PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Russen halen Boeing
met 269 mensen neer
II
Jitsjak Sjamir volgt
Menachem Begin op
Van den Broek tegen uitstel
plaatsen nieuwe kernraketten
AMERIKA EIST VERKLARING MOSKOU
CÉ
Moskoureis parlementariërs
staat op losse schroeven
de PZC
vandaag
NIEUWE LEIDER CHEROET
Den Haag uit
diepe afschuw
Boeken fors
duurder
Later veel wind
In de middag toenemende bewolking
gevolgd door regen. Middagtempera-
tuur ongeveer 20 graden. Wind draai
end van zuidwest naar zuid. toene
mend tot krachtig en aan de kust
mogelijk tot stormachtig.
226e jaargang no. 205
Vrijdag 2 september 1983
tamse bv sinds 1881
UW ELEKTROTECHNISCH
INSTALLATEUR
Postbus 154 4460 AD Goes Telefoon 01106-1740
BRUSSEL (AFP/RTR) De bijeen
komst van een speciale raadgeven
de groep van de NAVO die vrijdag
in Brussel zou plaatsvinden is uit
gesteld. Dit heeft een woordvoer
der van de Amerikaanse delegatie
donderdag meegedeeld.
De groep is belast met de voorberei
dingen voor de onderhandelingen in
Genève tussen de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie over de plaatsing
van raketten in Europa. Welinge
lichte kringen achten het niet uitge
sloten dat de plotselinge opschor
ting van de bijeenkomst verband
houdt met de verdwijmng van de
Zuidkoreaanse Boeing 747 die vol
gens de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, George Shultz.
door een Sowjet-straaljager neerge
schoten is
Tijdens de bijeenkomst zouden de
recente voorstellen van de Sowjet-
Unie. een deel van haar SS-20 raket
ten te vernietigen, bestudeerd wor
den.
De voorzitter van de groep. Richard
Burt, die tevens onderminister voor
Europese zaken is, wordt in Was
hington opgehouden om de kwestie
van het neergeschoten vliegtuig te
bespreken.
IVan onze correspondent)
WASHINGTON De Verenigde Staten hebben van de Sowjet Unie onmiddellijk uitleg geëist
over het zonder waarschuwing neerschieten, boven Russisch territoir, van een Zuidkoreaan
se Boeing 747 met 269 passagiers aan boord. „De VS", zei Shultz, „reageren met walging". In
Californië liet president Reagan weten dat de aanval onder geen enkele omstandigheid kan
worden gerechtvaardigd en dat de Russen de wereld een verklaring schuldig zijn. Onder de
slachtoffers is een lid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, de Democraat Larry
P.MacDonald, voorzitter van de ultra-rechtse John Birch Society. Washington overweegt de
VN om een spoedbijeenkomst van de Veiligheidsraad te vragen.
Zowel president Reagan als minister ministerie van luchtvaart deelde, ben dat bij de achtervolging betrok-
van buitenlandse zaken Shultz heb
ben in formele verklaringen gezegd
geen reden te kunnen bedenken voor
het vernietigen van de ongewapende
Boeing, die volgens Shultz in Rus
sisch luchtruim uit de koers was ge
zonder verdere informatie te geven,
cynisch mede. dat het niet op Rus
sisch grondgebied was. Zodra kon
worden bevestigd dat de Boeing was
neergeschoten, hebben de Amerika
nen de Russische zaakgelastigde ont-
Actie
raakt, na in Anchorage (Alaska) boden voor het overhandigen
brandstof te hebben geladen voor het heftig protest.
laatste traject van de route New York- Shultz zei geen aanwijzingen te heb-
Stoel.
Het is de tweede maal dat de Russen
een Zuidkoreaans verkeersvliegtuig
hebben beschoten: in 1978 werd een
toestel dat van Parijs onderweg was
naar Seoel, boven .Moermansk met
twee raketten geraakt. Dat kostte
twee doden, maar de piloot slaagde
erin te landen op een bevroren meer.
Gevolgd
Shultz zei tijdens een persconferentie
dat Russische radar het Zuidkore
aanse vliegtuig anderhalf uur had
gevolgd op zijn afwijkende koers
boven Kamsjatka en het eiland Saka-
lln, waar de Sowjet Unie belangrijke
militaire bases heeft. De Amerikanen
hebben via hun eigen en Japanse
radar- en radiowaarnemingen kun
nen vaststellen dat in totaal acht
Russische gevechtsvliegtuigen zijn
opgestegen. Een MIG 23, aldus
Shultz, heeft ht verdwaalde vliegtuig
negen minuten gevolgd. De piloot
had voortdurend contact met zijn
basis en was, op ruim negen kilome
ter hoogte, dicht genoeg bij voor
visuele waarnemingen. Later maakte
en an het Pentagon verbonden inlich
tingenofficier bekend dat de raket is
afgevuurd door een onderschep
pingstoestel van het type Sukhoi-15,
een uit 1964 stammend gevechts
vliegtuig.
In nauwkeurig overleg met zijn com
mandanten op de grond, schoot de
Sowjet-piloot om 18.26 uur GMT een
raket af en meldde dat het doelwit
was vernietigd. Een uur nadien zijn
Russische vliegtuigen gaan zoeken
naar wrakstukken een ervan vond
brandstofvlekken in zee.
Protest
Aanvankelijk waren er berichten uit
Japan, dat het vliegtuig op Sakalin
zou zijn geland, maar het Russische
ken Russische piloten hebben ge
poogd de bemanning van de 747 tot
landen over te halen. Volgens de
Russen echter had het vliegtuig geen
navigatielichten en reageerde de pi
loot niet op pogingen van de Russi
sche gevecht-svliegers om hem bij een
landing behulpzaam te zijn. Het pers
bureau Tass. meldt mets omtrent het
neerschieten van het passagiersvlieg
tuig. maar zegt dat het na tweemaal
het Russische luchtruim te hebben
geschonden, zijn reis in de richting
van de Japanse Zee heeft voortgezet.
Een vertegenwoordiger van Korean
Airlines, verklaarde in New York dat
de piloten opdracht hebben om orders
tot landen te gehoorzamen Maar de
gezagvoerder van vlucht KOL 007 gaf
aan de Japanse luchtverkeersleiding
zijn positie op als ongeveer 160 kilo
meter ten zuiden van Nemoero op het
eiland Hokkaido, terwijl de Japanse
luchtverdediging heeft vastgesteld
dat hij zich boven het Russische ei
land Sakalin bevond. Tot twee minu
ten voordat het van de radarscher
men verdween, was het Koreaanse
toestel in contact met de verkeerslei
ders.
Crisissfeer
SEOEL Een toestel van de Zuidko
reaanse luchtvaartmaatschappij, dat
gelijk is aan de Boeing 747 op deze
foto. is donderdag door een Russisch
vliegtuig neergeschoten.
Een actie van Greenpeace
heeft het Belgische dumpschip
'Falco' belet uit te varen en in
de haven van Gent gehouden.
Het actieschip 'Cedarlea' van
de milieu-organisatie wacht
het met afvalzuur geladen
schip nu op de rede van Vlis-
singen op.
(PAGINA 11)
Nazorg
De nazorg voor psychiatrische
patiënten in Zeeland geeft
kopzorg. De sociaal psychia
trische dienst moet op dit ter
rein weer 'ouderwets' actiej
worden.
(PAGINA 13)
Kotfbal
Zaterdag begint de korfbal
competitie. De Zeeuwse clubs
proberen hun verloren positie
terug te winnen. Spelers en
trainers wegen hun kansen.
(PAGINA 19)
Radio en televisie, kunst:
2.
Binnen- en buitenland: 3
en 5.
Opinie, achtergrond: 4.
Financiën, economie: 7.
Provincie: 11, 13, 14 en 15.
Sport: 17 en 19.
WASHINGTON - Larry P. McDonald,
lid van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden is een van de slacht
offers van het Boeingdrama.
irg
iVan onze correspondenti
JERUZALEM Jitsjak Sjamir is
de opvolger van Menachem Begin.
De afgelopen nacht werd hij onver
wacht met toch nog vrij groot
verschil verkozen boven zijn rivaal
David Levi. Sjamir kreeg 437 stem
men, Levi 302. De uitslag werd
bekend na een chaotische vergade
ring, waarop de aanwezigen uren
lang op het definitieve resultaat
moesten wachten. Verwacht wordt
dat Sjamir zal proberen zo snel
mogelijk liefst nog vandaag
een nieuwe regering te vormen. De
algemene verwachting is dat de
Arbeiderspartij een goede kans
heeft als hem dat niet zeer snel
lukt.
In 1957 vervulde Jitsjak Sjamir (68)
een hoge functie bij de Mossad,
Israels geheime dienst. Zijn rivaal
David Levi i45i was een nieuwko
mer in Israël Geboren in Marokko
was hij met zijn familie op 19-jarige
leeftijd naar Het Heilige Land geko
men, de vervulling van een bijbelse
droom. Maar het viel niet mee als
Marokkaans immigrant te leven
David was werkloos. Hij en zijn
gezin moesten van de bijstand le
ven. David beschouwde dat als een
enorme vernedering. Hij maakte
zich zo kwaad dat hij het kantoor
van de bijstand binnenstormde, de
deur uit zijn voegen rukte en de boel
er kort en klein sloeg. De rechter
had begrip voor zijn gevoelens,
maar veroordeelde hem toch tot 12
dagen gevangenisstraf. In de gevan
genis besloot David Levi met met
geweld, maar met een grote mond
dingen te veranderen: hij ging in de
politiek.
De keuze was niet moeilijk: bron
van het kwaad in Israel was het
heersende establishment. De heer
sende Socialistische Partij, de Ma-
pal-Europeanen die op de nieuwe
Marokkaanse immigranten neerke
ken. David Levi ging dus naar Che-
roet een klein oppositiepartijtje
van mopperende voormalige onder
grondse strijders tegen het Britse
gezag, die evenzeer gefrustreerd wa
ren door de allesoverheersende Ma-
pai.
Jitsjak Sjamir had evenals Mena
chem Begin deel uitgemaakt van
die ondergrondse club, de „vechten
de familie" genoemd Een club van
extremisten die terreur en geweld
met schuwden. De ..vechtende fami-
lie" was na het uitroepen van Is
raels onafhankelijkheid uitgeteld.
Het bleef een klein partijtje van de
middenstand met aanhangers uit
Oost-Europa, met als grootste kwa
liteit de oratorische gaven van hun
leider Menachem Begin. Maar er
was geen plaats voor veel politici,
en Jitsjak Sjamir verliet dan ook
snel de politiek, trad toe tot de
inlichtingendienst Mossad. en in de
jaren '60 ontwikkelde hij zich na zijn
Mossad-camère tot een geslaagd
zakenman.
In 1965 begon de Cheroet-partij te
groeien: de aartsvijand Ben Goe-
rion was uitgespeeld. Begin sloot
een verbond met de liberalen, en de
oorlog van 1967 vervulde de droom
van een Groot-Israël tot de rivier de
Jordaan. Velen van de oud-strijders
werden teruggeroepen naar de poli
tiek. ook Jitsjak Sjamir. David Levi
was intussen ook snel opgeklom
men. In 1969 was hij al opgeklom
men tot knessetlid voor Cheroet,
vertegenwoordiger van een genera
tie die zich door het socialistische
Israël vertrapt en vernederd voelde.
Toen Begin in 1977 aan de macht
kwam. kreeg David Levi de vrij
onbeduidende ministerspost van
absorptie van nieuwe immigranten.
Sjamir werd door Begin afge
scheept als knessetvoorzitter. Toen
Dajan als minister van buitenland
se zaken aftrad, twéé jaar later,
haalde Begin hem van de voorzit
terszetel naar buitenlandse zaken,
voornamelijk als tegenwicht voor
de in zijn ogen te gematigde Ezer
Weizman
Het drama in het Russische lucht
ruim heeft ln de verhoudingen tussen
de VS en de Sowjet Unie voor een
bizarre crisissfeer gezorgd. Reagan
blijft echter gewoon met vakantie in
Californië en minister van buitenland
se zaken Shultz zegt zijn aanstaande
ontmoetingen met de Rus Gromyko
niet af, al zal de zaak wel ter sprake
komen. De VS kunnen niet veel meer
doen dan verontwaardiging en weer
zin uitdrukken op een ogenblik dat de
verhoudingen met de Russen lang
zaam wat beter leken te worden
Het lijkt echter onweerlegbaar dat het
vliegtuig in Russisch luchtruim was,
nabij belangrijke militaire bases. Het
is waarschijnlijk dat de kwestie na
zoiets als een betuiging van spijt uit
Moskou over een betreurenswaardige
samenloop van omstandigheden, zal
worden toegedekt. Shultz zei niet te
willen speculeren over de vraag of het
Kremlin bij de opdracht tot vuren
betrokken is geweest.
De luide toon van de Amerikaanse
protesten vindt ook een oorzaak in
het feit dat Congreslid MacDonald
onderweg was naar Seoel voor de
herdenking van het feit dat 30 jaar
geleden tussen de VS en Zuid-Korea
een militair bijstandsverdrag werd
gesloten. In de Zuidkoreaanse hoofd
stad bevonden zich reeds andere
Amerikaanse parlementariërs. Zuid-
Korea heeft geen diplomatieke be
trekkingen met de Sowjet Unie.
DEN HAAG (ANP) De Nederlandse
regering heeft „met diepe afschuw
kennis genomen van het neerschieten
van een Zuidkoreaans passagierstoe
stel door Russische jachtvliegtui
gen".
De Nederlandse regering ..veroordeelt
met kracht deze afschuwelijke daad
en beraadt zich - in afwachting van
nadere informatie - op de consequen
ties die hieruit voortvloeien". Dit
heeft een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken donder
dagavond bekendgemaakt.
'Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG De Nederlandse rege
ring voelt niets voor een uitstel van
de plaatsing van nieuwe kernwapens
in West-Europa om de onderhande
lingen over wapenbeheersing in Ge
nève meer kans van slagen te geven.
„Tenzij er een onderhandelingsresul
taat is dat ze overbodig maakt, zal de
plaatsing vanaf december worden
geëffectueerd", zei minister Van den
Broek (buitenlandse zaken) donder
dag in de Tweede Kamer Overigens is
Nederland pas eind 1986 aan de beurt
en handhaaft de regering het voorbe
houd wat betreft de plaatsing van 48
van de 572 kernraketten in ons land
De linkse fracties in de Tweede Ka
mer hekelden de prompte verwerping
door de regering van een recent
Grieks voorstel om de plaatsing van
NAVO-wapens een half jaar op te
schorten. Tijdens een spoeddebatje
Van den Broek
vroeg Klaas de Vries (PvdA) de rege
ring in een motie om een soortgelijk
initiatief te nemen. ..Als de onderhan
delingen in Genève meer tijd vergen,
dan moet die tijd gegeven worden",
aldus De Vries.
De PvdA'er. die steun kreeg van D'66.
PSP. CPN en PPR noemde het „een
tragische vergissing" om het Griekse
voorstel te verwerpen. „De regering
neemt het risico, dat de Geneefse
onderhandelingen door de nu aanwe
zige tijdsdruk geen resultaat opleve
ren. Dat zal een gevaarlijke nucleaire
escalatie veroorzaken", waarschuwde
De Vries
Minister Van den Broek betoogde dat
juist het Griekse voorstel de kans van
slagen in Genève ondermijnt. „Het
zou een fundamentele wijziging zijn
van de Westerse onderhandelingspo
sitie. in een zeer moeilijk stadium van
de gesprekken". Waaraan Van den
Broek nog toevoegde, dat de Grieken
met hun voorstel in EG-verband aan
Minstens 44 doden
bij ontploffen
trein met benzine
SALVADOR DE BAHIA (UPL'RTR)
Een ontspoorde trein die benzine
vervoerde is donderdag ontploft,
waardoor een gedeelte van een stad
in het noorden van Brazilië in lich
terlaaie kwam te staan. Hierbij kwa
men minstens 44 mensen om het
leven en liepen meer dan honderd
ernstige verwondingen op.
Drie wagons vatten vlam nadat een
trein in Pojuca, 70 km ten noorden
van Salvador de Bahia. uit de rails
liep Onder de slachtoffers zouden
zich veel kinderen bevinden die met
kannen de uit de wagons stromende
benzine probeerden op te vangen. De
vuurbal bereikte een hoogte van 30
meter en zond vlammen tot in het
centrum van de stad.
het verkeerde adres zijn. „Dit onder
werp hoort bij uitstek in de NAVO
thuis", aldus de minister.
De jongste voorstellen van de Russi
sche leider Andropov (reductie van
het aantal SS-20-raketten tot 162.
evenveel als het totale arsenaal Fran
se en Bntse kernwapens) noemde Van
den Broek weliswaar eën stap ln de
goede richting, maar niet opzienba
rend. Ook op dit punt verschilde hij
grondig met de linkse fracties ln de
Tweede Kamer. Hij bestreed een mo
tie van Engwirda (D'66). die de Franse
en Britse kernwapens bij de gesprek
ken in Genève wilde betrekken.
„Complicerend en vertragend", oor
deelde Van den Broek, „wat de kan
sen op resultaat niet vgrgroot".
De regeringsfracties CDA en WD
steunden de bewindsman.
DEN HAAG (ANP) Uitge
vers mogen de prijs van hun
boeken met 3,4 procent verho
gen en de boekhandel mag die
verhoging in de winkelprijs
doorberekenen. Staatssecre
taris Van Zeil van economi
sche zaken heeft dat besloten.
De prijzen gaan omhoog op
grond van de kostenstijgingen
in het afgelopen kalenderjaar.
Het gaat vooral om gestegen
loonkosten en gestegen kosten
van drukken, zetten en bin
den. aldus het ministerie van
economische zaken.
I ADVERTENTIE)
(Van c
s parlementaire redactie i
DEN IIAAG. BRUSSEL Dc reis
van een Nederlandse parlementai
re delegatie naar Moskou gaat vol
gende week misschien niet door.
uit protest tegen het neerschieten
van een Koreaans verkeersvlieg
tuig in het Russische luchtruim.
De delegatie, die momenteel voor
een reeks voorbereidende gesprek
ken bij de NAVO in Brussel is, moet
nog een beslissing nemen. Maar
VVD-leider Nijpels, die met zijn
collega's Den Uyl (PvdA) en De
Vries (CDA) tot het gezelschap be
hoort, liet donderdagavond weten
dat hij niet naar Moskou gaat. als
blijkt dat het vliegtuig met de 269
passagiers bewust is neergehaald.
Minister Braks (landbouw en visse
rijl. die eveneens voor volgende
week een trip naar de Sovjet-Unie
op zijn programma heeft staan om
over wederzijdse samenwerking te
praten, heeft zich nog niet beraden
op het eventueel afzeggen van zijn
reis.
Relus ter Beek (PvdA), die de Ne
derlandse parlementaire delegatie
naar Moskou. Washington en Bonn
leidt, zei donderdagavond in Brus
sel dat zijn groep nog geen stand
punt over het al dan niet vertrekken
naar de Russische hoofdstad heeft
bepaald We willen eerst meer we
ten over de toedracht van het inci
dent. ook de Russische verklaring
horen, en dan eens rustig onderling
overleggenaldus Ter Beek Daar
bij zal meespelen, hoe de opstelling
van de Nederlandse regering zal zijn
en of de Amerikaanse minister van
buitenlandse zakqn Schultz aan de
gebeurtenis gevolgen verbindt voor
de geplande ontmoeting met zijn
Sovjet-collega Gromyko
1ste-klas behang
nog goedkoper
Kom kijken en vergelijken
bij Zeeland's goedkoopste
behangzaak.
Geen overjarig behang,
maar uitsluitend 1ste keus
en de laatste dessins.
Tijdelijk bij aankoop van
minimaal 50,- behang
een grote jute draagtas
kado (1 tas per klant).
Op op.
HERMESWEG 23
VLISSINGEN
TEL. 01184-16342