen te laten toenemen.
Daarnaast moet verschuiving plaats
vinden van de overheid naar het be
drijfsleven Volgens Ruding is de col
lectieve sector uit haar krachten ge
groeid. „De begroting is een eers't
stap naar meer gezonde verhoudin
gen," zei hij. „Maar het is niet moge
lijk om wat vele jaren fout is gegaan
in het eerste jaar te verbeteren. E®
verdere sanering van de overheidsfi
nanciën blijft nodig"
Ruding gaf toe dat Nederland slechts
weinig profiteert van het beginnend
economische herstel, omdat de situs
tie in Nederland slechter was dan m
andere landen. Zo werd er in ons law
veel meer geconsumeerd dan m dt
buurlanden, maar daalde ondanksdx
situatie de werkloosheid niet. Als ge
volg hiervan kan Nederland nu mm-
der van de opleving profiteren.
Ook nu wil hij geen garantie gevrt
dat tie maatregelen van het kabinet
leiden tot een vermindering van dt
werkloosheid. Wel verwacht hij
gunstige effecten van, met name ew
herstel van de investeringen van 1)6
bedrijfsleven. De laatste cijfers tont'
volgens hem aan dat de werklooshd"
toch al iets minder snel stijgt l*
toeneming, die nu nog plaatsvindt»
vooral een gevolg van een groeien"
arbeidsaanbod van vrouwen 01
schoolverlaters.
