Slapende corrector AFSCHEID VAN EERSTE KAMER BOEING Wie zich niet weert, leeft verkeerd Slachtoffers van vermetelheid of van een koel misdrijf stemmen uit de kerken VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1983 iDoor Louis Burgersi De Eerste Kamer is eigenlijk een slapende corrector. Als je er niets van merkt, dan is alles in orde. Maar als Kamerlid moet je wel onmiddellijk klaar staan, als is iets niet klopt. Ik had daar in het begin nogal moeite mee, met dat gevoel dat eigenlijk niets deed". Het heeft prof. dr T. L. Thurlings, de scheidende voorzitter van de Eerste Kamer een aantal jaren gekost, voordat hij gewend was aan het andere werktempo van de Kamer. Op 13 september neemt hij afscheid van de Senaat na 27 jaar zitting te hebben gehad in dit hoge college van staat, waarvan de laatste tien jaar als voorzitter. Toch was de overgang in 1956. toen het aantal leden werd uitgebreid van 50 naar 75, van een 'actief adviesor gaan als de Sociaal Economische Raad naar de 'passieve' Eerste Kamer tamelijk moeizaam. ..De eerste jaren na 1956 vond ik tamelijk deprime- Kerk zo snel mogelijk geheel of ge deeltelijk te ontruimen. „Wy waren vooral bang dat er paniek zou kunnen uitbreken indien de rel- lenschoppers tot de kerk doordrongen en bijvoorbeeld de deuren in brand zouden steken. Maar gelukkig kwam rend. Pas in het begin van de jaren het niet zover. Ik werd trouwens zestig ben ik gewend geraakt aan de manier van werken in de fractie," aldus Thurlings. Hij maakt er dan ook geen geheim van dat de KVP in 1956 nogal veel druk heeft moeten uitoefenen om de voortdurend op de hoogte gehouden van de stand van zaken buiten door een gepensioneerde generaal van de marechaussee, die als ceremonie meester achter mij stond." aldus dr. Thurlings. toenmalige hoogleraar in de staat- „Het enige wat wij in de kerk van de huishoudkunde in Wageningen op de rellen hebben gemerkt was het geluid lijst voor de Eerste Kamer te mogen van een helicopter, die er niet hoorde plaatsen. Uiteindelijk overwon toch de loyaliteit met de eigen partij. Inmiddels heeft dr Thurlings zijn mening grondig herzien. Zijn opvat te zijn en de sirenes van de politiewa gens". Volgens Thurlings was er trou wens sprake van een goed georgani seerde actie De rellenschoppers pro- ting komt er op neer. dat als de Eerste beerden drie centrale punten in han- Kamer niet had bestaan, deze toch den te krijgen. Was dat gelukt, dan zou hebben moeten worden uitgevon den. Welk politiek lichaam zou anders haar corrigerende taak moeten ver vullen. Want ook voorstanders van opheffing van de Senaat, vinden dat er nog een controle mogelijk moet zijn op het werk van de Tweede Kamer, aldus Thurlings. Zonder veel moeite somt hij een aan tal voorbeelden op van wetsvoorstel len. die alsnog in zijn Kamer gesneu veld zijn. Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de pensioenregeling voor politieke ambtsdragers i omdat de pensioenen veel te hoog konden oplopen). Bij gemeentelijke herindelingen zien verontruste inwoners in de Eerste Kamer nog wel hun laatste hoop. Maar ook wist de Kamer te bereiken dat de heffingen bij het gebruik van grondwater weer verlaagd werden, na dat de Tweede Kamer deze juist fors verhoogd had. Dat gebeurde bij een stemming op carnavalsdinsdag, toen een groot deel van de zuiderlingen thuis in Brabant of Limburg was. Op verzoek van leden van de Tweede Kamer stemde de Senaat het wets ontwerp alsnog af. was de stad minstens 24 uur verlamd geweest. Kamervoorzitter Thurlings, die dit jaar 67 jaar wordt, verlaat de Senaat juist op hel moment dat er sprake is van een duidelijke vernieuwing. Niet alleen wordt de Kamer voor de twee de maal in twee geheel vervangen, vanaf dit jaar is de zittingstermijn verlaagd van zes naar vier jaar. En in tegenstelling tot vroeger zal elke keer de gehele Kamer vervangen worden. In het vervolg vinden de verkiezingen voor de Kamer plaats binnen drie maanden na de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Dat leidt ertoe dat de Senaat een betere weerspiege ling vormt van de politieke opvattin gen van de bevolking. Onder het huidige systeem kon het voorkomen dat een deel van de Senaat gekozen was aan de hand van Statenverkiezin gen, die acht jaar eerder waren gehou den Dr. Thurlings sluit niet uit dat de Eerste Kamer zich vanaf dit jaar wat meer politiek zal opstellen. Maar om dat de opkomst bij de Statenverkie zingen vaak nogal afwijkt van Kamer- Inhuldiging In zijn tien jaar als voorzitter vormt de inhuldiging van koningin Beatrix op 30 april 1980 een duidelijk hoogte punt. Als voorzitter van de verenigde vergadering van Eerste en Tweede Kamer was dr. Thurlings verant woordelijk voor het goede verloop van de festiviteiten in en rond de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Het grootste probleem was dat het draaiboek voor de inhuldiging van 1948 volstrekt verouderd was In 2,5 maand moest na de bekendmaking van het komende aftreden van konin gin Juliana een heel nieuw schema worden opgesteld. Daarbij koos dr. Thurlings, ook in overleg met het Koninklijke Huis. voor een stijlvolle, waardige aanpak die echter in geheel geval pompeus mocht worden In slechts 2,5 maand lukte het de inhuldiging op papier rond te krijgen. En ook de rellen, die niet geheel onverwacht op de dag zelf uitbraken, konden de festiviteiten op de Dam niet verhinderen. Voor aiie zekerheid waren er overigens wel drie evacuatie plannen voorbereid, om de Nieuwe Senaatsvoorzitter Thurlings verkiezingen zal de versterking van het electorale besef nogal meevallen. De voorzitter is overigens de afgelo pen maanden tot de overtuiging geko men dat directe verkiezingen voor de Senaat toch de voorkeur verdienen boven het nu bestaande systeem van getrapte verkiezingen. De betrokken heid tussen kiezer en gekozene zou dan groter zijn. Als ideaal ziet dr. Thurlings directe verkiezingen, sa men met de Kamerverkiezingen. Het opheffen van de Eerste Kamer ziet dr. Thurlings niet als een verbete ring Ook dan blijft de controlerende taak noodzakelijk. Als je dat ook over zou laten aan de Tweede Kamer, heb je echter de kans dat snel besloten wordt dat een tweede lezing niet nodig is. Twee identieke Kamers, elk met hun eigen verantwoordeüjkhe- den. vormt daarom een betere oplos sing. Toekomst Volgens de Senaatsvoorzitter zal het ook in de toekomst onvermijdelijk blijven dat de Eerste Kamer onder grote tijdsdruk komt te slaan. Met zuchten en steunen 'ja' zeggen op een belastingwet is dan zo ongeveer het enige wat de senatoren overblijft. Zou de Eerste Kamer bijvoorbeeld kort voor 31 december 1982 een wets voorstel hebben afgewezen „dan had je brokken gekregen". Dr. Thurlings' onderscheid naast deze kortlopende financiële wetten de structurele wetgeving. Deze vraagt wel degelijk een bezonken oordeel, waarbij afwijzing van bepaalde voor stellen mogelijk blijft. Hij wijst daar bij bijvoorbeeld op de verschillende abortuswetten, die in de Senaat ge sneuveld zijn. Het lijkt een weerkerende klaagzang, maar ook Senaatsvoorzitter Thur lings kan niet nalaten te wijzen op de wat hem betreft te ver doorgezette verjonging in de Kamer. Veel ervaring in het politieke en maatschappelijk gebeuren is al verdwenen, nu 25 van de 75 Kamerleden minder dan twee jaar zitting hebben. Slechts enkelen vervullen al meer dan twaalf jaar hun overigens met betaalde baan. En nu zullen er opnieuw enkelen opstappen, die node gemist kunnen worden Dr. Thurlings wijst daarbij op onder meer oud-staatssecretaris Hedy d'Ancona. die door de PvdA niet meer verkiesbaar is gesteld. En ook prof. Rijnvos, de enige financiële deskundi ge uit de CDA-fractie. keert niet terug. Al eerder zag hij de deskundige VVD'er Wiebenga naar de Tweede Kamer verhuizen. Professor Thurlings kwam in de Eer ste Kamer in een periode dat van dit hoge lichaam vooral oud-ministers, vakbondsvoorzitters, vertegenwoor digers van andere maatschappelijke groepen en zelfs de burgemeesters van Rotterdam en Amsterdam deel"' uitmaakten. Deze gebundelde maat schappelijke ervaring is langzaam af gebroken. Met een ondertoon van spijt signa leert dr. Thurlings dat steeds meer provinciale politici via de Staten hun eigen kandidatuur propageren. Dat hoeft op zichzelf niet slecht te zijn, want ook zij staan in de maatschap pij. Maar door meer politiek op te treden dreigt het vormen van een bezonken oordeel in het gedrang te raken „Gebrek aan daadkracht zou heel slecht zijn. Maar het bemoeien met elk detail maakt hel besturen van het land onmogelijk. Het is hier nog niet zover, maar kijk maar eens naar de motie vloedgolf in de Tweede Ka mer". door Harry Kuipen Opzettelijke moord" hebben Amerikanen het neerschieten van de Koreaanse Boeing-747 met 269 inzittenden genoemd, in de nacht van woensdag op donderdag in het grensgebied van de Sovjet- Unie en Japan. Het Sovjetrussische persbureau Tass daarentegen meldt dat het vliegtuig geen zichtbare registratie had, geen identificatie verlichting voerde, niet reageerde op radio-oproepen en evenmin op aanwijzingen die de Russische Suk- hoi's-15 zouden hebben gegeven. Valt er wat in te brengen tegen de stelling dat het neerschieten van een passagiersvliegtuig laf en misdadig is en van geen enkel respect voor menselijk leven getuigt'? De Sovjets zelf hebben alle alle sporen uitge wist. Althans voorlopig, want vroeg of laat komen zij misschien toch wel boven water. Militaire apparatuur voor zulke opsporingen bestaat en is mogelijk al ingezet. Maar als het waar is wat de Sovjets beweren, dan „komt een vlieger inderdaad in grote moeilijkheden zegt een woordvoer der van de Koninklijke luchtmacht. Het is niet voor het eerst dat een land passagiersvliegtuigen met mili tair geweld te lijf gaat. Duitsers beschoten in september 1939 boven Helgoland een DC-3 van de KLM, waarbij een passagier werd gedood. Joegoslaven beschoten in 1955 een Israëlische Constellation; Bulgaren namen het over waarna het vliegtuig neerstortte. Alle 56 inzittenden kwa men om het leven. Israëlische vliegtuigen schoten in 1973 een Libische Boeing-727 neer boven de Sinai. na de oorlog van begin dat jaar door de Israëliërs bezet gebied. Volgens de Israëliërs was het toestel, dat naar Cairo moest, uit de koers geraakt en had de vlieger boven de Sinai de aanwij zingen van de Israëlische jagers ge negeerd. Alle 107 inzittenden werden gedood. Eveneens eejj Zuidkoreaans passa giersvliegtuig kwam in 1978 boven de Sovjet-Unie terecht en werd zoda nig beschoten dat het tot een nood landing werd gedwongen. Twee inzit tenden verloren hierbij het leven. In Rhodesie werd in 1977 een Rhodesi- sche Viscount neergehaald door vrij heidsstrijders, die vanaf de grond een raket afschoten. Van de 56 inzit tenden kwamen er 38 om het leven. Vliegers leren tijdens hun opleiding voor civiel of militair vlieger wat zij kunnen verwachten en wat zij zeil moeten doen wanneer zij in verbo den gebied terecht komen. De kans hierop bestaat altijd, want landen rekenen de kolom luchtruimte tot 12 a 20 km boven hun territorium (land en zee) als soeverein gebied. Over het algemeen zijn binnen elk territorium bepaalde ge bieden verboden voor het burger- luchtverkeer. Afspraken Voor het geval dat passagiers- en andere vliegtuigen door wat voor oorzaak buiten het toegestane ge bied komen bestaan er wereldom vattende overeenkomsten tussen re geringen hoe zij in die situaties zullen handelen. Bijgevolg dienen ook de (verdwaalde) vliegers te we ten wat zij kunnen verwachten en wat zij moeten doen - vooral wan neer de aanwijzingen worden gege ven door de inzet van jachtvliegtui gen. Om duidelijk te maken dat een vlieg tuig van koers moet veranderen ple gen militaire jagers passagiersvlieg tuigen te „snijden": horizontaal schuin voor de cockpit langs, van boven naar beneden en wat nog meer voorstelbaar is. maakt de passagiers vliegers duidelijk in welke richting zij de route moeten vervolgen. Gaat de onderscheppende jager voor het passagiervliegtuig uit en laat de jager zijn wielen zakken, dan wordt daarmee duidelijk gemaakt dat het passagiersvliegtuig moet landen. Daarnaast is het gebruikelijk dat een onderscheppend vliegtuig radiocon tact zoekt met de bemanning van het passagiersvliegtuig. Per slot kan er voor de civiele bemanning een dwingende reden zijn om van de route af te wijken, bijvoorbeeld wan neer onderweg, boven zee, een tech nische storing is opgetreden die het nodig maakt zo snel mogelijk te landen. Zou de civiele bemanning op dit alles niet reageren, dan wil het voorko men dat onderscheppende jagers met hun boordmitrailleur of -kanon een schot voor de boeg lossen. Civiele vliegers die ook daarop niet zouden reageren zijn degenen voor wie de „grote moeilijkheden" drei gen waarover de Koninklijke lucht macht spreekt, vooral als zij onder weg zijn naar militair beveiligde ge bieden Een buitenlands vliegtuig dat boven Nederland een verkeerde koers volgt - in de zomer gebeurt dat een a twee keer per week - loopt groter risico wanneer het in dc richting zou gaan van (bijvoorbeeld) een basis als Woensdrecht wanneer daar kruïs- vluchtwapens zouden staan opge steld, dan wanneer het op een stille dag boven een oefengebied van de luchtmacht terecht zou komen. DE De Sovjet-Unie stelt in dit opzichtig andere eisen aan maatschappijen en vliegtuigbemanningen die - via Alas- D el ka onderweg naar Japan of verder - De naar de aard van deze route dicht bij )Koi Russisch gebied komen. De noorde- ;gee' lijkste punt van Jajian en de het zuidelijkste van het Russische eiland [een Sachalm liggen slechts enkele tien-[mee tallen kilometers van elkaar. twei Sachalin wordt door de Russen met (Inge de grootste afzondering omgeven. jCiee Herhaaldelijk hebben zij gewaar- ;van schuwd dat zij geen binnendringers pet zullen dulden. Anderen dan erheen t^1 gezonden militairen of autochtone jege bewoners is het streng verboden op de v Sachalm (of op het vasteland in die nen buurt) te komen. Russen. Japanners- en Amerikanen houden elkaar in dat Doo gebied uiterst scherp in de gaten, de i In de twee-en-een-halfuur dat Russi- ivooi sche Sukhoi's de 747 hebben achter- dooi volgd zou de Zuidkoreaanse Boeing- Ada 747 alle verlichting hebben gedoofd [een en ook maakte Tass bekend dat het jxisti vliegtuig geen registratie zou hebben [diet; gevoerd. Dat laatste is nonsens: de tigei registratie HL-7442 van dit vliegtuig ajde moet op de romp even duidelijk ry- vermeld zijn geweest als op de ande- y re Boeing-747's van de KAL. Als de 747-bemanning alle verlich- «n ting zou hebben gedoofd, kunnen daarmee niet alleen de rode en groe- ne identificatielichten op de staart. HFl het dak en de vleugeleinden mee zijn ,RN bedoeld, maar ook de verlichting van 1 het interieur. En niemand zou waag er, opgevallen zijn? Dat zou betekenen dat de vliegers zich 2,5 uur lang ervan bewust zijn geweest in verboden gebied te vliegen. Zonder daarover te spreken mnt Ho Tononco «f ar, Ho™» met de Japanse of een andere ver keersleiding? Dat lijkt erg onwaar- schijnlijk. ™ai Kunnen zij onbewust een verkeerde koers hebben gevolgd? Dat moet niet worden uitgesloten. Evenals an dere moderne vliegtuigen kan de Boeing-747 per computer naar zijn istich IStib ae in te[ Protesten eindbestemming worden gestuurd. g. Als eenmaal de goede gegevens zijn ingevoerd, hoeft een vlieger zich daaren d_ geen zorgen meer om te maken, Invoeren van de goede gegevens is^ A echter wel een ijzeren voorwaarde- om op de plaats van bestemming te]V/T( komen. Maar zelfs dan: de praktijk- wijst uit dat vliegers, de computer™,,» ten spijt, met grote regelmaat con-1"®' troleren of zij nog op de goede koers zitten. Opnieuw rijst dan de vraag:UY( zouden zij in het gezelschap van achtjjEN vliegtuigen. 2.5 uur lang. geen mo-i„ m ment op de gedachte zijn gekomen^,, e In beide gevallen zal de luchtmacht ingrijpen, maar niet in die mate dat het „verdwaalde" vliegtuig dan ook zal worden neergeschoten. Wat Ne derland en vele andere landen be treft, resulteert de overtreding in een protest dat via diplomatieke kanalen worden afgewikkeld. om hun koers te controleren? daag Enige vermetelheid van de ZuidkOomd., reaanse vliegers moet niet wordenvofie uitgesloten. Maar vooralsnog lijktde rj het er toch het meest op dat deflae j. Russen na zorgvuldige overwegingVand en in koelen bloede besloten hcbbengeren het vliegtuig met zijn passagiersgen c genadeloos aan flarden te schietea()liin E>rkej Angst teister ons niet wij zijn in bevrijd gebied land waar de standaard staat van wie de dood verslaagt. Woorden van dichteres Maria de Groot in de vredeskrant 1983 die tijdens de vredesweek van 18 tot 25 september in veel kerken zal worden verspreid. Met de tweede grote landelijke vredesde monstratie op 29 oktober in Den Haag in het vooruitzicht en de plaatsing van de eerste middel lange afstandsraketten in Europa voor de boeg, belooft het een spannende winter te worden. Zelf herinner ik mij nog het televisiedebat van decem ber 1979, toen een stotterende Van Agt het vragen- vuur uit de tweede kamer over de plaatsingsplan nen nauwelijks de baas was. 'Pappen en nathouden', was toen het devies. Uitstel en praten. Dat het toverwoord 'onderhandelen' echter al bij voorbaat geen enkel resultaat zou hebben, stond toen al vast. Hoe zit de zaak in elkaar? De NAVO eist vanaf 1979 'gelijkheid' in de middellange afstandraketten ter land tussen Rusland en Amerika. Dat is het enige type kernwapens waarvan de NAVO er nu al twintig jaar geen enkele bezit en de Russen vele honderden. Die ongelijkheid werd echter ruimschoots opgehe ven door het aantal westerse raketten op onder- zeeérs en bommenwerpers. Maar die mogen, volgens de NAVO. in Genève bij de onderhandelingen niet meetellen. Verder telt de NAVO de Russische raket ten die op China gericht staan wel mee, maar de Britse en Franse raketten die op de Sovjet-Unie gencht staan weer niet. Het is duidelijk dat op zulke voorwaarden elk gesprek over radikale ontwapening by voorbaat een lachertje is en in het gunstigste geval via kruidenierspolitiek een paar kernkoppen over en weer minder kunnen opleveren. Toen onlangs het officiële Amerikaanse document 'Airland Battle' uitlekte, werd het doel van de te plaatsen kernwapens duidelijk: „Het doel van dit soort militaire operaties kan niet simpelweg het voorkomen van een nederlaag zijn, het doel moet zijn winnen.' Voeg hierbij de historische woorden van de Amerikaanse regering dat een nucleaire oorlog in de vorm van een ter waarschuwing in Europa gegooide atoombom, kan worden gewonnen en bedenk hoe listig het politiek-militair-weten- schappelyk systeem verweven is met economische belangen (wapenproducent. General Electric ont vangt dagelijks 3000 dollar voor onderzoek uit de staatskas, terwijl op uitkenngen onder de armsten in Amerika wordt bezuinigt), en het is duidelijk dat er de komende jaren een grote taak ligt voor de kerken, om tegenover deze duivelse krachten nieuwe evange lische weerbaarheid te ontwikkelen. Dippel Het aangezicht Gods leert mij dal de ovenvinning van alle mensen, hel ontvangen van leven en toekomst, niet gelegen is in het zoeken van 'macht-in- voorraad', maar in de weg van nederigheid, sterven en opstaan'. Deze uitspraak van de scheikundige/theoloog C. J Dippel (1902-1971) uit 1958 en zijn verschillende bundels en publikaties rond thema's als 'de verhou ding geloof-natuurwetenschap'. 'atoombewapening als symptoom van de westerse cultuurcrisis' en 'de taak van kerk en vredesbeweging in zaken van oorlog en vrede', zijn zeer actueel en een gedegen studie waar In het laatste januarinummer van het maandblad wending gaan verschillende theologen op Dippels visie in. Volgens hem is een mondelinge afwijzing van de nucleaire bewapening door de kerken onvoldoende Kernwapens zijn slechts één teken van een zieke westerse cultuur. De oorzaak van de dodelijke ïmnpasse waarin wij leven, heeft volgens Dippel te maken met de verhouding tussen macht en vrijheid die in de Bijbel totaal anders is dan in onze samenleving. De vrijheid is ons zogenaamde 'vrye Westen' is gebaseerd op een opeenhoping van macht die onder andere wordt uitgedrukt in de bewape ningswedloop en de economische strijd tussen de grootmachten. Onze huidige westerse samenleving is - evenals het Oosteuropese communisme - gebaseerd op zelfhandhaving op korte termijn. De visie van het evangelie is radikaal anders. Om te kunnen groeien tot nieuwe mensen op een nieuwe aarde, die beant woordt aan Gods plan, kan de mens alleen door Hem gemachtigd worden. Iedere vorm van zelfhandha ving, schraapzucht en 'macht-in-voorraad' maakt de mens onvrij te kiezen voor Gods vrijheid. Hij maakt zich afhankelijk van die overheden, krachten en machten, die het recht op leven en dood in eigen hand nemen. Tegenover de macht van de kracht, leert het evangelie de macht van de nederigheid, de dienstvaardigheid. Wanneer de Gemeente ernst maakt met de keuze voor de evangelische verhou ding tussen macht en vrijheid, zal zij moeten weten dat dit haar in de samenleving niet- in dank zal worden afgenomen. De kerk is in de wereld apart gesteld, geroepen tot de kritische taak de machten te ontmaskeren. Juist uit solidariteit met de wereld en ter wille van de toekomst van de hele schepping zal zij zich tegenoverdie wereld moeten opstellen Bekering Het is duidelijk dat een politiek gebaseerd op een volstrekt wantrouwen van de vijand en een even volstrekt vertrouwen op eigen machtsgebruik, bij bels gezien volstrekt heilloos is. De vergissing dat door een schijnbaar machtsevenwicht een uitbar sting van geweld zou kunnen worden voorkomen, gaat uit van de hoogmoedige gedachte dat vreed zaam samenleven mogelijk zou zijn op basis van wederzijds wantrouwen plus een voorraad vergel dingsmaatregelen. Het is duidelijk dat deze vorm van machtsevenwicht niet eindeloos kan voortdu ren. De innerlijke logica achter deze gedachten maakt dat geen van beide partijen eenzijdig ten goede kan veranderen, wat juist ons aller bijbelse opdracht is (heb uw vijanden lief). Het woord 'beker ing' staat daarom bij Dippel centraal: 'De kerk kan en moet de atoombewapening afwijzen omdat een CHristen zijn geloof en liefde voor Jezus niet kan verenigen met de bereidheid genocide volkeren moord i te plegen via atomisch geweld of zich daarop permanent psychologisch voor te bereiden'. De kerk zal een nieuwe weerbaarheid moeten ont wikkelen in navolging van haar burgerlijk ongehoor zame leidsman Jeszus Chnstus. Zij zal. zoals de bekennende Kirche in nazi-Duitsland het voorbeeld moeten geven en bijbelse profeten als Jeremia moeten volgen die de bevolking van Jeruzalem opriep om de aanvallers zonder geweld tegemoet te treden Hij brak op die manier met de ideologie van gerechtvaardigde verdediging en vergelding. Men maakt zich bezorgd over wat er met het geloof van een tweede of derde generatie zal gebeuren in geval van een communistische bezetting. Volgens Dippel zullen we ons eerder druk moeten maken over wat er nu met de jeugd gebeurt. Militaire middelen kunnen het communisme niet overwinnen: ..De zekerste manier om het communis me om zeep te helpen, is, wanneer het de hele wereld zou moeten bezetten en dan zou ontdekken dat die wereld in nederig verzet net zo volhardend was als Gandhi." Deze weg van de geweldloze weerbaarheid is de eigen verantwoordelijkheid van de Gemeente van Christus. Wij zijn voortdurend geneigd te wijzen op dc duivelse streken van de vijand maar onze eerste verantwoordelijkheid ligt met in Oost-Europa, maar op de plaats wij door onze Vader nog geheeld leven met vriend en vijand geroepen zijn Slachtoffers In Dorothee Solles laatste boek 'kernwapens doden - ook zonder oorlog' (uitg. Ten Have-Baarn) herken nen wij de hierboven beschreven gedachtengang van Dippel Er is volgens haar echter niet alleen sprake van een Oost-West-conflict. maar ook van een tegen stelling tussen noord en zuid. Wij zijn nu al bezig van de derde wereld een tweede Auschwitz te maken. Iedere bom, die wij hier slechts uit voorzorg statione ren. treft de armen. Iedere dag vallen er 15.000 doden in de oorlog tussen arm en rijk Deze georganiseerde massavernietiging, waarbij elke minuut één kind onder de twee jaar van de honger sterft, is een vloek voor elke Christen. „De kerkvaders hebben ons erop gewezen dat alles wat niet nodig is voor eigen behoefte, aan de armen moet worden gegeven." In het licht van deze traditie is de nucleaire bewapening de grootste diefstal van de armen, die we ons voor kunnen stellen." Uitgaande van de Joods-Christely- ke traditie wijst Sölle ons in een aantal hoofdstukken op de mogelijkheden nieuw te leren leven na Aus- witz. Bijbelse begrippen als 'zonde', 'solidaritet' en 'vrijheid' worden door deze profetes van de vrede haarscherp vertaald ter stimulering van een nieuwe weerbare kerk van de toekomst. Kansen Het is duidelijk dat ieder die de onderliggende vragen rond het thema 'oorlog en vrede' serieus neemt, vooral de komende maanden zijn stem zal moeten laten horen. De vredesdemonstraties in 1981 hebben bij vriend en vijand het besef ontwikkeld, dat de huidige bewapeningswedloop de wereld naar de ondergang voert. Op 29 oktober zal er in Den Haag opnieuw massaal gedemonstreerd worden tegen deze langzaam voor bereide holocaust. Na de uitspraken van de Wereld raad van Kerken vorige maand in Vancouver kanj geen Christen zich langer aan de noodzaak van geweldloze weerbaarheid onttrekken. De vraag naar veiligheid en vrijheid is door de bewapenings ontwikkeling van de laatste decennia allang achter haald. Wij zullen nu heel snel moeten gaan bouwen aan een nieuwe samenleving zonder dc combinatie van macht, geld en geweld. Wie zich in de huidige toestand niet weert, leeft verkeerd. ds. R. E. da Costa. )p eet lij br; lie da onger in no W aar n e bos Irooki èwerl em d li de 'onr.ii oen, fnsch hiver ihaad ch ee oordt ntwoc >e Vol Is tot I agen «ezot ie de ■ant r k uits

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 4