Nieuwe standaard
wE SLOBEEND
Groeiend Fiat wijzigt
en vernieuwt modellen
Platina bougie schoner
Eenmalige uitkering
voor zelfstandigen...
St'
GELUIDSAPPARATUUR WORDT
BETER DOOR COMPACTDISC
Een eend met een vreemde sneb
'Kleine' Peugeot 205
PZC/ varia
...met een minimum of lager inkomen.
jER| OENSDAG 21 SEPTEMBER 1983
;rN
(Door Hugo van der Heem)
poen nu twee jaar geleden op de Berlijnse Funkaustellung de Compact Disc-speler als een
prototype-met-toekomst werd voorgesteld, spraken alleen de kenners nog maar van een
«rbraak op het gebied van geluid. Voor het eerst immers zou de grammofoonplaat
rvangen kunnen worden.
compact disc bracht 'ongehoorde'
ieeüjkheden binnen het bereik van
pensheid. Een veel betere, slijtvas-
teproductie-kwaliteit was geboren
vrijwel meteen geaccepteerd. Een
ir.c'a «nde Philips-woordvoerder op het
Medvan geluidsapparatuur, Ernst
der Velden schat dat het aantal
de consument verkochte spelers
van dit jaar tussen de 15.000 en
'"'jiöo stuks zal bedragen, gerekend
e alle in Nederland vertegenwoor-
ide merken. Daarmee is (uitgaand
17 500 stuks een gemiddelde pnjs
12100,-) toch een bedrag van bijna
imiljoen gemoeid.
en gek resultaat na een introductie
pas in maart van dit jaar plaats
od Trouwens, de Compact Disc
eerder vrijgegeven in Japan en
was de start ook al zo bemoedi-
ING1 id voor de producenten. In elk
ithee
15
ruisverhouding die te vergelijken is
met de Compact-Disc.
AEG Telefunken heeft in Duitsland
een radio-ontvanger getoond die de
standaard voor het komende decen
nium moet worden. Het is een satel
liet-ontvanger met 16 stereo-kanalen
of 32 mono-kanalen maximaal in zeer
hoge kwaliteit. Ook weer vergelijk
baar met de Compact Disc. De ont
vangst van de satelliet proeven
ermee, via de Orbital Test Satellite
II, bleken zeer bevredigend ge
schiedt op basis van digitale signaal
verwerking, net zoals op het zilveren
muziekschijfje is gedaan.
Voor weer andere producenten van
geluidsapparatuur gaat er het in het
tijdperk van de ultime geluidskwali
teit erom de bijbehorende apparatuur
zo klein mogelijk te maken. Zo heeft
Sony een 'Walkman', een cassette-
Ga ïilzijn de CD-p!aatJes zelfs op dit recorder femaakt, die zo groot Is als
ment nauwelijks in voldoende ma-
i-laat staan tegen redelijke prijzen
pimfcle krijgen.
IU 'isnauwelijks aan te nemen dat in
nog gewone grammofoonplaten
ijgen zijn, al zijn er futurologen
schatten dat de Compact Disc dat
ook niet haalt. Tegen die tijd
ITIE per. wij een 'langspeelplaat' of lie-
een muziekstuk met de lengte van
luunn de vorm van een 'chip'. Een
is een elektronisch geheugen dat
pn die tijd alle muziekinformatie
gemak schijnt te kunnen bevat-
Japanse gigant kregen de opdracnt
een speler te maken, die even groot
was als de cassette zelf. Hij moest
ultra-licht en plat zijn Het lukte ook
nog. Als er een cassette in moet
worden afgespeeld klapt de Walkman
verder open Hij verenigt mechani
sche en elektronische eisen in zich, die
zo uit de ruimtevaart zijn overgeno
men.
De geluidskwaliteit heeft er met on
der geleden. Het minieme toestel is
wel vrij duur. wat zich met zoveel
micro-techniek laat raden: circa
f 400,-. Nog kleiner dan de cassette zelf
kan de afspeler natuurlijk nooit wor
den. Wel als men een andere norm
kiest. Dat spelletje is bekend in de
videotechniek, waar men na de com
pactere (VHS-Ci cassette en Beta-
movie nu ook al denkt over 8 mm-
video.
De tegenhanger daarvan in de ge
luidswereld is de micro-cassette. Dit
bandje is afkomstig uit de wereld van
zak-dicteerapparaten. Aan de kwali
teit van zulke apparaten is men gaan
sleutelen. Nu zijn er derhalve appara
ten die stereo-geluid kunnen weerge
ven en soms ook kunnen opnemen. Ze
zijn nog weer een slag kleiner dan de
kleinste Walkman's. De geluidsweer
gave is vooralsnog matig. Maar ze
worden ook al uitgerust met een-chips
radio's en Dolby-ruisonderdrukkers.
Zo lang kan het niet meer duren of er
is weer een nieuw kwalitatief goed
speeltje bij. Misschien ook wel met
een digitaal opname- en weergave
systeem, als bij de Compact Disc. Het
super smalle bandje zal dan wel be
schreven moeten worden met ontstel
lend veel informatie. Maar dat kan, zo
leert ons de jongste ervaring met de
video-cassetterecorders, plaats twee
geluidskoppen op een videotrommel
en er ontstaat plotseling High Fideli
ty geluid. De snelheid van 1.2 cm of 2.4
cm per seconde neemt dan ook ineens
toe tot enige meters per seconde. Wat
dramatisch gevolgen heeft voor het
opname- en weergave proces. Het is
een prima recept.
«niet zo in het oog liep aanvanke-
i was het effect dat de Compact
sc had op het totale geluidsgebeu-
Plotseling kon iedereen beschik-
over geluid zoals dat in de opna-
Htudio had geklonken. En men
>;:de het verschil ook werkelijk,
sn technische trucs meer met hele
Klale platen (van f 40,- of meer) in
senhang met monstrueuse draaita-
s, maar helder geluid, zonder ver-
rcning of slijtage. Een standaard.
ieuwe apparaten
nieuwe standaard is aanleiding
TÏ2 ronte" tot een golf van nieuwe
(paraten, versterkers, recorders en
lers. Zelfs in de video-recorders
't zich de CD-invloed gelden. De
a ïikanten van zowel het Beta-sys-
ffl als van de VHS-typen hebben
vrede meer met de meer dan
Jermaatse geluidskwaliteit van
n recorders. Het nieuwe systeem
it ze bedacht hebben geeft een ge
ien® iskwaliteit, dynamiek en signaal-
Geluiden uit de ruimte: de satellietontvanger voor radio i
compact disc.
vergelijkbaar met de nieuwste regerenlie geluidsbron de
zomer zit er op en de afgelopen
'week heeft ons al een voorproefje
Seven van echt herfstweer. Uiteen-
idvan een toch nog wel krachtig
etje tot stormachtige wind en de
vallende bladeren. Ook in de
[elwereld zijn veranderingen
trkbaar. Onze zomervogels, die
alleen komen om er hun kroost
»t te brengen, zijn voor een deel al
trokken. De haastige gierzwalu-
zoals gebruikelijk voorop; die
t half augustus al weg. gevolgd
koekoek, wielewaal, spotvogel
nachtegaal. Vele andere soorten
Hen hen de komende weken volgen
ju weet: de eerste helft van oktober
meestal het hoogtepunt van de
een paar mooie dagen loont het
ook zeker de moeite nog eens een
vroeg op te staan en een
:h punt op te zoeken. Bij-
1 aan de westkust van
iwen, Noord-Beveland, Walche-
of West Zeeuwsch-Vlaanderen.
ten beetje geluk kunt u dan vele
'n vogels en vogeltjes zien op
elk jaar weer fascinerende grote
naar het zuiden Op weg naar
sekendheid en onzekerheid Want
slaat inmiddels wel vast dat de
««uitgang van bepaalde soorten
te wijten is aan omstandighe-
Indeoverwinteringsgebieden. Zo-
bijvoorbeeld de droogte in de
«Handen of de voortschrijdende
«mitgang' daar ter plaatse En de
<ri «tomende bepalingen van de Ne-
todse Vogelwet houden op te be-
bij het overvliegen van onze
-izen. Afschieten voor de consump-
IV gewoon voor plezier (als een
I «t seizoensvermaak. zoals bij ons
tieren of knikkeren i: het komt alle-
hlnog veelvuldig voor op die onge
le vogeloverwinteringstocht.
fl vertrek van onze broed vogels
"'bekomst van andere soorten in.
towieken en kramsvogels zijn al
*eg hierheen en het zal met lang
sr duren of hun bekende 'tsie-tsie'
'^aktsjak-tsjak'-geluiden zijn
j K te horen. Op veel plaatsen zijn al
Witjes gezien en zelfs al enkele
'trekkende grauwe ganzen. Het
wagende 'bi-bi-bi-bi-bi' van regen
en was op augustusavonden
te horen evenals de kenmerken-
van groenpootruiter en zwarte
En op veel plaatsen met ondiep
*r rijn alweer vele soorten steltlo-
te zien. Ze pleisteren er voor
lUf() *Je of langere tijd om krachten op
"oen voor hun grote trip.
Een eendensoort die we momenteel
veel binnendijks kunnen zien is de
slobeend, met het opvallende instru
ment dat hij voor het vergaren van
zijn voedsel gebruikt de grote, brede
spatelvormige snavel Van bovenal
gezien is die snavel aan het uiteinde
wel twee keer zo breed als aan de
basis. Aan het bovendeel zitten verti
cale hoornachtige lamellen, die als
het ware een soort borstelachtige
rand vormen Daarmee zeeft de slo
beend de dierlijke en plantaardige
planktondeeltjes uit de bovenste laag
van het water. Hij is niet direct gebon
den aan ondiep water, maar heeft er
toch wel een uitgesproken voorkeur
voor Overdag is de slobeend nogal
een slaper en hij zoekt zijn voedsel
dan ook het liefst 's nachts. Daarbij is
hij nogal eens in het gezelschap van
soortgenoten en andere soorten die
hun voedsel aan de wateroppervlakte
zoeken (zoals wintertalingen, smien
ten, pijlstaarten en dergelijke).
De slobeend is iets kleiner dan de
wildeneend. Het mannetje heeft een
mooie flesgroene hals en kop; de
borst is wit. buik en zijkanten kas
tanjebruin, de poten zijn oranje. Een
slobeend tussen andere eenden vis je
er zo uit.
Niet alleen door de hierboven om
schreven kenmerken, maar ook door
de karakteristieke houding waarin hij
zwemt. De borst ligt diep in het water,
hij houdt de hals wat ingetrokken en
de grote snavel wijst schuin omlaag.
Alsof die snavel te zwaar is om 'm
recht te houden. Als de slob opvliegt
kun je de grote grijsblauwe vlekken
op zijn vleugels zien en de groene
vleugelspiegel. Zoals de meeste
vrouwtjeseenden is het vrouwtje van
de slobeend bruingevlekt. Maar ook
zij is aan de houding en aan de zware
lepelsnavel zonder meer te herken
nen.
Tijdens de broedtijd is de slobeend
gek op drassige, ondiepe, uitgestrekte
en rustige terreinen, zoals de weidege
bieden van Noord- en Zuid-Holland en
die van Friesland/Drenthe. Daar
broedt hij dan ook in groot aantal. Zo
groot zelfs, dat de populatie in ons
land (circa 12.000 paar) de grootste is
van de landen rond en ten zuiden van
de Noordzee. Zijn toekomst zal echter
sterk afhangen van landbouwkundige
ontwikkelingen. Verkaveling van wei
degebieden, verlaging van waterstan
den, rechttrekken en uitdiepen van
sloten, intensivering van de bedrijfs
voering. het zijn evenzoveel bedrei
gingen voor zijn broed- en fourageer-
plaatsen. In onze provincie is het
aantal broedparen relatief laag (circa
250 paari, maar het aantal schijnt
vooral in natuurgebieden wat toe te
nemen.
ka. In zachte winters komt overwin
teren van een gering aantal voor. Als
de vorst invalt trekken ze echter snel
door. De eerste trckverschijnselen
kunnen we al eind juli begin augus
tus waarnemen.
Het zijn de mannetjes die we als
eerste zien, meestal ruien ze gezamen
lijk. Het hoogtepunt van de trek
wordt bereikt in de maanden septem
ber/oktober. Daarna zien we de vogels
weer terug in maart april als ze dan
alweer gepaard op weg zijn naar de
broedgebieden. Ringonderzoek heeft
uitgewezen dat zoals al gezegd
onze broedvogels doortrekken naar
Zuid-Europa en Noord-Afnka en dat
het broedgebied van hier doortrek
kende slobeenden zich naar het
noordoosten uitstrekt tot in Finland
en West-Siberie
Ringvondsten
Trekvogel
Maar met name tijdens de najaars- en
voorjaarstrek kunnen we de slo
beend hier zien. De soort is trekvogel
en de hoofdwinterkwartieren liggen
in de Middellandse Zeegebieden en
verder tot in Noord- en Midden-Afri-
Nu we toch op ringonderzoek aange
land zijn geef ik u nog enkele meldin
gen van geringd teruggevonden vo
gels. Ditmaal betreft het vier zilver
meeuwen (twee Nederlandse en twee
Belgische i. die dood gevonden werden
in het Zuid-Sloe. De Nederlandse vo
gels bleken volgens de gegevens van
het Vogeltrekstation als nestjong te
zijn geringd op respectievelijk 16 juni
1975 te Schoorl (in Noord-Holland) en
29 juni 1979 in Weslerschouwen De
Belgische vogels bleken kort na el
kaar (2 november en 12 december
1975) te zijn geringd op een gemeen
schappelijke slaapplaats te Woumen
(West-Vlaanderen). Opvallend is, dat
na zo'n vier tot acht jaar de afstand
tot de ringplaats uiteenliep van
slechts 26 tot 152 kilometer en dat is
voor een vogel niets natuurlyk.
Zilvermeeuwen zijn dan ook standvo
gels Ze zwerven hooguit wat rond
langs de kusten in hun uitgestrekte
broedgebied. U weet het ringen van
vogels (maar vooral het terugmelden)
helpt mee nog tal van onopgeloste
geheimen van het vogelleven te ont
raadselen Vindt u een dode geringde
vogel haal dan altijd de ring eraf. Weet
u niet wat u daarmee aan moet, zend
'm dan aan de heer A. Joosse, Willem
Alexanderstraat 21, 4388 HZ Oost-
Souburg Hij zal u na (enig) verloop
van tijd informeren over de gegevens
die de computer van het vogeltreksta
tion over die vogel weet te produce
ren En in deze rubriek zal ik daar van
tijd tot tijd melding van maken
Marolle.
Fiat Argenta Diesel
(Door Jan de Vosi
Fiat, dat met zijn verko
pen in de eerste zes
maanden van dit jaar 30
procent hoger ligt dan in de
dienovereenkomstige perio
de van vorig jaar en thans 6
procent van de markt bezit,
is uitgekomen met enkele
gewijzigde, en-of nieuwe
modellen. De Regata als
vervanger van de 131 is al
eens vermeld, maar er is
ook een tweede generatie
Argenta's gekomen.
Bovendien is de Fiat 127 i„op veler
verzoek" zoals dat heet) op het
leveringsprogramma gebleven. De
ze wagen komt evenwel voortaan
uit de fabrieken in Brazilië. Het
heeft hier in ons land wel een mooie
prijsstelling meegekregen. nl
f 11 900 Dat is f 1800 goedkoper dan
de oude 127 Special Echter alleen
leverbaar met een 1050 cc motor
In de sector van kleine bestelwa-
gentjes zijn er nu van-uitvoeringen
op het leveringsprogramma gezet
van de 127 (f 11 900 incl BTWi en de
Panda Het succesvolste model
blijkt de Ritmo te zijn, waarvan de
verkoop binnen een jaar is gestegen
met 50 procent. Fiat ziet overigens
de toekomst voor de automobiel
verkoop in het algemeen optimis
tisch gunstig want thans kunnen
de bezitters van auto's uit 1975 ol
1976 er niet meer onderuit men is
aan vervanging toe
De Argenta-modellenreeks, in begin
1981 geïntroduceerd, is aanzienlijk
gewijzigd. Deze tweede generatie is
aangevuld met een turbo diesel. Er
komen in het geheel drie versies, de
Argenta 100 met 1.6 motor die 98 pk
levert en een top van 165 km-uur, de
120 IE. twee liter met inspuiting die
goed is voor 122 pk en 175 km-uur
als top. en ten slotte de Turbo D van
2.5 liter met 90 pk en een top van
160 km-uur.
Enkele van de veranderingen en
aanpassingen zijn spoorbreedte
voor is met 6 cm vergroot tot 138
cm, zodat ca de draaicirkel kleiner
is geworden. De lengte is nu 4,43 en
er is een bagageruimte van 0,4 ku
bieke meter. Het front heeft recht
hoekige koplampen.
De buitenspiegel heeft een rubber
voet waardoor het rijwindgeluid
wordt getemperd Het dashboard is
beter afleesbaar en er is een vierspa-
kig stuur dat verstelbaar is met een
handel i.p.v. een draaiknop. Het
remvermogen is groter geworden.
De dieselversie heeft zelfs vier
schijfremmen. De prijs van de nieu
we Argenta is minimaal f 24 900 en
voor de dieselversie f35.900.
De van-uitvoeringen hebben een
grijs kenteken (geen BVB te beta
len), kunnen als bestel dienst doen
of als boodschappenwagentje voor
kleine gezinnen. In de laadruimte
kunnen wel een of twee honden
vervoerd worden, merkt Fiat op
(Door Jan de Vos)
Na een half jaar wachten is het
dan zo ver. De Peugeot 205,
waarvan men het grote wonder
van de heropstanding van deze
Franse autofabrikant verwacht, is
nu ook op de Nederlandse markt
verschenen. Tegelijk is de diesel-
autovaria
versie meegekomen uit de Franse
fabrieken in Mulhouse, zodat Ne
derland ten minste met het totale
gamma van 205's kan starten.
De prijzen van deze kleine Peugeot,
waarover al veel voorpubliciteit is
geweest, liggen nagenoeg op het
niveau die de afgelopen maanden
geschat is De goedkoopste uitvoe
ring kost f 14.695 (954 cc). De GR-
vijfbak noteert f 18 895, de GT-
uitvoering ligt boven de twintig
mille. Met een diesel kost de vier-
bak f 20.295. voor f 600 meer zit er
een vijfbak in. De GRD komt op f
22.295.
Over de dieselversie was nog be
trekkelijk weinig bekend De GLD-
en GRD-uitvoeringen zijn uitgerust
met een 176I-cc-motor. die afgeleid
is van de dieselkrachtbron die in de
305 en Talbot Horizon zit. Het maxi
mumkoppel grootste trekkracht
en het zuinigst ligt tussen de 2000
en 2500 toeren per minuut. Erg
gunstig dus om de faam van de 205
als stille auto te bevestigen De 205
diesel is erg zuinig, aldus de fabri
kant. want hij zou gemiddeld 1:20,8
rijden.
(Door Nol van Bennekomi
In de hypermoderne Bosch-vesti
ging in Karlsruhe werd dezer
dagen een nieuwe bougie geïntro
duceerd: de Bosch piatina-bougie.
In de ontwikkeling van deze sjieke
ontsteker heeft Bosch vele miljoe
nen gestoken. De platina bougie
sluit aan op de ontwikkeling van
moderne ontstekingssyslemen, zo
als de elektronische ontsteking, die
thans op grote schaal wordt ge
monteerd.
Hoewel de bougies sinds de eerste
leverantie ïr. 1902 door Bosch aan
de Daimler Motorengesellschaft, m
principe onveranderd zijn gebleven,
is met de presentatie van de platina
bougie toch sprake van een nou
veauté
Bij gewone bougies is de midden
elektrode als een ronde stift inge
bouwd in een keramisch isolator-
deel, waaruij om uc suft enige ruim
te is gelaten Deze luchtspleet ont
breekt bij de platina bougie In de
isolatorvoet is een dunne (0.3 mm)
platina kern gasdicht aangebracht
Deze elektrode steekt met meer
zoals vroeger vrij de verbrandings
ruimte in.
Deze constructie heeft het voordeel,
dat de warmtewaarde van de bou
gie niet meer wordt aangetast door
allerlei aanslag, zoals roet en corro
sie Bovendien vervuilt hij minder
snel, waarduoi een constante vonk
is gewaarborgd. Dit alles heeft tot
gevolg, dat de motor bij strenge kou
gemakkelijker zal starten dan met
normale bougies Ook bij lage toe
rentallen zal de motor regelmatig
blijven lopen
De i
bougie heeft minder
ontstekingsspanning nodig, zodat
ook met een zwakke accu nog met
succes aan de contactsleutel ge
draaid kan worden.
De platina bougie heeft het. nadelig
effect van een slechte benzine
luchtverhouding grotendeels-op, zo
dat de motor bij gasgeven toch goed
overneemt.
Bosch verwacht ook bij LPG voor
deel van de nieuwe ontsteker, maar
men heeft het gedrag van het jong
ste produkt bij deze brandstof nog
niet kunnen onderzoeken
In Nederland wordt het nieuwe pro
dukt op de markt gebracht door de
oudste buitenlandse afnemer van
Bosch, Willem van Rijn BV in Am
sterdam. De bougie is wel flink
duurder dan bijvoorbeeld het type
Bosch-Super, dat zonder btw komt
op f 4,-. De platina bougie kost f 6.8'
zonder btw
(ADVERTENTIE)
C'/I'V Zelfsiandigen. als U
L-LIZj - in 1982 - een
minimum of lager
inkomen had, dan is er nu ook voor U een
eenmalige uitkering de EUZ '82.
Als U na wilt gaan of ook Uw inkomen tot het
minimum gerekend wordt en of ook U recht heeft
op een uitkering leest U er dan de folder, die U
over de EUZ 1982 heeft ontvangen, nog eens op
na Vraag dan direct met de antwoordkaart het
aanvraagformulier aan In de toelichting, die U
daarbij ontvangt staat alles over de Regeling.
De folder is ook verkrijgbaar bij het Regionaal
Dienstverleningscentrum Kleinbednjf (RDK) en bij
de Kamer van Koophandel in Uw omgeving
U kunt ook direct een aanvraagformulier krijgen
Stichting
Coördinatie Dienstverleningscentra
Kleinbedrijf SCDK
Postbus 7278 1007 JG Amsterdam
Tel. 020-997595
door een briefkaart met naam en adres te sturen
naar SCDK. antwoordnummer 17440,
1000 SN Amsterdam.
Zelfstandigen in de agrarische sector en de
visserij kunnen het aanvraagformulier verkrijgen
bij de districtsbureauhouder van de STULM of
een briefkaart zenden aan de STULM antwoord
nummer 10560, 2500 WB 's-Gravenhage.
De termijn van inzending van de aanvraag
formulieren sluit op 29 februari 1984
l
Uw accountant of boekhouder kan U eventueel
ook inlichtingen geven over de Regeling.
Voor werknemers met een minimum inkomen of
mensen met een uitkering op het minimumniveau
geldt deze Regeling met
nnn
Stichting tot uitvoering
van landbouwmaatregelen
Postbus 20401 2500 EK 's-Gravenhage
Tel. 070-793911