ARUBA
Voor en na het moment van bekering
Oppositieleider Eman:
Surinaamse toestanden
HET ONTWAKEN
DUURT VOORT
Ohago
Twintig jaar na de droom
van Martin Luther King
PZC/°Pinie en achtergrond 4 ZA1
Als't schoon moet
bel dan 045-7194 66.
De schoon makers
vanNederla»^
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1983
Van onze correspondent)
Op Aruba zien we dezelfde verschijnselen als in Suriname vlak voor de
staatsgreep van 1980. De politici ondermijnen de rechtsstaat. Zij hitsen
de bevolking op tegen het wettelijk gezag. Ze intimideren de mensen en
tolereren geen afwijkende mening". Alarmerende uitspraken van de Aru
baanse oppositieleider Henny Eman in het Antilliaanse parlement. Hij
reageerde op de vele beschuldigingen en beledigingen door onafhankelijk
heidsleider Bettico Croes aan het adres van de Antilliaanse overheid.
Bettico Croes
aan die via de televisie liet weten, dat
iedereen zich moest houden aan de
lijn van de meerderheidspartij. Als je
het er niet mee eens was kon je maar
beter van het eiland verdwijnen. „Je
bent pas een goede Arubaan als je
veel werk voor de partij hebt gedaan",
aldus Madonna Stevens. Het ophitsen
tegen Curacao vindt de vakbond ver
keerd.
Emans partij, de Arubaanse Volks
partij (AVP), moest vorige week zijn
beide ministers terugtrekken uit de
Antilliaanse regering De meerder
heidspartij op Aruba, de Moviemento
Electoral di Pueblo (MEP), heeft dit
als voorwaarde gesteld voor onder
handelingen over een eventueel toe
treden tot de regeringscoalitie kun
nen beginnen. Zonder de medewer
king van de grootste partij op Aruba
kan de Antilliaanse regering moeilijk
maatregelen treffen om de aparte sta
tus van dit eiland per 1 januari 1986
voor te bereiden. De Partido Patrioti-
co Arubano (PPA) weigert nog^steeds
om uit de coalitie te stappen maar zal
vermoedelijk ook onder dc zware
MEP-druk verdwijnen.
Weigering
Bettico Croes heeft de Antilliaanse
pers sinds de schietpartij op 24 april
bijna dagelijks met telexberichten
overspoeld. Vanuit de Jackson Me
morial Hospital in Miami beschul
digde hij de politie ervan dat er een
„politieke aanslag" op zijn leven was
gepleegd. In de totaal 36 perscommu
niqués komt hij echter niet met be
wijzen.
Aan een onderzoek door de politie
weigerde hij mee te werken omdat hij
twijfelt aan de onpartijdigheid. Minis
ter Gonzalez van justitie verwijt hij
nalatigheid bij het onderzoek naar de
toedracht van de schietpartij. De lak
se houding van de Antilliaanse rege
ring zou volgens een van de persbe
richten zelfs aanleiding kunnen zijn
voor een vervroegd uittreden van Aru
ba uit het Antilliaans verband. Betti
co Croes beschuldigt ook de Arubaan
se gezaghebber (burgemeester) Bislip.
Volgens Croes had de gezaghebber
onofficieel en mondeling toestem
ming gegeven voor de fatale verkie
zingsoptocht aan de gedeputeerden
iwethouders). Het feit dat er geen
toestemming gegeven was vormde
volgens de politie de aanleiding tot de
botsing. Maar de ME P-gedeputeerden
zelf zwijgen in alle talen.
Ingepalmd
Politiekorps
Bettico's aanhangers zien hem zoals
zij zelf formuleren als een „God". Op
vrijwel alle bestuursniveaus van het
eiland wacht men op zijn terugkomt,
aanstaande zondag, voor instructies.
Zonder zijn advies durft men niets te
beslissen. De kritiek op Bettico Croes
die tot nu toe alleen maar binnenska
mers gefluisterd werd, wordt vooral
buiten Aruba steeds luider. Maar ook
opvallend zijn de kritische geluiden
op Aruba zelf.
Vijf hoge Arubaanse politie-offïcieren
hebben in een schrijven aan de minis
ter van justitie meegedeeld dat zij
onmogelijk kunnen meewerken aan
de decentralisatie van het politie
korps. De Arubaanse politie-agenten
moeten volgens hem ook na de status
aparte in 1986 onder de unie van de
zes eilanden vallen Een directe afhan
kelijkheid van de Arubaanse overheid
vinden de vijf politieofficieren kenne
lijk niet gewenst. PvdA-kamerlid Wij-
nie Jabaay kreeg van de politiebond
op Aruba een brief van dezelfde strek
king voor het Nederlandse parlement.
Inlichtingendienst
Kritiek komt er ook uit Arubaanse
vakbondskringen. Voorzitter Yarze-
garay van de ambtenarenbond baar
de deze week opzien met zijn uit
spraak dat er op Aruba een georgani
seerde inlichtingendienst werkt. Veel
Arubaanse burgers zouden zo gecon
troleerd worden. Over een bestuurs
vergadering van de ambtenarenbond
weet de MEP-gedeputeerde een dag
later wat er is besproken. Volgens
Yarzegaray infiltreren MEP-aanhan-
gers de vakbonden en werken als
informant Hij denkt ook aan buiten
het gebouw geplaatste afluisterappa
ratuur.
Madonna Stevens, voorzitter van de
onderwijsvakbond Simar, waar
schuwde vorige week dat de Arubaan
se bevolking zijn eigen fundamentele
rechten elimineert door in angst alles
te aanvaarden wat de MEP voor
schrijft. „Als je je niet blindelings in
de heilige strijd tegen Curacao werpt
ben je volgens die politici geen goede
Arubaan". Ze haalt de MEP-politicus
De vraag is dan waarom de Arubanen
dit alles leidzaam aanvaarden. Vol
gens Stevens speelt het patronagesys
teem een belangrijke rol. MEP-aan-
hangers krijgen gemakkelijker een
baan bij de overheid Hun kinderen
krijgen een studiebeurs. Bij de MEP-
gedeputeerde moet je zyn voor een
stukje grond om je huis op te bouwen.
De MEP vormt het eilandbestuur en
deelt dus de gunsten uit. Ook de pers
blijkt grotendeels ingepalmd te zijn.
De eigenaar van de enige Arubaanse
krant. Diario, kocht zeer grote stuk
ken grond voor een spotprijsje van de
Arubaanse overheid. Een journalist
met een wat kritischer visie moet zo af
en toe onder politiebescherming naar
huis gebracht worden.
Vakbondsleiders en politici van de
oppositie worden vaak telefonisch
bedreigd. Henny Eman bedankte vo
rige week bij het afscheid van de
regeringscoalitie ook de echtgenotes
van de ministers van zijn partij om
dat zij zo moedig dreig-telefoontjes
hadden moeten aannemen.
iADVERTENTIE
Hago Nederland BV l
Vestigingen te Amsterdam
Rotterdam - Groningen - Almelo
Apeldoorn - Eindhoven - Maastricht
Heerlen
Zomer 1963: het Amerikaans Congres had van president John F.
Kennedy een wet op de Burgerrechten voorgelegd gekregen, die de
zwarte bevolking een cindweegs zou moeten verheffen uit een tweederangs
bestaan. Op 11 juni zei hij, in een televisietoespraak, de volksvertegen
woordiging te zullen vragen 'een verplichting aan te gaan, die zij in deze
eeuw nooit volledig op zich heeft genomen ten aanzien van de stelling dat
ras geen plaats heeft in Amerikaans leven of wet'. De rassenkwestie,
oordeelde Kennedy, was een morele zaak „zo oud als de Schrift en zo
duidelijk als de Amerikaanse grondwet".
Politiek was dit in die dagen nog een
risicodragende uitspraak, maar Ken
nedy had besloten dat Amerika lei
derschap nodig had ten tijde van
vooral in zuidelijke staten geweldda
dig verzet tegen gelijkberechtiging
van de negers Honderd jaar eerder
had Abraham Lincoln de bijl gezet
aan de wortels van de zwarte slaver
nij met zijn Proclamatie van Vrijma
king. Dat was tijdens de burgeroor
log, die daarmee van een bloedige
politieke twist om het voortbestaan
van de Unie tussen Noordelijke en
Zuidelijke staten, naar het hogere
plan van strijd om menselijke vrij
heid werd getild.
Jackson
In Jackson, Mississippi, stonden an
no 1963 politiemannen met grom
mende honden aan de lijn tegenover
een menigte met stenen bewapende
zwarte medeburgers, die de moorde
naar opeiste van een zwarte oorlogs
veteraan: „Wij willen gelijkheid - wij
wensen vrijheid". Dat was enkele
dagen nadat de president de Natio
nale Garde en een legerdivisie in
staat van paraatheid had gebracht
om aan de universiteit van Alabama
twee zwarte studenten te laten in
schrijven. Honderd jaar vrijmaking
en formele gelijkheid waren niet ge
noeg geweest om stemrecht en werk
gelegenheid te verzekeren, behoorlij
ke huisvesting en onbelemmerd ge
bruik van openbare instellingen als
scholen, universiteiten, vervoer, ho
tels en restaurants.
In het Witte Huis ontving Kennedy
de leiders van de Beweging voor de
Burgerrechten, die in het zuiden da
gelijks met moord en doodslag wer
den bedreigd. Hij wilde hen een
massale demonstratie in Washing
ton uit het hoofd praten. Kennedy
vreesde dat volksvertegenwoordi
gers zouden weigeren om onder zul
ke pressie vóór de wet op de burger
rechten te stemmen.
Presidentiële raadgevers betwijfel
den hoe dan ook of er genoeg voor
standers zouden zijn om de wet
aangenomen te krijgen. De zwarte
aanvoerders, onder wie Martin Lu
ther King, waarschuwden dat zonder
de uitlaatklep van een geweldloze
demonstratie hun aanhang zich tot
nieuwe en radikaler voorgangers zou
kunnen wenden. Kennedy koos voor
de demonstratie.
Bij het monument voor Abraham
Lincoln, op een bloedhete dag, sprak
Martin Luther King de nu legendari
sche rede uit, die eindigde met de
beschrijving van zijn droom van een
ook voor de zwarte bevolking beter
Amerika: 'Free at last! Free at last!
Thank God Almighty, we are free at
last!'
Wet aangenomen
De wet op de burgerrechten, die
onderwijs-integratie bestreek en toe
gang tot openbare gelegenheden
werd in 1964 aangenomen. De wet op
het stemrecht in 1965. Maar de radi-
kale negerleider Malcolm X bestem
pelde de 'mars op Washington' later
als 'farce in Washington' en onder de
250.000 stond een zwarte man. boos
te schreeuwen: 'Naar de hel met je
droom, Martin! NU. verdomme. NU.'
President Kennedy werd enkele
maanden nadien vermoord in Dallas,
Malcolm X, die een militant en trots
zwart socialisme zocht als alternatief
voor het blanke kapitalisme, werd in
1965 doodgeschoten. Martin Luther
King in april 1968. Robert Kennedy
in juli van dat jaar. En twintig jaar
na de demonstratie van 1963 maakt
Washington zich op voor een herden
kingsbetoging, in het besef dat de
droom van dominee King, alle on
miskenbare vooruitgang ten spijt,
nog steeds ver blijft van de realiteit.
Na Vietnam, in een economische
crisis, is de strijd om de burgerrech
ten en dat is vooral strijd tegen
discriminatie van de straat ver
huisd naar rechtszalen en politieke
strijdperken. De betrekkelijke een
dracht van 1963 heeft geen stand
gehouden, de leiders van de diverse
ethnische belangengroepen vinden
elkaar moeilijk en voor korte duur.
Atlanta en Birmingham, in 1963
brandpunten van de rassenstrijd.
hebben nu. zoals andere van Ameri
ka's grootste steden, zwarte burge
meesters. Van 500 is het aantal geko
zen zwarte functionarissen tot ruim
5100 gestegen. In plaats van acht.
gaan zwarte kinderen nu ruim 12 jaar
naar school en hoger onderwijs valt
ten deel aan tweemaal zoveel zwarte
studenten als een tiental jaren gele
den. Maar van zwarte jongeren is 44
Birmingham
Op 15 september 1963 ontploften
vijftien staven dynamiet in de kelder
van een zwarte kerk in Birmingham.
Vier meisjes, die net hun koorkleed
jes hadden aangetrokken, waren
dood. Birmingham in Alabama, waar
politiechef Bull Connor zijn blanke
mannen op Moederdag naar huis
had gestuurd, terwijl een tierende
menigte met knuppels en kettingen
een groep zwarte strijders voor bur
gerrechten in elkaar sloeg en omsin
gelde.
Niettemin: op 28 augustus 1963 de
monstreerden in Washington 250.000
mensen (voor het merendeel zwart,
maar niet alléén zwart, zoals Kenne
dy met veel politiek instinct via de
vakbonden had geregeld). Er kwam
geen geweld aan te pas. Onder toe
zicht van minister van justitie Ro
bert Kennedy was alles perfect gere
geld en van politieke trektouwtjes
voorzien.
Martin Luther King
procent functioneel analfabeet:
kunnen lezen maar begrijpen n*
wat er staat.
Ruwe werkelijkheid
Het Amerikaanse bureau voor
volkstelling heeft de cijfers bij 4
hand, die aantonen dat de zwarli
Amerikaan nog steeds leeft in en
zeer ruwe werkelijkheid en het li#
ook geen twijfel dat de compass*
voor hun lot onder druk van
economische crisis is teruggelopg
Niet alleen heeft een neger in
ka nooit een rechtvaardig aandrt
gehad in de welvaart, hij wordt otf
het hardst getroffen door het eco*
misch onheil.
Recessie, werkloosheid en armoee
hebben de sociale en economisch
vooruitgang van zwarte Amerikane
tot stilstand gebracht, zeggen
volkstellers. Tweemaal zoveel weri
loosheid als onder blanken (18.9 pm
cent), maar net de helft van hg
gemiddelde inkomen van een blanli
familie, 55 procent van de zwaitt
babies hebben een ongehuwde m»
der, tegen 11 procent van de blanti
borelingen.
Het feit dat de zwarte Amerikane
zich hebben kunnen losmaken
hun ergste misère was in niet gerinp
mate te danken aan sterke
banden. Die traditionele structuu
gaat steeds meer verloren. Vrouwe
alleen staan aan het hoofd van bijet
41 procent van de zwarte huish»
dens. Van de kinderen woont
procent in een huishouden met te
ouder.
Onder armoedegrens
Terwijl president Reagan zich voonisifii
richt op de confrontatie met te mlr
communisme en de herbewapening
waaraan hij behalve een flink stul
economisch herstel ook een porti
sociale zorg heeft opgeofferd, onder
schrijven zijn statistici de grieve goe
van de zwarte minderheid. In de Vi
wonen zo'n 26,5 miljoen negers
twaalf procent van de bevolking net
Van hen lijdt 35.6 procent een be
staan onder de officiële armoede
grens (een jaar-inkomen van
dollar voor een familie van vi
grofweg: fl 29 500), dat is driema
het percentage voor blanken.
Wat doen zwarte Amerikanen:
bezetten de helft van alle ar beide
plaatsen in de sector van schoon»
kers. werksters en bedienden eiea
derde van de beschikbare werkste
genheid als ophalers van huissvi
Ongeveer een kwart van de postix-
des. verpleeghulpen, boodschappen
jongens en bedienden zijn zwart. Ve
de artsen, juristen en ingenieurs, to
in 1980 drie procent zwart. Onder d;
dominees en pastoors, rechters, cot
puterprogrammeurs, werden zes pro
cent zwarten geteld. Vier procen;
zwarte Amerikanen werken als te
drijfsleider of in een leidende adminl
stratieve functie.
Twintig jaar geleden. Martin Luttel
King: „Ik droom dat eens deze nats
zal op staan, zal leven volgens d(
ware betekenis van zijn overtuiging-
:Wij houden deze waarheid voor vat
zelfsprekend, dat alle mensen in gf
lijkheid zijn geschapen....Ik droc
dat mjjn vier kleine kinderen een
zullen leven in een natie, waar zij rut-
zullen worden beoordeeld naar te
kleur van hun huid, maar naar bf
gehalte van hun karakter'
Het naar hem genoemde kind zalK
bij de demonstratie voorop lopen
de nog zwart-witte beelden uit 196
flikkeren over de Amerikaans
beeldschermen. Men hoort
stem. Het merendeel van zijn opvol
gers echter, dringend nog steeds o:
de titel 'voornaamste erfgenaam
heeft het dromen inmiddels afgf
schaft.
net
«fg
Voor en na het water, zeggen ze in Zeeland. Voor
en na de oorlog, zeggen anderen. Voor en na mijn
hartinfarct zegt een man. Voor en na mijn scheiding,
zegt een vrouw. Voor en na de catastrofe, de diep
insnijdende ervaring. Zo spreken mensen, wanneer
zij de tijd indelen. Een geschiedenis wordt verteld
rond het brandpunt van een diep ervaren gebeuren.
Zo in de geschiedenisboekjes, waarbij jaartallen
het moment aangeven waarop het beslissende ge
beurde. Zo ook in het levensverhaal van mensen: de
ziekte, het sterven, de trouwdag, het examen. Er is
een voor en er is een na. Tijd wordt heel persoonlijk
ingedeeld, gerangschikt, en langs die lijn leefbaar
gemaakt om er mee om te gaan en om het te
vertellen.
Het diep insnijdende, waar omheen het Voor en Na
zich laat rangschikken, heeft een beslissende wen
ding gegeven aan dat leven Er werden nieuwe
waarden ontdekt, mensen kwamen zichzelf tegen,
het gewone werd niet meer zo gewoon. Het werd zelfs
buitengewoon. Er was een nieuwe manier van leven
nodig, opnieuw leren lopen in het bestaan. Nieuwe
dimensies waren ontdekt. Een leerproces van afleren
en aanleren kwam op gang toen mensen zich bewust
werden van het Voor en Na.
Persoonlijk
Het ligt. zoals gezegd, heel persoonlijk. Heel subtiel.
Het kan kristalliseren rond een ontmoeting, waarna
het leven anders werd. Niet meer zoals het geweest
was, zo zeggen de mensen. Het is of de wereld er
anders uitziet. Dat is de ene kant van de zaak De
andere kant is dat mensen zelf veranderd zijn. Er is
iets beslissends met hen gebeurd en daarom ook in
hen.
Ik vind het steeds weer een fascinerend gebeuren
wanneer mensen zo gaan praten over het Voor en Na
het beslissende in hun bestaan. Het nodigt uit om
erin mee te gaan Het vraagt om de bevestiging van
de verandering. Het komt in het pastoraat nogal
eens voor, dat gebied immers waar zoveel ervaringen
worden verwoord en hopelijk worden gecommuni
ceerd. Voor mijn ziekte was ik nogal elitair, zei
onlangs een man tegen mij. Nu ben ik blij dat ik erbij
hoor.
Nu ontdek ik wat er in het gewone schuilgaat. Hij
vertelde het verhaal van zijn verandering, bijna
gebruikte ik het woord 'bekering' Als het niet zo
stoffig en beladen was, zou ik het zeker in dit verband
blijven gebruiken. Hij vertelde in dat Voor en Na dat
hij sterk afstandelijk in de gemeente had meegeleefd.
Zeer kritisch, zeer verstandelijk ook. Nu was hij
opengegaan voor het opgezocht worden, voor de
belangstelling, voor nota bene de bloemen uit de
kerk. Hij had het vroeger een formaliteit gevonden,
nu had hij de waarde ontdekt. Nu ging hij langzamer
hand open voor gevoelens en onbeholpen hartelijk
heid. Nu woog hij niet de woorden, nu interpreteerde
hij het gebaar Niet meer verstandelijk, niet analy
tisch. nee, in een ontroerd beleven.
Pijnlijk
In het Voor en Na ligt een leerproces, zo werd
hierboven gezegd. Een pijnlijk gebeuren, waarin
veel geinvesteerd moet worden door een mens. Een
heleboel huiswerk van de levensopgave moet in dat
proces gemaakt worden. Het gaat ook niet vanzelf,
daarom is het woord 'leerproces' eigenlijk niet
geschikt. Het suggereert teveel een autonoom verlo
pend gebeuren, zonder toedoen en invloed van
degeen die erin betrokken is. Het Bijbelse begrip
'geschiedenis' geeft veel levcndcr, bloedwarmer,
aan wat er aan de hand is. Er is actie, een heen en
weer.
Wat mij in dit verband bezighoudt is de vraag of
datgene wat voor een enkeling geldt (in het verhaal
van het Voor en Na) ook geldt voor een groep, voor
een organisatie Heeft ook een groep een Voor en een
Na? Ik neem aan van wel. Ik neem aan dat je tot de
groep blijft behoren, indien je deel hebt aan dat Voor
en Na. En dat je niet meer bij de groep hoort wanneer
je het leerproces van het Voor en Na niet hebt
meegemaakt.
Ik vermoed dat hier wortels liggen van afscheidin
gen, polarisatie en vervreemding. Mensen hebben
stemmen uit de kerken
met meer iets beslissends samen gedeeld. Daarom
kunnen zij ook niet meer in het Voor en Na mee
Daarom herkennen zij dingen met meer. Woorden en
gebaren werden vreemd. En innerlijk haakten zij af,
al ver voor het moment dat zij dat ook werkelijk in
praktijk brachten. Ik wil dat graag met een voor
beeld duidelijk maken.
In de kerk heb je mensen die er volstrekt geen moeite
mee hadden dat de Assemblee van de Wereldraad
van Kerken in Vancouver uitspraken deed die
politiek van inhoud waren. Anderen vonden dat de
Wereldraad daarmee volstrekt buiten zijn boekje
was gegaan. Voorzitter Bukman van het CDA zei het
treffend voor de radio: de kerk moet zich niet zo
uiten, dat daarmee politici voor de voeten wordt
gelopen. De kerk moet de politici niet voorschrijven
wat er moet gebeuren. Op zo'n moment zie ik de
scheiding levensgroot en ervaar die in mijzelf. Het
doet dan pijn. Ik weet dat Bukman spreek naar het
hart van velen. Ik weet mij ook zeer verbonden met
wat de Wereldraad deed en zei. Hoe komt het toch?
Moeten wij dan de scheiding maar voltrekken?
Ik probeer een verklaring. De Wereldraad heeft een
lang leerproces achter de rug in het moeten horen
van het verhaal van mensen die ontrecht, achteruit
gezet, hongerend zijn. Met andere woorden: de
Wereldraad heeft moeten leren naar het verhaal van
de lijdende te luisteren.
Nauwkeurig
Er is ook in de Wereldraad een Voor en Na. Ik denk
dat je dat nog vrij nauwkeurig kunt lokaliseren ook.
Ik vermoed dat het rond het jaar 1966 is vast te
stellen. Voor 1966 lag de nadruk op de inbreng van
de noordelijke en westerse kerken. Op wat zij
belangrijk vonden. In 1966 vond de conferentie van
Geloof en Samenleving plaats. Op die conferentie
heeft het gebliksemd en gestormd. Vertegenwoordi
gers van jonge kerken vertelden hun verhaal. De
tijd van de dekolonisatie was doorgezet en dat had
ook kerkelijk gesproken zijn consequenties.
Na 1966 kon de Wereldraad niet meer om het verhaal
van de lijdende heen. Hij moest zich her-oriènteren:
zaken die gewichtig leken Voor 1966 bleken minder
belangrijk te zijn Andere dimensies gingen open.
Het leerproces was pijnlijk, er moest veel huiswerk
verricht worden. Om die reden is het een vuistregel
geworden dat je geen uitspraken kunt doen zonder
het geloofsgetuigenis (met nadruk gezegd: het ge
loofsgetuigenis) van de slachtoffers. Wie dat leerpro
ces mei meegemaakt heeft, vindt dat de Wereldraad
zich op een terrein begeeft waarop hij niet moet
gaan. Wie wel de pijn meegemaakt heeft, vindt het
nu vanzelfsprekend dat de Wereldraad zich tolk
maakt van de lijdenden. Een versterker is van de
stem van hen die anders ondergesneeuwd zijn.
Daarom meen ik dat de Wereldraad de hand in eigen
boezem moet steken. Zich moet afvragen of hij
werkelijk voldoende de mensen heeft meegenomen
in dat leerproces. Of hij daarin wel voldoende heeft
ge?nvesteerd. Of hij mensen niet voorbijgerend is.
Dat is punt één. Maar de vraag aan Bukman en wie
in zijn klimaat van denken zich herkennen is: heeft u
werkelijk het verhaal van de ontrechte, de hongeren
de, de zwarte, de achteruitgestelde gehoord? Is er
ooit een beslissende ontmoeting geweest, oog in oog
met de lijdende? Of is he^ alleen maar spreken vanuit
een theorie van armoede en lijden? Is er een Voor en
Na geweest dat diep heeft ingesneden?
Of heeft er in 1966 eigenlijk niets plaatsgevonden en
zijn de harten doof gebleven? Ik schrijf verschrikke
lijke zinnen op. ik realiseer het mij. Maar we hebben
het toch niet over een theorie waarachter wij ons in
de samenleving van mensen verschuilen? Samenle
ven is toch een heen en weer, is toch beweging en
tendeert toch naar bewogenheid?
Het Voor en Na ligt heel subtiel. Dat geldt persoon
lijk. Dat geldt ook voor groepen. Ik vermoed dat wü
een stap verder zouden komen wanneer wij ook als
groepen elkaar ons Voor en Na zouden vertellen. In
eikaars aangezicht. Dat is ook toepasbaar op de
groepen, die zeer onderscheiden denken over vragen
rond bewapening. Pas dan wordt het echt en levend
Want: Je levensverhaal vertel je langs het Voor en Na
de catastrofe, het beslissende, het moment van de
bekering. De Liefde