LIBANON
Een jaar
na Bashir
Gemayel
Fransen willen vertrek immigranten
Nieuwe
Prinsjesdag
met een
oud gezicht
Door Rudolph Bakker
naarmate de sociaal-economische staan. Het afgelopen weekend leidde
toestand in het land verslechtert. En het altijd onder de oppervlakte
De Fransen leven in voorbijgaande bij iedere verkiezing is er wel een smeulende onbehagen tot een opval-
aanvallen van razernij met hun partij die denkt stemmen te kunnen lende knal.
immigrantenprobleem. Af en toe winnen door op de zere teen van het Bij tussentijdse gemeenteraadsver-
laait het op. en dat des te heviger gastarbeidersvraagstuk te gaan kiezingen in het stadje Dreux zag een
ADVERTENTIE
Echte Boter, die laat je je neus niet
voorbijgaan. Want waar blijf je
als zelfs de echt lekkere dingen
geschrapt worden? Bovendien is
Echte Boter lichter verteerbaar.
Er zitten natüürlijke vitaminen in.
Daarom mag Echte Boter hoog op
uw boodschappenlijstje blijven staan.
Zo is het toch?
Als 't éven kan.
tot nog toe onbeduidend gebleven
ultra-rechtse groep als het „Nationale
Front" kans de stem van de gram
schap op zich te verenigen en daar
mee voor het eerst in de geschiedenis
van het na-oorlogse Frankrijk enige
prominente bestuursleden voor de
stad te leveren.
Nu is Dreux toevallig een voorbeeld
van een gemeenschap waarin de ver
houding tussen immigranten en oor
spronkelijke bevolking verkeerd ligt,
Dreux telt 35.000 inwoners. Niet min
der dan 22 procent daarvan bestaat
uit „buitenlanders". De sfeer is daar
zo door verziekt, dat de vorige burge
meester. een aantrekkelijke socialiste
met een grote dadenkracht. besloot af
te treden toen ze bij de gemeente
raadsverkiezingen van afgelopen
maart maar met acht stemmen meer
derheid gewonnen had en ze bedolven
was geraakt onder de ruzies.
Uitbarsting
Die gemeenteraadsverkiezingen van
maart hadden ook elders in Frankrijk
al tot een periodieke uitbarsting van
het gastarbeidersprobleem geleid, on
der andere in Marseille, waar van de
900.000 inwoners er op het ogenblik
180.000 uit Noord-Afrika afkomstig
zijn. De socialisten kwamen toen met
een affiche voor de dag waarop hun
leuze te lezen stond: „Kies de juiste
weg" Daaraan was met spuitbussen
toegevoegd: „Naar Algerije". Uit een
opinie-onderzoek in „Le Pansien Li-
bérè" bleek dezer dagen, dat 51 pro
cent van de ondervraagden in zijn
hart wilde dat de immigranten zo
gauw mogelijk het land zouden verla
ten. Zo dramatisch is de stemming in
feite nog niet. Ze is echter wel rijp om
te worden uitgebuit. En daarin heeft
het „Nationale Front" de grote partij
en, die ook grotere verantwoordelijk
heden hebben, een vlieg afgevangen
De grote immigratie begon rond '56.
In de daaropvolgende tien jaar kwa
men er ieder jaar zo'n 135.000 buiten
landers Frankrijk binnen. Een aantal
van hen was daartoe daadwerkelijk
uitgenodigd, zoals door ronselaars
van de grote automobielfabrieken,
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1983
PZC opinie en achtergrond
Door Gijs Korevaar)
ffOt
De-.
Ook volgende week dinsd^, ^gi:
vert Prinsjedag in Den Hu
het vertrouwde beeld op. Deg«
den koets met (een deel van 4
Koninklijke Familie, veel publld
langs de route van de rijtoer. 4
plechtige lezing van de Troontrf
door de koningin en het koff«t>
van de minister van financièntK
de Miljoenennota. Dit alles meiij caL
de achtergrond het gedruis van j groei
Haagse kermis.
Onder het uiterlijke vertoon is? Enge
echter wel degelijk een nieuw -ogen1
heid. De koningin opent dinsó;; de
niet meer de jaarlijkse zittingu De-
de Staten-Generaal. Voor het ee West
sedert 135 jaar zal het ziny
„hiermee verklaar ik de zitting;* kei'
de Staten-Generaal voor geopend De
in de Troonrede ontbreken. Kom. gic
gin Beatrix leest slechts „eens vonn
eenzetting van het door de ra bouw
ring te voeren beleid" voor Qj kraei
blijft de sluiting van de zittingra mrdi
het parlement door de mini® sleuti
van binnenlandse zaken nana i
de koningin dit jaar achtenree
Dit alles is het gevolg vat''j ruide
nieuwe Grondwet, waarmee le Wanr
parlement vorig jaar akkoord i ring
gegaan. Daarin is opgenomen ce volsti
de „zitting" van het parlement a name
periode omvat tussen twee T*s v.
de-Kamerverkiezingen, onder a dier.
male omstandigheden dus b
jaar. Tot nu toe stond in de GroE H
wet dat de zitting van de ba Wesie
Kamers der Staten-Generaal Ka lai
jaar wordt gesloten en geops beeft
door of namens de Koninglin) :De gi
Vondeling
Deze procedure was het pari-
ment, en vooral oud-voor
van de Tweede Kamer wijlen.li
ne Vondeling, een doorn in te
oog. Terwijl de Grondwet «e s^ie
voorzag in een permanente
wezigheid van het koninklijk p teroe|
zag, moest ieder jaar weer te
parlement een korte poos
den te bestaan.
Tot 1975 was dat zelfs een ia
weekend, omdat toen de zitting?
de zaterdag voor Prinsjesdag wsi
gesloten. De laatste jaren waste
gebruikelijk up maandag de r ttó
ting te sluiten en de volgende dij
met het voorlezen van de Troo»
de de zitting weer te openen. Et
'parlementsloze-tijdperk' duurtk
zo iets minder dan een volle da
Minister Wiegel (binnenlandse5
ken van 1977 tot 19811 maakten:
de sluiting van de zitting weere
echt evenement. Waar zijn
ganger De Gaaij Fortman
zijn dienstauto naar het Binnentó
kwam, gebruikte Wiegel
je. Bovendien werd hij begelte
door ongeveer 50 man (en vrour
bereden politie. Minister RoodiÈ
terimkabinetje van 1982» tas "brac
voor de laatste traditionele,
lijkse sluiting van de Staten-Ges P5
raai weer in een dienstwagen
Beleid
Hoewel de koningin met de Troz
rede niet meer de Staten-Genera
opent, zal het staatshoofd tod V
jaarlijks in de Haagse riddensi
het woord tot de parlementariër, i
ministers en staatssecretans'
en andere genodigden richten. Sr.
gaat dan om het bekendmaStf [J]
van het algemene beleid dat öf
regering het daaropvolgende ja Dl
wil gaan voeren. Daarna volgt 4
aanbieding van de begrotingen 3 irije.
de miljoennota door de mini?/ iji D
van financiën aan de Tweede Ki lle-
mer.
Het tijdstip van Troonrede a
aanbieding van miljoenennoUf j.(
niet meer onlosmakelijk verb»
den met de derde dinsdag in se?
tcmber, die al sinds 1887 Prinsjes-
dag heet. De nieuwe grondml
opent de mogelijkheid voor 4
regering om ook een andere dagï
kiezen. „Jaarlijks op de derè
dinsdag in september of op een bp
de wet te bepalen tijdstip", slM
het artikel in de Grondwet.
De herkomst van de naam PnB
jesdag is niet geheel duidelijk B
de zeventiende eeuw werd 4
naam voor het eerst gebruikt vo®
de verjaardag van prins Willem
op 8 maart. Op die dag kon uitat
worden gegeven aan de aanhanke
lijkheid aan het Huis van OraH<
toen nog de stadhouder(s) van 4
Republiek der Zeven Verenig®
Nederlanden. Pas na 1887 o£
stond de Prinsjesdag die wij tot®
jaar hebben gekend. Misschien! fsexs
de naam ontstaan omdat
staatshoofden zich op de rijt*
lieten vergezellen door prinsen?
prinsessen.
Er is nog een ander nieuwtje
gevolg van de herziene grondt
De beide Kamers zullen zelf!®
voorzitters kiezen. Tot nu woede
den de Kamers een voordracht -
de Koningin, die uiteindelijk® Pollt
voorzitters benoemde. In de prak
tijk volgde het staatshoofd (uitk
aard) de voordracht, maar «c
leek het alsof de koningin zeg?
schap had over deze benoeming
Bovendien werden voorzitters?
kozen voor één zitting. Nu dl'
begrip uit de Grondwet is verd«t
nen worden Dick Dolman en P*
Steenkamp als respectieve;1
voorzitters van de Tweede en le
ste Kamer voor meerdere ja®
verkozen.
Met de wijzigingen in de Gro»
wet hebben vele opeenvolg'8*
regeringen en Kamers zich Wk
gehouden. Het werd een gro^;
wet, die is aangepast aan del»»
en praktijk van vandaag. D®'
mee is opnieuw de (hoofdzah'b'
ceremoniële) 'macht des Koninf
ingeperkt.
cat di
nrke
it Mr
id' gre
eerste
Kier.
taoei
dank;
(te We;
*het
togert
ter N
frit de
wordt
ranhr
Ver
Mr W.
ttwezr
Zoals i
burgse
Kheuri
Vor
VTis
met
BH
lag tol
Kerb
net
dag
uit
igverkl
IS
J8W
-"■sdag
teste
!»ijzt
ten b
wa<
Wen;
Wakt, e
K4 Hi
a»-oe
Bashir Gemayel.
Maar de zwaarste klap hebben de
falangisten gedurende de afgelopen
twee weken moeten opvangen. In
eerste instantie bleek dat de macht
van de regering-Gemayel zelfs in Bei
roet beperkt was en dat de verschil
lende moslim-milities nog steeds in
staat waren zwaarbewapend in de
straten van YVest-Beiroet te verschij-
Druzen
Erger nog was het offensief van de
druzen nadat de Israëlische troepen
zich teruggetrokken hadden uit de
Chouf-bergen ten zuidoosten van Bei
roet. Binnen enkele dagen hadden de
falangisten in de bergen de ene gevoe
lige nederlaag na de andere geleden.
Terwijl zij uit een veertigtal plaatsen
gekomen waren, onder andere uit de
belangrijke stad Bhamdoun op de
hoofdweg tussen Beiroet en Damas
cus, moesten zij ervaren hoe het leger
dat zo lang door de falangisten is
veracht—hen in diverse plaatsjes aan
de westelijke rand van de bergen
moest komen redden. Tachtig pro
cent van de Chouf is nu in handen van
de druzen en over het algemeen zijn
het legereenheden die in de resteren
de dorpen in de bergen boven Beiroet
de druzen weerhouden van algehele
controle over het gebied.
Martelaar
In de grote gebouwen van de oude
internationale school van het plaatsje
Mishrif. dichtbij de stad Damour. lig
gen tientallen falangisten uit te rus
ten na de gevechten van de afgelopen
tien dagen. Ook hier is overal het
portret van de „martelaar Bashir" te
herkennen, maar de sfeer in deze
nieuwe barak van de falangisten is
nauwelijks opgewekt te noemen.
Op het eerste gezicht lijkt het alsof de
Israëli's nooit vertrokken zijn de
zelfde helmen en uniformen, dezelfde
Amerikaanse geweren en gepantserde
voertuigen, de materiële hulp die door
Israel aan de falangisten gegeven is,
moet niet onderschat worden.
Terwijl op slechts enkele kilometers
het voortdurende gedreun van artil
leriebeschietingen te horen is, vertelt
een grimmige woordvoerder dat het
niet goed gaat met de strijd. „De hele
nacht en ook vanochtend hebben
onze troepen onder vuur gelegen. Ze
houden maar niet op", zegt hij als een
klagend, doodvermoeid kind. „Maar
wij geven het niet op", voegde hij er
aan toe, even nieuwe hoop puttend
uit de foto's van de vergane leider.
Een twintig minuten later wordt een
klein groepje journalisten naar een
verlaten huis gebracht. „De druzen
zeggen dat het gevangenen zijn, maar
wij noemen hen gasten". Even latei-
wordt ons een tiental druzen acht
vrouwen, een kind en een oude man
getoond die aan de buitenwereld zou
den moeten bewijzen, althans zo ver
klaart de falangistische woordvoer
der. dat er geen bloedbaden door de
falangisten zijn begaan.
Het is een trieste vertoning van een
stel bange mensen. Het bewijst ook
niets, want honderden anderen wor
den nog steeds vermist. En de hele
vertoning.wordt nog triester als de
woordvoerder er stilletjes aan toe
voegt: „Bloedbaden? Dat doen zij. de
druzen, dat is nooit de weg van sjeik
Bashir geweest".
Legende
Een jaar na de dood van Bashir
Gemayel spreken de falangistische
strijders nog steeds over hem alsof hij
een soort messias was, een heilige die
hen het rechte, juiste pad had laten
zien, een uniek figuur wiens kracht en
leiding met te evenaren zijn.
Het is een legende die weinig met de
werkelijkheid te maken heeft. Bashir
Gemayel was een meedogenloos lei
der van een van de feodale groeperin
gen binnen de maronitische christe
lijke gemeenschap van Libanon. Ui
terst ambitieus en in de wetenschap
dat hij gesteund werd door een beter
georganiseerde en bewapende militie
dan de andere leiders onder de chris
tenen, heeft Gemayel binnen enkele
jaren kans gezien alle andere milities
uit te schakelen om zodoende een
'I verenigd christelijk (falangisten-ile-
ger onder zijn commando te forme
ren.
Met dit leger en met de steun van een
Karantina, Tel el Zaatar en alle ande
re kleinere, minder bekende bloedba
den waarbij duizenden moslims en
Palestijnen tijdens de burgeroorlog
van 1975 en 1976 gedood werden op
bevel van Bashir Gemayel, zijn al
weer vergeten. De man is een mythe
geworden die niets met de werkelijk
heid te maken heeft. Een mythe die
evenwel de falangistische droom
doet voortleven in de harten van
duizenden christenen in Libanon, een
droom die echter nooit verwezenlijkt
zal worden want Bashir is dood en
de werkelijkheid is anders gebleken
dan hij een jaar geleden had voor-
Een jeep van het Libanese leger rijdt
over de kustweg in de buurt van het
plaatsje Khalde, tenoijl in de naaste
omgeving artilleriegranaten ontplof
fen. Het 'officiële' leger ligt vrijwel
voortdurend onder vuur van artille
riestellingen van druzen in de nabij
gelegen bergen.
die de toekomstige lopende-band-
werkers nog in eigen land een spoed
cursus lieten doorlopen. In 1970 had
den echter nog steeds acht op de tien
immigranten geen papieren en geen
contract. Vreemd, maar begrijpelijk
was deze groep het meest welkom. Ze
eisten niets en waren tot ieder baan
tje tegen ieder hongerloon bereid.
Toen de werkloosheid om zich heen
greep, raakte deze groep echter ook
liet eerst in het nauw.
Toen president Giscard d'Estaing zijn
ambt in '74 aanvaardde, werd het
aantal „gastarbeiders" in het land op
rond vier miljoen geschat. Gek ge
noeg is dit getal nooit wezenlijk over
schreden en het Parijse dagblad „Li-
bération" heeft zojuist uitgerekend
dat er in feite „maar" 3.600.000 gastar
beiders zijn Dat komt volgens het
blad omdat de regeringscijfers uit
gaan van de officiële documenten en
de enquête van „Libération" van de
documentloze werkelijkheid.
Gelukzoeker
President Giscard sloot de grenzen
tegen de toevloed van nieuwe geluks
zoekers; een maatregel die er op
papier eenvoudiger uitzag dan in de
praktijk. Hoewel het totale cijfer niet
steeg, bleef er een opvallende ver
keersstroom heen en weer gaan tus
sen Frankrijk en de „Magrcb", de
kustlanden van Noord-Afrika, tot
zo'n anderhalf miljoen personen per
jaar. allemaal op „familiebezoek".
De poging van president'Giscard de
immigranten naar hun haardsteden
te doen terugkeren met een forse
afkoopsom in de hand mislukte. Zelfs
de hen toegewezen gleuf in de grauw
ste woningwetwoning was de mee3we
gastarbeiders nog liever dan hun ge
boorteplaats. waar ze wisten in werk
loosheid zonder sociale steun te ver
zinken
Aan de vooravond van de parlements
verkiezingen in '81 zorgden de com
munisten voor een opzienbarend ini
tiatief ter oplossing van het immi
grantenprobleem. In de Parijse voor
stad Vitry dirigeerde de besjerpte
communistische burgemeester een
bulldozer, die de ingang van het man-
ncnverblijf van fabrieksarbeiders uit
Mali met een aarden wal versperde
En in Montigny-les-Cormeilles begon
de communistische burgemeester een
hetze tegen een Marokkaanse familie
door het gerucht te verspreiden dat
een zoon in de drugshandel zat. Toen
dezelfde communisten na hun neder
laag van toen met vier man aan de
socialistische regering mochten mee
doen, hielden deze verbluffende acties
op.
Communistenleider Marchais verkon
digt nu een bezadigd standpunt. Hij
vindt dat er geen nieuwe immigranten
mogen binnenkomen en dat wie er al
is mag blijven. Dat vond ook presi
dent Giscard al en het is ook het
standpunt van de huidige gaullisten
leider en burgemeester van Parijs.
Chirac.
Het ultra-rechtse „Nationale Front"
bulldozert louter oraal. Zijn leider, Le
Pen. noemt de immigratie „niet alleen
een culturele schok, maar ook een
fysieke schok voor de Fransen die
ermee worden bedreigd in hun eigen
heid en erdoor worden beroofd van
hun toekomst".
Boom
Een belangrijk deel van de gastarbei
ders heeft wezenlijk bijgedragen tot
de industriële „boom" van Frankrijk.
Ook nu nog zou hel werk dat zij doen
niet graag door de Fransen worden
overgenomen. De immigratie is dan
ook een duurzaam probleem, zoals
„Liberation" opmerkte, „en de Fran
sen zijn bezig dat tot zich tc laten
doordringen". Gemakkelijke succes
sen als die van het „Nationale Front"
brengen de verantwoordelijke partij
en dan ook in grote verlegenheid.
De regering van president Mitterrand
wil het vertrek van een flink aantal
immigranten best bevorderen. Onder
voorwaarde dat ze zelf willen en dat er
overeenstemming met de regeringen
van hun moederland wordt bereikt.
Wat dus betekent: als de kalveren op
het ijs dansen.
(Door Aernout van Lyndeni
T-vrie weken geleden reden lange, toeterende kolonnes van auto's door de oostelijke,
■^christelijke wijken van de Libanese hoofdstad Beiroet. De auto's en de muren van de
straten waar zij doorheen reden, waren volgeplakt met foto's en geschilderde portretten van
een nog tamelijk jonge man met pikzwart haar en donkere, brandende ogen.
Dat was op 23 augustus de eerste opportunistisch en niet altijd even later staat Libanon wederom te wan-
herdenking van een voor de christe- realistisch bondgenootschap met Is- kelen aan de rand van een nieuwe,
nen van Oost-Beiroet onvergetelijke rael dacht Gemayel de wederopbouw algehele burgeroorlog. Al mag de ou-
gebeurtems. De dag waarop al hun van Libanon te kunnen garanderen, dere broer van Bashir, Amin Ge-
dromen werkelijkheid leken te zijn In augustus vorig jaar lpken zijn dro- mavel. nu president zijn, hebben de
geworden, de dag dat de slechts 34 men werkelijkheid te zijn geworden, falangisten gedurende het afgelopen
jaar oude Bashir Gemayel gekozen De door Gemayel zo gehate PLO was jaar gevoelige klappen moeten incas-
was tot president van de republiek door de Israëlische invasie van Liba- seren. Amin Gemayel heeft slechts
Libanon. non uit Beiroet verdreven en wat eens het recht van spreken in de hoofdstad
- De portretten hangen nog steeds op onmogelijk werd geacht, was toen en wordt dan ook betiteld als „de
de muren, maar de geforceerde feest- gebeurd een Gemayel was met burgemeester van Beiroet" de rest
stemming van drie weken geleden zal beperkte moslimsteun tot president van het land is verdeeld: het noorden
zeker niet nu tot Oost-Beiroet terug- gekozen. en oosten staan onder controle van
keren. Want herdenkt Libanon het Syrië en de zo door de christenen
feit dat Bashir Gemayel, de gevrees- Verdeeld land gehate PLO. waarvan zeker de helft
de. charismatische leider van de van de guerrillastrijders naar Libanon
christelijke militie, de zogenaamde Veel verder zijn de Gemayels en hun zijn teruggekeerd; het zuiden is in
falangisten, het slachtoffer werd van falangisten nooit gekomen. Een jaar handen van de Israëli's,
een gigantische bomexplosie in het
hoofdkwartier van de falangisten.
Bashir Gemayel mag dan wel tot
president gekozen zijn, hij is het nooit
geworden. Slechts negen dagen voor
dat hij de leiding over het verdeelde
land zou overnemen, overleed hij en
met hem veel van de hoop die de
christenen gekoesterd hadden na zijn
verkiezing.
i
