KONINGS
HOEVEN
INKOMEN
Nieuwe Trappist op
PINT-Festival
~tè
Koudekerks gerstebier en Ritthems donker
Enquête PZC-lezers
Grootste onderzoek
ooit gehouden
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1983
PZC/varia
(Door Rien van Reemsi
jlj-pvan pas zijn zij echte monniken als zij leven van het werk van hun handen, zoals onze
\jvaderen en de apostelen'; met deze regel van Benedictus van Nursia, de 'vader van het
-esterse monnikenleven' verklaart broeder Eligius, directeur van de trappistenbrouwerij
De Schaapskooi, waarom hij en zijn medebroeders in Berkel-Enschot bier brouwen. „Ons
Joosterbestaan rust op drie pijlers: het gebed, de geestelijke lezing en de arbeid voor het
levensonderhoud". Nadat hij dit heeft gezegd neemt broeder Eligius een bokaal en een flesje
0^Trappist ter hand en demonstreert hij het zorgvuldig ceremonieel waarmee een trappisten-
Kier dient te worden geschonken: „we gieten eerst een scheutje bier in een droge bokaal,
spoelen dat langs de binnenwand van het glas tot het schuimt en schenken dan voorzichtig
I verder bij, het glas schuin houdend. De laatste centimeter bier laten we in het flesje, want dat
bevat gistrestanten die de inhoud van het glas troebel zouden maken. Wij brouwers hebben
i de gewoonte om dat restje bij te schenken als het glas voor meer dan de helft leeg is, want dat
)Unc gistrcstant bevat veel waardevolle vitaminen en sporenelementen".
ron< Na deze aanschouwelijke instructie even ten noorden van Venlo draait de complex had afgeslagen en zij gingen
aai heft broeder Eligius de bokaal met het Arcense Brouwerij (de Vriendenkring)
■psli.; rood-bruine elixer en volgen Dom op volle toeren dank zij de inzet van
de Abdij Onze zes voormalige Skol-medewerkers die
achterbleven toen Skol de produktie
verplaatste naar een grotere brouwe-
rij. Dank zij een pils-verbiedende
brouwmeester Harry Vermeer en le- overeenkomst met de Verenigde Bier
den van de directiestaf van Verenigde brouwerijen Rotterdam-Breda brou-
Breda-Rotterdam wen zij een assortiment hooggegiste
bieren waarvan Magnus Grand Pres-
irake Jiprianus. abt
ssarj Lieve Vrouw van Koningshoeven
Zij: Berkel-Enschot, pater Godfried, ad-
u.nct-directeur van de abdij brouwerij.
fste Nederlandse trappistenbier 'Ko-
vjimngshoeven' ten doop gehouden en en Arcener Stout (mei 1983) het
een zorgvuldig bewaard geheim waar- nieuwste produkt is.
aleiinaar geheel bierminnend Nederland r\ td f
de laatste maanden giste, onthuld. L)6 KüüJ
7 mi^Met Koningshoeven heeft Nederland Maar jiet laatste nieuws levert Heu-
derfl hu twee trappistenbieren, want sedert men Herm Hegger (27) komt uit
een paar jaar brouwt De Schaapskooi Areen. werkte een tijdje bij de oude
)k al La Trappe. Daarmee lopen we skolbrouwerij en zocht al een jaar or
jje naar een mogelijkheid om zelf
en bedrijf te stichten, waarin hij iets
..ou hebben aan zijn opleiding levens-
Schaapskooi en Verenigde Bier- middelenteehnologie. Speurend naar
brouwerijen Breda-Rotterdam. toch pandcn in Nijmegen en omgeving
een David en Goliath in de bierwe- liep hij bij toeval tegen de brouwerij
rd reld, samen dit 'Koningshoeven' op de annex boerderij Bergzigt op. Drie
markt brengen, vertelt mr. H. E. Jon- generaties lang was de brouwer van
ïer Roelants, directeur van het op één uergzigt ook burgemeester van Ileu-
gu!t|na grootste brouwerijconcern in Ne- meili maar sinds 1920
;ev# de achterstand in die we hebben op
rijt België dat vijf door trappistenmonni-
ten gebrouwen bieren kent. Waarom
driftig aan het renoveren. Via een
advertentie kregen zij de hulp van
enkele groepen vrijwilligers, jongeren
die in ruil voor kost en inwoning rond
de nog zeer gave kern van het traditio
nele brouwhuis de aangepaste ver
nieuwingen uitvoeren.
Herm Hegger over de investering van
een kwart miljoen: ..we willen zoveel
mogelijk intact laten, zoals de moute-
tige (9.5 procent) het paradepaardje rij. waar we demonstraties mouten
p" ArrrniPi' strmt in.»; mam hot kunnen geven omdat. we hier veel
afvalhout hebben, willen we dat ge
bruiken om water voor te verwarmen,
maar daarnaast komt er een nieuwe
stoomketel in het oude ketelhuis. Die
zal op gas worden gestookt. Bedoeling
is zo weinig mogelijk dure automati
sche apparatuur te installeren. We
hebben in Duitsland waar jaarlijks
zo'n vijftig brouwerijen op de fles
gaan, voor redelijke prijzen appara
tuur gekocht die wat meer mankracht
vereist dan de moderne apparatuur.
Het voordeel is dat je tijdens produk-
tiepieken meer mensen kunt inscha
kelen die door die extra produktie te
betalen zijn, maar dat je in slappe
tijden niet wakker ligt van de doorlo
pende lasten verbonden aan dure ap-
juist door de paratuur'
In een .van de twee oude moutenjkel-
ders komt een lagerkelder die via een
wacht Want er komt ook een rustieke
tvaiï derlanci, ..de pilsmarkt in Nederland meer gebrouwen en de woning van de
ert. Nederland consumeert zo'n vroegere broir
r bier per hoofd van de bevol- iaatste huurder verlaten,
king per jaar en het ziet er naar uit dat Herm Hegger en Jan Hoefnagels (29)
198!) die consumptie niet groter wordt. uil Helmond deden een grote stap. zij glazen wand zichtbaar zal zijn
982IBitbreiding van de pilsproduktie sioten een huurcontract voor vijftien het talrijke publiek dat brouwerij 'De
noeten we dan ook in de export jaar met de eigenaar die al eens eerder Raaf zoals'Bergzigt'gaat heten, ver-
Deken. een b0Ci van 2.5 miljoen voor het
rapegelijk zien we dat in Nederland het
imptiepatroon verandert. We
nr.? bonstateren een groepsvorming in de
consumentenwereld en een wijziging
de smaak. Pils voldoet niet ieder-
ien een meer Daarom zoeken wij het in
twee richtingen: regionalisatie en ver-
ling van ons assortiment. Een
'oorbeeld van de regionalisatie is de
itroductie van Oranjeboom-pils eind
#ong jaar in Rotterdam en omstre
den En nu, vanwege de smaakvoor-
keur van velen, nemen wij een trap-
a pist op in ons assortiment
ie sifVerenigde Bierbrouwerijen Breda-
lotterdam dat naast Oranjeboom
d lit: ook Skol, Classe Royale en Keiler
•ings: brouwt, heeft in het verkoopassorti-
ment ook importbieren als Guinness,
Carlsberg en Schlösser Alt en kwam
'ïorig jaar op het Bokbierfestival van
Jde Vereniging Promotie Informatie
Traditioneel Bier (PINT) ook met een
bokbier. De samenwerking met De
•1,'jj 8chaapskooi heeft, zo zegt mr. Jonker
ii Roelants een tweezijdig nut: zijn con-
cem krijgt een exclusieve trappist in
het assortiment en De Schaapskooi
ii han via de distributiekanalen van
uw .{Verenigde Bierbrouwerijen ook zijn
■La Trappe verspreiden. Voorlopig zal
die verkoop vooral via slijters en
horecabedrijven (Skol) in het zuiden
'gebeuren waar nog een zekere biercul-
uur aanwezig is en men weet hoe een
trappist geschonken dient te worden,
wnals in de grote steden en de
studentensteden.
Festival
JPe primeur is in feite voor PINT. Op
hel derde categorie festival dat de
1 ff'^niging Promotie Informatie Tra-
si-: «"ioncel Bier morgen (zaterdag) en
zondag in het Turfschip in Breda
fftinisecrt, is Koningshoeven de
{pole verrassing.
Verwacht mag worden dat het veel
i.5( Èrllefhebbers naar Breda zal trek-
iün' Vori6iaar rekende PINT op 1500
63? maar kwamen er 5000 op-
Vagen en moesten de poorten van het
3,9 festival terrein vroegtijdig worden ge-
Solen omdat de biervoorraden op
-v aakten; nu heeft de organisatie 3000
j V gappistenbokalen ingeslagen Ben
Kegge, voorzitter van PINT. noemt
j-. Koningshoeven' met zijn totaal van
^Vere trappistenbieren verschillen-
g smaak, zijn 7 procent alcohol en
ii' gassende volmondigheid. een aan-
ru,i *msl voor de' prille Nederlandse bier-
<tt cultuur. Die kent nu twee brouwcen-
«a de trappistenabdij in Berkel-En-
- «noten het 75 kilometer lange gebied
-jassen Arnhem en Venlo.
™Berkel-Enschot brouwen de paters
i:« j!335,1 La Trappe. Koningshoeven en
B',\< r*n 'kbt kloosterbier voor eigen ge-
ook Goudsch Kuy t. Sloth Triple
- R) net gelegenheidsbier Double Arn-
V, OP de lijn Arnhem-Venlo kan de
«s ^WB straks gerust een 'bier-route'
"5 Ppelen- Om in het noorden te
Wnnen: in De Steeg bij Arnhem
- ril brouwersvereniging Sloth
"s jrnu nog door De Schaapskooi laat
SST11 een e'Sen brouwerij na.
li# d kilometers naar het zuiden, in
u* u3Umen °nder Nijmegen, zijn twee
EP ondernemers druk doende de
ands 1920 leegstaande brouwerij
herstellen en in Arcen.
proeverij naast het brouwhuis. Herm
Hegger en Jan Hoefnagels willen een
bovengistend bier gaan brouwen van
biologisch geteelde brouwgerst Nu al
verkopen zij een De Raaf-pils van
dergelijke gerst die bij de Lindeboom
wordt gebrouwen en in Zeeland via
verdeelden tram De Delta in Nieuw- en
St-Joosland wordt verspreid. Met de
opbrengst van dit bier en aandeeltjes
die supporters tegen een rendement
van bier kunnen kopen, financieren zij
hun onderneming Het eerste brouw
sel hooggegist bier wordt in februari
verwacht en zal in april op de markt
komen
Goudsch Kuyt
In de vijftiende eeuw telde Gouda 350
brouwerijen die hun bier, het Goud
sch Kuyt zelfs exporteerden naar Po
len In Zeeland was Goudsch Kuyt
zeer gewild. Brouwershaven dankt
zijn naam aan de 'import' van onder
meer dit 'dun bier'. Toen Brouwers in
Brussel een bier geli)k aan het Goud
sch Kuyt gingen maken raakte het
brouwwezen in Gouda in verval. Nu.
na vier eeuwen vergetelheid, is het
Goudsch Kuyt terug, dank zij een
werkgelegenheidsproject waarvan
Ans Klein, medewerkster van het bu
reau voor rechtshulp, de initiatief
neemster is. In haar werk geconfron
teerd met het verbijsterend gemak
waarmee massa-ontslagen worden
verleend, zochten zij en haar man
naar manieren om nieuw werk te
creeren. Als alle jonge ondernemers
met nieuwe ideeén ontmoetten zij
weerstanden en wanbegrip toen zij op
grond van An's nota over 'Nieuwe
Vormen van Alternatief Werk' een
bedrijfsverzaelgebouw probeerden te
stichten. Tegen de stroom in doorzet
tend kwam toch iets van de grond:
een soort ambachtencentrum dat na
aanvankelijke huurproblcmen een de
finitief onderkomen lijkt te hebben
gevonden aan de Peperstraat lc. een
grachtje vol vergane glorie dat gelei
delijk doende is het verval van zich af
te schudden
Ans Kleins concept houdt in dat in
het voormalige gymnastieklokaal een
toeristische attractie komt. gebaseerd
op succesprodukten uit het Gouds
Trappistenbrouwerij De Schaapskooi
en Verenigde Bierbrouwerijen Breda-
Rotterdam brengen een nieuw trap
pistenbier op de markt. Van links
naar rechts Schaapskooi-directeur
broeder Eligius die het bier met zijn
brouwersteam m een jaar tijd ontwik
kelde, Dom Ciprianus, abt van de
Abdij O L.V. van Koningshoeven en
mr. H. E Jonker Roelants. directeur
van de Verenigde Bierbrouwerijen
verleden, zoals stroopwafels, kaarsen,
pijpen, kaas en bier. Een bezoek aan
de stadsarchivaris leverde vijf kisten
met documenten op en daaruit destil
leerden Ans en haar man een recept
voor Goudsch Kuyt dat de paters in
Berkel-Enschot wel wilden brouwen.
Het resultaat: een natuurlijk bier met
vijf procent alcohol, blond genoeg om
ook verstokte pilsdnnkers van drink-
patroon te doen veranderen De
Goudse cafés en slijters nemen grif
zo'n 250 kratten per maand af. de
overige 50 gaan vlot het land in.
Ontwikkeld worden een Dubbele
Kuyt van 8 procent en een Kinder-
kuyt van 2 procent.
Eind september, begin oktober gaat
het ambachtencentrum open met als
middelpunt de middeleeuwse tappe
rij. Kopieen van de oude documenten
over bier krijgen een plaatsje in de
expositieruimte waar ook diaseries te
zien zullen zijn.
Goudsch Kuyt zal dit weekeinde te
proeven zijn op hel Categone-S Festi
val van PINT. evenals Super Dort van
Alfa uit Schinnen. Maltezer van De
Ridder 111 Maastricht, Gulpen Dort
van de Gulpener Bierbrouwerij. Bril
jant van de Kroon in Oirschot. Mag
nus. Tripel. Magnus Grand Prestige
en Arcener Stout van de Arcense
Bierbrouwerij. Triple en Double Arn
hem van Brouwersveremging Sloth/
brouwerij De Schaapskooi, La Trappe
en Koningshoeven van De Schaaps
kooi en Van Vollenhovens Stout van
Heineken
Het festival in het Turfschip in Breda
is morgen geopend van 13.00 tot 22.00
uur en zondag van 12.00 tot 18.00 uur.
De toegangsprijs bedraagt J' 3,50
waarvoor de bezoeker een bokaalglas
ontvangt dat hij of zij ter plekke kan
gebruiken bij het proeven.
Herm Hegger tlinksi en Jan Hoefnagels
brouwerij De Raaf in Heumen.
9i
westeren een kwart miljoen in hun
Broeder Eligius heeft tientallen jaren c
varing in het brouiven 1
De toenemende belangstelling
voor speciale bieren lieel't er toe
geleid dat steeds meer kasteleins niet
slechts het alledaagse pilsje schen
ken. maar ook uit andere vaatjes zijn
gaan tappen. Hel aantal cafés dat de
fijnproever ten dienste staat met een
uitgelezen 'bierkaart' groeit.
Voor sommige fervente bierliefheb-
bers is dat niet genoeg, zodat ze zelf
aan het brouwen zijn geslagen. De
meeste wijnmakersgilden m Neder
land op zich al een verschijnsel van
de laatste jaren hebben er dan ook
een .zelfbrouwafdeling bij gekregen,
Het is een hobby die velen blijkt aan
te spreken en als de boze geruchten
over een forse verhoging van de bie
raccijns op de derde dinsdag van deze
maand juist blijken te zijn dan wordt
minister Ruding waarschijnlijk onge
wild een belangrijke promotor van het.
thuisbrouwen.
Die explosieve belangstelling voor het
betere bier gaat gepaard met een
toenemende behoefte aan grondige
informatie en ook daaraan wordt vol
daan Dit jaar verschenen twee boe
ken die zowel de passieve als de
actieve bierfanaat zullen interesseren.
Hel betreft boeken over brouwen en
consumeren.
Het Groot Zelf Bier Brouw Boek van
de Vlissmgse leraar en liefhebber-
brouwer Jan van Schaik. verschenen
bij Uitgeverij Luitingh In Utrecht, is
als handleiding voor de thuisbrouwer
verrassend volledig. Het biedt naast
praktische informatie over de tech
niek van het brouwen in de huiselijke
sfeer ook een flinke dosis algemene
kennis van het eeuwenoude brouw-
proces De lezer krijgt inzicht in de
geschiedenis van het bier, raakt op de
hoogte van een aantal economische,
sociale en juridische aspecten en
proeft iets van de Bourgondische sfeer
die het bier omgeeft.
Maar het grootste deel van de inhoua
bestaat uit praktische tips die stoelen
op de persoonlijke ervaring van de
auteur. Geïllustreerd met speelse te
keningen van Peter van Roo.v. een
oud-leerling van Jan van Schaik en
instructieve foto's van zijn zoon, Paul
van Schaik, voorziet het boek verder
in informatie over biertrips, lectuur en
verschaft adressen die voor de zelf-
brouwer van nut kunnen zijn. Tot de
curiositeiten behoren twee streekre
cepten uit grootmoederstijd: Koude
kerks gerstebier en Ritthems donker.
Van een goed bier geniet men ten
volle in een aangepaste, sfeervolle
omgeving. Zo'n echt café. van aankle
ding net zo eerlijk als het bier dat er
geschonken wordt, lijkt een zeldzaam
heid te worden. De bruine cafés van
een jaar of wat geleden waren een
poging in de goede richting, maar zijn
al te vaak vervallen tot pilstappende
jeugdsozen met te weinig licht en te
luide muziek.
Amsterdam, stad met een groeiende
biercultUlir, kent sinds een paar jaar
de nogal klinische, 'witte' cafés, die
het nog altijd goed blijken te doen bij
trendsettende groepen. Maar er zijn
ook nog altijd cafés waar in tientallen
jaren niets is veranderd en steeds
meer cafés met een bijzonder biertje.
Ben ten Holter versleet een fiets om ze
allemaal te bezoeken en hij beschreef
ze vervolgens in zijn Groot Amster
dams Kroegenboek imet een voor
woord van Simon Carmiggelti dat dit
jaar een vierde, nog vollediger, editie
beleefde Volgens de auteur heeft Am
sterdam zelfs cafés waar vooral Zeeu
wen komen.
R v R
Groot Zelf BierBrouiv Boek
door Jan t an Schaik
Uitgeverij Luitiali. Utrecht
Groot Amsterdams Kroegenboek
door Ben ten Holter
Tiebosch Uitgeversmaatschappij. Amster
dam.
door Henk Schol en Jan Harren)
Zevenenzestig vragen over inkomen, uitgaven, werk en
werkloosheid. Op tafel bij professor dr. Bernard van
Praag in het Centrum voor Onderzoek van de Economie
van de Publieke Sector de twee enquètepagina's. Samen
met zijn medewerkster drs. Aldi Hagenaars draagt hij de
wetenschappelijke verantwoordelijkheid voor het groot
ste inkomensonderzoek uit de geschiedenis van de Neder
landse wetenschap.
Driekwart miljoen abonnees van re- een globale schatting kunnen we.
gionale dagbladen waaronder de
PZC - krijgen deze vragenlijst zater
dag in hun krant voorgeschoteld
Waarom9 Dat is de hamvraag. Wat
is het belang van zo'n onderzoek?
ha de huidige onderzoeksmetho
den, al heel veel".
Zelden toegepast
Dat de vragen via de krant worden
Waarom zoveel vragen? Er moet gesleld. gecit de enquete ook
toch het nodige bekend zijn over ander opzicht iets eigens. Deze me-
inkomens en mkomensverhoudin- t^odc js nog slechts zeer zelden
gen in Nederland? - -
..Nee. dat is nu juist niet
luidt
toegepast. Ze heeft de voordelen
ran het grote bereik en de volstrek-
hei antwoord van Van Plaag op de seen
ïnliTvicwcr nip fie ant woorden on
interviewer die de antwoorden op
zeer vertrouwelijke vragen kan ho-
laatste vraag. ..EUR IS IN Neder
land helaas heel weinig bekend over
inkomensverhoudingen. We doen
wel alsof Maar als er dan zogeheten »jaa' e' 's meer D°°' de vraSe" v,a
koopkracht-of-wahdan-ook-plaatjes da Krant te stellen, worden ook
worden gehanteerd, gaat het in feite andere "sen ?;5teld aan da
r j-> ,-i roaarnn Hp ïntlfnmKtpn wnrri
om een grof gemiddeld mensentype
dat in de praktijk niet voorkomt".
Toch nemen politici in Den Haag
aan de lopende band de meest mgrij
pende beslissingen over de porte- .-.
monnee van de burger. „Ik geloof werkt bij het bepalen van het be eid
best dat ze het zo elrlijk mogelijk Dal da lnv!°,cd dp„de poUtlek toch
proberen te doen Ze moeten rleien ff beperkt bluft, zal voor een
waarop de uitkomsten worden ver
werkt. Hagenaars ,.We proberen on
ze onderzoeken altijd al zo in te
richten dat er in de praktijk, ook in
de politiek, mee kan worden ge-
met de nemen die ze hebben Maar
of ze zich kunnen inleven in de
verschillende omstandigheden bij
belangrijk deel komen doordat de
resultaten van onderzoeken door
gaans worden beschreven in weten-
de mensen thuis. ,s voor Suj de grot? a<il>aPBsUl*e bladen En wie leest die
-- - - nouT
vraag. Dit onderzoek is DAAROM
zo belangrijk, omdat we de gegevens
bij de mensen zélf gaan opzoeken
Uniek
Het onderzoek dat de dagbladen
van de Gemeenschappelijke Pers
Dienst, waaronder de PZC. op sta
pel hebben gezel, is volgens Van
Praag in meerdere opzichten uniek.
Nog nooit is een dusdanig groot
aantal mensen tegelijk onder
vraagd. Nog nimmer werd in een
inkomensonderzoek ZO'N groot
aantal vragen gesteld.
Van Praag: „Bijna dagelijks trekt er
een enquetecircus door Nederland
Het aantal vragen over inkomens
dat daarbij aan de orde komt is
altijd zeer beperkt. Met wat we nu
doen. krijgen we een buitengewoon
goed inzicht 111 de bestedingsmoge
lijkheden van de meest uitéenlopen-
de soorten huishoudens. En DAAR
gaat het nu juist om"
De resultaten van dit onderzoek
zouden de politiek dus een handvat
kunnen bieden, waar zij niet omheen
kan? Is de vragenlijst ook daarom zo
uitgebreid9 Van Praag ..Voor politi
ci is het belangrijk te weten in welke
huishoudens men echt moeilijk kan
rondkomen. Het antwoord op die
vraag hangt met alleen af van het
inkomen. Daarvoor moet je meer
weten"
Van Praags medewerkster Aldi Ha
genaars vult aan ..Heel belangrijk
zijn de vaste lasten van de mensen.
Daarin zit namelijk geen ruimte om
te bezuinigen, als jc inkomen achter
uit gaat Woonlasten zijn in dit
verband van bijzondere betekenis
Maar OOK het aantal kinderen en
hun leeftijden, of er iemand ziek is in
het gezin of dat er speciale omstan
digheden zijn die extra geld kosten
Daar hebben we dus veel vragen
over gesteld
'Leidse vraag'
Niet alleen feiten, ook de mening
van degene die de enquete invult is
belangrijk. Daarom wordt ook ge
vraagd wat men men een heel goed.
een best aardig of een heel slecht
inkomen zou vinden. Deze zogehe
ten 'inkomen-waarderingsvraag'
met de manier waarop je antwoor
den daarop kunt 'wegen' heeft
inmiddels internationale faam ge
kregen. In Leiden uitgevonden
wordt de 'I^idse vraag' bijvoor
beeld binnenkort opgenomen in on
derzoeken van het Canadese rege
ringsbureau voor de statistiek.
De vraag nu stellen heeft trouwens
een bijzonder belang. Hagenaars
Hij is ai vele keren gesleld. maar
het wordt nu de eerste keer in een
tijd dat de inkomens achteruit gaan
en de vooruitzichten voor de toe
komst ook niet erg positief zijn"
Het mag dan in dit grootscheepse
lezersonderzoek om beroemde vra
gen gaan. het vereist tegelijkertijd
heel wat rekenwerk van mensen
Zowel Van Praag als Hagenaars
meent dat de krantelezer daar niet
zo erg mee moet zitten ..Op dit
moment weten we in feite nog bijna
niks van wat er in een huishouden
omgaat De mensen zelf zullen trou
wens ook nauwelijks precies weten
waar hun geld blijft", veronderstelt
Aldi Hagenaars.
„We vragen ook niet om alle reke
ningen op te zoeken Het is geen
belastingformulier, deze eno.uete
De lezers van uw krant hoeven de
vragen ook met tot op de cent
nauwkeurig in te vullen. Als ze maar
zouden willen proberen de vragen zo
goed MOGELIJK in te vullen. Met
Het onderzoek van deze zaterdag
dwingt de wetenschappers er toe de
resultaten van hun werk snel en in
eenvoudig taalgebruik te presente
ren. Korte termijn dus. en helder. En
met gegevens waar een gewoon
mens ook 'brood van kan bakken'
Dat wetenschappers er nog jaren
nadien op kunnen studeren is van
een volgend belang
Van Praag en Hagenaars zijn vol
gaarne bereid toe te geven dat het
aantal vragen groot ik. Ze geven
echter mogelijkheden om een ont
zagwekkend aantal gegevens met
elkaar in verband te brengen. ..Zie
het als een referendum Bij verkie
zingen kun Je slechts één hokje rood
maken. Daarmee kies je voor een
partij. Maar binnen partijen lopen
dc opvattingen over bepaalde on
derwerpen soms ver uiteen De en
quête geeft de mensen gelegenheid
veel breder htm mening te geven. Nu
mogen ze meer dan alleen maar één
hokje invullen. Ze biedt de mensen
een ideeënbus voor de Nederlandse
economie".
De twee wetenschappers verwach
ten een goede respons. Van Praag:
„Het onderwerp houdt alle Neder
landers zo bezig, dat wij heel veel
reacties verwachten. De vragenlijst
is vrij uitgebreid. Het zal wel een hall
uur kosten om hem in te vullen,
maar veel lezers zullen niet graag de
kans voorbij laten gaan om hun
stem te laten horen".
Van Praag en Hagenaars menen dan
ook dat ze niets te veel vragen.
Trouwens, het zal de invuller best
ook een 'kick' kunnen geven. Wie
houdt bij w aar hij of zij het geld aan
uitgeeft? „Het is best leuk om te
zien w aar je geld blijft. Het zal hier
en daar ook best onthullend
werken. Misschien een controle op
jezelf'.
A -
Prof dr. B van Praag
