pzc/streek rj
Op zoek naar een reden
om op tijd op te staan
Jonge boeren willen nog steeds
een beetje bij elkaar blijven
WERKLOZENPROJECTEN
HULST De kring Hulst van de
Katholieke Plattelandsjongeren
(KPJ) ooit gestart als de Rooms
Katholieke Jonge Boerenstand
bestaat vijftig jaar. Een preciese
oprichtingsdatum is nooit gevon
den. Wel is zeker dat de RKBJ in
1933 is opgericht. De kring heeft dan
ook een datum uitgezocht die het
beste uitkwam. Dat is dan zaterdag
1 oktober geworden. Dan wordt in
de tent van de Bamisfeesten aan het
Marijkeplèin in Kloosterzandc een
grote reünie gehouden. Het kringbe-
stuur rekent toch wel op zo'n 700 tot
1000 leden en oud-leden. Dat is ruw
weg eenderde van de mensen, die de
afgelopen vijftig jaar ooit lid zijn
geweest van de RKBJ of dc KPJ.
De knng Hulst telt momenteel 250
"■den en haar 'territorium' strekt
uit over hpel oostelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen tot en met
Philippine. De kring telt zeven afde-
glgen: Sint-Jansteen, Philippine.
Koewacht, Kloosterzande, Graauw.
uamswaarde en Westdorpe. De KPJ
Js bestemd voor jongeren tussen de
•vyftien en dertig jaar. Voorzitter Jos
de Koek, secretaris Loek de Beleir en
pestuurslid Herman Vereecken ver-
,«llen dat de KPJ doet aan vorming.
ontspanning, creativiteit, discussie
en allerlei andere activiteiten. ,,We
organiseren alles, waar belangstel
ling voor bestaat", zegt Herman Ver
eecken. Over belangstelling voor de
activiteiten mag de KPJ met klagen.
Vooral de sport spreekt aan Als we
bijvoorbeeld een volleybaltoernooi
houden, hebben we toch al gauw tien
teams Dat is wel ruim eenderde van
alle leden", merkt Loek cle Beleir op.
De RKBJ is ontstaan uit de behoefte
van jonge boeren en kinderen van
boeren, potentiële bedrijfsopvolgers
dus, met elkaar op te trekken, con
tact te houden ..Misschien is het een
beetje een besloten gebeuren, maar
verder heel gemoedelijk", zegt De
Beleir De laatste jaren is dat beslo-
tene er toch wel wat af gegaan Het
ledental is al jaren stabiel, terwijl er
als gevolg van het verdwijnen van de
kleine boeren (ruilverkavelingen en
mechanisatie hebben geleid tot gro
tere bedrijven, dus minder boeren)
het aantal werkenden in de agrari
sche sector is afgenomen Dat kan
dan alleen maar betekenen dat het
aantal niet-agrarische leden bij de
KPJ is toegenomen „Dat klopt Nu
is het zo dat de helft van de leden uit
de agrarische hoek komt en de ande
re helft niet. Toch blijft er een agra
risch tintje aanzitten", meent De
Beleir. De KPJ is zich in de loop der
tijd wat minder op de agrarische
sector gaan richten. Het is een ont
wikkeling geweest, die parallel heeft
gelopen aan het afnemen van het
aantal werkenden in het boerenbe
drijf De Koek, De Beleir en Vereec
ken zijn het er met elkaar over eens
dat er zeer zeker van een duidelijke
verschuiving naar de niet-agransche
hoek sprake is. Dat komt tot uiting
in de aard van de activiteiten, die
worden georganiseerd.
Zinnig
Volgens De Beleir heelt een vereni
ging als dc KPJ nog wel degelijk zin
en is deze niet uit de tijd. „Jonge
boeren willen toch een beetje als
groep bij elkaar blijven. Je kunt
mensen uit je eigen branche ont
moeten. van gedachten wisselen.
Met iemand, die niet uit het boeren
bedrijf komt, zal je niet zomaar
praten over de stand van de gewas
sen. Je ziet het trouwens ook in
andere beroepen, dat men elkaar
opzoekt".
De kring Hulst heeft voor de reünie
tweeduizend stencils vervaardigd,
die onder meer verspreid worden via
de Nederlandse Christen Boeren
bond en de Katholieke Vrouwenor
ganisatie. Lang niet alle oud-leden
zal een dergelijk stencil bereiken,
want het is niet mogelijk gebleken
alle adressen van degenen, die ooit
lid zijn geweest van de vereniging, te
achterhalen „Degenen die geen
stencil krijgen en van de reünie
horen, veiwachten we ook. Die zijn
natuurlijk ook welkom".
Zaterdag 1 oktober in de tent op het
Marljkeplein wordt een mis gehou
den. aanvang 19.00 uur. Om 21.00 uur
begint een optreden van Johnny
Contra en zijn dansorkest Daaraan
voorafgaand is er een koffietafel en
zijn er enkele sprekers. Zo zullen het
woord voeren de allereerste voorzit
ter van de RKBJ Dolf de Nys. die
inmiddels ver in de tachtig is en
Frans de Waal, kringvoorzitter van
de NCB
„De reünie moet een leuke ontmoe
ting worden. Daarom hebben we
geen al te strak programma opge
steld"
Van links naar rechts Herman Ver
eecken. Jos de Koek en Loek de
Beleir
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1983
Project in oude openbare lagere school Oostburg: ..Drinken doe ik ook veel minder"
niet mee om zoiets mentaal te ver
werken".
Omdat hij het met kon laten, ging hij
in de eerste periode na zijn ontslag
regelmatig in Breda op bezoek ..Ik
miste de contacten. Hoe gezellig zo'n
bezoekje ook meestal was. toch had ik
altijd weer het gevoel van een afknap
per Ze zijn blij dat ik wegga, dacht ik
dan. Nu ga ik helemaal niet meer". Hij
vertelt dat je steeds tussen hoop en
vertwijfeling heen en weer wordt ge
slingerd. Tuim zeventig sollicitatie
brieven heeft hij geschreven, tot nu
toe zonder resultaat. Uit de lijst, waar
hij alle afzeggingen keurig registreert,
blijkt dat er nog geen uitndogigingen
voor gesprekken zijn geweest
„Elke keer als ik e°ii nieuwe brief op
de deurmat hoor vallen, weet ik het al.
Ik moet geen brieven hebben, ik moet
een telefoontje krijgen van zeg, kom
eens even praten Daar wacht ik op"
Het zit er niet in. En zoals het zich nu
laat aanzien is er volgens Rosevelt in
de bouw de eerstkomende jaren wei
nig te verwachten, omdat de meeste
aannemers zelfs nu nog met een su-
plus aan stafmedewerkers zitten. Al
hoewel 1984 er voor hem bepaald met
rooskleurig uitziet een bijstandsuit
kering en een net afgeloste hypotheek
gaan met samen heeft hij nog
vertrouwen in de toekomst. Momen
teel zijn die problemen nog met aan
de orde, en houdt hy zich met veel
plezier bezig met de voorbereidingen
voor het werklozenproject in Bres
kens De schets en de begroting voor
de aanpassingen m de kleuterschool
komen van zijn hand en de bouwteke
ning van de paardentram ligt al ge
reed.
Toetsing
Van enige navolging van het voor
beeld in Breskens is in de andere
Westzeeuwsvlaamse gemeenten wei
nig te merken Wil het werklozenpro
ject echt aanslaan, dan zullen er bin
nen niet al te lange tijd initiatieven
ontplooid moeten worden. De stuur
groep wil kernstichtingen oprichten
in Oostburg, Aardenburg en Sluis.
Maar ook al zou dat lukken, dan is een
soepel lopend project nog niet verze
kerd De organisatorische problemen
rond de regionale toetsingscommissie
zijn door het optreden van de Temeu-
zense burgemeester C. Ockeloen uit
voerig in het nieuws geweest
Concurrentievervalsing moet in elk
geval voorkomen worden, daar is ie
dereen het over eens. Maar wie moet
gaan bepalen, of dat het geval is, blijft
vooralsnog de vraag. Tot nu toe
beoordeelde de stuurgroep alle aan
vragen. Elk voorgedragen project
werd aan de hand van een tevoren
opgesteld werkplan getoetst op con
currentievervalsing en subsidiever-
vangende elementen. Van de dertig
voorgedragen activiteiten kregen er
22 'groen licht' Opknappen van oud
schoolmeuilair, druk- en stencilwerk
voor verenigingen, het aanleggen van
een fietscrossbaan. dergelijke projec
ten bleken door de beugel te kunnen
Een permanente rommelmarkt in
Sluis, het opknappen van de Kaai-
poort in Aardenburg en het verzorgen
van de bloembakken van een winke
liersvereniging werden door de stuur
groep afgekeurd
In de landelijke pers zijn regelmatig
artikelen verschenen over de comple
te wildgroei van het werken met be
houd van uitkering. Sinds de voorma
lige minister André van der Louw
begin 1982 zijn 'klussenplan' lanceer
de, zijn er enkele tienduizenden, veel
al jongeren, op één of andere manier
aan het werk gegaan Ook het opzet
ten van loonvormende bedrijfjes werd
hier en daar met succes beproefd De
vakbonden toonden zich niet erg ge
lukkig met deze ontwikkelingen. Ter
men als 'ondermijning van het regu
liere arbeidsbestel' en 'een sociale
tijdbom' geven hun opvattingen dui
delijk weer In West-Zeeuwsch-Vlaan
deren loopt dat alles zo'n vaart niet
Handwever Joos Blom in Sint-Anna
ter Muiden heeft onvoldoende finan
ciële armslag om zelfstandig te kun
nen opereren Alle instanties, inclusief
de gemeenten, wijzen hem de deur als
hij over kredietverlening komt pra
ten Voor de rest staan er alleen
goedgekeurde projecten van de stuur
groep en de gemeenten op het pro
gramma. Geen wildgroei dus.
Het gekrakeel over de regionale toet
singscommissie concentreert zich in
feite op één punt: het vetorecht van
alle afzonderlijke participanten. Te
gen de geplande deelname van de
werkgevers en werknemers bestaan
verder weinig bezwaren. Een veto
recht leidt gemakkelijk tot obstruc
tie. wordt vooral in gemeentelijke
kringen niet ten onrechte gedacht.
Meer illustere samenwerkingsver
banden als de Volkerenbond en de
EEG, zijn daar sprekende voorbeel
den van. De oostburgse wethouder J.
Vergouwe kondigt aan dat eerst het
gesprek van de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten met Den Haag
zal worden afgewacht, voor er kno
pen worden doorgehakt.
Verwijt
Het FNV-districtsbestuur houdt de
activiteiten in West-Zeeuwsch-Vlaan-
deren met argusogen in de gaten. Dat
is het nabije verleden gebleken. Forse
kritiek werd er geuit toen de gemeen
ten Huub de Vilder als onbezoldigd
projectleider aanstelden. Districtsbe
stuurder Tjeu Strous zei daar deze
week over Het is onjuist de leiding
van zo'n project naar iemand toe te
spelen die met behoud van uitkering
in dienst wordt genomen. Voor een
dergelijke aanstelling moeten midde
len worden uitgetrokken, het gemeen
telijk beleid moet daarop inspelen".
Verder is de FNV-bestuurder niet erg
onder de indruk van de activiteiten
die in de regio Oostburg op bestuur
lijk niveau worden ontplooid Van een
werkgelegenheidsnota, zoals die in
Hulst is gepresenteerd, heeft hij nog
niets vernomen Hij verwijt Oostburg
een 'kat uit de boom kijkerige hou
ding': ..Oostburg durfde twee jaar
geleden nog te beweren dat er geen
voorzieningen voör werklozen nodig
waren, omdat iedereen zijn vrije tijd
wel zou kunnen opvullen"
Overigens krijgt de FNV waarschijn
lijk haar zin waar het om projectleider
De Vilder gaat. De stuurgroep schrijft
in het evaluatierapport dat er „ten
aanzien van de projectleider een
deugdelijke rechtspositieregeling
dient te komen in het belang van de
persoon zelf en de continuïteit van het
project". Op de begroting voor 1984 is
een post salariskosten opgevoerd van
ruim 63.000 gulden.
Of de gemeenten met de begroting
akkoord gaan zal duidelijk worden in
de raadsvergaderingen van deze
maand. Dan wordt over het al dan
niet voortzetten van het project be
slist. De stuurgroep zelf is van mening
dat er nu niet meer teruggekrabbeld
kan worden Er is al teveel geld en
werk ingestopt Bovendien zijn er
verwachtingen gewekt en stijgt het
werkloosheidspercentage nog steeds.
Afgelopen dinsdag werd in Aarden
burg aan de Eedeweg gestart met de
aanleg van een speel- en fietscrosster-
rein. Vijftien werklozen zullen onge
veer twee maanden met dit door de
gemeente aangemelde project bezig
zijn. De verwachting is dat er meer
succes geboekt zal worden dan bij
eenzelfde activiteit in de buurgemeen
te Sluis. Daar moest het project eer
der dan gepland afgesloten worden
vanwege de slechte weersomstandig
heden, maar toch ook door het afval
len van deelnemers en de dalende
motivatie van de overblijvers.
Voor de nabije toekomst heeft de
stuurgroep een groot aantal plannen.
Het streven naar betere contacten
met de werklozen staat centraal. In
schakeling van de dorpsraden en het
verkrijgen van een eigen ontmoe
tingsruimte moeten de angst voor
nieuwe inistiatieven wegnemen. Dit
najaar wordt begonnen met het grave
ren van fietsen. In samenwerking met
het Zeeuwse bureau voorkoming mis
drijven zouden erin West-Zeeuwsch-
Vlaanderen minstens 11.000 fietsen
van postcode en huisnummer van de
eigenaar voorzien moeten worden
Tien werklozen, verspreid over ver
schillende kernen, zouden hun krach
ten daaraan kunnen wijden.
Dat de stuurgroep de plank niet ver
misslaat, als gezegd wordt dat het
werklozenproject moet worden
voortgezet, blijkt het beste uit de
reacties van de deelnemers. De vijf
werklozen in de oude openbare lage
re school van Oostburg zijn unaniem
van mening dat ze door de werk
zaamheden weer meer voeling met
het dagelijks leven hebben gekregen.
Desondanks hebben ze af en toe wel
het vermoeden dat ze als goedkope
arbeidskrachten worden gebruikt.
Gislain Goethals zegt daarover:
„Soms heb ik het gevoel dat het
allemaal teveel van één kant komt.
Je moet maar aannemen dat er inder
daad helemaal geen geld is voor eens
een extraatje". Alsof het afgesproken
werk is stapt tijdens hét gesprek de
voorzitter van het ZIKY-Oostburg,
mevrouw A. Soet. het lokaal binnen.
Met: „Het mag wel eens gezegd wor
den dal hier ontzettend goed werk
wordt gedaan. Zonder jullie zou het
hier een puinhoop worden", steekt ze
de werkers een hart onder de riem.
Enigszins beduusd van het compli
ment reageert Gislain achteraf: „Dat
hoor je eigenlijk te weinig, maar als
het gebeurt, dan doet het je goed".
Jan van Damme.
Huub de Vilder, onbezoldigd project
leider in de regio Oostburg. is van
mening dat de tegenvallende belang
stelling vooral veroorzaakt wordt
doordat de meeste werklozen slecht
geïnformeerd zijn over wat er precies
gebeurt. Een soort drempelvrees
speelt daarnaast ook een rol. In het
evaluatierapport wordt gewezen op
de angst en schaamte om als werkloze
herkend te worden. Zouden er nog
mensen zijn, die elke morgen stipt om
acht uur met een broodtrommeltje
onder hun arm de voordeur uitgaan,
om dan via de achterdeur weer in huis
te komen? De economische crisis is
nu toch wel zo ver doorgezet, dat daar
geen sprake meer van kan zijn.
Met een meer gerichte informatiever
strekking, liefst zelfs met een persoon
lijke benadering, zouden betere reslu-
taten geboekt kunnen worden, meent
De Vilder. Hoe dat het beste kan
worden aangepakt, is nog een open
vraag. Vanwege het recht op privacy
kan het arbeidsbureau geen adressen
doorgeven. Andere manieren om aan
de benodigde gegevens te komen lig
gen niet voor het oprapen, Ook het
streven om passend vrijwilligerswerk
aan te bieden wordt op die manier
gedwarsboomd. „Het mooiste zou na
tuurlijk zijn al§ we een werkloze tim
merman in kunnen zetten bij een
project waar hij iets van zijn vakman
schap 'of interesse kwijt kan", vertelt
De Vilder. „Maar als we niet weten dat
iemand timmerman is, gaat dat niet
op".
De beste oplossing is volgens de West
zeeuwsvlaamse projectleider om de
activiteiten vanuit plaatselijke werk
groepjes op te zetten. Dan zou ook
meteen het probleem van de centra
listische betutteling vanuit de ge
meenten opgelost zijn.
Voorbeeld
Hèt voorbeeld, waar in dit verband
altijd naar verwezen wordt, is de
stichting 'Het Baken' in Breskens.
Vorig jaar december werd in het vis
sersdorp een begin gemaakt met het
opzetten van een eigen organisatie
Een informeel gesprek bij pastoor
Omer Gieliet (bij wie m de loop van de
jaren al vele activiteiten begonnen
zijn), vormde de aanleding, vertelt
Joop Tanghe, voorzitter van Het Ba
ken „Het idee sloeg geweldig aan.
Binnen vijf weken hadden we dertig
mensen bij elkaar". Dat enthousias
me alleen helaas niet voldoende is om
een project echt goed van de grond te
knjgen. bleek al vlug. De ambtelijke
molen was een moeilijk te passeren
obstakel. Het grootste struikelblok
was het vinden van een goed en
betaalbaar onderkomen, dat als werk
plaats dienst kon doen. Enkele weken
geleden werd de oplossing gevonden,
Het gebouw van de kleuterschool
'Wilhelmina' zou in verband met de
re-organisatie van het later onderwijs
leeg komen te staan. De gemeente
werd bereid gevonden de nodige fi
nanciële steun te verlenen In de
herfstvakantie kunnen de Breskense
werklozen het gebouw betrekken.
Tanghe verwacht dat er na de nodige
verbouwingen, zoals het brandvrij
maken van de lokalen, eindelijk een
serieus begin kan worden gemaakt.
Zoals bekend staat de paardentram
nog altijd hoog op het prioriteiten
lijstje van uit te voeren projecten.
..Zoiets spreekt de mensen natuurlijk
aan Persoonlijk hecht ik zeker zoveel
waarde aan bijvoorbeeld handvaar
digheidscursussen Maar afgezien
daarvan, het belangrijkste is dat je
mensen uit hun dagelijkse sleur
haalt", aldus Tanghe. Het Baken be
gint langzamerhand een regionale
voorbeeldfunctie te krijgen De sa
menwerking met de regionale organi
satie verloopt via een in de stuurgroep
opgenomen vertegenwoordiger van
de stichting.
Alle bestuursleden zijn ervan over
tuigd dat er in Breskens, net als in de
rest van West-Zeeuwsch-Vlaanderen,
een groeiende behoefte bestaat aan
gecoördineerde activiteiten voor
werklozen. De op korte termijn ver
kregen positieve reacties wijzen al in
die richting. Johan Rosevelt, zelf
sinds 4 januari 1982 zonder baan, zegt
het nog sterker: „Ik zie hel project als
een echte noodzaak. Als ik zo eens om
me heen kijk, dan zitten er veel
werklozen echt in de knoei. Ze
vliegen legen de muren op", Hoewel
hij zelf het behang niet van de muren
krabt „ik kan me gelukkig prima
bezighouden met het opknappen van
huis en tuin" heeft hij veel erva
ring in de problematiek waar je als
werkloze mee wordt geconfronteerd.
Jarenlang werkte hij voor een bouw
bedrijf in Breda. Als bouwprojectlei
der was hij onder meer betrokken bij
de constructie van een nieuw metro
station in Rotterdam. Vorig jaar zo
mer werd de officiële opening via de
televisie uitgezonden. Johan zat toen
al een half jaar thuis in Breskens.
„Als je dat dan in het journaal ziet,
dan krijg je toch weer een klap. Ik
had de oplevering een half jaar eer
der nog compleet verzorgd. Het valt
Animo
Het ternauwernood verkomen echec
van het Oostburgse project doet de
'raag rijzen of datzelfde enthousias-
ook bij andere werklozen leeft. De
inimo voor het werken met behoud
tan uitkering lijkt in West-
tceuwsch-Vlaanderen niet bijster
(root, De vijf werkende werklozen
leamen dat. Ze hebben regelmatig
let gevoel als uitslovers bekeken te
rorden, die zich vijf halve dagen per
reek verkopen zonder en een cent
wier van tc worden. Zelf kennen ze
lat gevoel niet of nauwelijks. „Als de
ideren maar eens de moed hadden
n hier te komen kijken, dan zouden
zien dat het echt een gezellige boel
let afgelopen jaar zijn er ongeveer 50
iensen bij de vijftien projecten be
rokken geweest. Een enquête bij de
pciale diensten van Oostburg, Aar-
gnburg en Sluis heeft uitgewezen dat
70 werklozen interesse hebben voor
et werken met behoud van uitkering.
Lfgezet tegen de meer dan 1100 baan-
zen een wat mager resultaat. Het
kort aan vrijwilligers wordt ook
>or de Westzeeuwsvlaamse struur-
oep voor het werklozenproject ge
paleerd. In het evaluatierapport
'er 1983 wordt geconstateerd dat het
oeilijk is om voldoende deelnemers
werven. Projectleider Huub de Vilder
OOSTBURG „Wij willen betaald werk". Wie daar ooit aan twijfelde, weet het nu zeker,
moeten de vijf deelnemers aan het werklozenproject in de oude openbare lagere school van
Oostburg gedacht hebben. De tekst prijkt boven aan de wand van het lokaal waar voor het
Zeeuws Instituut voor Kunstzinnige Vorming (ZIKV) tafels, kasten en schilderezels worden
'opgeknapt. Om elk misverstand uit te sluiten is het woord 'betaald' met rood krijt op het
bord geschreven.
Het beeld van de jaren dertig dringt
zich sterk op: een foto van een werklo
ze ambtenaar die het gezeur over
crisis en mogelijk herstel meer dan zat
was. „Opleving? Ik zoek werk!!!" staat
er op het karton dat hij in zijn hand
draagt.
Dat het anno 1983 in Oostburg ook
weer om een wens gaat. die vooreerst
niet zal worden vervuld, staat vast.
Vest-Zeeuwsch-Vlaanderen herberg
de twee maanden geleden 1121 geregi
streerde werklozen (19,2 procent van
de beroepsbevolking), terwijl er wel
geteld zeven vacatures open stonden
Op Tholen na (21,6 procent) is de regio
Oostburg daarmee het gebied in Zee
and met relatief de hoogste werkloos
heid. Gerard Dhondt, Gislain Goet
hals, Emmy en Roger de I-Ion uit
Aardenburg en Milco van der Lijke uit
bostburg maken zich dan ook weinig
Illusies. Voorlopig zullen ze zich moe-
en behelpen met werken voor een
Ütkering. En behelpen is het, niet
meer dan dat. Thuis zitten, met heie
naal niets om handen, is veel erger.
Dat hebben ze na zo'n twee tot twee-
in-een-half jaar zonder werk wel in de
jaten. De verveling, de uitzichtloos-
ïeid, de vereenzaming: deelname aan
en werklozenproject is een goede
emedie om te vergeten, zo wordt er
ezegd
jjérard „Sinds ik hiermee bezig ben.
leb ik tenminste weer een reden om
p tyd op te staan. En drinken doe ik
pk veel minder".
(De vier Aardenburgers begonnen in
pril met een werklozenproject in het
andbouwmuseum in Heille, waar de
ude werktuigen en de kruidentuin
en flinke opknapbeurt nodig hadden.
De laatste drie weken zijn ze naar
Dostburg overgeplaatst. Het pas op
gestarte project voor het ZIKV dreig-
e daar te mislukken. Aanvankelijk
{ouden twee werklozen het teken- en
andwerkmateriaal onder handen ne-
jnen. De compagnon van Milco van
er Lijke liet het echter al vlug afwe-
ien, zodat hij er alleen voor stond. De
iverkomst van de Aardenburgers red-
Je het project. Milco is er dik tevreden
mee. Als binnenkort het werk in de
school is afgelopen wil hij met zijn vier
collega's mee naar het landbouwmu-
